'Ik moest zeggen
dat ik tegen het
aanrecht was gevallen'
Gebrek aan rechters
vertraagt scheiding
mm
Mishandelde vrouwen doen
nauwelijks aangifte
Hogendoom
„De baby was mijn schuld"
Politie deed niets
Isolement
O
a
Vrachtwagen
Scheiding
Delft Wanneer een mishan
delde vrouw besluit tót een
echtscheiding staat haar dik
wijls nog een moeizame tijd te
wachten. Deze wordt hoofdza
kelijk veroorzaakt door sociale
problemen en de administra
tieve rompslomp van de vaak
trage rechtsgang. Bij de arron
dissementsrechtbank in Den
Haag worden maandelijks
tweeduizend echtscheidingen
aangevraagd. De rechters kun
nen het niet aan.
Voor een echtscheiding definitief
wordt uitgesproken, kunnen er
voorlopige voorzieningen worden
aangevraagd. Dit duurt zes tot
acht weken. Advocate Caroia Vi-
dor. „Ka de explosie moeten de
man en vrouw meestal nog zo'n
twee maanden bij elkaar blijven.
De vrouw of man kan pas verbui
zen, wanneer de voorlopige voor-
zienigen zijn gemaakt. Het komt
voor dat de definitieve scheiding
een jaar op zich laat wachten.
Een andere mogelijkheid is een kort
geding. Hel probleem is dan dat de
mishandeling bewezen moet wor
den. Getuigen zijn altijd moeilijk te
vinden. Bij alleen psychische mis
handeling is bewijs nog moeilijker
le vinden. De vrouw dient meestal
geen aanklacht bij de politie jn en
vergeet een medische verklaring te
vragen na de mishandeling. Het
draait dus om bewijzen, want spoed
eisend is de zaak meestal wel. Sail
lant detail is de passage in het Wet
boek van strafrecht over mishade-
ling; poging tot mishandeling is niet
strafbaar. Als de asbak wordt mis-
1, is er dus juridisch niets aan
hand".
tekening;
Ton
Delft—-Dc stichting Blijf V3-n Mijn Lijf is al meer dan een half
jaar actief om een officieel huis voor de opvang van mishandelde
vrouwen in Delft te krijgen. Voornaamste struikelblokken vor
men de traagwerkende ambtelijke molen, de financiering en de
tot nu toe nog niet met cijfers aangetoonde behoefte aan een der
gelijk instituut. De stichting opereert volledig anoniem en onder
absolute geheimhouding. Daarom kunnen geen persoonlijke ge
gevens aan de gemeente worden verstrekt om een spoedige be
slissing tot de oprichting van een legaal Blijf van Mijn Lijf huis te
forceren. Tot die tijd worden de meest schrijnende gevallen van
vrouwenmishandeling verwezen naar Botterdam en andere ste
den.
Wat is vrouwenmishandeling? Een vaak slepende psychologische
en fysieke oorlogvoering binnen het huwelijk met de man ui het
offensief. De vrouw delft meestal het onderspit Ze kan drie din
gen doem het geweld aanvaarden, de lucht proberen te zuiveren
of weggaan. Dit zijn alle drie moeilijke en ingrijpende beslissin
gen. Hoe vaak vrouwenmishandeling voorkomt tn Nederland is
niet bekend. Schaamte, angst, onwetendheid, sociale en fmancie-
,1e afhankelijkheid en de aanwezigheid van kinderen bemoeilij
ken de grote stap in het duister voor de vrouw, die haar man be
sluit te verlaten. Een huwelijk vol geweld, angst en continue oor
logvoering lijkt voor velen alleen in films of boeken van Burgess
voor te komen.
