STAD/STREEK
De on verwa ch te
politieke carrière
van Rietje Taverne
Met de moed van de angst: Meijler vertelt zijn verhaal
'Als vrouw moet je 100% in alles zijn'
Vrouw in
de politiek
vrijdag
10 apra 1981
YD/SC/WW
'Kou kenden we niet, honger
des te meer'
Vlaardingen In Winterswijk ver
schijnt volgende week het boek „Met de
moed van de angst". Het werd uitgege
ven onder auspiciën van het Staringin
stituut. Het boek bevat persoonlijke
herinneringen aan de oorlogsjaren van
veertien Achterhoekers. Een van hen is
de inmiddels 65-jarige Hendrik Meijler
uit Winterswijk, die van 1942 tot 1945 in
Vlaardingen ondergedoken heeft geze
ten.
Het Staringintituut heeft zijn zetel in
het Gelderse Doetinchem. Het is een or
ganisatie die eraan werkt om het streek
eigen van Achterhoek en Liemers voor
het nageslacht te bewaren en er meer
erkenning en waardering voor te vin
den. Alles indachtig de beroemde dich
ter uit de vorige eeuw. Behalve met dia
lecten en natuur-en stadsbeschrijvingen
houdt het instituut zich de laatste tijd
veel bezig met het verleden van de
streek. Het oorlogsverleden in het bij
zonder.
De Wmterswijkse dansleraar
heeft, vanwege zijn joodse af
komst, in de oorlog onder
meer twee en een half jaar on
dergedoken gezeten bij de fa
milie Knegt, die toendertijd
nog in de Vlaardingse Jacob
van Heemskerkstraat woonde.
Ome Kees en tante Stien
Knegt werden twee weken ge
leden al onderscheiden door
de Israëlische culturele attaché
in Nederland, Gershon Zohar.
Dat was trouwens de eerste
keer dat het gezin zich in de
bloemetjes liet zetten, want erg
dol op publiciteit is het echt
paar niet Toch komt er vol
gende week weer een officiële
gelegenheid waarin zij het
middelpunt zal zijn. De officië
le aanbieding van het boek
„Met de moed van de angst"
zal in hun aanwezigheid ge
schieden.
Vlucht
Het verhaal van Hendrik
Meijler is het boeiende relaas
van een mens op de vlucht.
Veel familieleden en vrienden
heeft hij zien afvoeren naar de
Duitse vernietigingskampen,
maar met veel geluk en veel
„moed van de angst" bleef hij
Henk Meijler: maar een
maal de straat op.
zelf steeds buiten schot. „Nou
is me die Meijler alwéér door
de vingers geglipt," verzuchtte
een inspecteur van de Arbeits-
dienst eens op z'n Achter
hoeks, toen Hendrik voor de
zoveelste keer de dans on-
sprongen was.
Ondergedoken in Amsterdam,
verborgen bij vrienden in
Winterswijk en omgeving,
kamperend in de moerassen
rond de stad om tenslotte te
belanden in een Vlaardingse
arbeiderswoning. Een verhaal
dat mede door de smeuiige
verteltrant van de heer Meijer
van de eerste tot de laatse let
ter boeit. Een vriend zat des
tijds ondergedoken in Rotter
dam, waar ene Ina Knegt,
dochter van ome Kees en tan
te Stien, dienstbode was. Via
haar wist deze man een nieuw
duikadres voor zijn stadgenoot
te vinden. In december 1942
kwam Hendrik Meijler aan in
Vlaardingen waar hij zich
voegde bij zijn twee zusters.
Eén keer in tweëenhalf jaar is
Hendrik Meijler in Vlaardin
gen de straat opgeweest. Dat
was toen hij eens verschrikke
lijke kiespijn had. De behan
delende tandarts zei geen
woord tegen hem, maar rukte
zonder meer die rotte kies
eruit. Binnen drie minuten
stond de onderduiker weer op
straat. Door een klein zolder
raampje heeft hij een boomtop
drie keer groen zien worden
en toen de bevrijding er dan
eindelijk was sloeg de sterk
vermagerde Hendrik Meijler
direkt tegen de straatstenen,
toen hij zijn eerste stappen
buiten zette.
