Vrijwel iedere
Nederlander
is onze klai i
Orondstoffeft
Stofverpfaatsers
Import
Platgegooid
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1977
VD/SC/WW 4
Velthoven en zoon met begin- en eindproduc
ten.
Temidden van de grond
stoffen het volledige perso
neel, buiten de twee die op
vakantie waren, samen zet
ten zij 20.000 ton per week
om.
Jk ben een manusje van alles
m mijn eigen bedrijf", Johan
nes Velthoven is er onverholen
trots op. Zijn grote werkmans
handen rustend op de knieën
zittend in een kantoortje dat
nauwelijks een kantoor is te
noemen.
Alleen het hoogstnoodzakelij
ke. Een rechttoe rechtaan bu
reau, een kastenwand, TL-ver-
lichting twee stoelen en een
tafeltje, groene tapijttegels die
hier en daar los liggen. Eén
van de werknemers zet om tien
uur koffie en komt dat brengen
in een plastic bekertje. „Wij
zijn nou die wagen aan 't la
den voor Zwitserland. Dadelijk
gaan we verder met dieAfri-
kaander 12 vezel".
Het bedrijf van J. H. Velthoven
en zonen ligt achter de dijk in
een bocht van de IJssel, op de
Mient, Capelle's kleine indus-
trjeterrelntje. Veel toont het
niet, van de weg af zijn de
ramen van twee eenvoudige
kantoortjes te zien, daarachter
liggen nog een werkplaats en
een opslagplaats. En toch is
de naam Velthoven bekend in
!ande>n als de Verenigde Sta
ten, Australië, Zweden, Noor
wegen en Zwitserland, om er
een paar te noemen.
Vrijwel iedere Nederlander is,
zonder hst te weten, een klant
van Velthoven. Wie in Neder
land een borstel of een veger
heeft, die niet van nylon of een
andere kunstvezel is gemaakt,
kan er staat op maken dat hij
een product van Velthoven in
huis heeft.
En ook in het buitenland
maakt men een goede kans. J.
H. Velthoven en Zonen Brush-
fibers is namelijk het enige
bedrijf in Nederland dat plan
taardige vezels importeert en
bewerkt, en een van de weini
ge in de wereld, getuige de 90
procent van de omzet die voor
de export bedoeld is,
De grondstoffen liggen opge
slagen in een loods waarin de
wind vrij spel heeft. „De vezels
moeten hun natuurlijk vocht
vast kunnen houden", legt Jo
hannes Velthoven uit. Haast
niet begrijpend dat dat voor
een buitenstaander geen ges
neden koek is, zo vertrouwd is
hij met het borstefbedrijf,
noemt hij de namen van de
vezels op. Dikke bossen dra
den. dikke, dunne, korte lange,
donkerbruin, lichtbruin, het
ruikt een beetje naar Chinese
matten.
„De cocosvezel, die komt uit
Sri Lanka (vroeger Ceylon). Ve
zel van de Arenplant, die wordt
veel gebruikt in de zuivelindus
trie, dat is puur natuur, die
heeft een lange levensduur. Dit
komt van de Palmyraplanten
uit India, de Agavevezel uit
Mexico, die ts zeer gewild bij
de polïjstrndustrie, maakt
Foto's Ed Leijten
straat in Rotterdam, een vroe
gere zijstraat van de Goudse
Singel. Er is nog een oude foto
van. „Hier, in die straat ston
den de boeren dinsdags in dé
rij voor de bezems. En door
dit raampje gooide grootvader
's ochtends om half acht de
sleutel, dan moest ik de zaak
opendoen".
Tijdens het Duitse bombarde
ment van Rotterdam werd ook
de Lange Frankenstraat met de
grond gelijk gemaakt. „Drie
maanden hebben we etter en
bloed gezweet om alle mach-
nleonderdelen uit het puin
vandaan te halen. De vernielde
onderdelen hebben we nage
maakt en in de kelder hebben
zelf de machines weer opge
bouwd.,, In 1953 kon het be
drijf pas weer echt starten aan
de Rottekade. Vanwege ruim
tegebrek vertrok het naar Ca-
pelle.
Daar staan nog steeds de twee
zelfbouwers, de machines die
de Velthovens in de oorlog zelf
gebouwd hebben. De vezels
worden erdoor gekamd en ge
mengd tot de goede, homoge
ne samenstelling. Andere be
werkingen: op maat snijden,
zuiveren, en olieën om deve-
zels waterafstotend te maken.
„Wij leveren wat de klant
vraagt", vertelt Johannes Velt
hoven. „Je maakt soms de
raarste dingen mee. Zo bestelt
de Zwitserse regering een sa
menstelling die volgens mij ab
surd is. Dat wordt dan een
heel speciaal borsteltje voor de
militairen die hun hoge laarzen
er mea poetsen".
„Wij hebben altijd een dikke
orderportefeuille. Zo'n drie tot
zes maanden levertijd. Daar zit
niet veel schommeling in. Ja,
als er vee! sneeuw valt, dat
kun je goed merken. Dan ver
slijten de bezems kennelijk ex
tra snel. Ik kan dat toch niet
begrijpen hoor, die omzet van
ons. Mijn vrouw doet jaren met
een bezem, maar toch verko
pen wij 20 ton vezels per
week".
