i
Molenaar Noordhof (87)
maalt nog koren in Maasland
Maassluis en Vlaardingen
WNBÊÊBMÈ
I 1 SS
'vWfêSEÏ-
VRIJDAG J9 APRIL 1977
'W^STS^mDB
Certificaat
Smmm
ummk
WÊgÊÊSshrm
imÊBÈÊKSsÈÊmS
mÊÊÊÊËÊmtèmmsmsr
'xtf
Molenrage
Helse dingen
Geruïneerd
De Drie Lelies
VD SC W
S28S2SC
;-T47: -
Fier staat de korenmolen
De Drie Lelies naar de wind
gekruid langs de weg naar
Maasland, De grondzeilen
leeft waer.
MOTS#!*»#
Wind kost niks
door:
Martin Scheer, Foto's: Henk van Westering
Maasland/Maassluis Ruun een eeuw geleden werd
het silhouet van het Hollandse polderland nog be
paald door zo'n elfduizend molens, die dagelijks m
bedrijf waren. De voortschrijdende mechanisatie
heeft het molenbestand sindsdien echter een gevoe
lige knauw gegeven. Stoommachines, dieselmotoren
en daarna de toepassing van electrische drijfkracht
zetten de windmolens op non-actief
Weer en wind kregen vrij spel, waardoor de ver
waarloosde maal werkt ui gen aftakelden en onder de
slopershamer vielen. Vandaag de dag staan nog
slechts 1030 molens overeind. Dit aantal zou nog
lager zijn geweest als niet de laatste jaren het besef
was gegroeid, dat we ons nationaal symbool onrecht
aandeden. Veel „slachtoffers" hebben hun land
schappelijke functie inmiddels verloren, doordat ze
ingebouwd raakten. De vrije wind werd hen zoge
zegd uit de wieken genomen.
Iemand die deze ontwikkeling met lede ogen heeft
aangezien is beroepsmolenaar L Noord hof uit
Maassluis. Deze 67-jange mulder uit het Grunmnger
land oefent nog dagelijks zijn beroep uit. Hij be
maalt de Maaslandse otenen grondzeiler „De Drie
Lelies" aan de Molenweg, houdt de Maassluise
stellingmolen „De Hoop" draaiende en is vanaf 1
april ook molenaar op de „Aeolus" m Vlaardingen.
Hij is er wel gelukkig mee, dat door particulieren
en verenigingen van alles wordt gedaan om de
molens te redden, maar zegt daar toch over. „De
molens moeten weer gaan malen en met alleen als
woning dienen, want dat is funest voor het rader
werk, Het is daarbij een zorgelijke situatie, dat er
nog maar zo'n vijftig vakbekwame molenaars zijn,
terwijl er in dit beroep toch een goede boterham
valt te verdienen." Noordhof beoefent nu 55 jaar
het molenaarsvak en wil graag de komende jaren
een geïnteresseerde jongen van 16-18 jaar opleiden
in het aloude ambacht Hij waarschuwt wel: „Het
is beslist met gemakkelijk en ik ben een harde
leermeester" Tot 2ijn genoegen is er onlangs een
Ambachtelijke Korenmolenaarsgilde opgericht, zo
dat de toekomst er weer wat rooskleuriger uitziet
De molenaar is een gewaardeerd lid van de Vereem-
ging tot behoud van molens m Nederland „De
Hollandsche Molen". Trots toont hij een certificaat,
uitgereikt als blijk van waardering voor het gebrui
ken van wind als drijfkracht en het in stand houden
van den Oud-Hollandschen Windmolen, die Neder
land groot heeft gemaakt en thans nog eerbied
afdwingt met hoopvolle verwachting voor de toe
komst". De vereniging bestaat uit molenaars, molen
bouwers, liefhebbers en donateurs.
Vorig jaar bereikte Noordhof nog een brief waarin
te lezen stond dat hij bekend staat als een van de
Mm'-'v
want de zakken komen uit De Hoop en zijn bedrukt
met het adres van die molen," aldus Noordhof, die
het van zijn vrouw allemaal wat kalmer aan mag
doen.
„Ach, hij is óók met zijn molen getrouwd," zegt ze
berustend „Ik ben allang blij dat zijn rage voorbij
is om van alles te koper, met een molenmotiefje."
