IXTRi
Alventura
een dorp
vol
Weinig aan 't dijksie
m
Weinig aan 't dijksie
Emiraten
Jantje doosie bier
Lr» rtrfrwo ot»c
uaggci CICiX O
Lemen hutten
4 donderdag
1? december 1981
VD/SC/WW
Werken in
de eindeloze
zandbak
Saoedi
Arabië
De journalist Pi eter A.
Kerkwijk heeft twaalf
dagen vertoefd aan de
Oostkust van Saoedi Arabie.
Tijdens zijn verblijf in het
gebied tussen Al-Khobar.
Dam maw en Al-Jubail
verbleef bij in de compound
Alventura van Volker
Stevin Baggermaatschappij.
Kerkwijk verdiepte zich
niet alleen in de
economische en
in frastruc turele
ontwikkeling van bet
gebied, waar Nederlandse
bedrijven voor een deel toe
bijdragen, ook bezocht bij er
baggerwerken. Hij sprak
met baggeraars uit de
Alblasserwaard, vooral
afkomstig uit SJiedrecbt.
Eindeloze zandvlakte
Adrie Wagemakers en Hans Vermeulen op de Sliedrecht 30 aan de Golf
Al-Jubail (Saoedi Arabië) Eerste
schipper Adrie Wagenmakers van
de cutterzuiger Sliedrecht 30, zit
vanaf 1954 op het baggerwerk. Wa
genmakers geboren en getogen aan
't dijksie in Sliedrecht, stapte in dat
jjaj- .als jongs vent van 26 jaar bin
nen in het dynamische en aparte
wereldje van de baggeraars. De
Sliedrecht 30. een machtige zuiger
van oerdegelijk Nederlands fabri
kaat moet een geul zuigen in de In
dustrial Port van Jubail.
De zuiger blijkt met echte Golf-gan-
gers bemand te zijn, waaronder
naast Wagenmakers de Sliedrechte-
naren Hans Vermeulen en Jan de
Bruin. De laatste is onder de bagge
raars beter bekend als "Jantje doos-
ie bier". Mannen die gewoon zijn te
werken aan de Perzische Golf, on
der alle omstandigheden. Nu eind
oktober is het aan de Golf prima
weer. Elke dag schijnt de zon. De
hemel is er bijna konstant blauw en
vertoont sporadisch enige wolken.
Overdag klimt de temperatuur op
tot boven de 30 en zakt 's nachts
niet onder de 20 graden eelsius. De
maanden juli en augustus zijn voor
een West-Europeaan zwaar. De
temperatuur kan dan oplopen tot
ongeveer 55 graden. De vochtig
heidsgraad is dan bijzonder hoog.
Enige stappen buiten, en het lijkt
wel of je zo onder de douche van
daan komt.
Adrie Wagenmakers, begonnen als
machinist, zat in 1955/56 in Irak.
Daarna volgende klussen aan het
Suez-kanaal, Europa en Nigeria.
Terwijl hij "de knop" voor een mo
ment overdraagt aan een jongere
kollega, vertelt Wagenmakers ach
ter een bak koffie op de Sliedrecht
30: "M'n eerste werk in Irak duurde
twee jaar, verdeeld in drie fasen.
Dat betekende in de praktijk datje
zeven maanden aaneen van huis
was. In die tijd was het heel nor
maal voor een jaar uitgezonden te
worden. In Irak moesten we mid
den in de woestijn irrigatie werk
zaamheden verrichten. Je leefde er
op een woonark. Je had geen tee
vee, alleen maar een radio met Ara
bische muziek. Het was al een hele
klus om er te komen. Je vloog naar
Bagdad en ging dan verder met
trein of auto. Zo waren we in totaal
16 uur onderweg om op het werk te
komen. We beschikten over een
Arabische kok met alle gevolgen
van dien. Het leven daar was héél
anders dan hier aan de Golf. Je
moet er tegen kunn&n, midden in
de woestijn te zitten van God en ie
dereen verlaten. Als ik de afgelopen
jaren bekijk kan ik met recht zeg
gen "weinig aan 't dijksie" te zijn
geweest".
Terwijl Wagenmakers enige aanwij
zingen geeft en vervolgens een slok
koffie neemt glijden onze ogen over
de Perzische Golf - door Saudi s zelf
Arabian Golf genoemd - waarvan
het water net zo blauw is als de
lucht er boven. In de verte zijn vage
silhouetten van boorplatforms zicht
baar. Op zoek naar nog meer olie.
