STAD/STREEK
Oud-
JAC'ers
krijgen
forse
gouden
handdruk
Hulp
vragers
gedwonge
tot
sexuele
contacten
'Geen sprake
van gouden
handdrukken
IH
dinsdag
10 november 1981
VD/SC/WW I
Vlaardingen „Het
JAC behartigt
plaatselijk en samen
met andere JAC's
landelijk de belangen
van jongeren. Het
JAC helpt met het
zoeken naar
oplossingen zoals
jongeren die zelf
willen, niet zoals ze
door anderen gewenst
worden. Wie bij het
JAC komt met zijn of
haar vragen of
problemen, kan
rekenen op
geheimhouding. Ook
kurinen jongeren er
op rekenen dat het
JAC niets buiten hen
om zal regelen." Die
fraaie volzinnen staan
te lezen in een
splinternieuwe folder,
die het Vlaardingse
Jongeren Advies
Centrum twee weken
geleden heeft
gepresenteerd. Het
JAC deed dit in een
campagne in de
richting van de
diverse
publiciteitsmedia, die
tot doel had de
instelling weer een
beetje in de
belangstelling te
krijgen, het imago
weer wat op te
schroeven. Dat is dan
ook hard nodig, want
het Vlaardingse
adviescentrum heeft
al maanden een zeer
slechte naam onder
vele jongeren in en
buiten de stad. Dat is
een rechtstreeks
gevolg van de grote
problemen, die zich
de afgelopen jaren bij
deze alternatieve
hulpverlening
hebben voorgedaan.
Er zijn in de loop der ja
ren vreemde dingen ge
beurd, waarbij de jeugdige
cliënten zelfs flink de
dupe werden. In de raads
commissie voor maat
schappelijke dienstverle
ning zijn onlangs al vra
gen gesteld over fikse
gouden handdrukken, die
aan bepaalde oud-JAC'ers
zijn verstrekt Een andere
werkneemster bevecht
ondertussen uit alle macht
het ontslag, dat zij van het
JAC-bestuur heeft, gekre
gen, in de stellige mening
dat zij als zondebok voor
alle problemen wordt ge
bruikt. En CRM, de uit
eindelijke subsidiegever,
'ÜJ-ie handel Eiad al lang
opgerold moeten worden'
is bezig aan een diepgaand
intern onderzoek naar het
functioneren van de
Vlaardingse instelling.
Conflicten
De onderlinge twisten bij het
Jongeren Advies Centrum da
teren al van enkele jaren gele
den. De moeilijkheden stam
men uit de periode van 1976
tot en met 1980. In die tijd ont
stonden binnen het team van
het JAC zeer regelmatig groot
scheepse conflicten, waarbij
één van hen, de projectleider,
meestal de inzet van alle na
righeid vormde. Er zijn veel
betrokkenen (vooral oud-me-
door Paul Houkes
dewerkers, die later veelal
door de gespannen situatie het
JAC hebben verlaten) die be
reid zijn op die problemen uit
gebreid in te gaan. En alle
maal wijzen ze de persoon van
de projectleider, die volgens
hen een zeer nare rol in het
geheel heeft gespeeld, als de
hoofdschuldige aan,
Die inmiddels ontslagen pro
jectleider, die we in dit ver
haal in verband met de vele
beschuldigingen die aan zijn
adres worden geuit niet bij zijn
volledige naam zullen noemen
maar verder met zijn voor
naam Harry aanduiden, vooral
ook omdat hij inmiddels er
gens anders een baan heeft,
speelt een centrale rol in het
geheel. Hij had tot taak het to
tale beleid van het JAC te
coördineren, leiding te geven
aan het team van vrijwilligers
en beroepskrachten en werk
begeleiding te geven aan tal
van stagiaires. Dat hij niet al
leen niet in staat was die taak
naar behoren te vervullen,
maar dat hij daarnaast op zeer
geraffineerde manier misbruik
wist te maken van de hulpvra
gers die bij het JAC aanklop
ten, wordt uit de verhalen van
alle betrokkenen duidelijk.