Zomaar een voorbeeld. Ze loopt tegen de veertig en
bewoont sinds 1976 alleen roet haar dochter een een
voudig ingerichte flat in de regio van Delft. Na een
huwelijk van meer dan tien jaar vol mishandelingen
besloot ze te scheiden. Vooral de angst heeft haar le
ven gedomineerd. De angst voor de klappen, schop
pen en stompen; voor de vernederingen en treite-
rijen. Vierentwintig uur per dag-
„We hebben een zalige verlovingstijd gehad. Werkelijk
gouden tijden. Na anderhalf jaar l>esloten we te trou
wen. Aanvankelijk bleven we nog apart wonen ik op
kamers en hij bij zijn ouders maar uiteindelijk werd
ons een etage aangeboden. We hadden het huisje nau
welijks ingericht, toen ik mijn eerste pak slaag kreeg. Zo
maar. zonder reden. Daar hebben we toen veel over ge
sproken en ik dacht dat het bij die ene keer zou blijven.
We hadden afgesproken dat we de eerste drie jaar geen
kinderen zouden nemen. Ik raakte echter spoedig daar
na in verwachting. Dat vond hij niet leuk. Mij werd on
verantwoordelijkheid verweten. De baby was 'mijn
schuld'. Ik kreeg herhaaldelijk op mijn donder tijdens
de zwangerschap. Ik vreesde voor de baby. Mij kun je
slaan, maar pas op voor de baby, huilde ik. Toen ik in
verwachting raakte van onze tweede, werd de etage te
klein en verhuisden we van Den Haag naar Delft'
«Onze relatie was toen al niet meer zo fijn. Mijn man
begon me heel subtiel te treiteren, te kleineren en te
vernederen. Het ging erg ongrijpbaar en ik kon het niet
bespreekbaar maken. Ik verbeeldde me dingen, zei hij.
Naar buiten toe was mijn man de gezellige joviale vent.
Stond altijd voor iedereen klaar. De ellende begon erge
re vormen aan te nemen, toen ik zeven en een halve
maand in verwachting was. Met de daaruit voort
vloeiende spanningen leek het mij beter om met mijn
dochtertje naar mijn moeder te gaan. Ik ging naar boven
om mijn koffer te pakken. Mijn man rende ook naar bo
ven en schopte me de trap af. Ik probeerde me te ver
bergen in de wc. maar hij trapte de deur in en sleurde
me aan mijn haren door de kamer".
..De volgende dag werd onze zoon geboren. Te vroeg,
maar gelukkig gezond. Ik zat onder de blauwe plekken.
Mijn man bleef continue bij me om te verhinderen, dat
ik de verloskundige vertelde wat er was gebeurd. Ik
weet zeker dat ze aanvoelde wat er aan de hand was. Ze
zei er echter niets van. Ach, wat had ze ook kunnen
doen.
«Na de geboorte verslechterde onze verhouding steeds
meer. Drift, frusta ties en andere eigenaardigheden kwa
men gewelddadig aan het licht- Ik dacht aan scheiden.
Maar waar moest je naar toe met twee kleine kinderen?
Dus bleef ie voorlopig maar en probeerde je er het beste
van te maken. Het vreemde was dat er best tijden waren
dat we goed met elkaar konden opschieten. Dan gebeur
de er weer iets en was het mis. Toch was er altijd span
ning thuis. Het tiransyndroom werd steeds heviger, Dat
ging echter zo langzaam, dat ik het me pas realiseerde,
toen de kinderen erbij waren betrokken. Mijn dochter
heeft menig klap opgevangen, die voor mij was bestemd.
Achteraf had hij aan spyt, maar gaf htj mij de schuld.
Langzamerhand begon de angst voor zijn wisselvallig
humeur ons huis te domineren- Het ene moment was hij
aardig, het volgende moment sloeg hij me bont en
Wauw. als de koffie niet op tijd klaar was of als de kin
deren hem hinderden. Hii zette me regelmatig 's nachts
buiten de deur. Ik naar de politie, maar die deed niets.
Ga nou maar weer fjjn naar huis mevrouwtje, u bent
een beetje van streek. Dat kreeg je dan te horen. Soms
belden re mijn man dan op en die kwam me dan halen.