Voor de Arabieren met recht een
"Ata Allah" (een Godsgeschenk).
Een dolfijn komt aan de oppervlak
te. Op hetzelfde tijdstip van ons ge
sprek praten vakbonden in De Bon-
kelaar in Sliedrecht met baggeraars
over de laatste werkgeversvoorsiel-
len inzake een nieuwe verlofrege
ling. Adrie Wagenmakers merkt
daarover op: "Baggeren hier is geen
werk om tot je 63ste te blijven doen.
Nu gaat het wel. maar 's zomers is
het bepaald geen pretje te moeten
draaien met temperaturen boven de
50 graden. Een VUT-regeling be
staat er niet voor ons. Door de kon
trakten waarop wij hier werken
kunnen we. als hel karwei klaar is,
in Holland alleen bij de W.W.V. te
recht Een harde business. De mees
te van. ons worden dan ook vóór
hun 60ste afgekeurd. Je maakt hier
dubbele weken. Reken maar na. We
maken hier dagen van twaalf uur,
plus twee zogenaamde loopuren.
Eén dag in de week, bij het wisselen
van de nacht- naar de dagdienst
hebben we vrij. Vroeger nam ik het
werk mee naar huis. als ik nu met
verlof ga ben ik meteen thuis".
Wat vindt hij in het algemeen van
de diskussie rond de huidige verlo
fregeling 60-24. die geldt voor het
gebied van de Perzische Golf? Adrie
Wagenmakers antwoordt: "We wer
ken hier op de Sliedrecht 30 met
een leuke stel jongens, drie gemoti
veerde ploegen. Ondanks de diskus
sie over de verlofregeling laat je na
tuurlijk het werk niet versloffen.
M'n vrouw vindt het niet meer zo
prettig dat ik steeds van huis ben.
Ze heeft wel eens gezegd: Stop er
maar mee. Maar wat moet ik an
ders? Ik kan toch moeilijk nu al
langs het dijksie gaan lopen?!"
Als alles goed gaat staat Adrie Wa
genmakers 10 december weer op het
dijksie en is met de feestdagen bij
moeder de vrouw en kinderen. De
vorige jaarwisseling heeft hij met de
knop in de hand aan boord gevierd.
Hij beaamt dat het geld ook een rol
speelt. Het liefst zou Adrie zijn
vrouw een poosje willen meenemen
naar Alventura. Maar de Saoedische
autoriteiten zijn niet zo gul met het
verstrekken van een visum aan
Hans Vermeulen is machinist op de
zelfde cutterzuiger. Ondanks het
feit dat deze Sliedrechtenaar pas 39
jaar is, zit hij er al zo'n 17 jaar van
op het baggerwerk. Ook Vermeulen
heeft na zijn eerste karwei in de
Europoort al het nodige van de we
reld gezien. Na Libië, Belgie, Duits
land en Engeland volgende 15
maanden in Abu Dhabi in de Vere
nigde Arabische Emiraten. Ook
werkte hij nog een tijdje in Ras Al
Khaimah. Vanaf vorig jaar augustus
zit Hans in Jubail en is dus ook al
aardig gewoon aan het werken in
de eindeloze zandbak, zoals Saoedi
Arabië hier ook wel schertsend
wordt genoemd.
Net zoals vele andere baggeraars
noemt Vermeulen de Verenigde
Arabische Emiraten betere landen
voor een West-Europeaan. In deze
staatjes mag men meer. Zo is daar
het gebruik van drank niet verbo
den. Hans Vermeulen gaat gelijk
met zijn plaatsgenoot Wagenmakers
met verlof. De Sliedrecht 33 is ook
op een werk aan de Industrial Port
bezig. Dat is echter gelegen aan de
zogenaamde Causeway, waar zand
opgespoten moet worden voor een
"tankfarm". Voordat echter gezogen
kan worden moet een laag rots op
geruimd worden. Daarvoor zal inge
schakeld worden een "rotsbreker'"
en in december "gesprongen" wor
den.