Geen controle
Dick Ringlever, de huidige
projectleider van het Open
Jongeren Centrum, werkte
van 1975 tot 1978 als beroeps
kracht bij het JAC. Hij herin
nert zich over die periode: „De
kwaliteit van het werk was
doorgaans erg slecht, deels
alt 12.13 dagen
salaris doorbeta
Het huidige JAC-bestuur ontkent ten stelligste
dat er sprake is geweest van gouden handdruk
ken voor oud-medewerkers, die het veld moesten
ruimen. Voorzitter Hans Beckers: „Die mensen
moesten zo snel mogelijk weg%n dan moet Je nu
eenmaal een regeling treffen. De agoog heeft zijn
werk afgebouwd, had nog vakantie en heeft hoog-
n het kan ook wat langer zijn
taald gekregen- Met Harry viel een
redelijke regeling te treffen, met Jannemieke
niet: die eiste in eerste instantie al een jaar sala
ris. Harry is niet al in 1981 verdwenen. Hij is
eerst een hele tijd ziek geweest, ook nog een tijdje
geschorst en heeft daarna tot juni dit jaar in het
andere pand gewoon doorgewerkt"
Het feit dat de vroegere projectleider sexuele re
laties met cliënten onderhield wordt door
Beckers ontkend. „Dat is moddergooierij! Wij
hebben* destijds wel geprobeerd die modderverha-
len na te gaan, maar uit niets is ons gebleken dat
die stoeipartijen ook werkelijk hebben plaatsge
vonden"
Wethouder Jelle Wijnstok zegt dat het gemeente
bestuur er alles aan gedaan heeft om te proberen
het autonome JAC-bestuur voor grote routen te
behoeden. „We hebben ze er diverse malen op ge
wezen dat ze dingen deden die helemaal niet kon
den, dat ze zich volstrekt aan de CAO moesten
houden, waarin geen ruimte is voor dit soort af
vloeiingsregelingen. Maar ze meenden vanuit hun
eigen verantwoordelijkheid toch op een andere
manier te werk te moeten gaan." Wijnstok heeft
over de hele affaire inmiddels regelmatig contact
gehad met het ministerie van CRM, die binnen
kort een uitspraak zal doen over de salarisbeta
lingen.
Over het huidige functioneren van het JAC is
Wijnstok somber gestemd. „Er gebeurt populair
gesteld geen donder meer, dat is me wel duidelijk
geworden. Toch ben ik uit gesprekken met het
huidige bestuur gematigd optimistisch over de
kansen om op niet al te langere termijn de hulp
verlening voort te kunnen zetten. Want dat moet
natuurlijk zonder meer gebeuren."
door het enorme verloop on
der de medewerkers, maar
ook door gebrek aan kwaliteit
bij de vaste mensen. Er was
geen enkele controle op werk
tijden, geen enkele sanctie
wanneer iemand niet deed wat
van hem werd verwacht. Je*
kur.t rustig zeggen dat drie
kwart van de tijd besteed
werd aan de instandhouding
van het eigen apparaat en dat
de hulpverlening voor sommi
ge mensen volkomen bijzaak
was. Die handel had al lang
opgeruimd moeten worden."
Het betoog van Ringlever staat
niet op zichzelf. Diverse ande
re betrokkenen bij het JAC,
ook mensen die er later ge
werkt hebben dan hij, vertel
len hetzelfde verhaal. Een
vroegere vrijwilligster, die
haar naam liever niet in de
krant ziet verschijnen: „Er
waren zeer regelmatig grote
conflicten over het gebrek aan
leiding, over slechte functione
ren VAN Harry en over za
ken, die door hem anders wer
den uitgevoerd dan onderling
was afgesproken." Een andere
oud-JAC'er. die een aantal
maanden als stagiair werkte:
„Ik heb er best een goede sta
geperiode gehad, maar er wa
ren altijd hooglopende conflic
ten over Harry. Hij functio
neerde totaal niet als teamlei
der. Het was ook zo'n figuur
die zei dat hij naar een congres
of bepaalde landelijke verga
dering moest, daar schreef nij
compensatiedagen voor, maar
later bleek dat hij er nooit ge
weest was." Koos Altink, die
in het verleden als stagiar op
het JAC werkte en nu als be
roepskracht bij JAC Dordrecht
betrokken is: „Het was er ge
woon een grote puinhoop. Er
werden ook geen echte struc
turele oplossingen voor hulp
vragers gezocht- men ritselde
alleen maar wat."
