educatie doet mensen goed
Ze zeggen
WOENSDAG 16 .MEI 1979
Jonge kunst wint het van huishoudbeurzen
AGENDA
W4
SC/ 5
thai
ooi-4
ode1
06. fDuseumcornmissie.
_Van links naar rechts:
'secretaris v Mulder.
- Goos i Verwaij; Sjef
Hen^öhckx,- - voorzitter
Herman Posthoorn,
Trees Moolhui jsen,
Hendrik Campman en
directeur Hans PaaL
Lang is de weg naar
een museumbeleid
Sctwdam Het meest kneuterige
nn twee avondvullende discussies
wet het museumbeleid is het mo-
n«l geweest dat de Schiedam
mer*-in de aula op verzoek gingen
opstaan omdat mensen van buiten
de 'stad wel eens wilden welen of
or voor het stedelijk museum ge-
ro«g belangstelling in Schiedam
zetf bestaat
De""helft van de aula bleek
Schiedams; de andere werd
gevuld door personen die ge
makshalve gerekend mogen
ivordcn lot hel Nederlandse
kunstvolkje: medewerkers van
musea, kunstenaars (BBK
culturele ambtenaren en
kunstcritici.
De.Sc hi edammers waren trots
op „al die belangstelling van
buiten, want het leek wel een
belangrijk congres of anders
eei; VVV-succes. De niet-
Sc(jiedammers waren over het
alggmeen verbaasd over het
feit dat zij niet ver in de
meerderheid waren, want
ioor allerlei wilde ideeën en
misverstanden waren Sehie-
iam en cultuurbarbarisme de
laatste tijd nogal door elkaar
gehaald. Zo had Gerrit Kom
rijk'toch geen onbedachtzaam
scftbent, Schiedam qua ach
terlijkheid vergeleken met
Staphorst omdat twee PvdA-
bestuursleden, Hans Bakker
ïn, Hans Konings, vrijelijk het
museum in al zijn facetten
aanvielen, alsof er totaal niets
aan deugde. Menig verwijt is
Je PvdA daarna gemaakt,
boewei de fractie zich nota
bene van Bakker en Konings
üstancieerde.
Van het onbegrip over die
malle Schiedammers is veel
mérk baar geweest tijdens de
eerste discussieavond op don
derdag 3 mei. Toen eenmaal
duidelijk was, dat het in
Schiedam gewoon gaat om de
loeh wel serieuze vraag of het
museum nog steeds moet
doorgaan zoals in 1954 is be
slaten, en dat het sluiten van
.museum en het verkopen
van de kunstverzameling
slechts fantasietjes waren ge
weest, bleven de mensen van
buiten al goeddeels weg. Bij
hel vervolg op de discussie,
door
Kor Kegel
afgelopen vrijdag 11 mei, was
het minder druk: 70 mensen
tegen 125 bij de eerste keer -
overigens toch nog een lief
aantal voor een beleidskwes
tie, zeker op een vrijdaga
vond.
Hoewel „Schiedam" zich ge
rehabiliteerd heeft in de ogen
van kunstminnaars uit voor
namelijk Amsterdam, Haar
lem en Den Haag, is de dui
delijkheid over het te voeren
museumbeleid er nauwelijks
groter op geworden.
Wel werd gediscussieerd aan
de hand van een museumno
ta, samengesteld uit ideeën
van directeur Hans Paalman,
cultuurwethouder Herman
Posthoorn en in mindere
mate kunstenaar Sjef Hende-
rickx, maar zoals han van
der Horst opmerkte: „Met die
nota kan je alle kanten op.
Het is dus een goede nota.
Met die nota in de hand kan
je het hele jaar door huis
houdbeurzen houden" - en
dat is precies, wat de meesten
niet in een museum willen
hebben.
