STAB/ Sïflfflf
Werkcomité aan de slag
voor Geuzenmonument
Fundering gymnastiek
lokaal Oost gelegd
West weer op stap
Nog geen
'Burger moet kritischer
het gemeentebestuur volgen'
De eeuwenlange bewoning
van de Peperstraat
30 gepakt
Eindelijk goede gymaccomodatie
Lezing Te Loo
brengt stuk
bewustzijn
Kruimel
werk
van
inbrekers
Hervormde
vrouwen
koken
Oosters
vrijdag
30 januari 1981
VO/SC/WW
Vlaardingen Er komt wat meer schot in de plannen
voor het oprichten van een Geuzen-monument in
Vlaardingen, al is er op dit moment nog niet veel dui
delijkheid over de termijn, waarop een dergelijk ge
denkteken kan worden geplaatst. Het werkcomité, on
der leiding van G. B. H. Niestadt, heeft eind vorig jaar
de kunstenaars Leen Droppert en Huib Noorlander
verzocht een schetsontwerp te maken. Die ontwerpen
zijn nog niet binnen. Wel wordt binnenkort gestart met
de fondsenwerving, die nodig is om het monument te
realiseren.
Het idee voor het monument
voor de Geuzen, de eerste ge
organiseerde verzetsgroep die
haar oorsprong had in Schie
dam, Vlaardingen en Maas
sluis, is eind vorig jaar ont
staan. Toen werd een voorbe
reidingscomité geformeerd,
dat toen nog de hoop had om
het gedenkteken te kunnen
onthullen op 13 maart van dit
jaar, precies 40 jaar na het fu
silleren van de groep van 15
Geuzen door de Duitse bezet
ters. Inmiddels is wei duidelijk
geworden dat dat wat te opti
mistisch is geweest: het gaat
zeker nog enige maanden du
ren voor het plan is gereali
seerd. Het monument zal wor
den geplaatst op de Markt in
Vlaardingen, recht tegenover
het stadhuis.
Een van de eerste taken is ge
weest het formeren van een
werkcomité, dat zich met de
uitvoering van het plan gaat
bezighouden en waarin als
penningmeester functioneert
jhr P. F. de Ranitz. De man die
de publiciteit verzorgt is
Vlaardings gemeentevoorlich-
ter Han Spruijt. Daarnaast is
er een comité van aanbeve
ling, onder de leiding van de.
drie burgemeesters in het
Rijnmondgebied, Wim Kie-
boom, John te Loo en Jan van
Es. In dat comité zitten verder
mensen als uitgever Mari den
Draak, notaris Peter Kroesen,
oud-Geus en expoge-lid
P. Nieuwstraten, L. Lucardie,
P.'t Hart. D. Pons, Harry
Paape, Klaas van de Geest en
dominee J, van der Werf.
Omdat nog op geen stukken
na te zeggen is wat voor mo
nument het uiteindelijk zal
worden is het moeilijk, al iets
over de kosten te zeggen. Het
werkcomité rekent echter al
gauw op een bedrag dat ergens
tussen de 60 en 75.000 gulden
ligt. Om dat geld bij elkaar te
krijgen zullen enkele financië
le acties gevoerd worden. In
de eerste plaats worden vele
bedrijven in het Waterwegge
bied, maar ook elders in het
land aangeschreven om een
bijdrage. Daarnaast zal binnen
afzienbare tijd een huis aan
huis-inzameling in Schiedam,
Vlaardingen en Maassluis wor
den gehouden, om juist van de
inwoners uit het gebied dat de
oorsprong van de Geuzen was
een behoorlijke bijdrage te
kunnen krijgen. „Maar we ho
pen ook, dat mensen elders in
Nederland mee zullen willen
doen,'1 aldus penningmeester
P. F. de Ranitz. „De eerste
reacties op onze plannen ge
ven aan, dat er ook nu nog een
behoorlijk grote groep mensen
is die zo'n monument graag
zouden zien verschijnen." Als
derde element in de inzame
lingsactie worden participatie-
bewijzen uitgegeven, die voor
een bepaald bedrag kunnen
worden gekocht. Kopers van
zo'n participatiebewjjs kopen
in feite een of meer vierkante
centimeters van het monu
ment, zo is in het werkcomité
al gegrinnikt. En wie nu al wil
bijdragen: het comité heeft in
middels girorekening 557.557
ten name van het Comité Geu
zenmonument Vlaardingen
geopend.