Sexuele relaties
Dat disfunctioneren van de
projectleider, die volgens de
betrokkenen volkomen werd
gedekt door een van de men
sen uit het destijds sterk on
derbezette bestuur en door een
van de beroepskrachten, was
niet het enige dat hem stelsel
matig werd verweten. De man
maakte zich, zo blijkt uit het
relaas van diverse mensen die
bij het JAC betrokken zijn ge
weest, ook schuldig aan het
misbruiken van zjjn positie
door sexuele relaties aan te
knopen met jeugdige hulpvra
gers, die bij het JAC hun pro
blemen op tafel legden. Een
van de mensen die dit soort
zaken persoonlijk op het JAC
meemaakte: „Kinaeren die
van huis waren weggelopen en
geen onderdak hadden wer
den door Harry met zorg uit
gekozen en mee naar huis ge
nomen. Zijn voorkeur ging uit
naar kleine, smalle jongens.
Hij zelf zei openlijk tijdens ple
naire vergaderingen dat hij
niet op dikke jongens viel.
Soms nam hij ook mooie meis
jes mee naar huis. Zo'n jongen
of meisje mocht dan een tijdje
bij hem wonen, maar werd
dan wel gedwongen tot sexu-
eel contact. Zo heeft hij ook
een 13-jarig meisje In ver
wachting gemaakt. Hij ver
dween toen plotseling een
week van het JAC en liet haar
in België aborteren."
Het verhaal wordt door ande
ren, die zich eveneens geër-
ferd hebben aan deze praktij
en, maar al te graag beves
tigd. De al eerder aangehaalde
stagiair: „Natuurlijk merkte ik
ook wel het een en ander van
de rare voorkeuren van de
projectleider. Hij ging zelfs zo
ver dat hij me in bedekte ter
men vertelde over zijn sexuele
contacten met een van de jon
gens. die op het JAC om hulp
hadden aangeklopt ïk heb me
in die tijd wel afgevraagd: Je
zus, hoort dat nou bij de hulp
verlening?"
Mee naar huis
Een van de slachtoffertjes van
de projectleider, die om begrij
pelijke redenen zijn echte
naam niet wil vermelden, was
13 jaar toen hij met het Vlaar
dingse JAC in aanraking
kwam. „Ik was van huis weg
gelopen en had nergens onder
dak. Ik werd door die Harry
mee naar huis genomen. Het
leek allemaal wel aardig, maar
al in de eerste dagen begon hij
allerlei dingen te doen. Hij be
gon als ik 's nachts lag te sla
pen plotseling aan me te zitten
en uiteindelijk dwong hij me
nog tot verder sexueel contact.
Ik vond het wel erg vreemd
allemaal en voelde er niets
111
Het Jongeren Advies Centrum in Vlaardingen. Door alle problemen functioneert de hulpver
leningsinstelling nauwelijks meer. ook al probeert het huidige JAC-bestuur krampachtig om
zo'n positief beeld wel naar buiten te brengen.
voor, maar ik kon er niets van
zeggen, want ik wist niet waar
ik anders naar toe zou moeten.
Als je niet toestond wat hij
wilde dan kreeg je dreigemen
ten, of hij liet je volkomen
links liggen. Ja, ik heb wel
eens aan de politie gedacht,
maar dat durfde ik toch niet
aan," vertelt hij.
Een vriend van hem is enkele
malen bij de JAC-projectleider
thuis geweest, toen Peter er
was ondergebracht. Hij liet
zich echter niet verleiden om
mee te doen aan de praktijken,
die in dat huis plaatsvonden.