Als ik thuiskwam, kreeg ik weer op mijn donder en zag
ik alle hoeken van de kamer. Na zo'n aftuiging moest ik
hem op mijn knieen om vergiffenis smeken. Dat deed je
dan maar, want anders werd ik helemaal in elkaar ge
slagen. Ik had gewoon geen keus met een dergelijke ti
ran. Het gebeurde vaak dat hij na zon aftuiging met me
naar bed wilde om 'het goed te maken' Verschrikkelijk
was dat**.
„Met niemand durfde ik te praten. Deels uit schaamte,
deels uit angst dat het tegen me gebruikt kon worden.
Dat is meerdere raaien gebeurd. Door de angst kreeg ik
diverse psychosomatische klachten- De dokter was erg
gul met kalmerende middelen. Mijn man had re echter
harder nodig dan ik. Zo werd de eenzaamheid steeds
sterker. Nu ik terugkijk, realiseer ik me dat ik in een
constante verbijstering heb geleefd. Verkrampt van
angst. Je reageert niet meer normaal. De buren waren
best aardig™ voor mijn man. want wat had die het moe
ilik roet een overspannen vrouw- Op het laatst begon ik
aan meteli te twijfelen. Lag alles dan toch aan mij? Was
ik de enige roet dat probleem? Was ik dan toch dat rot
wijf er» hij de modelechtgenoot?.
De gedachte aan een scheiding kwam steeds vaker in
mij op. De problemen waren echter zo groot voor een
vrouw tnet twee kleine kinderen, dat die stap onneem
baar wat. Gebrek aan geld en een huis. Daarmee wondt
je onmiddellijk geconfronteerd. Ook de morele dwang
om té blijven is erg groot. Je moet hem nog een kans ge
ven Hij heeft het zo druk op zijn werk. Je mag hem de
kinderen niet ontnemen. Je wist toch hoe hij was «oen
jullie trouwden. Dat kreeg ik te horen. Niemand geloof-
de me. Zo'n vriendelijke man slaat zijn vrouw toch niet?
Hiedoor werd het isolement steeds groter.
door
Art van
Iperen
Vrouwenmishandeling
«Onverwacht ging het een jaartje
goed. Ik weet nog steeds niet waar
om. Plotseling kreeg ik van de ene
op de andere dag weer een vreselij
ke lel in mijn gezicht Het resultaat
was een hersenschudding en een ge
broken neus. Ik moest zeggen dat ik
tegen het aanrecht was gevallen. In
het ziekenhuis zagen ze echter dat
de afdruk van zijn ring nog in mijn
neus stond. Mijn man had ook een
wond. Aan zijn hand. Ontstaan door
de klap. De ring was in zijn vinger
gedrukt. Veertien dagen heb ik toen
in het ziekenhuis gelegen. De gees
telijke opdonder was vele malen
groter dan de lichamelijke. Ik dacht
nog steeds dat ik de enige vrouw in
de hele wereld was die werd mis
handeld. Het zou dus wel aan mij
liggen".
Het gesprek wordt herhaaldelijk on
derbroken om de tranen te drogen
en koffie in te schenken. Ze noemt
zo talloze voorbeelden van mishan
deling en benadrukt constant dat de
haat en het geweld van zijn kant in
geen enkele verhouding stond met
wat ze zelf misdeed. Verklaart dat
ze misschien een grote mond had en
zelfstandig wilde zijn. Dat leidde
vaak tot conflictsituaties.
,.Ik had een werkhuis om de plotse
ling huurverhoging te kunnen beta
len. Dat mocht niet. Ik hoorde in
het huishouden thuis. Koffiedrin
ken mocht ik niet bij anderen. Van
de toneelvereniging mocht ik ook
geen lid blijven. Het abonnement op
de Margriet moest ik opzeggen. Mijn
rijbewijs heb ik stiekum gehaald.
