STAD
'Mijn moeder
is nu veel
zelfstandiger
geworden'
Schiedam -Zuidpraat een jaar over niets
Vlaardingse moeder-MAVO Mercurius in de sneeuw
FNV Kring
Westland
onder
vraagt
leden
Eerst structuurschets,dan stadsvernieuwing
donderdag
5 februari 19S1
VD/SC/WW I
Vlaardingen/Winterberg Die avond had ze nog
lang lopen rommelen. Had voor de derde keer geke
ken of haar pas wel in d'r tas zat Had twee keer de
wekker gecontroleerd: had staan twijfelen bij d'r
koffer of die trui nou wel paste bij de skibroek die
ze van d'r vriendin had geleend. Ze was, toen ze een
maal in bed lag, nog een keer naar beneden gestom
meld om te kijken of de lijst met boodschappen he
lemaal compleet was en had meteen nög een keer
de wekker gecontroleerd. „Zeg, wat mankeert jon?"
had haar Jan slaperig gemopperd. „We zijn toch
Vijftig vrouwen, voor hel
grootste deel leerlingen van
de Vlaardingse scholenge
meenschap Mercurius, stap
ten de morgen daarop in de
bus voor een wintersportreis
van vier dagen naar Winter
berg in het Sauerland, Ze
werden geëscorteerd door
vriendinnen en oud-leerlin
gen: een enkeling was in ge
zelschap van een opgroeien
de dochter. De groep werd
uitbundig nagewuifd door
echtgenoten en kinderen. Ze
varieerden in leeftijd:van
ruim twintig tot ruim zestig
jaar;
wel vaker de grens over geweest? Je lijkt wel een
klein kind dat voor het eerst van z'n leven alleen
met vakantie gaat."
Ze had maar wat gelachen cn niks teruggezegd.
Want ze wist maar al te goed dat ze niet alleen op
een klein kind leek maar zich ook zo voelde, on
danks haar achtenveertig jaar. Ze was weer een
meisje en ze ging op schoolreis. En vóór ze insliep
bedacht ze dat ze nog een rol drop in haar zak zou
stoppen.
Ze varieerden ook in status:
waren alleenstaand of ge
trouwd. huisvrouw of werken
de vrouw. Maar ze hadden
meer dingen gemeen. Bijna al
lemaal studeren ze op het ni
veau van Mavo of Havo/Athe
neum, op de dagschool aan de
Spalandlaan of op de avond
school van Mercurius in het
Casimir aan de Claudius Civi-
lislaan in Vlaardingen. Voor
de meesten was het een eerste
confrontatie met de geneugten
van de wintersport. Dat hel
een dolle boel zou worden
stond bij voorbaat vast.
Oswald, leraar Duits en Oos
tenrijker van geboorte, trad op
als reisleider. Het kon haast
niet anders, want welke
school!eraar bezit ook nog eens
de nodige ervaring als 'ski-
lehrer'? Oswald bezat die er
varing wel en in ruime mate,
plus een eindeloos geduld. Om
alles in goede banen te leiden.
Om z'n discipelen de eerste be
ginselen van het alpïne-skien
bij te brengen. Om ze weer uit
de knoop te peuteren wanneer
ze, als een verwarde kluwen
van armen, benen en lange
latten, gierend van het lachen
over elkaar heen waren gebui
teld. Oswald is bovendien een
alleraardigste, vrolijke jongen.
Er moeten, eenmaal terug in
het gareel van de school, heel
wat onvoldoendes voor Duits
vallen eer zijn populariteit een
deuk krijgt!
En dan was er Aad van der
Ende, de rector van Mercurius.
Aanvankelijk met enige reser
ve bekeken want niemand
kende 'm eigenlijk. „Wat moet
die sik er eigenlijk bij?" hoor
de je zachtjes mopperen. Maar
al gauw*was ook Aad in de ca
tegorie „lieverds" ingedeeld.