„Ik zag al meteen de eerste
keer dat ik er was dat het er
niet klopte. Er lagen overal
van die pedofielenboekjes,
waarvan hij grinnikend tegen
ons zei dat we ze wel mochten
lezen en er stonden allerlei
smerige leuzen op de wc enzo.
Hij voelde ook wel dat ik hem
doorhad, want hij vond het
niet zo geweldig als ik daar
over de vloer kwam. Ik had
toch maar een slechte invloed
op mijn vriend, vertelde hij."
Lang heeft de jongen niet bij
de projectleider gezeten. Na
enige tijd werd hij 'doorge
schoven naar een vriend van
hem, die het nog veel bonter
maakte. Die vriend is later
ook vanwege zijn pedofiele
praktijken veroordeeld.
Onwerkbaar
Het is duidelijk dat door alle
perikelen rond de projectlei
der en de mensen die hem
steunden binnen het JAC, de
situatie langzamerhand vol
strekt onwerkbaar was gewor
den. De bom kwam tot ont
ploffing, toen in een plenaire
vergadering op 28 februari
1980 door de meerderheid van
het team het vertrouwen in de
projectleider werd opgezegd.
In de periode na deze tumultu
euze vergadering werd door
de Stichting Welzijn een onaf
hankelijke commissie ingesteld
onder leiding van Wu den
Hartogh, die de problemen op
het JAC zou moeten onderzoe
ken en die oplossingen zou
moeten aandragen. Ook de
groep die het vertrouwen in
Harry had opgefcegd mocht en
kele mensen aanwijzen, die
zitting in de commissie zouden
krijgen. ïn een brief aan die
commissie, die op 2 april vorig
jaar werd verzonden, werden
alle grieven tegen de persoon
van de projectleider op een rij
gezet. Misbruik van zijn positie
als beroepskracht, falen in het
onderhouden van externe con
tacten, het gebrek aan kwali
teiten om het werk te leiden
en mensen te begeleiden en
het ontbreken van integriteit
ten opzichte van de eigen
mensen uit het team: het zijn
enkele zaken die in die brief
werden aangegeven.
Bedekte termen
Ook over het misbruik dat is
gemaakt van cliënten van het
JAC wordt in de brief in be
dekte termen het een en ander
gezegd. „De beeldvorming om
trent het JAC onder de jonge-
ren is soms erg slecht. Een re
cent voorbeeld hiervan is een
dakloze jongen, die nadat hem
gevraagd werd waarom hij
niet naar het JAC ging ant
woordde: eerst moet je Harry
aftrekken, voordat je onder
dak kan krijgen en anders
mag je oprotten," zo werd in
de brief gesteld.
De commissie van bijstand
pakte de zaak toch iets anders
aan dan de meerderheid van
het team had verwacht. Na
verloop van tijd liet men mer
ken dat men eigenlijk niets
kon doen, omdat het bestuur
van het JAC zeer onderbezet
was. De beste oplossing zou
zijn als het bestaande bestuur
zou aftreden en als de leden
van de commissie van bijstand
tijdelijk de bestuurstaak zou
den waarnemen. Na enige aar
zeling ging het JAC-team
hiermee akkoord. Het bestaan
de bestuur had overigens nog
een leuke laatste daad in petto.
Zonder zich iets van alle pro
blemen aan te trekken teken
de een van hen een verzoek
aan het gemeentebestuur, om
de projectleider in een hogere
salarisklasse in te schalen.
Rapport
Op 27 juni vorig jaar ver
scheen een vertrouwelijk rap
port van de commissie, die
toen inmiddels officieel be
stuur was geworden, waarin
haar bevindingen en conclu
sies waren neergelegd. In dat
rapport wordt onder meer
aangegeven, dat de betrokken
projectleider inderdaad niet
goed had gefunctioneerd. „Het
door hem gevoerde beleid is
gegaan in een richting die vra
gen oproept in de zin van: hoe
alternatief is deze hulpverle
ning nog," aldus het rapport.
