iln/siiia
ARP Maassluis: bij na 100
geschiedenis
Het onderwijs
en de-
achtergronden
van kunst
Ffhimtie'f medewerker museum
beroept zich op tijdgebrek
mSÊÊÊtÊÈSÊ
dinsdag
23 december 1930
vo/sc/ww I
Maassluis De archiefkist van de ARP kiesvereniging
'Vreest God en Eert den Koning' is definitief dicht Na
een bloeiende periode van 92 jaar kwam er een eind aan
de vereniging en de partij door het samen gaan van
ARP, CHU en KVP in het Christen Democratisch Appèl.
De ARP en Maassluis, met als onderkop 'Personen en
momenten uit een bijna honderdjarig bestaan,' is de titel
van een boekje dat door de kiesvereniging onlangs werd
uitgebracht. Samenstellers Wil van Dïnter-
Vroegindewcij en Wim van der Spek gunnen de le^er een
blik in de keuken van de Maassluise kiesvereniging die
in 18&8 een feit werd.
Dr. Jan Schouten werd een landelijk bekend politicus.'
Ook hij werd geboren in Maassluis.
Maar liefst 94 personen waren
verzameld in een lokaal van
de Christelijke Nationale
school in Maassluis om de op
richting van de kiesvereniging
te bespreken. De mensen die
bijeen komen staan bekend als
'kleine luyden'. Zij behoren nu
eenmaal niet tpt de hogere
standen en hun stem is nog
niet doorgedrongen in het po
litieke leven zoals zich dat in
de tweede helft van de negen
tiende eeuw afspeelt. In- de
lange gang van de school staan
dan ook klompen onder man
tels. Leren schoenen konden
de meesten zich niet veroorlo
ven. In die lijd was er nog
censuskiesrecht. Nederlanders
die mind eb dan 16 gulden aan
belasting betaaldenmochten
niet stemmen.
Grondlegger
Als grondlegger van de ARP
wordt ror Guillaume Groen
van Prinsterer beschouwd.
Maassluis is dan ook een
school naar hem vernoemd.
Abraham Kuyper werd echter
de architect van de ARP. Kuy
per werd geboren aan de Zuid-
vliet in Maassluis. In 1872
werd door Kuyper het dagblad
'De Standaard' opgericht, dat
de anti-revolutionaire beginser
len uitdroeg onder het gere
formeerde volksdeel.
De ARP in Maassluis had het
zeker niet gemakkelijk. Veel
gereformeerden, de grootste
groepering in Maassluis, stem
den op liberalen. Dit tot groot
ongenoegen van de kiesver
eniging.
Ook van de ARP-politicus Jan
Schouten stond het geboorte
huis in Maassluis. Op de hoek
van de voormalige Damstraat
en Nassaustraat groeide hij op.
Hij ging op school.van 'mon
sieur' Van Dalen. Schouten
maakte snel carrière. Raadslid
in Maassluis werd hij niet,
maar in 1916 kwamhij in de
gemeentraad van Rotterdam,
In 1918 was hij lid van de
Tweede Kamer en in 1933 was
hij reeds fractie-voorzitter.
Zijn hele leven is Jan Schou
ten in de politiek actief ge
weest In 1955 bedankte hij als
partijvoorzitter. In 1963 stierf
lij te Rotterdam. In Maassluis
Schiedam In de tweede helft van een vergadering van de schoolraad der gemeente
Schiedam komt hij naar voren. De educatief medewerker van het museum, brilletje op
het voorhoofd, snor, roodachtig haar, geeft een uiteenzetting over het educatieve werk
van het museum. Ontplooiing van kansarme groepen, vormend beleid, scheppea van
voorwaarden... Hoofddoelstellingen, subdoelstellingen en museumfuncties... Dingenes
vertelt zijn verhaal op rustig zakelijke toon, zonder stemverheffing of andere uitingen
van emotie. Een educatieve commissie moet er komen, vertelt hij met zachte stem. De
leden van de schoolraad gaan nauwelijks op het algemene verhaal van Van de Vrie in.
Vragen zijn er over de projecten die hrA museum voor scholen organiseert. Schoolhoof
den ontvangen vèel te laat de inforriatie over de tentoonstellingen die ze kunnen be
zoeken. Het schoolprogramma zit dan al lang vol en een museumbezoek kan niet meer
worden ingepast.
Dingenes schrikt niet van de kritx&k. stem blijft even zacht klinken als tevoren
als hij vertelt dat inderdaad paS; ïaat inf irmatie naar de scholen gaat. Maar, ja-, het
tentoonstellingsprogramma is nu eenmaal pas laat klaar.