Want hij had z'n handen vol
aan het oprapen van de geval
len vrouwen bij het „langlau
fen". Hij deed het werk dat ei
genlijk de toegevoegde gedi
plomeerde „langlauflehrer"
had moeten doen. En hij bleek
eveneens. *s avonds in de dis
co, tot uitbundig meedansen
bereid. Nee, rector Aad kan
geen kwaad meer doen. Net
zomin als Arie, de chauffeur
die de meute trouw volgde, be
door
Tineke Diepenhorst
laden met film- en fototoestel
len.
Motivatie
Terug naar de vijftig vrouwen.
Want het verhaal is hun ver
haal. Ze zalen in de bus, op
weg naar de wintersport. En
het leek wel of ze met elastiek
aan huis en haard vast zaten,
zoveel werd er die eerste uren
over „thuis" gesproken. Tot de
eerste besneeuwde heuvels
van Duitstand in zicht kwa
men onder een stralende win
terzon. Toen gingen de meeste
elastiekjes kapot. En eenmaal
binnen het hotel, annex bar,
sauna en zwembad en buiten,
in een ongekende witte wereld
knapten de laatste. Vier dagen
•wintersport: het is maar kort.
Maar als die dagen tot de laat
ste druppel worden uitgemol
ken is er nog heel wat uit te
halen! 'Thuis* kwam nauwe
lijks meer aan bod, maar 'de
school' bleef wel meespelen en
dook steeds weer op in de ge
sprekken. 'De school' blijkt
een niet weg te cijferen plaats
in te nemen in het leven van
de leerlingen die, korter of
langer geleden, besloten om
hun leven te gaan hér-inrich
ten.
De eerste aanzet ts bij prak
tisch iedereen gelijk: wèg uit
die eeuwige sfeer van poetsen,
boenen, koffiedrinken bij de
buurvrouw en wachten tot
man en kinderen thuis komen.
Op de achtergrond zit vaak
het idee van de hèrkansing;
dal met de opgevijzelde en
meer uitgebreide schoolkennis
zich nieuwe prespectieven zul
len openen: een baan buiten
shuis of de basis voor een ver
dere gerichte studie. Daarnaast
spelen de sociale contacten
van de leerlingen onderling
een hartig woordje mee. Op
school zijn ze niet dc vrouw
van Jan en de moeder van
Keesje en Karolientje maar ge
woon weer zichzelf, als vroe
ger, en ze worden als zodanig
gewaardeerd. Maar dikwijls is
de uitbreiding van de geestelij
ke bagage voldoende argu
ment. De woorden die de
schrijver Rudy Kousbroek eni
ge jaren geleden sprak bij het
in ontvangst nemen van de
P. C. Hocftprijs zijn op prak
tisch alle Mercurius-vrouwen
van toepassing" „Ons brem, die
onvergelijkbare computer, kan
beter funktioneren en ons
meer vreugde verschaffen
naarmate het beter gepro
grammeerd is..
Tanden stukbijten
Loes, lerares Frans: „Ik vertik
het om met m'n leerlingen
flut-boeken te gaan lezen. La
ten ze hun tanden maar stuk
bijten op Camus, die we nu op
de havo behandelen. Flau
bert's „Madame Bovary" staat
ook op m'n programma. Het is
één van de mooiste werken
die de Franse literatuur heeft
voortgebracht. Wanneer we op
die manier werken kunnen
m'n leerlingen later, gewoon
voor de lol en zonder al te veel
moeite, op lichtere kost terug
vallen als ze dat willen."
Tineke, lerares aardrijks
kunde: „De meeste leerlingen
hebben als ze opnieuw begin
nen óf geen geografie gehad óf
tien a twintig jaar geleden,
toen de onderwerpen groten
deels anders waren. Dus be
ginnen we met een aantal ba
sis-begrippen, om zeer snel
door te gaan met de geografie
van de Verenigde Staten.
Doordat alle leerlingen veel
kennis bezitten die een jonge
middelbare scholier niet heeft
biivoorbeeld door vakanties
en televisie is deze snelle
opzet mogelijk. Veel rijtjes le
ren we met meer. We vragen
ons vooral af wat we zien en
hoe we kunnen verklaren wat
we op. vlak onder en vlak bo
ven de aardkorst waarnemen."