De nota moet dus veel beter
uitgewerkt worden, vindt Jan
de Graauw, vroeger educatief
medewerker van het Schie-
damse museum. Maar daarte
genover staat weer de mening
van Peter Blokhuis, kunste
naar, die de Schiedamse mu-
Hans Bak
ker nam
v veelvuldig
het woord
toto's Gerard van Offeren
seumnota al uitgebreider
noemt dan alles wat over mu
seumbeleid tot nog toe in Den
Haag is gezien. Blokhuis er
gert zich er bovendien aan,
dat „kennelijk iedereen denkt
dat je over beeldende kunst
zomaar kunt meepraten". Of
wordt in Schiedam over ande
re beleidsterreinen ook zo'n o-
penbare discussie met de be
trokken commissie als forum
gehouden, vroeg de kunst
schilder zich af. Blokhuis ver
tolkt de mening, datpolitiek
rich niet met kunst moet be
moeien om de kusntenaar
niet te beïnvloeden. Anderen
wijzen erop, dat kunst zich
wel vaak met politiek bemoeit
(„en dan zegt niemand er wat
van"), terwijl toch in de poli
tiek bepaald moet worden
hoeveel geld er is voor mu
sea, kunstuitleen en andere
„voorwaarden scheppende"
middelen.
6 JUNI VERDER
Wat twee avonden van sug
gesties, kritiek en bekvechten
voor invloed op het museum-
gebeuren in Schiedam zullen
hebben, is nog een open
vraag. De museumcommissie,
die ook als gespreksforum
niet uit de verf kwam en
waarvan alleen HenderieJot
gaat
zich actief opstelde,
woensdag 6 juni alle argu
menten eens op een rijtje zet
ten en kijken wat van nut
mag zijn voor een beleidsno
ta. Spijkers met koppen zijn
niet geslagen.
Wel bleek een algemene voor
keur voor tentoonstellingen
van jonge Nederlandse kunst
(jong: als de verf nog nat is),
het aan een stuk door tonen
van de Cobracollectie en deze
ook met meer informatie uit
bouwen, en het organiseren
van meer cultuuruitingen
(muziek, dans) dan alleen
beeldende kunst.
Sommige deelnemers aan de
discussie verweten Herman
Posthoorn, dat er nog geen
conclusies zijn getrokken. De
wethouder kreeg alleen ad
kritiek omdat hij voorzitter
van de commisie en van het
forum was. waardoor de
macht van de politiek aan de
kaak werd gesteld. Ook vond
men zijn optreden te vrijblij
vend en had hij de geregelde
discussianten vaker de mond
moeten snoeren.
Toch beheerste Posthoorn de
twee discussierondes, op een
manier die hij afgekeken
heeft van Annemarie Grewel
die bij de Grand Gala's van
de VPRO ook de gesprekslei
ding aan de zaal overliet - al
leen waren er daarbij meer
microfoons. Die manier van
optreden kenmerkt Posthoorn.
Hij heeft een anti-autoritaire
zelfverzekerdheid en dat geeft
hèm straks alle vrijheid zijn
zin door te drijven...
Zo speelt hij met een groots
idee om met musea elders
contact op te laten nemen om
kunstcollecties of delen daar
uit te ruilen, zodat Schiedam
er voor de Cobraverzameling
bijvoorbeeld een Appel bij
zou kunnen krijgen in ruil
voor werken die minder in de
Schiedamse collectie, maar
wel in oen andere, passen.
Ook de commissie kan na
twee avonden discussie nog
flink wat door redeneren. De
verdeeldheid in die clubs, die
met het opstappen van Ton
de Vos (beide avonden afwe
zig) nog niet over is, zal ertoe
leiden dat elk lid die argu
menten uit de discussie aan
grijpt die hem zelf aanspre
ken.
Het is niet om die conflictsi
tuatie te verscherpen, dat op
deze pagina een aantal me
ningen en vragen van het pu
bliek puntsgewijs aangehaald
worden; maar zij geven een
aardig „beeld" van de discus
sie.