Celuk
Op de fiets aanvaardde hij de
lange en niet ongevaarlijke te
rugtocht naar Winterswijk.
Veel delen van Midden-Ne
derland waren nog steeds be
door
Marl Timmermans
zet door geïsoleerde SS-Com-
mando's, die zonder meer be-
gc.inen te schieten. Met het
typisch Meijleriaanse geluk
kwam de Winterswijker na
tweëenhalf jaar weer in zijn
geboortestad, waar zijn ver
loofde haar ogen niet geloven
kon.
De heer Meijler heeft nu in
Winterswijk een grote flore-
asasai
fr' Wr"-
S-9}rsfs-fefti
De Jacob van Heemskerk
straat in Vlaardingen. Hier
zat Meijler een groot deel van
de oorlog ondergedoken.
rende dansschool, waar zijn
zoon momenteel de dagelijkse
leiding heeft Met de familie
Knegt bestaat tot op de dag
van vandaag een uitstekende
relatie; verjaardagen en feest
dagen worden nooit overgesla
gen en de ome Kees en tante
Stien hebben al menige va
kantie in de Achterhoek door
gebracht
„Met de moed van de angst"
verschijnt volgende week in
de Nederlandse boekhan
dels. Een boek waarin het
Staringinstituut de vertel-
Iers gewoon op - hun eigen
manier aan het woord laat.
Vlaardingen speelt maar
een figurantenrol in het
werk, maar ook voor wester
lingen zal het zeker de moei
te waard zijn,
Schiedam „Ik geloof dat
heel veel vrouwen zichzelf
onderschatten. Als ik niet
al deze kansen gehad had,
dan wist je niet dat dit
allemaal had gekund. Ik
heb de gelegenheid
gekregen, genomen of
moeten nemen. En dan zie
je datje heel wat meer kunt
dan waarvoor je opgeleid
bent. Ik geloof nog steeds
dat als mijn man niet
gezegd had 'ik vind dat jij
voorzitter van die club
moet worden' ik niet zou
weten wat ik nu aan het
doen was. Daarom is het zo
grappig te ervaren dat je nu
dikwijls merkt dat vrouwen
moeten vechten om iets van
hun man gedaan te krijgen.
Dat is iets wat ik niet ken
en niet begrijp."
Zesde verdieping vat} he
stadskantoor. Mooi uitzich
over Schiedam-Oost. Een rui
me kale kamer, waarin een
groot opgeruimd bureau en'
een vergadertafel. Aan de
muur hangen wat schilde
rijen. Enig CDA-wethouder
Rietje Taverne (63) Iaat de
bode komen voor een kopje
thee. Ze heeft zichtbaar
moeite met de aanwezigheid
van een bandrecorder en de
fotograaf die door haar ver
haal heen 'klikt'. ('Ik heb er
ontzettend de schurft aan om
gefotografeerd te worden').
Heeft ook geen hoge pet op
van de plaatselijke pers. 'Als
je 'shit' zegt, komt het groot
in de krant, maar over ach
tergrondzaken wordt te wei
nig geschreven," is zij van
mening.
Tijdens het gesprek krijg ik
moeilijk concrete antwoor
den van haar op mijn vragen
en besluit béér te laten pra
ten. wat resulteert in een
warrig doch boeiend verhaal.
Rietje Taverne is sinds drie
jaar wethouder van sociale
zaken en volksgezondheid.
Een raadslidmaatschap van
16 jaar ging hieraan vooraf.
Ze heeft nooit verlangd naar
het wethouderschap, wil
daarover ook niet praten
maar me het 'waarom' pas
vertellen als het allemaal
achter de rug is. Datzelfde
wethouderschap heeft echter
wel duidelijke sporen achter
gelaten op haar gezicht Con
ventioneel kapsel, een paar
mooie eigenwijze blauwe
ogen, waarin een zekere te
leurstelling en verbittering is
te bespeuren.
Ik zeg haar dat ze nogal hard
overkomt „Ja, ik weet dat ik
koel over kom, hoewel ik
ook weet dat ik het niet ben.
Ik ben nooit erg emotioneel
geweest, dat is waar, maar
'heb ook wel geleerd mijn
emoties te onderdrukken."
