il
i
m
De Maasland se locaties van boek en film
iggfeg m
ipiMti
m\
in
vrijdag
26 september 1980
vo/sc/ww
Het
tegelpad.
SO/775
worden die
tegels
onder-
broken door
twee naast
eikaar
liggende
planken
over een
sloot,
planken die
een enkele
keer zelfs
aan één
zijde een
leuning
dragen."
Het huis.
Dit oude
pand aan de
Kwakelweg
beantwoordt
precies aan
de
beschrijving.
Maar:
„Maarten
fantaseert
maar wat,
zegt de
huidige
bewoonster.
Op zoek naar
de regenwulpen
Het mag bekend worden geacht. Nóch de
autobiografische elementen, noch de locaties
waartegen een roman of novelle zich afspeelt zijn van
werkelijke betekenis voor de literaire kwaliteiten van
de schrijver. Toch blijven de namen van een aantal
Nederlandse literatoren onverbrekelijk verbonden
met een bepaalde stad of streek. A. M. de Jong schreef
de sociaal bewogen Merijntje Gijzen-cyclus tegen de
achtergrond van het Brabantse platteland; Louis
Couperus situeerde veel van zijn romans in het deftige
Den Haag; Carmiggelt vindt zijn inspiratie in de
Amsterdamse kroegen. Op deze wijze gerangschikt
kun je niet om Maarten 't Hart neen. Wie zijn werken
leest wordt steeds en onvermijdelijk geconfronteerd
met de geboorteplaats van de schrijver, Maassluis, en
met de directe omgeving; de stad Vlaardingen, het
dorp Maasland, de Waterweg, de kassen en het open
weidegebied van Midden Delfland.
De in 1978 verschenen roman „Een
vlucht regenwulpen" maakt hierop
geen uitzondering Regisseur Ate de
Jong verfilmt momenteel deze „stu
die in vereenzaming" Dat was aan
leiding om. met het boek in de
hand, op zoek te gaan naar de nog
bestaande locaties Dat die voor het
grootste deel in Maasland te vinden
zouden zijn stond van het begin af
aan vast Bij deze speurtocht kwam
ook veel van wat in de laatste de-
cennma verdween boven water, een
gemis dat ruimschoots werd ver
goed door het, door Maarten 't Hart
met zoveel warmte beschreven
landschap en natuurschoon Regen
wulpen bleven onzichtbaar. Maar
die vogels worden zeldzaam
Het tegelpad
Achter mijn moeder wandel ik
over de de ruwe, vuilwitte tegels die
een recht pad vormen door het wei
land Soms worden die tegels onder
broken door twee naast elkaar lig
gende planken over eert sloot, plan
ken die een enkele keer zelfs aan
één zijde een leuning dragen Bij het
tegelpad gaan de vele prikkeldraad
versperringen die ieder een deel
van de tocht markeren over m hou
ten. bruingeteerde hekjes die van
zelf achter ons dichtklappen Het
overvJoedige zonlicht op de weilan
den geeft me het gevoel dat het al
zom er is Nog s teeds groeit er speen -
kruid langs de sloten en de eerste
paardebloemen komen op Zo ver ik
kan kijken zie ik kieviten die be
drijvig rondlopen of snel overvlie
genEn bij haast elk gedeelte van
de tocht worden we begeleid door
hoog m de lucht en soms vrij Jaag
vliegende en tegelijkertijd schelden
de grutto's De koeien staren ons
aan als we voorbijgaan, soms lopen
ze een eindje m onze richting,
schudden dan hun koppen en kij
ken verbaasd alsof ze nog nooit
mensen gezien hebben."„Het tegel
pad gaat opeens over in een school
plein.," (Een vlucht regenwulpen,
blz 56)
Dit tegelpad speelt een belangrijke
rol in boek en film. Het is verras
send te bemerken dat tot in de
kleinste details het Maaslandse
Doelpad nauwkeurig wordt be
schreven' het pad waarop de „ro
man-Maarten" alles leerde dat be
langrijk was Dit kerkepad vormde
van oudsher de verbinding met de
kom van het dorp voor de bewoners
van de afgelegen polders Tot ver in
de jaren zestig eindigde het Doelpad
bij de speelplaats van de Gerefor
meerde School Tot 1960 stond, vlak
daarnaast, de Gereformeerde Kerk,
waarvan de ouderlingen m „Een
vlucht regenwulpen" zo'n huive
ringwekkende rol spelen Kerk en
school zijn inmiddels afgebroken en
door nieuwbouw vervangen. Huizen
en een sportpark hebben het Doel
pad tot een geringere lengte geredu
ceerd Maar het ligt er nog steeds'
En inmiddels hebben de camera
mannen van Ate de Jong het ge
vecht dat de „roman-Maarten" le
vert met jongens uit zijn klas op dit
Doelpad vastgelegd, een gevecht
Het Jaagpad. „Mijn vader loopt over het Jaagpad en duwl tegen de vaarboom die voor de schuit is
vastgemaaktVan de hoge brug springt htj met de vaarboom op de schuit en we glijden onder de brug door
naar het brede water.
door Tineke Diepenhorst
fotografie: Gerard van Offeren
voor dit jaagpad moet de Maasland-
se Trekkade model gestaan hebben
Het brede water is het Bommeer,
het weiland de Commandeurspol
der De veilinghallen waar de boot
tocht eindigt staan nog wel m Maas
land, maar zijn niet meer als zoda
nig in gebruik Ze zijn minder be
langrijk voor het boek dan Doelpad
en Trekkade Wanneer worden die
twee Maaslandse landwegen m de
annalen opgenomen, naast het in
middels beroemde kerkhof van
Maassluis9
De H.B.S.