Bezems van kunststof vezels
noemen de Velthovens mees
muilend stofverplaatsers. „Als
je met zo'n bezem veegt stuift
het stof voor je uit. Kunststof
vezels zijn ook sterk tempera-
tuurgevoellg. Als het koud is
breken ze af, als het warm is
zijn ze zo slap als een vaat
doek. Douw een borstel van
PVC maar eens in een emmer
heet water. Dat spui krimpt zo
sterk, je houdt nog geen 30
procent van je bezempje over".
Voor leken is het verschil tus
sen een natuurlijke vezel en
een kunststofvezel het gemak
kelijkst te zien aan de kleur.
Kunststofvezefs zijn meestal fel
gekleurd. De naturelkleur van
„echte" vezels is moeilijk te
benaderen. De mededelingen
op de verpakkingen zijn echter
nietszeggend. In Nederland is
het (nog) niet verplicht de ve-
zelsamensteiling waarheidsge
trouw duidelijk op de borstel
aan te brengen.
„In België wel, daar zijn ze
verder op dat gebied. De sa
menstelling staat er heel pre
cies op. „Een van de grootste
voordelen van een natuurvezel
boven een kunstvezel vinden
de Velthovens de milieuvrien
delijkheid: „Het stompje dat je
overhoudt kun je nog in de
kachel gooien".
2e weten over het prefereren
van natuurlijke bezems nog
een aardige anecdote te vertel
len: „Aan een grote olieraffina
derij werden een keer bezems
geleverd met een percentage
kunstvezel erdoor. Die werden-
linea recta teruggestuurd. Zij
wilden geen kunstvezel. Nota
bene een product dat ze zelf
maken. Wat was namelijk ge
bleken. Kunststofvezels zijn al
tijd electrisch geladen. De von
ken springen er bij het vegen
van af. Moet je maar eens
kijken 's nachts, dan kan je dat
goed zien. Dat gevonk kan een
olieraffinaderij natuurlijk nfet
hebben".
prachtig schoon en krast niet.
Het fijnste kristal kun je er mee
borstelen. Dit is een vezel uit
West-Afrika, Sierra Leone en
dit is de Bahiavezel uit Brazi
lië, een erg goede vezel voor
bezems, zeer elastisch".
Hij moet lachen om het onbe
grijpende gezicht tegenover zi
ch. „Die slierten groeien na
tuurlijk niet zo als ze hier lig
gen. Zij zijn afkomstig van
houten stammen, en ook wel
van bladeren en vruchten. Die
worden in het water gegooid.
Als ze daarin een paar maan
den hebben liggen rotten,
splijten ze zich in deze vezefs.
In de ontwikkelingslanden heb
ben ze ook ontdekt dat ar
beidskrachten hier veel duur
der zijn, dus nu snijden zij ze
ook vaak op maat voor ons".
„Dit is een hele typische bran
che", vertelt Johannes Veltho
ven. Hij kijkt nu ernstig door
zijn donkere brilmontuur. Zijn
vader, die wat later in zijn
stofjas binnenkomt, „Pa is al
bijna 69, die doet het wat rusti
ger aan", valt hem bij: „Het
belangrijkste is de inkoop. Niet
elke vezel is een goeie vezel.
En in de ontwikkelingslanden
hebben ze vaak nog steeds de
mentaliteit van in Europa vre
ten ze tocoh alles. Alleen door
ervaring kun je wijs worden
hierin. Je probeert massa's ex
porteurs uit en je houdt een
klein handjevol over van wie je
weet dat ja van ze opaan kan".
„Met namen moet je ook altijd
uitkijken. Naamsverandering is
vooral in Brazilië een geliefde
bezigheid. Als één een keer
rottigheid heeft uitgehaald ver
andert hij gewoon zijn naam,
gisteren heetta die bijvoor
beeld nog Velthoven, vandaag
heet 'ie Klaasen. Wij zitten
soms hele dagen in het regis
ter van de kamer van koophan
del door te neuzen om de
namen van exporteurs na te
trekken".
„Ik weet zeker als een ander
in de vezels zou gaan, dan zou
hij het misschien twee maan
den uithouden, misschien een
jaar. Maar al snel zou hij voor
schut gaan".
Het vezelvak is bij de Veltho
vens overgegaan van vader op
zoon. Het unieke Capelsa be
drijf ts een klein familiebedrijf-
je met een handjevol werkne
mers en een paar verkoopa-
gentenïn het buitenland, lede
reen doet eigenlijk alles en is
Met een reukloze, dunne
mineraalolie worden de ve
zels besprenkeld om ze wa
terafstotend te maken.
daar duidelijk gelukkig mee.
„Het geluk schuilt in een klein
bedrijfje", zegt een van hen.
In 19G3 is het bedrijf opgericht
door J. H. Velthoven. de groot
vader van Johannes. In een
pand aan de Lange Franken-