En Kees, leraar geschiedenis:
..Op de mavo beginnen we om
de hoofdpunten uit de geschie
denis te behandelen. Begrip
pen die tegenwoordig belang
rijk zijn zoals democratie wor
den tegelijkertijd meegeno
men. Op de havo wordt onder
meer de geschiedenis van na
1918 uitgediept en er worden
bepaalde begrippen en achter
gronden aan toegevoegd zoals
liberalisme, socialisme, com
munisme, fascisme. De Neder
landse staatsinrichting komt
eveneens aan de orde. Het be
lang van de geschiedenis is
dan ook dat we met elkaar na
gaan hoe de huidige maat
schappij is ontstaan om zo be
ter deze samenleving te kun
nen begrijpen"
Ineke, leerlinge Havo 2: „Kun
je je voorstellen dat we woest
worden als onze vakken (Ne
derlands. moderne talen, aard
rijkskunde en geschiedenis)
worden aangeduid als 'prei-
pakket'?" Overigens is er op
zaterdagmorgen gelegenheid
voor de leerlingen om de exac
te vakken te volgen. De talen
blijven echter de toppers.
Janken
Willy, leerlinge Havo 2: „Voor
biologie moesten we een werk
stuk maken. Ik had het strand
gekozen. Uren heb ik op het
strand gelopen, schelpies ge
zocht, die krengen opgeplakt
met lijm die steeds losliet, m'n
teksten gemaakt en netjes uit
gewerkt. God, wat zag het er
beeldig uit en wat was ik er
trots op. Krijg ik het terug; een
drie!! 't Was niet voldoende
onderbouwd. Ik heb gewoon
lopen janken. En ik ben niet
van plan om in zoiets nog eens
zoveel tijd en energie te stop
pen. Want ik werk er nu ook
bij, 's middags, "s Ochtends
naar school, 's middags naar
m'n werk en "s avonds huis
werk maken, En de keuken
sop ik desnoods 's nachts. Ik
heb niet veel slaap nodig."
Iske, een mavo-leerlinge, in
middels gediplomeerd: „In dat
laatste schooljaar, vlak voor
m'n examen, heb ik het voor
m'n kiezen gekregen. Al die
drukte, een zieke thuis, slechte
repetities gemaakt: ik zag het
niet meer zitten. Ik zei tegen
mijn man: ik verdom 'l verder,
ik ga niet terug naar school, ik
breng 't niet meer op. Maar hij
zei: je gaat wel terug, natuur
lijk ga je terug, je bent nu zo
ver, je moet nu doorzetten. Hij
is me zo gaandeweg wat meer
uit de hand gaan nemen en ik
ben weer naar school gegaan.
Nee. daar heb ik geen spijt van
gehad." Een ander valt haar
bij: „Je moet gewoon een geë
mancipeerde man hebben, an
ders lukt het niet".
Dikke prei
's Avonds, in de schemerig
verlichte disco onder het hotel
is het dikke pret. Verbijsterde
Duitse echtparen trekken zich
van het dansvloertje terug als
de Mercurius-vrouwen zich in
het gewoel storten en onbe
kommerd en uitgelaten met
elkaar dansen op de tonen van
de knetterend harde disco-mu-
ziek. De enkele loslopende
man die een kansje waagt bij
een paar goed-ogende meiden
krijgt de kous op z'n kop. „Ze
mogen wel meedoen, maar
Schiedam Waar is nou eigenlijk over gepraat? Dat
vragen medewerkers van bureau ARO, de externe des
kundige bij de stadsvernieuwing in Schiedam Zuid, zich
af. En als die medewerkers van ARO alles op een rijtje
zetten, krabbelen ze zich op het hoofd en ontdekken dat
het overleg over de stadsvernieuwing in Zuid allemaal
voor niets is geweest. Bewoners en de ambtenaren van
de gemeente Schiedam hebben voor niks een jaar ge
praat.
Voor niks. vlogen argumenten,
beschuldigingen en scheld
woorden over de tafel. Een
jaar lang. Tijdverlies' schrij
ven de mensen van ARO dan
ook aan burgemeester en wet
houders van Schiedam. Want
niemand in het projectteam
wist precies wat wel en niet in
het projectteam kon worden
besloten.