Educatie moet
Schiedam Educatie wordt het genoemd,
hals meester een kind leert dat je volgens
öi beproefde methode bruin kunt maken
Soór drie basiskleuren te mengen, zo leert een
nuseuxn zijn bezoekers dat je voor een com-
bruin (met dus uitsluitend bruin, over
'ruin over bruin) niet de neus op hoeft te ha
ai'maar dat zulk bruin best mooi kan zijn,
- n Sis je dat beseft, bekijk je zo'n schilderij
■eefanders.
Vacatie heet dat, letterlijk opvoeding: men-
"wegwijs maken in beeldende kunst en Ia
ën weten hoe kunstenaars het in hun hoofd
>unnen halen om niets anders dan bijvoor-
*eld bruin te gebruiken op hun kwast. Want
T rijn vaak eerlijke redenen voor, niet om
Suw klaar te zijn terwijl de contraprestatie
«h wel uitbetaalt. Een kunstenaar kan de
«druk wel willen leggen op zijn beheersing
*n -niets anders dan bruine verf te benutten,
n dan leer je zo'n man of zulke ideeën een
"eetje begrijpen. Misschien vindt hij dat bruin
•^■.ontzettend mooi, of misschien juist in het
raeel nieL Zo kan iedereen er wat van vin-
zonder van die kunstenaar te denken dat
jjl geschift is.
*aarom de educatieve taak van het museum
'Xkrjs twee avonden over het Schiedamse
ni%umbeleïd zo uitvoerig aan de orde kwam,
ook hier aparte aandacht verdient, is
«udelijk. Het stedelijk museum aan de Hoog-
jtoat hééft een bruin doek, van Joh an van
Berg, en het is niet zomaar een voor-
*03: alle discussies over het museumbeleid
'ri met de aankoop daarvan begonnen, en
««de uitwas zoals de notitie van Bakker en
Konings is cr een gevolg van. Welnu: de edu
catie rond al dat bruin is allerbelabberdst ge
weest. Zo gaat het vaker. Terecht of niet, dat
is de vraag die telkens weer werd gesteld.
Er dient op gewezen te worden, dat educatie
niet alleen bestaat uit voorlichting bij tentoon
stellingen maar ook uit contacten met scholen,
uit het opstellen van advertenties en uit het
maken van catalogi (aldus Josine Bokhoven,
die dat een tijdje in Schiedam heeft gedaan).
Maar dat terzijde.
Wie in het museum komt, zal vaak naast een
schilderij een minuscuul kaartje op de muur
zien met daarop de eventuele titel, de datum
van afkomst en uit welk materiaal het be
staat Over de ideeën achter het betreffende
schilderij staat niets vermeld, ook nauwelijks
in een foldertje a éen gulden aan,de balie.
„Ik herinner mij van school dat je dan werd
rondgeleid door een gids en dan vragen kon
stellen, dat is iets heel menselijks", zei vroeg
in de eerste discussieronde Bram Uil. .Maar
er zijn grote groepen die niet rondgeleid wil
len worden", stelde wethouder Herman Pos
thoorn daartegenover waarmee het spits
was afgebeten. Hoe moet educatie, en, moet
het wel? Komen mensen gemakkelijker over
de drempel, als zij snappen wat zij in het mu
seum zien?
Commissielid Trees Moolhuijsen: „Ik geloof
dat ik drempel verhogend werk, omdat ik
vind dat iedereen het recht heeft zich geeste
lijk in te spannen". Zij bedoelt daarmee: pro
beer zelf maar achter de betekenis van een
schilderij te komen! Zij vindt dat kunst voor
zichzelf spreekt en geen uitleg nodig heeft
(Waarom? Daarom! Daarom is geen reden
Met zo'n uitspraak wordt de noodzaak van
educatie volledig ontkend. Lijnrecht daarte
genin gaat de mening van Jan de Graauw,
een jongen uit het vak: „Wat er in een mu
seum is, is van geen waarde zonder goede
educatie".