Is dat nodig dan, je emoties
onderdrukken?
„Ja," zegt ze. een tikje teleur
gesteld. „hard politiek spel
spelen heb Ik me zelf aan
moeten leren. Politiek wer
ken is iets speciaals, waar ik
nog altijd aan moet wennen.
Soms is iets objectiefs goed en
subjectief niet. Vaak krijg ik
de indruk dat alles wat het
CDA doet, door anderen als
'liever niet" wordt afgestem-
Bijna honderd jaar geleden zette een
eigenzinnige jonge vrouw, Aletta
Jacobs, de strijd in voor het
vrouwenkiesrecht. Ze had al eerder
geschiedenis gemaakt, door als eerste
vrouw in Nederland aan een
universiteit te studeren en te
promoveren waarna ze zich als arts
in Amsterdam vestigde.
Het vrouwenkiesrecht was voor haar
echter de belangrijkste activiteit
omdat met dit wapen al die
vrouwenbelangen het best te
behartigen zouden zijn. In 1929 vond
haar strijd zijn bekroning toen het
actief vrouwenkiesrecht in de wet
werd vastgelegd.
spraken met een aantal vrouwen uit
de regio, vertegenwoordigsters van
verschillende politieke partijen, die
van dit recht gebruik maken.
Vandaag: Riet Taverne.
peld. Ik zou het bijvoorbeeld
ideaal vinden om niet te hoe
ven denken: mijn partij heeft
die mening."
„Vroeger was dat anders,
men vulde elkaar aan in ver
gaderingen en kon van me
ning veranderen. Nu komt
men met voorafbepaalde me
ningen, een uitvloeisel van
de program colleges. Voor de
vergadering kun je eigenlijk
de neuzen al tellen van de
mensen die voor en tegen
stemmen. Ik denk dat de
mentaliteitsverandering van
de PvdA, die ondermeer het
te rugroep recht heeft inge
voerd, hierin een belangrijke
bijdrage heeft geleverd. Frac
tie- en collegeleden staan te
genwoordig ook veel scher
per tegenover elkaar. In mijn
partij ben ik daartoe nog niet
zo bereid."
£7 bent als eerste vrouw in het
bestuur van de KVPgekomen.
Heeft u de indruk dat u als
vrouw extra kritisch bekeken
wordt?
„Ik weet het niet. Ik heb
nooit gemerkt dat mannen
ongelukkig waren als ze een
vrouw in hun club kregen."
Lacht. „Wel kuist men zich
in de woorden. Ik heb wel
ervaren dat je misschien
minder hard wordt aange
pakt omdat je vrouw bent. Ik
heb trouwens ook niet het
gevoel dat ik opboks als
vrouw tussen mannen. Hoog
stens als CDA tegen PvdA.
Wel geloof ik dat een vrouw
in alles 100 procent moet zijn,
een man hoeft dat niet Als
ik 's middags thuis kom ben
ik degene die het eten klaar
maakt, dat is het vuile, hÈ,"
zegt ze lachend, „Nee, ik heb
dat niet veranderd," ant
woordt zij op mijn opmerking
of haar man dan niet kan ko
ken. „Daar is hij niet in groot
gebracht." Relativeert en
zegt: „Maar mijn man wast
af, hoor. Aan de ene kant
ben ik eigenlijk ontzettend
geëmancipeerd, hoewel ik
het helemaal niet als zodanig
ervaar, maar aan de andere
kant ben ik nooit te beroerd
om bijvoorbeeld een kopje
koffie in te schenken of zo.
Ik vind dat hele feminisme
ook maar een overdreven
reactie."
„Ikzelf heb overigens abso
luut niet het idee dat vrou
wen minder zijn dan man
nen. Sommige vrouwen den
ken dat mannen bet veel be
ter doen maar dat is hele
maal niet waar, helemaal
niet waar. Ik heb heel wat
vrouwen vergade ringen mee-
g, -*■ -»akt en begeleid en als je
dan voor het eerst in een
mannenolub komt en je hoort
ze klessen met elkaar, dan
denk je 'ik dacht dat jullie
verstandiger praatten'. Dat is
helemaal niet zo. Je hebt goe
de en slechte mannen en
vrouwen wat capaciteit be
treft"
En de keuze KVP, hoe bent u
daartoe gekomen?