Hoofdschipper Cees de Bruin uit
Sliedrecht vertelt in de kombuis
van de Sliedrecht 33: "We gingen
eigenlijk voor negen maanden naar
Australië, maar het werd uiteinde
lijk veertien jaar. Daarvan heb ik er
vijf in Nieuw-Zeeland gezeten. Mijn
vrouw en kinderen zijn toen mee
geweest". Daarna zwierf De Bruin
de halve wereld rond. In 1977
"meerde hij af" in Jubail. Nu zit hij
pas zes weken aan de Causeway, op
het werk dat pas begonnen is. Als
we informeren wat hij van de situa
tie vindt, is zijn reaktie: "Twee
maanden aaneen hier werken vind
ik lang genoeg. Niet alleen gelet op
de temperatuur, maar ook om het
leven hier. Je hebt weinig of geen
afleiding. Maar je kunt niet anders,
want er is geen ander werk. Van
werk veranderen is vrij moeilijk. Ik
ben in het verleden al acht keer
verhuisd. Ik moet trouwens opmer
ken, dat ik de problemen van de
hier in Alventura wonende vrou
wen onderken. Ze kunnen niet gaan
en staan waar ze willen. Autorijden
is vrouwen hier verboden. In Au
stralië was het allemaal veel weste
lijker georienteerd. Daar had je ook
kortere werkweken; zaterdag en
zondag vrij". Omdat het een voor
schrift is een aantal locals in dienst
te hebben, vragen we hem hoe het
daar mee werken is? Zijn antwoord
luidt: "In het begin wel even moei
lijk. Maar dat geldt in *t algemeen.
Zo hebben de Jemenieten geen pro
bleem met een visum voor Saoedi
Arabie. Ze spreken echter slecht en
gels, Een ander probleem is dat ze
soms vrij snel verdwijnen, als hier
wat verdiend hebben.
De meest kleurrijke baggeraar in
Jubail is de 40 jarige Sliedrechte
naar Jan de Bruin. In het wereldje
van de baggeraars beter bekend als
"Jantje doosie bier". Zijn bijnaam
heeft hij te danken aan het feit dat
met hem wel iets te ritselen valt, als
daar wat bier tegenover staat. Jan
heeft een babbel over zich die Theo
Koomen zou doen verbleken. Onge
looflijk hoe rap hij van de tongriem
is gesneden. "Ik ben pratend gebo
ren". schertst hij.
Jantje doosie bier - een naam waar
hijzelf prat op gaat - zit ondanks
zijn nog jeugdige leeftijd 25 jaar op
het baggerwerk. Hij is getrouwd
met de Zuid-Afrikaanse Iris en
heeft een zoon (Shaun) van vijftien.
Het gezin zat al vijf jaar in Saoedi
Arabie, maar voor de opleiding van
de zoon is Iris naar Sliedrecht ver
trokken. Deze maand wordt er
verhuisd naar Ridderkerk, waar
Jan een woning gekocht heeft. Jan
vertelt met enige trots, terwijl hij
voor ons poseert op het terras van
het zwembad in Alventura. dat Iris
door de telefoon heeft laten weten
al aardig Nederlands geleerd te heb
ben en het goed naar haar zin te
hebben in hun tijdelijke woning in
Sliedrecht
Jan begon als dekknecht en heeft in
die afgelopen 25 jaar over de gehele
wereld gezworven: Brazilië, Austra
lië, Afrika en hei Verre Oosten. Hij
zegt: "We zijn echte wereldrezigers.
Als we voor een tijdje terug in Hol
land waren huurden we een wo
ning. Als we verlof kregen bleven
we meestal in het buitenland. Er
zijn hier baggeraars die elders in
Europa/Verre Oosten op vakantie
gaan. Er is zelfs een oaggeraar die
een woning gekocht heeft in Spanje.
Als ik met verlof ga wil ik in een
zonnig land vertoeven. Daarbij
maakt het voor m'n werk niets uit
waar ik woon", wordt er gerede
neerd". Trouwens, Jan is een echte
avonturier. Hij is namelijk één van
de weinige baggeraars die ooit met
een auto vanaf Jubail naar Neder
land zijn gereden. Een tocht van
maar liefst 6500 km. In Saoedi Ara
bie via de Trans Arabian Pipeline
naar Jordanië, Syrië, Libanon,
Griekenland en zo op Nederland
aan.
Jan is de vakbondsvertegenwoordi
ger van de mensen aan de Perzische
Golf. Bij elkaar tien zuigers. Hij
vertelt met De Bonkelaar gebeld te
hebben toen daar de vakbonden
overleg pleegden met hun leden.
Over de situatie in Saoedi Arabië
zegt hij: "De Saudische werkers
hebben nee gezegd tegen de laatste
werkgeversvoorstellen. Een staking
zit er wel in".