Volgens De Graauw moet het museum bemid
delen tussen kunstenaar en zijn ideeën zodat
een werk dan begrijpelijk kan worden als er
iets anders op staat dan een heidelandschapje
of een schouderblote zigeunerin. Han van der
Horst: „Ik heb geen verstand van kunst, wel
van vroeger. Ik was namelijk een tijdje ge
schiedenisleraar. Aan de hand van schilde
rijen kan je iets leren over de tijd, waarin zij
gemaakt werden. Een kunststuk kan best voor
zichzelf spreken, en als dat zo is doe je er
geen onrecht aan door er informatie bij te
hangen". Jan de Graauw: „En dat geldt dan
ook voor werken, die in 1977 of vorig jaar
nog zijn gemaakt".
Een willekeurige museumbezoeker, Schiedam
mer Albrechts: „Vroeger had je Pierre Jans
sen, en die gaf hier vaak een causerie, waar
bij ons over het mooie van iets werd verteld.
In die geest mis ik tegenwoordig iets. Ik
vraag mij zo vaak af: wat betekent dat nou,
waarvoor is dat toch? Het vraagt bereiding.
En de informatie, die het museum erover
heeft, is niet open". Want Albrechts weet, dat
de boekenkast in de kamer van Paalman
staat
Tweestrijd
Veel kunst heeft toelichting nodig, want uit
het feit dat het vaak muisstil is in de mu
seumzalen, kan de conclusie worden getrok
ken dat veel Schiedammers niks begrijpen
van constructivisme, fundamentele schilder
kunst of Cobra, en dat zij daarom wegblijven,
Ook kan het zijn, dat zij er gewoon geen
snars aan vinden, maar er zijn optimisten ge
noeg die dat aan de gebrekkige voorlichting
wijten, net zoals je door dat bruin even moet
hoon kijken.
Zo krijg je een tweestrijd.
1. Het museum is er om kunst te laten zien
en wie niet kijken wil, moet dat zelf maar
weten.
2. Het museum is er om kunst te laten zien
en de Schiedammers zo goed mogelijk daar
mee in aanraking te brengen.
Educatie kan die kloof overbruggen. Het
plaatsen van kunst overal in de stad kan dat
ook een beetje, want wie weet worden meer
mensen nieuwsgierig. Het houden van dahlia
tentoonstellingen in het museum kan het ook
wel, misschien lopen de mensen die eenmaal
binnen zijn dan immers door naar een zaal
met beeldende kunsten, maar dan komt het
weer op een goede educatie aan.
Er is de doelstelling, dat kunst mensen ver
heft door hen nieuwe dingen te laten zien,
door hen te confronteren met niet alledaagse
blikvangers. Maar niet alleen kunst heeft die
eigenschap. Iedereen ziet wel het verschil tus
sen een dahlia en een bruin schilderij, en het
zou aardig zijn als het museum straks via een
enquête polst, wat de bezoekers geen kunst
vinden.
Kor Kegel
Goos Verweij (lid museumcommissie): „Een mu
seum moet laten zien, waarom een stoel goed
moet zitten en bovendien ook goed moet staan
als er niet op gezeten wordt. Want een lege stoel
vreet soms ruimte".
Eef Collé (CPN-raadsIidk Hoe denkt een mu
seum nou mensen bewust te maken? Wie bepaalt
wie er een achterstand heeft die met kunst kan
worden weggewerkt? Als recensenten nou al te
gen elkaar in schrijven, wie is dan niet voldoen
de ingewijd of minder bewust?"
Cees van der Geer (medewerker Rotterdamse
kunststichting: „Zijn de belangen en de verlan
gens van de Schiedamse bevolking wel eens on
derzocht? En als zij nou strijdig mochten zijn
met het beleid, wat gebeurt er dan met het mu
seum?"
Truus Verweij (vereniging vrienden van het mu
seum): „Warmte-isolatie heeft veel met milieu te
maken. Dan moet je materiaal erover tentoonstel
len, ongeacht of het kunst is of niet. Als de ge
meente immers toch een gebouw heeft aan de
Hoogstraat! Dan haal je eens een ander publiek
in huis".