„Nou ja, dat lag in de lijn.
Katholiek van huis uit, geen
christelijke partij en ook
geen VVD. Ik ben eigenlijk
Ud van de KVP geworden
omdat men een actie hield
om meer leden te krijgen,
niet omdat ik zo politiek be
wust was. Vanwege het
vrouw 2ijn ben ik toen in het
door Karin Kuijpers
foto's: Jaap Rozema
bestuur gekomen. In die tijd
had ik al bestuurlijke erva- -
ring door mijn voorzitter
schap in de Schiedamse
vrouwenraad. Toen ze mij
vroegen of ik op de lijst wil
de komen voor de gemeente
raad, zei ik: als bladvulling
wil ik wel dienst doen. Ik
wilde wel op een onverkies
bare plaats komen, want ik
had er echt geen behoefte
aan. Het leek me doodeng,
zo'n raadsvergadering. Ik
wist immers van niks. Nou
goed, dat is inderdaad ge
beurd, ik stond 13 of 14, in
ieder geval zo dat ik er net
niet in was. Tijdens de raad
speriode '58-'62 kwam er een
vacature waar tk nee tegen
gezegd heb. Meneer Lansber
gen, die na mij op de lijst
stond is er toen ingegaan."
„Als ik volgende week uit
©en raadsvergadering gezet
wordt, zal ik er geen traan
om laten."
Rietje Taverne:,,En dan nog
eten koken, dat is het vuile,
hè!"
„Bij de nieuwe raadsverkie
zingen werd ik opnieuw ge
vraagd en heb 'ja' gezegd. En
eerlijk bekennen, zonder ooit
een raadsvergadering meege
maakt te hebben. Ik moest
politiek nog geschoold wor
den. In 1978 ben ik wethou
der geworden. Nou, en dat
wethouderschap is ook heel
anders dat het raadslidmaat
schap. Als wethouder weet je
van een klein gebied een he
leboel en als raadslid weet je
weinig van een heleboel din
gen. Als je pas optreedt ben
je nog niet zo thuis in de ma
terie en voel je je nog een
beetje onzeker. Nu weet je
waar je over praat tk denk
dat je, ofschoon ik zelf denk
weinig zelfvertrouwen te
hebben, een gevoel krijgt van
'ik beheers de zaak'. Zoiets
maakt je sterker."
Vind u de vrouwen die nu in
de raad zitten tot hun recht
komen?
„Ja hoor, de een komt meer
tot haar recht dan de ander
maar dat kun je van de man
nen ook zeggen. De verhou
ding is nog steeds niet fifty-
fifty, denk ook niet dat dat
komt. Ik vraag me af of veel
vrouwen bereid zijn het
raadslidmaatschap op zich te
Als u terugkijkt, bent u dan te
vreden over de toch wel on
verwachte loop van uw leven?
„Ach, het is toch eigenlijk
heel raar gegaan. Ik kwam
uit Nijmegen en toen ik
trouwde zijn mijn man (in
ternist) en ik naar Schiedam
gegaan, wat ik aanvankelijk
helemaal geen leuke stad
vond. Grappig is dat ik door
mijn activiteiten veel van
Schiedam ben gaan houden.
En ik ben bang dat nog veel
Schiedammers die, nou ja,
'zo'n beetje oppervlakkig le
ven' niet weten wat er hier
mogelijk is."
En politiek gezien?
„Ja eb, je bent natuurlijk een
hele ervaring rijker. Maar ik
kan niet zeggen dat ik ernaar
verlangd heb. Als ik volgen
de week uit een raadsverga
dering gezet wordt, zal ik er
geen traan om laten. Dan heb
ik het gehad en leid ik mijn
eigen leven weer. Lijkt me
ook zalig. Nee, als ik er vol
gend jaar uitstap, heb ik 20
jaar in de politiek gezeten.
Dan vind ik het welletjes. Als
ze 25 jaar geleden gezegd
hadden dat ik de politiek in
zou gaan, had ik het nooit ge
loofd. Want politiek? Morgen
zonder, hoor."