Overigens zal alleen maar geld
bijeen worden gebracht voor
het monument zelf. De grond
en de sokkel zullen door de
gemeente Vlaardingen worden
geschonken, zo ligt in de be
doeling, al moet daar-te zijner
tijd nog een officieel raadsbe
sluit over worden genomen.
De gemeente Vlaardingen zal
overigens wel een vinger in de
pap hebben bij de uiteindelijke
keuze van de ontwerpen, zoals
die binnenkort van de kunste
naars worden verwacht Bur
gemeester Kieboom: „Dat ge
denkteken komt op een zeer
belangrijke plaats in de stad te
staan, recht voor het stadhuis.
Het zal dus toch in hoge mate
beeldbepalend kunnen zijn
voor de Markt. Daarom stellen
we er wel prijs op bij de keuze
betrokken te worden/* Dat
geldt overigens ook voor ver
tegenwoordigers van de vroe
gere Geuzen en andere verzet
sorganisaties: ook zij zullen bij
het bepalen van de keuze be
trokken worden.
Het werkcomité is ook aan het
proberen nog een aantal oud-
Geuzen. waarvan het adres
niet bekend is, op te sporen,
P. Nieuwstraten: „Er moeten
nog mensen zijn uit de Geu-
zengroep, die destijds niet met
een zijn gearresteerd en die
Burgemeester Kieboom,
voorzitter van het comité van
aanbeveling: beeldbepalend
voor de Markt.
wc >ht later in andere ver
zetsorganisaties illegaal zijn
doorgegaan. Met die mensen
willen we graag in contact ko
men. Daarnaast is het jammer
dat we niet precies weten,
waar alle vijftien doodgescho
ten Geuzen zijn herbegraven.
Er liggen er 6 in Vlaardingen
en waarschijnlijk ook nog en
kele in Schiedam, Rotterdam
en Wassenaar. Ook dat moet
nog precies uitgezocht wor
den." Wie hét comité aan die
gegevens kan helpen is wel
kom bij Jan van Wijk, Burge-
meester Pruissingel 113, 3131
JN Vlaardingen, tel. 34.03.87.
Burgemeester John te Loo hield gistermiddag een boelende lezing over democratie voor de vrouwenraad.
Schiedam Wethouder
Posthoorn heeft gisteren
de eerste paal gestort voor
de bouw van een gymnas
tieklokaal in Oost. Met
deze handeling is na ja
renlange discussie de fun
dering^ gelegd voor een
goed geaceomodeerd gym
nastieklokaal. Wethouder
Posthoorn stelde dat de
kinderen in Oost een goe
de accomodatie krijgen
om twee uur per week
gymnastiekles te volgen.
Ve zijn ons bewust dat
kinderen met name in de
oudere stadswijken meer
geborien moet worden op
dit gebied."
Het gymnastieklokaal heeft
een afmeting van 12 bij 21 me
ter en wordt gebouwd door het
Schiedamse aannemingsbedrijf
Kuypers b.v. De firma hoopt
in november het gymnastie
klokaal op te leveren. In de
laagbouw zijn twee kleedloka
len, 2 doucheruimten, toiletten
en een kamer voor de docent
ingericht De vloer van de
gymzaal 2al als een zogenaam
de verende sportvloeren wor
den uitgevoerd. De ingang van
het gebouw zal ook toeganke
lijk zijn voor minder validen.
Architectenbureau de Bruin
heeft in het ontwerp ook ener
giebesparende maatregelen
toegepast, zoals isolatie van
wanden, vloeren en het dak.
De verwarmingsinstallatie is
voorzien van een rookgasklep
en optimaliseringsregeleing.
Kosten voor het gymnastieklo
kaal zijn 800.000 gulden. Medio
november wordt het gebouw
met de kinderen feestelijk ge
opend.
Schiedam Zowel de
overheid als de burger
moeten bewuster ons de
mocratisch stelsel hante
ren. Dat was een van de
conclusies die gistermid
dag tijdens een bijeen
komst van de Schiedamse
vrouwenraad naar voren
kwam. In het kader van
de cursus politieke vor
ming hield burgemeester
John te Loo een lezing
over democratie. Het
bleek een abstract begrip,
waar later maar moeizaam
een discussie over los
kwam.