Hans Bakker (Bestuurslid PVdA-Schïedam): „In
de Doelen heb je ook de ene dag een opera, de
andere dag een congres van de AR of een verga
dering van de Nederlandse vereniging van huis
vrouwen".
Trees Moolhuijsen (lid museumcommissie): .Met
dingen als isolatie ben ik zo bang, dat mensen,
die voor het eerst in het museum komen, denken
dat het kunst is".
Truus Verweij: „Het is toch geen tentoonstelling
van wandluizen? Wat gebeurt er dan toch in
deze heilige hallen, dat isolatie niet mag?"
Cees van der Geer: „Als je beslist: moderne
kunst moet in het Schiedamse museum, dan is
dat probleem uit de wereld".
Wim Gorlee (ambtenaar BKR bij sociale dienst):
„Over de 4 Molens lees je vaker wat dan over
het museum".
Han van der Horst (voorlichter, historicus): „Het
museum moet eerst maar eens leren, hoe je pers
berichten maakt. De doelstellingen komen dan
nog wel eens".
Herman Posthoorn (verantwoordelijk wethou
der): „Waarom stap je dan eens niet met zo'n be
richt naar het museum toe?"
Han van der Horst: „Dat zal ik doen. Daarnaast
is het zo, dat ik niet in dienst ben van het mu
seum of de gemeente Schiedam. Mij verwijten
dat ik niet voor betere persberichten zorg, is net
zoiets als wanneer je op mij boos bent omdat
het museum niet deugt".
Wim Gorlee: „Ais iemand niet wil, dan komt hij
gewoon niet in het museum, al sta je met tien
stokken achter hem. De koek is op een bepaald
ogenblik op. En dan kan je je richten op de
groep die binnen is, of op de omgeving, de men
sen buiten. Dan moet je overal kunst neer gaan
zetten".
Jan de Graauw (educatief ambtenaar in Amster
dam, vroeger in Schiedam): „Als jc het niveau
van het museum verlaagt onderschat je het pu
bliek. Dus moet je het niveau verhogen. Want oij
de beste bakker, staan ze zaterdagochtend vroeg
al voor de deur".
Hans Bakker: „Het museum kost al 1,2 miljoen-
Ligt de grens nou bij drie of bij honderdduizend
bezoekers. Als er bij de opera maar drie mensen
in de zaal zitten, gaat het niet door. Bij een mu
seum schijnt dat ineens anders te 2ijn. Maar ook
daar geldt: doelstellingen, middelen, effecten".
Sjef Henderickx (kunstenaar, lid museumcom
missie): „U blijft maar praten over geld. Maar u
zegt helemaal niets over de inhoudelijke kant,
wat er dan volgens u in een museum moet zijn".
Jan de Graauw: „Ik kom uit de educatieve hoek
en ik kan Bakker ook niet in vijf minuten vertel
len, wat kunst is".
Herman Posthoorn; „Een gemeente werkt nim
mer voor meerderheden. Het merendeel van onze
activiteiten doen wij voor minderheden, zelfs
voor hele kleine. Dat geldt ook voor het mu
seum".
Hans Bakker: „De overheid heeft een taak op
het gebied van conserveren. Bij een beperkt bua-
get heeft de Schiedamse overheid dus allereerst
de taak om de Schiedamse kunstuitingen te con
serveren".
Han van der Horst: „Dus je mag niet aan de
verkeerde kant van de Hogenbanweg wonen...?"
Sjef Henderickx: „Op zolder van het museum
worden Schiedamse werken uitstekend geconser
veerd, dingen uit de prehistorie, de historie..."
Truus Verweij: „Conserven is helemaal niet de
belangrijkste taak van het museum!"
Han van der Horst: „Ja, dat is niet zoiets als dat
gelul van: we nemen geen ijskast, want het moet
allemaal opgegeten worden".