De conclusie was duidelijk:
Harry zou van het JAC moe
ten verdwijnen. In het rapport
werd ook de tot dan toe func
tionerende agoog genoemd,
een vaste relatie van Harry
die eveneens bij allerlei min
der fraaie zaken betrokken
zou zijn geweest. Ook hij zou.
zo meende de commissie toen,
het veld moeten ruimen. „Hij
mist de bekwaamheid om sa
men te werken en te werken
in een JAC," aldus het rap
port. De man heeft later vrij
willig de dienst van het JAC
verlaten. Niet zonder te profi
teren van een aardige regeling
overigens, zoals later zal blij
ken.
'Ongeschikt'
In het rapport werd ook nog
een andere JAC-medewerker
genoemd, die weliswaar nooit
betrokken was geweest bij de
handelswijzen van de ge
wraakte projectleider, maar
die wel min of meer als aan
voerster van de meerderheids-
groep kon worden aangewe
zen. 1 Die medewerkster was
Jannemieke van Leeuwen, die
„ais persoon ongeschikt voor
het JAC" werd gevonden.
Jannemieke voelde er echter
niets voor zich zomaar aan de
kant te laten schuiven. Op het
JAC hoefde ze echter niet
meer te verschijnen: na korte
tijd werd ze officieel geschorst.
Eind 1980 werd voor Janne
mieke bij het gewestelijk ar
beidsbureau een ontslagver
gunning aangevraagd. In de
correspondentie over die onts
lagaanvrage werd door het
JAC-bestuuronder meer ge
steld, dat zij arrogant was, on
aanvaardbaar als collega, een
bijzonder slechte inzet had en
„als ze niet ziek was, dan was
ze bij conflicten betrokken. Ze
heeft zich slechts als een intri
gante gemanifesteerd." zo
schreef het bestuur aan de di
recteur van het arbeidsbureau.
Die zwichtte echter niet voor
die argumenten, omdat hij
meende dat het bestuur niet
had kunnen aantonen dat Jan
nemieke slecht functioneerde.
Pirn van Loon, die zich als
vertegenwoordiger van de
welzijnssector van de ambte
narenbond ABVA/KABO
voor de belangen van Janne
mieke inzet: „Men heeft ge
woon geprobeerd zich op een
simpele manier van haar te
ontdoen, omdat ze teveel wist
van alle praktijken die er bij
het JAC hadden plaatsgevon
den." Van Loon vond in ge
sprekken met de subsidiege
ver, het ministerie'van CRM.
een medestander: ook daar
was men van mening dat Jan
nemieke zo snel mogelijk weer
in staat moest worden gesteld
haar werk als hulpverleenster
op het JAC voort te zetten.
Volgende dag
Toen zwichtte het JAC-be
stuur, maar op een bijzonder
slimme manier. Op 15 septem
ber, terwijl Jannemieke maan
denlang geschorst was ge
weest, kreeg ze een brief van
het bestuur waarin haar werd
gesommeerd de volgende dag
weer aan het werk te gaan. In
overleg met haar vakbonds
man weigerde 2e dat op zo'n
korte termijn omdat ze dan
wel eerst wilde komen praten
over eerherstel, omdat men
aan het arbeidsbureau immers
niet al te fraaie dingen over
haar had geschreven. Pim van
Loon: „Voor het JAC was het
niet verschijnen van Janne
mieke een fraai argument: dat
werd door hen uitgelegd als
werkweigering en men onts
loeg haar op staande voet
Ogenblikkelijk werd op die
grond een nieuwe ontslagver
gunning bij het arbeidsbureau
aangevraagd. Ik heb gepro
beerd in gesprekken met het
bestuur tot een behoorlijke re
geling te komen, maar daar
voelde men niets voor. En
daarom hebben we de zaak nu
aangekaart bij de kantonrech
ter die moet binnenkort maar
een uitspraak over de zaak
doen."