Dingenes kampt, zo zegt hij zelf, met een enorm tekort aan tijd. Museumactiviteiten
ook voor kleuters? Leuk idee, maar de educatieve medewerker heeft de handen al
meer dan vol.
Toch wordt een educatieve commissie ingesteld met mensen uit het onderwijs, om de
wensen die er leven te inventariseren. Dat zal best meer activiteiten van het museum
voor de scholen opleveren. In een interview wordt de educatief medewerker van het
museum, Dingenes van de Vrie, gevraagd naar het hoe en waarom.
De wand aan zijn kamer hangt
vol met museumaffiches,
strakke ontwerpen, sterk op
elkaar gelijkend. Witte letters
op gele, groene of blauwe on
dergrond. Zachte contrasten,
bijna even zacht als de manier
waarop Dirken es van de Vrie
praat Dera£fiches, die de inte
resse voor het musp'-m moeten
vergroten, zijn da.ook het
werk van de educat. mede
werker. Dingenes van de Vrie
is het wordt al duidelijk
grafisch ontwerper.
Geen voor de hand liggende
gang van zaken: een grafisch
ontwerper, die educatief me
dewerker wordt.
Dingenes: „Dat komt omdat er
geen speciale opleiding is.
Daardoor zie je overal mensen
met een andere achtergrond.
Een vriend van mij is ook als
grafisch ontwerper educatief
medewerker geworden, maar
op andere plaatsen kom je
weer heel andere achtergron
den tegen: mensen die kunst
geschiedenis hebben gestu
deerd, onderwijzers, journalis
ten."
Herkenbaarheid
„In tie affiches en ook in de
uitnodigingen voor tentoon
stellingen zit duidelijk één lijn.
Richard Stomp
Dat is om de herkenbaarheid
te vergroten. Dan denken de
mensen: Oh, ja, het museum,
wal zouden ze nu weer heb
ben..."
De affiches worden op erg
weinig plaatsen in oe stad op
gehangen?
„Da's niet waar. We hebben
honderd vijftig honderdzestig
adressen waar de affiches
heen worden gezonden. Het is
de bedoeling dat ze worden
opgehangen, maar daar heb je
natuurlijk weinig controle op.
Vroeger was dat anders. Dan
brachten de suppoosten de af-,
fiches naar de opplak adressen
en dan vroegen ze of ze ze zelf
mochten ophangen. Nu wordt
het formaat van de affiches
expres klein gehouden, dan
kunnen ze makkelijker wor
den aangeplakt,"
Het woord educatie heeft te
maken met opvoedingHoe
vinden - we dat in het werk
van Dingenes van de Vrie te
rug?
„Het is mijn taak om de ach
tergrondinformatie bij de
kunst te verschaffen. Dat doe
ik onder andere voor lagere
scholen. Per jaar draaien voor
die scholen twee projecten.
Een van die projecten gaat
over verzamelen. Ik vertel
dan dat het museum gewoon
een verzameling is, net zoals
de meeste kinderen thuis een
verzameling in een schoenen
doos hebben. Bij het verzamel-
project krijgen de kinderen
een rondleiding door het mu
seum en ik vertel welke ver
zamelingen het museum bezit.
Daarna gaan de kinderen zelf
een verzameling, een museum
maken over een bepaald on-,
derwerp. Daar krijg je heel'
verrassende dingen uiL De ene
groep maakt een museum van
kleding en een andere maakt
een museum over sprookjes.
Aan het eind van het project
mogen twee klassen hun eigen
verzameling tentoonstellen in
het museum. Ze maken dan
zelf een catalogus, en hangen
bij elk stuk van de verzame
ling nummertjes die met de
beschrijving in de catalogus
corresponderen."
Prent
„Het tweede project heet
'prent in de klas'. Door de on
derwijzer en twee leerlingen
wordt een grafiek in het mu
seum uitgezocht die een paar
weken in de klas blijft hangen.
Het is de bedoeling dat in de
klas naar aanleiding van de
prent iets wordt gemaakt. Dat
kan een opstel zijn, maar ook
een .driedimensionaal werk
stuk. Ik ga zelf naar de school
toe en ik geef de feitelijke ach
tergronden bij de prent. Over
de prent zelf vertel ik dan
niets. Dat zou mijn uitleg zijn
en niet de hunne. Als zon
prent een paar weken in de
klas hangt, krijgen de leerlin
gen er een relatie mee. Hoe
is ook' een straat naar hem
vernoemd: dr. Jan Schouten*
laan.