Desalniettemin wist Te Loo in
duidelijke bewoordingen het
begrip democratie nader te be
lichten. Hij maakte gebruik
van historische personen en
voorbeelden uit zijn eigen
jeugd om de vaagheid van het
begrip te concretiseren. Een
voorbeeld. „Als er twee men
sen op een denkbeeldig eiland
spoelen, moeten ze voorzienin-
gen scheppen om in leven te
blijven," vertelde hij, „Komen
er mensen bij, dan krijg je een
taakverdeling, de een kan nu
eenmaal iets beter dan de an
der. Zo krijg je een samenle
ving waaraan een ieder vorm
en ruimte kan geven. En dat is
een democratie." Te Loo voer
de dit ook terug naar zijn ei
gen jeugd. „Zo was ik in mijn
jeugd alleen maar bezig met
het oprichten van clubs. Het
doel zocht je er dan gewoon
bij. Ik kwam niet verder dan
een postzegelclub met drie of
vier leden, waarvan ik dan na
tuurlijk voorzitter was. Met
een oude conducteurspet op en
een stoelpoot als hamer regel
de ik de zaken op zondag. En
zo zie je dat dit rotjongetje be
zig was een functie te verover
en." Een voorbeeld wat de
vrouwen in een spontaan ge
lach deed ontaarden.
Na de lezing konden er vragen
gesteld worden. Een vrouw
vroeg zich af of al die inspraak
niet vertragend werkt bij het
bestuurlijk apparaat Te Loo
weerlegde dit. „In het begin
was die hele inspraak een las
tig gegeven. Ik denk dal in
spraak juist versnellend kan
werken als het op het juiste
moment gebeurd. Beroepspro
cedures zijn dan niet meer no
dig. Maar iedereen is van na
ture gemakzuchtig en ik ben
daar ook een schoolvoorbeeld
van, boor. Men springt meestal
door Karin Kuijpers
pas in, als zaken in een verge
vorderd stadium zijn. De bur
ger zou het lokale bestuur mis
schien meer kritisch moeten
volgen. De directe democratie
is te vinden bij de burger
thuis. Daar ontmoet hij de
overheid al. Auto's die fout ge
parkeerd staan, een straat die
om onbekende redenen opge
broken wordt enzovoorts. Hij
zou dan van zijn burgerrech
ten gebruik moeten maken om
bij dat bestuurlijk apparaat
aan te kloppen en te vragen
naar het waarom. Ja, ik geef
het toe, de gemeente neemt
ook veel te weinig moeite om
inspraak te stimuleren. Maar
het gebeurt van twee kanten.
Daarom verheugt zo'n politie
ke cursus mij. Op die manier
zullen wij met ons allen moe
ten trachten ons bewust te
worden en te werken aan een
meer zuivere vorm van demo
cratie. En daarin moetje kun
nen geven en nemen. Soms
zullen er veel scheuten water
bij de wijn gedaan moeten
worden. Maar om een zo breed
mogelijke visie te krijgen is dit
ook nodig. Het gaat tenslotte
om de kwaliteit van de demo
cratie en niet om de meerder
heid of de functie van het
domme getal."
Toch werd gisteren geconclu
deerd dat we met onze demo
cratie al aardig in de goede
richting gaan. In vergelijking
met het begin van deze eeuw
waar alleen een bepaalde
groep mensen kon kiezen, is
hier duidelijk verbetering in
gekomen. „Het zijn golfbewe
gingen," stelde Te Loo, „die
eerst rimpels zijn en op een
gegeven moment als golf in de
branding terecht komen. Ze
ebben weer weg maar er blijft
altijd wat op het strand liggen.
Zo zie je in 1917 het algemeen
kiesrecht verschijnen en in
3919 het vrouwenkiesrecht
Vrouwen zijn op het gebied
van het kiesrecht hel langst
gediscrimineerd. In de jaren
zestig krijg je de golf waarin
de burger voorop staat. Ook
dit ebt weg maar daar hebben
we de inspraak van over ge
houden. En die moeten we
met zijn allen invullen."
Met dit stukje stof tot naden
ken gingen de 60 vrouwen
naar huis. „Een zeer zinvolle
middag." aldus een bezoekster,
„alleen jammer dat maar zo'n
klein stukje Schiedam het aan
gehoord heeft. Ik ga ermee
aan de gang en als ik er niet
uit kom, stap ik nu makkelij
ker naar het spreekuur van de
burgemeester voor verduidelij-
king."