In de kamer hangt een foto met een molen, terwijl
het echtpaar albums heeft volgeplakt met molens
en ansichtkaarten
In weer of geen wc-er, de molenaar fietst altijd naar
de molen, terwijl de bus in Maasland precies voor
de deur een halte heeft. De man is uiterst vitaal
en sleept nog met zakken van 65-70 kilo Het succes
houdt hem jong Lachlend vertelt hij bij voorbeeld
dat de bakker uit zijn wijk en een warme bakker
uit Maasland nu met zijn meel bakken „Ze zijn
er helemaal gek mee joh. In wittebrood zit mets,
het gaat juist om de kiemen en de zemelen en dat
beseffen dagelijks meer mensen
Speciaal voor ons demonstreert hij de molen op een
zonnige vrijdagmiddag Hij beoordeelt eerst het
weer en bespant dan twee wieken met zeil Boven
in de molen stort hij de tarwe in een trechter,
waarna hij buiten de moienvang losgooit, zodat de
wieken kunnen draaien Tot onze verbazing blaast
de wind nu plots van een andere kant De wieken
draaien wel, maar met snel genoeg om goed te
kunnen malen In de molen hangt een zwavellucht
doordat de stenen over elkaar schuren Het zint de
molenaar totaal niet „Nou jongen, nou jongen, wat
is dat nou," spreekt hij de molen toe
Hij legt uit, dat de hoogte en de ligging van belang
zijn voor het malen „De drie Lelies" is te gebruiken
bij windkracht 4-9 (bij de sterkste wind gaan de
borden eruit) De wind blaast tijdens de demonstra
tie bij vlagen uit de goede hoek, waarop Noordhof
besluit de molen iets le kruien. Met behulp van een
haspel, kettingen een een groot rad draaien we de
molen naar de wind toe
o De maalzolder. In de houten ombouw wordt de tarwe door het koppel molenstenen (de ligger en de loper) gemaald.
Een karakteristiek beeld. Noordhof beoor
deelt de meel voordat die in de zakken
verdwijnt.
bekwaamste molenaars van Nederland In dat
schrijven werd hem aangeboden enkele amateurs
op te Jeiden in „De Hoop" in Maassluis Deze
jongens bleken allen getrouwd en hadden eigenlijk
te weinig tijd voor hun hobby, zodat Noorahof de
begeleiding daarvan wil stoppen, zeker nu hij ook
belangen in Vlaardingen heeft
Het gezegde „op eigen wieken drijven" is van
toepassing op Noordhof. Hij deelt zijn tijd zelf m
en is tevreden met de verdiensten, die ovengens met
meer zo belangrijk zijn sinds hij de AOW-grens
passeerde 's Maandags ts hij altijd te vinden op
de Rotterdamse graanbeurs, waar hem geen andere
dan eerste klas tarwe wordt verkocht. „Mij kunnen
ze geen rommel meer in handen duwen", zegt de
man die op verschillende molens thuis is.
Geboren m Wmsum (1910), begon hij op twaalfjarige
leeftijd m Bierum als molenaarsknecht Vier jaar
lang was hij tussen en na schooltijd in de molen
te vinden Zijn eerste salaris bedroeg 100,— por
jaar inclusief kost en inwoning. Toen de molen werd
verkocht verhuisde de 16-jange Noordhof naar Sid-
deburen (bij Slochteren), waar hij 175,per jaar
ontving. Thuis in zijn eengezinswoning vlakbij mo
len De Hoop noemt hij de bedragen probleemloos
snel op. Hij weet zelfs nog hoe hij wekelijks een
gulden opmaakte „Tien cent voor de catechesatie,
tien cent voor de zangvereniging, een kwartje voor
een pakje North-State en 55 cent legde ik opzij Len
zuinig leven, maar toen was het wel een stuk
gezelliger dan tegenwoordig Je verveelde je nooit
Na twee jaar vertrok hij ook daar weer orn vier
jaar m Uithuizermeeden te werken. In die tyd werd
op honderd kilo graan k 3,65 twee dubbeltjes
verdiend. (Tegenwoordig betaalt de bakkerij vijfen
vijftig gulden per honderd kilogram)
Op 26-jarige leeftijd was hij lang genoeg in de leer
geweest en begon hij voor zichzelf in zijn geboorte
plaats op de pelmolen De Ster. Daar bouwde hij
een florerend bedrijf op en leerde zijn vrouw
kennen, met wie hij op 24 juni veertig jaar is
getrouwd.
Zijn vrouw pakt een ingelijste foto van De Ster.