Actief
De ARP kiesvereniging is
door de jaren een actieve vere
niging geweest. Op 26 februari
1925 werd een motie aangeno
men tegen een subsidie van
een miljoen gulden die de re
gering wilde geven voor de in
1928 te houden Olympische
Spelen. Een subsidie die vol
gens de kiesvereniging niet
juist was. omdat er op alle
fronten moést worden bezui
nigd. Maar het meest nog be
treurde de kiesvereniging dat
met de gevoelens van een
groot deel van de bevolking
geen rekening wordt gehou
den, in het bijzonder de 'on
theiliging van de dag des he
ren'. De motie werd ingediend
bij de AR-kamerclub, de Stan
daard (het ARP-dagblad) en
de Rotterdammer. In 1935
werd de NSB onverenigbaar
geacht met de beginselen van
de ARP. De partij werd dan
ook resoluut afgewezen. Het
50-jarig jubileum van de kies
vereniging werd op 11 novem
ber 1938 herdacht in de Zui-
derkerk. De opkomst voor de
bijeenkomst was slecht. Tij
dens de tweede wereldoorlog
waren er geen officiële bijeen
komsten, maar illegaal, is er
wel contact blijven bestaan
tussen enkele AR-broeders.
Het jaarverslag van 1958
maakt melding dat de invloed
van de protestants chrstelijke
partijen en met name van de
ARP beginselen nog steeds af
nemende betekenis is. Tijdens
de verkiezingen voor do Rijn-
mondraad in 1964 kwamen
CHU en ARP met één lijst uit.
De wens werd uitgesproken
dat deze samenwerking 'ook
op andere terreinen in de toe
komst betekenis mag hebben'.
Op 21 februari 1974 werd de
definitieve samenwerking met
de KVP een feit. De gemeen
teraadsverkiezingen werd met
een gezamenlijke lijst inge
gaan. Het einde van de ARP
kiesvereniging is op 21 april
1980. Met de beslissing om op
te gaan in het CDA hadden de
leden van de ARP geen moei
te.
De vrouw
De positie van de vrouw bin
nen de kiesvereniging is altijd
van ondergeschikt belang ge
weest. Pas in 1953 werd dis
cussie gevoerd over het onder
werp 'het passief vrouwen
kiesrecht en de positie van de
vrouw'. Uit de notulen van die
tijd, november 1956: 'Een po
ging om een actief vrouwelijk
lid in het bestuur te krijgen
mislukt.' April 1957: 'vrpuwen
vormen een zeer belangrijke
stem in de organisatie bij de
opbouw van onze partij.' Janu
ari 1962:-Mevrouw Duursema-
Rabbers wordt op de kandida
tenlijst geplaatst. Zij bedankt
echter voor de eer.
In oktober 1973 vindt de om
mekeer binnen de partij
plaats. Wil van Dinter-Vroe-
gindeweij wordt de eerste en
tevens laatste vrouwelijke
voorzitter van de ARP kies
vereniging.
Abraham Kuyper wordt beschouwd als de architect
de ARP. Zijn geboortehuls staat in Maassluis.
Dingenes van de Vrie: tijdgebrek.
langer je naar een prent kijkt,
hoe meer je gaat zien."
Dingenes spreekt het woord
prent met een zekere aandacht
uit. 't Is diezelfde aandacht die
voor de kunst moet worden
opgebracht Aandacht op de
scholen voor de kunst. Moeten
de kindertjes in de toekomst
allemaal kunstliefhebbers
worden?
„Nee, niemand hoeft kunst
mooi te vinden. Zoiets is een
persoonliike zaak. Wat ik wel
belangrijk vind, is dat je er
naar luistert en ernaar kijkt.
De mensen moeten ervoor
open staan, maar het zelf wel
verwerken. Het enige wat je
als educatief medewerker
kunt doen is de achtergrondin
formatie erbij geven."
ren af. Je krijgt natuurlijk
vaak te horen: dat kan ik ook.
Maar dat is zon dooddoener,
dan zeg ik, nou... doe het maar
eens."
In de projecten voor het on
derwijs gaat het museum uit
van moderne kunst Spreekt
dat de lagere schoolkinderen
wel aan in vergelijking met
oudere kunst?
„Dat het stedelijk museum in
de schoolprojecten uitgaat van
moderne kunst is logisch, om
dat de verzameling op die mo
derne kunst is gericht. Onze
Cobra-collectie wekt bij een
heleboel volwassenen aversie
op. Met kinderen is dat anders.
Daarmee kun je er heel direct
over spreken. Het zijn eigen
lijk ook een soort kinderteke
ningen waarbij veel met kleur
is gewerkt. Het plezier om iets
te maken heeft voorop ge
staan.