Toen hij de oproep voor bet examen
vond, kreeg ik genadeloos op mijn
donder. Mijn man beschouwde me
echt als een inferieur wezen. Kin
der und Küchen. De vrouw heeft
één recht: het aanrecht".
«De mishandelingen gingen gewoon
door. Op een keer waren we een
dagje uit bij de zandverstuiving in
Kootwjjk. Toen ik weigerde voor
hem water te halen sloeg hij me in
elkaar, waar twintig mensen bij wa
ren. Niemand greep in. Ik voelde
me steeds eenzamer worden. Dacht
nog steeds dat het aan mij lag. Ach
teraf gezien gek natuurlijk. Het ge
beurde ook vaak dat hij me letter
lijk uit het bed trapte. Hij bleef dan
wakker om te voorkomen dat ik op
de bank in de kamer ging liggen,
Nee, ik moest worden vernederd.
Hij lette erop dat ik op het vloer-
kleedje voor het bed ging liggen.
Dan besloot ik weer voor een tijdje
met de kinderen ergens bij een
vriendin onder te duiken. Dan
kwam hij me achterna en vertelde
dat hij toch zoveel van mij hield.
Dan gmg ik maar weer terug. Voor
de kinderen. Sommigen vinden dit
laf. Ik weet niet wat het is, maar
toch ging ik toen telkens terug. Dan
kreeg ik weer op m'n donder, om
dat het 'uitstapje' zoveel geld had
gekost. Als we andijvie in plaats
van nassi aten, was het huis te
klem."
«Als hij naar zijn werk ging, hoopte
ik elke keer dat er een grote vracht
wagen over hem heen reed. Het is
verschrikkelijk om zo te denken.
Delft Sinds eind vorig jaar
is er op het politiebureau en bij
Release een telefoonlijn be
schikbaar om mishandelde
vrouwen dag en nacht onmid
dellijk te kunnen doorverwij
zen naar vrijwilligers van de
stichting Blijf van Mijn Lijf.
Hiervan is slechts sporadisch
gebruik gemaakt.
Politievoorlichter Lex de Vroedt
«Wij doen in eerste instantie aan
symptoombestrijding. De vrouw
doet meestal geen aangifte. Er
worden ongetwijfeld meer vrou
wen mishandeld dan de enkeling,
die naar een politiebureau staph
Als ze terug wil naar haar man,
gaan we proberen te bemiddelen.
Als ze niet terug wil, schakelen
we familie, kennissen of de tele
foonlijn in of kan er voor tijdelij
ke opvang in het bureau worden
gezorgd.
De politie vervult ee.duidelijk
maatschappelijke functie, omdat we
vierentwintig uur per dag open zijn.
Als er 's avonds of 's nachts een
melding komt proberen we te sus-
een. De volgende dag gaat Ellen
Lub, onze specialiste in dergelijke
problemen, verder cp onderzoek en
legt eventueel contacten met andere
instanties".
De telefoonnummers van de stich
ting Blijf van mijn Lijf worden on
geveer drie keer per week spontaan
door mishandelde vrouwen gebeld.
De piek ligt duidelijk in het week
einde. Een medewerkster: „We
kunnen vaak alleen maar luisteren.
De vrouw moet zelf aangeven wat
ze wil: onmiddellijk weggaan of
voorlopig blijven. Het is uiterst ver
velend dat we in Delft en de regio
nog geen adequate hulp kunnen
bieden".
Maar je werd zo gemaakt Alles wat
hij deed lokte ik zogenaamd uit Op
het laatst hield je geen grijntje zel
frespect over. Vaak zette hij me op
straat. Nooit was ons huis gezellig,
veilig of rustig. Op een keer keer
kwam hij midden op de dag naar
huis. Sodemieter maar op, zei hij. Ik
ging toen naar een vriendin op de
Veluwe. Zij wilde zelfs een huis
voor me kopen om een nieuw leven
te beginnen. Ik naar de sociale
dienst. Ja, morgen kunt u het geld
komen halen. De volgende dag ble
ken ze mijn man te hebben gebeld.