Hij stopt de vertelling van zijn levensloop een
moment en zakt even m gedachten weg bij het
aanschouwen van de prachtige molen waaraan hij
toch wel de mooiste herinneringen bewaart, alhoe
wel hem juist daar ook het ergste in zijn molenaars-
bestaan overkwam.
ommezwaai. Noordhof zag m De Hoop een kans
om weer ouderwets te gaan malen en greep deze
met beide handen aan Dit avontuur ging hem
.volledig voor de wind Het bedrijf hep goed en hij
opende zelfs een dierenspeciaalzaak onder de mo
len, waarin zijn vrouw kwam te staan In 1963
kwam door slijtage de kap naar beneden De molen
werd daarna uitgebreid onder handen genomen en
de reparatie was in 1975 voltooid Helaas v.as er
in het contract van Noord hof opgenomen, dat de
huur op zijn 65e afliep, anders zou hij zijn beroep
daar nog steeds hebben uitgeoefend Tenslotte had
hij van niets een gezond bedrijf gemaakt
Gedurende de oorlog had hij voornamelijk gort
gepeld, 2odat zijn hele vermogen m die handel zat.
Alles gedaan? Dan de moienvang los en
de wieken de rest laten doen.
Drie dagen voor de bevrijding werd hij evenwel
door terugtrekkende Duitsers zwaar gedupeerd. Ze
haalden veertig ton gort bij hem weg en heten de
man ontredderd achter
Na de gedachte om er totaal mee te stoppen vertrok
hij ;n 1948 vanuit Groningen naar Hoüand, waar
hij zaakvoerder werd voor een fabriek op een
malerij m Woubrugge. Dit hield hij vijf jaar vol,
even lang als daarna eenzelfde functie in Nieuwer:
kerk aan de IJssel
Op 50-jange leeftijd kreeg zijn leven weer een
Zo kwam de molenaar m Maasland, waar hij al
lid was van de vogelvereniging De korenmolen aan
de Molenweg was zojuist gerestaureerd en het leek
met name de burgemeester J van den Brink zo
aardig de wieken regelmatig te zien draaien Ook
eigenaar Lely van Lely Industries wilde wel wat
activiteit in en rond de molen
„Als het alleen voor feestebjkheden bedoeld was,
dan hadden ze met naar mij hoeven komen Ik ben
beroepsmolenaar en wil de molen zo vaak mogelijk
gebruiken, wat kan, want de eigenaar zei dat ik
m'n eigen baas mag zijn. Ik doe dan nu ook maar
of het mijn molen is," zegt Noordhof, terwijl de
eerste successen van zijn doorzettingsvermogen zich
al aftekenen
Vanaf de eerste dag kwamen langsrijders eens
nieuwsgierig om een hoekje kijken. Ze knoopten een
praatje aan of maakten een foto Toen het bekend
werd dat de molenaar ook volkorenmeel wilde gaan
malen kwam men regelmatig vragen of de meel te
koop was.
Aangezien de molen 35-40 jaar stil had gestaan was
hij nog niet direct geschikt voor tarwe, omdat er
meuwe molenstenen in moesten De oude waren m
de loop der tijd gaan scheuren Nieuwe stenen (een
ligger en een loper) zijn nog te scherp voor tarwe,
zodat Noordhof met het koppel eerst zo'n 20 ton
Noord-Amerikaanse maïs maalde daarna overging
op gerst alvorens hij tarwe voor brood kon maien.
Hij voorzag de omgeving de eerste tijd van veevoer.
Vanaf februari verkoopt hij de meel ook aan parti-
cuberen Bij het bedrijfschap in Den Haag heeft
hij de vergunning „tarwe en bloem". Op zaterdagen
verkoopt hij nu al zo'n 40 zakken van vijf kilo.
(prijs* zes gulden) „Waar ze vandaan komen? Ik
weet het met. Ik heb nog geen reclame gemaakt
en ben er eigenlijk nog met helemaal op ingesteld,
Binnengekomen veegt Noordhof met stoffer en blik
wal rommel van de grond „H»t moet schoon blij
ven, want er wo^dt hier voedsel gemaakt" Het
geluid van de wieken klinkt nu beter en als de
raderen op volle toeren draaien zegt de molenaar*
„Een windmolen leeft, ik moet mets van die electro-
motoren hebben Dat zijn helse dingenMet ge
wichtjes regelt hij de toevoer van de tarwe, terwijl
we elkaar door het denderend geraas op 2older
bijna met meer kunnen verstaan
We nemen afscheid van de molenaar en laten hem
alleen met de angstaanjagende herrie, terwijl hij
scheppend met zijn hand in de meelstroom voelt
of de meel goed is en of de temperatuur niet te
hoog oploopt Maasland kan blij zijn met zo'n
vakman in de molen
'KT?'
De 67-jarige molenaar is voor geen kleintje
vervaard. Gerust sjouvrt hij nog met balen
meel.