Armand van Puyvelde is voor
de stadsvernieuwing de
woordvoerder van de bewo
nersvereniging. Hij dmkt zich
altijd zó duidelijk uit, dat er
weinig misverstanden over
zijn ideeen kunnen ontstaan.
Die misverstanden zijn er dan
ook niet. Van Puyvelde roept
al lang dat éérst de grote lijnen
in Zuid moeten worden vast
gelegd; pas later kunnen de
details worden ingevuld. Een
visie op de wijk moet er ko
men, vindt Van Puyvelde en
vindt dus ook de bewonersve
reniging.
Visie
Maar een visie op de wijk is er
niet. Op tafel ligt alleen de
rapportage van de gemeente
aan het rijk. Een rapport dat ir
Harm de Block en pile betrok
ken ambtenaren vin de dienst
gemeentewerken wel moesten
maken, om in aanmerking te
komen voor de bijzondere sub
sidieregeling voor de stadsver
nieuwing (ISR). In dat rapport
beschrijft de gemeente de wijk
Zuid. En ze legt uit hoe de in
spraak ongeveer moet plaats
vinden. Ze legt uit dat er wo
ningen moeten worden ge
sloopt en woningen moeten
worden gerenoveerd. De ge
meente ziet ook dat er weinig
voorzieningen in de wijk zijn
en daar moet iets aan gedaan
worden.
Maar een visie op de wijk?
Nee. Een visie is meer dan een
beschrijving en die leg je vast
in een bestemmingsplan. Of in
een structuurplan. Daarin be
door
Richard Stomp
schrijf je hoe een wijk eruit
moet gaan zien. Wat je wel en
wat je niet in die wijk wilt
hebben. Waar woningen moe
ten komen, waar winkels en
waar voorzieningen. Zo'n vi
sie, structuurplan, is niet ge
maakt. Toch moet een project
team praten over stadsver
nieuwing in een deel van die
wijk. Maar je kunt daarover
moeilijk praten, als je niet
weet hoe de hele wijk er uit
moet gaan zien. Eerst de grote
lijn en dan pas kijken hoe het
in een deel van een wijk eruit
moet gaan zien.
Het Winkt erg simpel, maar
het heeft toch een jaar ge
duurd voordat de gemeente
dat heeft geaccepteerd. Een.
brief van acht pagina's van het
adviesbureau ARO uit Zoeter-
woude moest eraan te pas ko
men om dat te bereiken.
Het GTB- terrein is in zuid onderwerp van overleg.
De rapportage van de gemeen
te voor de interim-saldorege-
ling (ISR) die op tafel ligt,
wordt mi opzij geschoven'. Dat
is alleen maar bedoeld om geld
van het rijk binnen te halen,
zeggen ambtenaren in het pro
jectteam. En er zitten genoeg
dingen in, waar het stadskan
toor maar al te graag van af
wil, beweren diezelfde ambte
naren (onder anderen Jan
Goed, de projectleider voor
Zuid). Welke dat nou precies
zijn, wordt er niet bïjverteld.
Het overleg in Zuid start nu
dus opnieuw. Iedereen doet
net of de ISR-rapportage niet
bestaat; ze beginnen nu waar
jaren geleden eigenlijk begon
nen had moeten worden: er
wordt gewerkt aan een struc
tuurschets, En pas als de grote
lijnen allemaal vastliggen.
kunnen de zaken in de stads
vernieuwing worden aange
pakt.
Overleg met bewoners vindt
voorlopig nog niet plaats. Ar
mand van Puyvelde vindt dat
alleen de bewonersvereniging
over de grote lijnen moet pra
ten. De vereniging kan veel
beter alle belangen afwegen,
meent hij. Individuele bewo
ners kijken teveel naar hun ei
gen situatie en zien het alge
meen belang over het hoofd.
Als er overeenstemming is
gaat de vereniging terug naar
de achterban. De zestienhon
derd aangesloten bewoners
kunnen dan beoordelen of de
vereniging hun belangen goed
heeft vertegenwoordigd.