Ik was niet het buis uit gezet maar
'weggelopen'. Toen kreeg ik geen
gelden moest ik weer terug. De el
lende begon dan weer van voren af
aan".
We hebben diverse bureau's voor
levens- en gezinsmoeilijkheden ge
probeerd. Ook een zenuwarts werd
bezocht Die bureau's hielpen niets.
Die zenuwarts gaf mij voor het eerst
de indruk dat ik nog niet zo slecht
was. Hij gaf mijn man er flink van
langs. Thuis kreeg ik dan weer
klappen. Ik had niets mogen zeg
gen. Hij werd immers altijd geloofd:
ik haalde het bloed onder zijn na
gels vandaan. Mijn menig werd
nooit gevraagd, laat staan geloofd".
„In 1974 stapte ik naar een advo
caat Binnen zes weken was de
voorlopige echtscheiding rond. De
rechter had bepaald dat mijn man
binnen een bepaalde termijn het
huis moest verlaten. Een week voor
het verstrijken werd hij ziek en
schilderde mij af als een hellefeeks,
die een zieke man op straat wilde
zetten. Ik ging naar het politiepostje
hier en na overleg met de officier
van justitie kwam de politie hem
's middags v/eghalen. Ik was toe
aan rust. Op mijn werk heb ik toen
van de zenuwen alles bijelkaar ge
schreeuwd. Ik liep op de toppen van
mijn kunnen. De officiële scheiding
werd uitgesproken. Ik verhuisde
naar een andere stad en bleef daar
een jaar. In een ziekenhuis moest ik
nog enkele weken bijkomen van
alle emoties, toen de spanningen in
eens wegvielen. Na een paar maan
den kwam mijn ex-man ons opzoe
ken. Hij leek veranderd en reageer
de veel rustiger. We konden weer
praten met elkaar. Na eindeloos de
batteren besloten we toch maar
weer te proberen de relatie te her
stellen. Tenslotte hadden we twee
kinderen, die een vader en een
moeder nodig hebben. Ik had een
flat op jaarcontractbasis. Dat wilde
ik volmaken. Hij kwam alleen de
weekeinden. Toen de huur was op
gezegd, verhuisde ik weer terug
naar hem. Direct daarna zijn we
met zijn vieren zes weken door Eu
ropa getrokken. Een prima tijd.
Half augustus moesten de kinderen
weer naar school en verviel alles
weer in het zelfde patroon. Alles
kwam weer naar boven. De frustra
ties, de woede, de angst en de klap
pen. Met één ding had hij echter
geen rekening gehouden. Door dat
jaar zelfstandigheid had ik geleerd
van me af te bijten, voor mezelf op
te komen. Toen begon hij de kinde
ren aan te pakken. Dat was het de
finitieve einde".
„In 1976 is hij er via een kort ge
ding toch uitgezet. Hij ging tijdens
die warme zomer in een tent in de
Hertenkamp wonen. Regelmatig
stond hij aan de deur. Ik heb spijt,
ik zal het nooit meer doen. Dit
mondde uit in bedreigingen. Her
haalde malen dreigde hij de ruiten
in te gooien. Daarom sliepen we in
de hak Uit voorzorg. Ik voelde me
sterk, ondanks alles. Jarenlang heb
ik geleefd met een grote haat tegen
hem, tegen iedereen. Nooit laat ik
iemand meer zo'n macht op mij uit
oefenen. Ik beslis over mijn eigen
leven. Ja, ik voel me vaak eenzaam,
alleen is ook maar alleen. Soms
denk ik wel eens aan een andere re
latie, maar dan komt die angst weer
naar boven.... straks is het mis
schien weer zover. Toch probeer ik
alles van me af te zetten. Vaak
denk ik aan een passage in een lied
je: omkijken naar toen is de vijand
van het verlangen naar wat kotnt