Je krijgt van die kinderen
hele spontane reacties. Ze ver
tellen onomwonden of ze iets
mooi of lelijk vinden. Of ze er
echt open voor staan hangt
van de situatie van de kinde-
Aclion Painting
Het in contact brengen van de
kinderen met de kunst gebeurt
op een passieve manier. Je zou
ook op een andere wijze de
kunst in de lagere school kun
nen brengen. Door uit te gaan
van hel actieve, de kinderen
zelf bezig te laten gaan.
„De eerste educatief medewer
ker van het museum, Jan de
Grauw, heeft dat gedaan met
'action painting'. Dat was tien
jaar geleden. Het was toen
echt: schoenen uit, paar vellen
papier op de grond en verven
maar. Dat ging heel erg ver.
Nu zou dat allemaal niet meer
kunnen. Dat ligt gewoon aan
de lijd. Alles is meer verzake
lijkt In die tijd mocht en kon
alles. Het was echt avontuur
lijk. Nu is men meer geïnte
resseerd in de achtergronden.
Het verstand speelt een belan
grijkere rol dan het gevoel.
Het wilde is er uit, de emotie
is verdrongen."
Per jaar worden maar twee
schoolprojecten gedraaid.
Daarbij richt het museum zich
alleen op de lagere school en
dan komen niet eens alle klas
sen daarvan aan bod. Is dat
niet wat weinig om de jeugd in
contact te brengen met kunst?
„Voor de lagere school is be
wust gekozen. We kunnen
daardoor alle kinderen nog be
reiken. Dat is niet zo als je met
het voorgezet onderwijs gaat
werken. Het werken met
kleuters, zoals ook in de
schoolraad is voorgesteld, zou
best een leuk idee zijn. En er
zou ook wat voor het voortge
zet onderwijs kunnen gebeu
ren. Het grote probleem is
echter het gebrek aan man
kracht. Ik heb gewoon mijn
handen meer dan vol en daar
door kan ik een hoop dingen
niet doen, die ik wel zou wil
len."
Wal zijn dan die drukke bezig
heden van Dingenes?
„Nou... ik hou mij dus bezig
met de projecten voor de lage
re scholen. Ik maak stencils
met achtergrondinformatie bij
de tentoonstellingen. Dia
klankbeelden bij sommige ex
posities. Verzorg het druk
werk, maak affiches en catalo
gi, de uitnodigingen en de ad
vertenties. Ik geef als er
aanvragen voor zijn ook
rondleidingen.
Daarnaast is er een vereniging
Vrienden van het Museum.
Die organiseert binnen het
museum een aantal activitei
ten, op voornamelijk muzikaal
vlak. In die vereniging heb ik
zitting namens de staf van het
museum. Als laatste heb ik de
organisatie van de kunstklas
sen in het museum,"
Tekstborden
Toch blijven er belangrijke
dingen liggen. De ten toons tel
lingen worden nauwelijks met
tekst begeleid, op het bijbeho
rende stencil na. Er hangen
geen tekstborden aan de muur.
„Ja, voor die tekstborden heb
ik echt geen tijd. Er zijn ont
zettend veel dingen... Je kunt
niet alle tentoonstellingen zo
uitgebreid begeleiden. Wel is
er altijd het stencil waarop
achtergrondinformatie is
meld. Het zou ideaal zijn als -
tekstborden op twee nivea
zou kunnen leveren: één alj
mene tekst en één uitgebrek4
re."
Naast de stencils wijst de et
ca tie f medewerker van Sch
dams Stedelijk op de bib
theek die geïnteresseerd,
verder kan helpen. Vroe,
was die bibliotheek in de
mer van de directeur gev
tigd. Sinds een halfjaar is
echter verplaatst naar de h
dige uitgang en is hij open
steld voor het publiek.
De educatiecommissie voor
museum, die vertegen wooi
gers uit de onderwijswer
moet bevatten, moet alle ret
een lijstje met wensen ops
Jen die binnen het onder*
leven. Wal heeft dat voor
als de educatief medewer.
toch al te veel te doen heei
„Het opstellen van een wi
senlijstje is iets wat de ccj
missie in het begin zal moei
doen. Als daar leuke activi'
ten uitkomen die de mot,
waard zijn, dan zal ik prit
teiten moeten gaan stellen. I
onderwijs vind ik heel erg
langrijk. Het kan beteker
dat ik andere dingen moet
ten liggen."
„In een later stadium heeft
commissie veel meer een e
luerende functie. 2e kan 1
ken in hoeverre een proj
geslaagd is. Nu zijn mijn o
tacten met het onderwijs i
incidenteel. Je praat hoogst,
eventjes na met een onderd
zer en veel meer is er njjj
Door het instellen van rij
commissie kunnen de con?
ten met het onderwijs veel
ter worden."