De politieke cursus van de
vrouwenraad houdt nog drie
middagen. Twee over gezond
heidszorg en een over de ko
mende kamerverkiezingen. De
vrouwenraad is een overkoe
pelend orgaan van 20 vrijwilli
gers- en vrouwenorganisaties
in Schiedam, Voor informatie
kunt u terecht bij mevrouw
Knook, Willem de Zwijgerlaan
11.
Schiedam Drie in
braken hebben inbre
kers in totaal nog geen
honderd gulden opgele
verd. De kantine van
Hennes DVS in het
Hargapark leverde nog
de grootste buit op;
tachtig gulden. Bij het
sch eepsscho on m aakbe-
drïif van Nicoverken
Holland BV aan de Re-
goutstraat in industrie
gebied 's-Graveland
was het een geldkistje,
dat werd meegenomen.
En in de Sint Martinus-
school aan de lepenlaan
in Tuindorp vonden de
inbrekers alleen wat
klein geld, nadat zij alle
lokalen hadden door
zocht
Vlaardingen Het ont
moetingscentrum West or
ganiseert ook deze zomer
weer een een kamp voor
kinderen van 8 tot en met
12 jaar. Het hele gezel
schap gaat naar de familie
Ploeg in Otterloo. Een
dagverblijf en twee slaap
zalen op het terrein van
een nog 'ouderwetse boer
derij' in bedrijf aan de
rand van uitgestrekte bos
sen staat tot de beschik
king van de kinderen en
begeleiders die meegaan.
Het kamp wordt gehouden in
de week van 8 tot 15 augustus.
De kosten bedragen 110 gul
den. Het inschrijfgeld bedraagt
25 gulden. Een spaarregeling
kan getroffen worden. Verde
re informatie kan worden ver
kregen bij ontmoetingscen
trum West. Floris de Vijfde
laan 2, telefoon 34.89.93.
Vorig jaar was het uitstapje
een groot succes. Toen sloeg
men de tenten op in Eersel
(Brabant). Een week lang ver
maakten de kinderen zich
toen opperbest in de bosrijke
omgeving. Vervelen deden de
kinderen zich dan ook geen
moment, "s Avonds waren de
meesten zo moe dat ze direct
in slaap vielen. Ook dit jaar
zal het weer een plezierige
week worden; daar twijfelt
niemand aan.
Vlaardingen Vlaardïngse
Hervormde vrouwen, die voor
het eerst de keuken in willen
met Oosterse recepten, kun
nen op maandag 2 februari
een demonstratie bijwonen in
het voormalig Diaconiehuis
aan de Emmastraat 71. De de
monstratie begint om acht uur
en kan worden bijgewoond
door leden van de Hervormde
vrouwengroep in Vlaardingen.
Schoolraad
De Schiedamse schoolraad
heeft na vier jaar een nieuwe
voorzitter. De heer Vester-
gaard heeft zijn voorzitter
schap overgedragen aan de
heer G. Groene wegen die
voorheen als vice-voorzitter
functioneerde. Beide heren
wisselen dus hun functie. De
schoolraad koos met 12 stem
men voor Groene wegen.
Snelheidscontrole:
Vlaardingen Bij een snel
heidscontrole op de Paralel-
weg in Vlaardingen deze week
is een dertigtal bekeuringen
uitgeschreven. De hardste rij
der werd gesnapt op een snel
heid van 80 kilometer per uur.
Vorige week werden aan de
Peperstraat in Vlaardingen
een viertal pandjes gesloopt.
Een aanleiding om zowel een
archeologisch als een histo
risch onderzoek in te stellen
naar dit stukje Oud-Vlaar-
dingen. Een duik in de plaat
selijke geschiedenis leerde,
dat de Peperstraat pas na de
brand in 1574 ontstaan is.
Mogelijk boden de deels
braakliggende percelen aan
de Hoogstraat de gelegenheid
om een doorgang te maken
naar de Achterweg (tegen
woordig Kuiperstraat). Hel
pad, dat op deze wijze ont
stond, lag aan de kant van de
Hoogstraat naast het huis van
meester Gerrit Gerritsz. Byn.