Geen overeenstemming
Ook de projectleider werd
meteen na net verschijnen van
het rapport geschorst, natuur
lijk met doorbetaling van zijn
salaris. Die situatie bleef
maandenlang onveranderd,
ook al drong de gemeente
Vlaardingen, die als medesub-
sidiënt zich ook met de zaak
was gaan bemoeien, er in een
brief op 11 juni van dit jaar bij
het bestuur op aan, dat er nu
snel een officieel ontslag of
werkhervatting zou moeten
volgen. Aan CRM schreef het
JAC-bestuur, dat het niet ge
lukt was om bij het arbeidsbu-
rau een ontslagvergunning
voor de man te krijgen. Tot op
heden is er bij het arbeidsbu
reau echter nooit een ontslag-
vergunning voor de man aan
gevraagd.
Gouden handdruk
Projectleider Harry is na het
uitbreken van het conflict op
één dag na nooit meer op het
JAC verschenen, maar kreeg
wel salaris uitbetaald. Sterker
nog: die salarisbetalingen du
ren nog altijd voort, zonder dat
duidelijk is wanneer hier een
einde aan komt. Wanneer men
daarnaast ook nog weet dat de
projectleider al sinds 1 juni
1981 in dienst is bij een andere
werkgever, dan is het niet zo
moeilijk te concluderen dat hij
er met een fraaie gouden
handdruk van af is gekomen.
Overigens is hij niet de enige
die onder de tafel en zonder
goedkeuring van CRM een
gouden handdruk heeft gekre
gen. De al eerder genoemde
agoog heeft eveneens van een
fraaie afvloeiingsregeling kun
nen genieten. Hoewel zijn ont
slag officieel per 1 september
1980 is ingegaan, heeft hij nog
tot 1 maart 1981 geld ontvan
gen. Pim van Loon: „Is het
dan zo gek dat we dat ontslag
van Jannemieke van Leeuwen
zo fel aanvechten?"
Vragen
Over die gouden handdrukken
zijn inmiddels vragen gesteld
in de raadscommissie voor
maatschappelijke dienstverle
ning. Verantwoordelijk wet
houder Jelle Wijnstok wist er
niet veel raad mee. „De ontsla
gen zijn nog niet geregeld," zo
zei hij op vragen die door een
van de raadsleden werden ge
steld. Maar de betreffende
projectleider werkt al sinds 1
juni ergens anders: is er dan
sprake van een gouden hand'
druk of krijgt de man gewoon
twee salarissen? Wijnstok:
„Het JAC is een particuliere
instelling, dus we kunnen er
als gemeente weinig tegen
doen.
Aangeslagen
En hoe gaan de zaken verder.
Het JAC werkt aangeslagen
door. met twee vacatures en
een nieuwe man die tijdelijk i-
aangesteld als teamleider en
agoog. Onder de 'oude* mensen
die er nog werken gaat he*
nauwelijks naar wens: een van
hen weigert openlijk met een
ander samen te werken. I-
sen brief over deze zaak heef*
het bestuur in oktober vorj
jaar al aangegeven, in deze si
tuatïe te berusten. Veel ech
hulpvragers komen er nie
meer. Diverse organisaties dï
zich op het gebied van jeugd
werk in de stad bezighoude**
weigeren jongeren die in p
blemen zitten naar het JA
door te verwijzen.
De gewraakte projectleide
werkt inmiddels comfortabe
in zijn nieuwe baan. Zijn hui
dige werkgever? De Raad voo
de Kinderbescherming. Ee
van de betrokkenen: „Hoe hi
daar ooit terecht is gekomen te
voor iedereen volstrekt ee
raadsel."
Peter, het slachtoffer
Harry dat in dit verhaal tij
relaas wilde doen, laat het
nu niet meer bij zitten. Hij i
van plan alsnog aangifte bij d
politie te doen. „Ik zit no
steeds volop in de ellende,
heb net weer contact met
politie achter de rug vanweg
wat inbraakjes, die ik w
móest plegen omdat ik niks.
vreten had, Ik ben er zek
van dat ik, als ik bij'het JA
goed zou zijn opgevangen, e
veel beter voorgestaan z*
hebben dan nu het geval is."