„Ook ik haast me. nadat ik mijn
fiets tegen een dood. maar nog altijd
met een paal gestut kastanjeboompje
heb gezet, naar de ingang van de
school. Ik wil haar door de ruiten
zien aankomen, als vroeger Ik sta
naast een groot aquarium in de hal,
waar vroeger tropische vissen ver
kommerden en nu nerveuze rijstvo
geltjes regelmatig tegen het glas
aanvliegen (Een vlucht regen
wulpen, blz 88)
„Jawel," bevestigt de leraar van de
Vlaardingse Groen van Prinsterer
Scholengemeenschap, jawel, Maak
ten 't Hart is hier inderdaad op
school geweest, eerst als leerling en
later als leraar biologie. Hij zal van
uit Maassluis wel over de dijk zijn
gekomen Maar je kunt de route ook
zo fietsen als m het boek wordt be
schreven, langs het jaagpad van
Trekkade en Vlaardingervaart. Ja,
dat klopt wel."
Het huis
Aan de hand van „Een vlucht re
genwulpen" is het ouderlijk huis dat
m het boek wordt beschreven ook
terug te vinden Dat de ploeg die
momenteel aan de verfilming bezig
is, de binnenopnamen maakte m
een woning m Maasdijk doet daar
mets aan af. Het feit dat de schrij-
waaraan koeieplakken een belang
rijke bijdrage leveren.
Het jaagpad
„Mijn moeder en ik gaan op de vei-
hngschuit zitten en mijn vader loopt
over het jaagpad en duwt tegen de
vaarboom die voor de schuit is vast
gemaakt Van de hoge brug springt
hij met de vaarboom op de schuit en
we glijden onder de brug door naar
het brede water. Mijn vader laat de
vaarboom m het water plonzen en
leunt ertegen Ik houd angstig de
hand van mijn moeder vast, ik knk
naar de rietlanden en mijn moeder
vertelt welke vogels voor ons weg
vluchten kutfeenden, futen, meer
koeten en waterhoentjes..
„We varen onder een blauwe brug
door, na de brug zie ik het veiling-
plein(Een vlucht regenwulpen,
blz 31-33)
Het jaagpad met het water, de riet
landen en de polders Het komt m
bijna alle boeken van Maarten 't
Hart terug. Het is de vluchtplaats
waar de „ik"-figuren zich terug
trekken met hun emoties en fru
straties met hun eenzaamheid, woe
de en verdriet. Het kan niet anders.
'NSSéÖ
ver gedurende zijn jeugd in Maas
sluis woonde evenmin. Het huis van
„De regenwulpen" moet aan de
Kwakelweg liggen, al spoorzoekend
kom je tot de conclusie dat dit met
anders kan Alles klopt er is een
vaart voor de deur, één brug verder
ligt het brede water, vanuit de ach
tertuin kun je de torenspitsen van
Maasland zien, vlakbij js het tegel
pad waarover de ouderlingen na
derden en waarvan er één het wa
ter m wordt gezwiept Er is ook een
aanlegsteigertje voor de deur waar
aan een roeiboot kan worden vast
gemaakt,er is een tuin met spercie-
boontjes en een kas
Jaren geleden had mijn vader een
slot gekocht om mij te beletten op
zondag uit te varen met de roeiboot.
Hii had de roeiboot vastgelegd aan
een ijzeren ketting met het slot Ik
had de ketting met slot en al uit de
grond getrokken (Een vlucht re
genwulpen, blz. 119)
Een vriendelijke vrouw vraagt om
binnen te komen, schenkt koffie en
legt foto's van oud Maasland op ta
fel „Ach nee," zegt ze hoofschud-
dend, „Maarten 't Hart kan dit huis
met beschreven hebben Hij woonde
toch m Maassluis' Ik woon hier nu
al zowat dertig jaar, maar hij is hier
nog nooit binnen geweest Dit is
geen tuindershuis, wij zijn veehou
ders De kas die je ziet is van de
buurman Maarten verzint maar
wat Dat deed-ie altijd al Ik ken 'm
wel, 't is een volle neef van me, een
bloedneef zogezegd Hij fantaseert
maar wat Maar hij kwam hier wel
vaak voorbij fietsen
De H B.S.
„Ook tk
haast me,
nadat ik
mijn fiets
tegen een
dood, maar
nog altijd
met een
paai gestut
kastanje-
boompje
heb gezet,
naar de
ingang van
de schooi"
Het brede water is de Bommeer, het weiland de Commandeurspolder,
*11
J n
«S-Hr
5 -
SP* - -JfcaSL.'!?
X
li!
'l.fl
l i Nl
jl