Volgens de achttiende-ceuw-
se geschiedschrijver Van Nie-
veld was Byn de eigenaar
van het „Tholhuys". In 1574
brandde dit huis geheel af.
Twintig jaar later werd de
naam Pepersteech voor het
eerst vermeld, toen de Stad
Vlaardingen daar een aantal
erven verkocht, In december
1606 volgde weer een serie.
Deze lagen aan de noordzijde,
de kant waar onlangs de hui
zen werden afgebroken. De
verkoop geschiedde op voor
waarde, dat de kopers binnen
twee jaar een „bequaem
woonhuys" moesten bouwen.
Hooibergen en hooischuren
werden hen niet toegestaan.
Ook mochten er geen luifels,
uitbouwsels, leuningen en
stoepen gemaakt worden,
omdat de steeg aan het bo
ven- cn benedeneinde even
breed diende te bij ven. Wan
neer de bouwtermijn ver
streek, berekende de Stad
een dubbele rentebetaling
over de hoofdsom als boete.
Naar de betekenis van de
naam Pepersteeg of -straat is
in de loop der tijd nogal gera
den. De vroegere archivaris
Sigal was destijds blij de op
lossing gevonden te hebben:
in 1615 woonde Adryaen
Ciaesz. Peper in de Peper
steech, dus had men de steeg
naar hem genoemd. Echter,
toen Adryaen Claesz. boots
gezel van beroep, in 1612 een
huis en erf kocht in de Pe
persteeg, heette die al in 1594
(en misschien wel eerder) zo.
Mogelijk, dat deze naam ver
bonden was aan een smalle
doorgang. Bijvoorbeeld in
Gouda en Nijmegen dragen
gelijksoortige straatjes de
naam Peper. Wat betreft de
archeologie lag hier een kans
om meer van de geschiedenis
te leren kennen, dan wat de
archieven bieden. Met toe
stemming van de gemeente
Vlaardingen werden op vrij
dag- en zondagmiddag
grondboringen verricht. Deze
gingen tot een diepte van
drieënhalve meter. Het
grondprofiel bestond, van bo
venaf gerekend, uit een klei
laag van ongeveer één meter.
Vervolgens een veenlaag van
zo'n veertig centimeter en
daarna mest- en veenlagen,
piet af en toe een smal klei-
bandje. De mesdagen wijzen
op bewoningen, de kleiband-
jes op overstromingen. De
kans, dat met boringen vond
sten naar de oppervlakte ko
men is vrij klein door de fie
ri nge diameter van de boor.
I\is bij de laatste boring kwa
men enkele leer fragment en,
stuitjes vuursteen en een
botsplinter mee naar boven.
Te weinig voor een snelle da
tering. Toch lijkt het, gezien
de diepte van ruim drie me
ter niet onlogisch, de „vonds-
tjes" op dit moment te date
ren als negende-eeuws.
Vorig jaar juni werden in de
Schoolstraat eveneens borin
gen verricht. De grondop-
bouw van de Peperstraat
vertoont hiermee een sterke
overeenkomst. In de School
straat kwamen van een diep
te van tweeënhalve meter
wat aardewerkscherven uit
de elfde/twaalfde eeuw in de
boor mee. Naast de officiële
onderzoekingen in de Peper
straat werden op zaterdag en
zondagmorgen ook rooftoch
ten uitgevoerd door „scher-
venjutters". Mensen, die met
lange pennen en schoppen de
grond overhoop steken om
hun verzameling uit te brei
den of geld willen verdienen
in de antiekhandel. Meestal
gaat bij een dergelijke roof
zucht het onderlinge verband
van de vondsten verloren.
Vaak verdwijnen op deze
wijze voor tienduizenden gul
den aan voorwerpen.
Het is onbegrijpelijk, dat hier
niet wordt ingegrepen van
Gemeentewege. Met de Mo
numentenwet achter de hand
is hier zeker wel een stokje
voor te steken.
Een goede regeling van het
archeologische onderzoek in
Vlaardingen zou beslist niet
overbodig zijn. Wordt er iets
gevonden, dan Is het moeilijk
een vondst te melden, omdat
niemand er eigenlijk raad
mee weet.
Door deze gang van zaken
zijn de laatste jaren al heel
wat dingen verloren gegaan,
die als erfgoed van de men
sen vóór ons, toch een betere
zorg hadden verdiend.
Albert Brouwer
Ingena Vellekoop