Secties
Om tot een visie op de stads
vernieuwing te komen, zijn
drie secties in het projectteam
gestart. Daarin wordt gepraat
over nieuwbouw, over wijk-
welzijnsvoorzieningen en over
de Hoofdstraat. Vanuit de sec
ties gaan de plannen naar het
projectteam en daarna kunnen
de bewoners zich erover uit
spreken.
Zonder problemen overlegt
men ook na het nieuwe begin
niet. Van Puyvelde maakt zich
geregeld nog kwaad over de
houding van de gemeente. Bij
voorbeeld in het geval van de
wijkwelzijnsvoorzieningen. De
plaatsen die de bewonersvere
niging een jaar geleden heeft
voorgesteld, zijn nog steeds
niet door de gemeente onder
zocht En toen komt er bin
nenkort een advies vanuil het
stadskantoor over de plaats
voor de voorzieningen. Zo
sleept het overleg zich ook na
het nieuwe begin voort Op
weg naar een structuurschets.
Vijftig Vlaardingse vrouwen
in de sneeuw. Dat het een
dolle boel zou worden stond
bij voorbaat vast.
mei van dat klef te tegen zo'n
dikke buik aan en dat gehijg
in je nek." is het commentaar.
Er is geen rivaliteit, wel de so
lidariteit en de ontspannen lol
van vrouwen-onder-elkaar.
„Volgend jaar moeten we dit
wéér doen" is de kreet die je
overal hoort. Dat er volgend
jaar waarschijnlijk een reisje
naar Parijs inzit en dat 't alle
maal aardig in de papieren
gaat lopen wordt kortgesloten
door de opmerking: „Nöu,
meiden, dan gaan we 's mor
gens naar school en *s middags
bij Vroom en Dreesmann wer
ken in december. Hebben we
die centen zo bij elkaar,"
Marlies, de henna-rode, rebel
se dochter van Truus kijkt te
vreden toe als haar moeder,
swingend en twistend in een
„kalte Platte" op een belen
dend tafeltje belandt, zich ex
cuseert en blijmoedig verder
danst, temidden van haar
vriendinnen. „Dit is prima"
zegt Marlies, „dit is het sfeertje
van het vrouwencaé waar ik
altijd kom. Maar mijn moeder
hoef ik daar niet mee naar toe
te nemen, want dat wil ze niet.
Ze is het ook helemaal niet
met me eens als we discussie
ren over feminisme cn eman
cipatie. En mijn studiegenoten
in Amsterdam zijn totaal met
geïnteresseerd in wat er op de
mavo en havo voor volwasse
nen gebeurt. Dat vinden ze
maar een rolbevestigend zoet
houdertje. Maar ik heb meege
maakt en gemerkt hoe mijn
moeder ten goede is veranderd
sinds ze naar school gaat: dat
ze zelfstandiger en zelfbewus
ter is geworden en meer zich
zelf durft te zijn. Mijn moeder
en ik, y^e 2ijn eigenlijk met
hetzelfde bezig, alleen ieder op
een andere manier."
Westland De kring West-
land van het FNV start 15
februari met een enquête in
de zeven Westlandse ge
meenten. Alleen leden van
de federatie worden onder
vraagd. Het FNV wil weten
wat de leden denken van
hun woon- en leefklimaat. In
de enquête staan onder meer
vragen over de gezondheid
zorg, de verkeerssituatie in
de woonomgeving en over
werken. Op het gebied var»
gezondheidszorg wil het
FNV bijvoorbeeld weten of
er voldoende dokters
tandartsen zijn, en of de le
den behoefte hebben aan een
apotheek in de omgeving.
Kringvoorzitter W. F. Be-
rendse weet dat de meeste
gemeenten wel beschikken
over dergelijke gegevenS
maar het FNV wil daar geen
gebruik van maken omdat
de organisatie van de eigen
leden wil horen wat hun
ideeen zijn.
Het FNV stippelt aan de
hand van de antwoorden een
beleid uit. om de komende
jaren een richtlijn te hebben.
„Je kunt alleen maar een
goed beleid voeren, als je
weet wat er onder de leden
leeft," aldus Berendse.
Het FNV is ruim een jaar be
zig geweest met de voorbe
reidingen voor deze enquête;
één van de grootste projecten
die de kring Westland -ooit
heeft aangepakt