Jan de Graauw: Er is een groot gevaar, als ie
met zo'n nota alle kanten op kunt Dan blijf je
met dahlia's, isolatie en zo meer tobben en voor
je het weet is het hier dan een toonzaal van het
energiebedrijf. Het idee: u vraagt en wij draaien,
is gevaarlijk. Dat is een schijndemocratie".
Suppoost: „Ze zeggen, dat het Schiedamse mu
seum een landelijke naam heeft Maar geen Ne
derlander loopt de deur hier plat".
VLAARD1NGEN
Hollandi age bouw, Oosthaven-
kade 42. Geopend: 19.00 -
22.00 uur.
Stadhuis: commissievergade
ring Inspraakbegeleiding en
Voorlichting. Aanvang: 19.30
uur.
HOEK VAN HOLLAND
De Kweek bak, Harmonies
traat 17. Open-podium theater
avond. Aanvang: 20.30 uur.
SCHIEDAM
Gebouw Christelijke Sociale
Belangen, Lange Haven 73;
Jaarfeest van de Nederlandse
Christen Vrouwenbond. Aan
vang: 19.45 uur.
Clubhuis, Franklinstraat ln-
receptie tg.v. 5 jarig beta.ai
van de Bewonersveren'ging
Schiedam Oost Van 19.' j uur
tot 20.30 uur.
DONDERDAG
VLAARDINGEN
Kinderboerderij Holywood,
Amsterdamlaar Geopend:
10.00-16.30 ui v
Muziek Instrumenten Verza
meling, Westha venkade 45.
Geopend 10.00 - 12.00 uur, op
telefonische afspraak: 347240.
HoUandiagebouw, Oosthaven-
kade 42; Geopend: 10.00 -
12.30 uur, 13.00 - 18.00 uur en
19.00 - 22.00 uur.
Grote Kerk, Markt lunchcon
cert door Aad Zoutendijk op
het orgel. Van 12.45 - 13.25
uur.
Gemeentelijke Archiefdienst
Vlaardingen, Plein Emous 5;
Geopend: 10,00 - 17.00 uur en
19.00-22.00 uur.
Visserijmiiseum, Westhaven-
kade 53/54; permanente ten
toonstelling over de Neder
landse zeevisserij. Geopend:
10.00 -17.00 uur.
Artoteek, Oosthavenkade 8;
kunstuitleen en tentoonstelling
van litho's en hoogdrukken
van Emile Puettman. Geo
pend: 12.00-17.00 uur.
Wijkcentrum ,/t Nieuwelant-
",Goudsesingel 87a; soos voor
jongeren vanaf 14 jaar. Aan
vang: 19.30 uur.
Het Heempark, Mamixlaan.
Geopend: 9.00 -16.00 uur
Maranathakerk; vergadering
van de Nederlandse Christen
Vrouwenbond, afdeling Vlaar-
dingen Zuid. Mevrouw v.d.
Linde-Van Dorp spreekt over
de Europese Verkiezingen.
Aanvang: 20.00 uur.
MAASSLUIS
Gemeentemuseum, Zuiddijk
16; tentoonstelling „Hommage
aan de verzamelaar Jac. de
Vries". Geopend: 14.00 - 17.00
u ur en 19.00 - 21.00 uur.
Nationaal Sleep vaart Mu
seum, Hoogstraat 1. Geopend
19.00-21.00 uur.
SCHIEDAM
Stedelijk Museum, Hoogstraat
312; stripmanifestatie. Geo
pend: 10.00-17.00 uur.
Scholengemeenschap Schrave-
lant, Hugo de Grootstraat;
lustrumfeest. In de avond-
VRUDAG
VLAARDINGEN
Hollandiagebouw, zie donder
dag.
Muziek Instrumenten Verza
meling, zie donderdag.
Kinderboerderij, zie donder
dag.
Gemeentelijke Archiefdienst
Vïaardingen, zie donderdag.
Visserijmuseum, zie donder-
dag.
Artoteek, zie donderdag.
Het Heempark, zie donder
dag.
MAASSLUIS
Gemeentemuseum, zie don
derdag. Geopend: 14.00 - 17.00