Terwijl de zon is ondergegaan in
Al-ALam Al-Arabi (Arabische We
reld) en de eerste ster rafiq (reisge
noot) wordt van de nacht klinkt
van de minaret van de naburige
moskee de oproep tot het salat (het
gebed). In de medinah (oude cen
trum) van Jubail gaan de winkels
op slot. Ondanks alle Nederlanders
en andere buitenlanders blijven de
inwoners van het stadje Ummat-al-
nabi de gemeente van de profeet
vorm en.
Al-Jubail Alventura is een Nederlands dorp
vol baggeraars. Het is gelegen even vóór Al-
Jubail (De Rots), recht tegenover de Navy-basis
en temidden van enorm veel zand. De kamelen
lopen er regelmatig voor de ingang. Het dorp
(compound) is ruim vijf jaar geleden gebouwd
in opdracht van de baggermaatschappij
Adriaan Volker en wordL thans bewoond door
zo'n dikke tweehonderd baggeraars, met of
zonder gezin. De meeste baggeraars zitten er
zogenaamd op vrijgezellen-basis. Het dorp is
van alle gemakken voorzien; zwembad,
tennisbaan, dorpswinkel, wasserij en een
"general building" waar een goed stuk eten
wordt voorgeschoteld.
Na 24 dagen verlof doorgebracht te hebben bij
moeders thuis in Nederland keren de meeste
baggeraars voor 60 dagen werken weer terug
naar Alventura. Geland op Dhahran Airport
moet er zeker nog ruim 100 km gereden worden
over goede en minder goede wegen. Het is goed
te merken dat het weggedeelte tussen Al-
Khobar en Dammam nog in uitvoering is, maar
buiten deze moderne stad met volop traditonele
Arabische trekjes richting Al-Jubail lopen zeer
goede brede wegen omringt door een eindeloze
zandvlakte. Onderweg passeert men één van de
paleizen van koning Khaled en plaatsen als Ras
Alchar en Ras Tanura. In de late avonduren
komen de typisch Arabisch architectonische
gebouwen, in een zee van licht gezet, ais een
sprookjesbeeld over. Maar de werkelijkheid ligt
ver van "de sprookjes van 1001 nacht". De nacht
'is zwoel, ondanks het feit dat het eind oktober
is en de heetste maanden achter de rug zijn.
Er is veel veranderd in de omgeving van Jubail
nadat Alventura uit de grond is gestampt. De
pioniers die in het najaar van 1975 er
arriveerden moesten het stellen met zes
caravans en een messroom. Een houten keet
diende als kantine. Naast de caravans stonden
40 bedoeïenententen voor de zogenaamde
"localen", die met z'n achten in één tent
moesten vertoeven en slapen. De
voedselvoorziening werd geregeld vanuit
Dammam, want in diezelfde tijd werd pas de
eerste supermarkt geopend in Jubail.
Deze situatie duurde tot april/mei 1976, toen
kwamen de "general building" en de eerste
appartementen voor de "vrijgezellen" klaar. In
april'76 arriveerde ook het eerste Nederlandse
gezin. Toen de pioniers kwamen stonden er
volop lemen hutten in Jubail. Bulldozers
hebben daarna hele wijken naar beneden
gehaald. Een hoop Saudi's - zoals ze in
Alventura genoemd worden - stonden met hun
hutten of bedoeïenententen langs de zee. Hun
visserschepen lagen vlak vóór de deur. Jubail
was oorspronkelijk een vissersplaats. Weinig is
ervan overgebleven. Nederlandse baggeraars
kwamen en spoten de zaak vóór hun^eur" op.
De over gebleven vissers hebben voor hun
schepen een eigen ligplaats gekregen in de
Commercial Port.
Alventura wordt gerund door een
compoundbeheerder en 54 localen. Er wordt
door Volker Stevin alles aan gedaan om vooral
de baggeraars die op vrijgezellen-basis in
Alventura vertoeven het naar de zin te maken.
Maar veel tijd voor vertier is er sowieso niet,
want een baggeraar maakt aan de Arabian Golf
(Perzische Golf) vrij lange werkdagen. In de
general building kan men teevee-kijken. De
uitzendingen komen van Dammam, Bahrein,
Aramco en Kuweit. Sport en spel worden niet
vergeten. Een lange tijd zijn er video-tapes
vanuit Nederland overgevlogen naar Dhahran.
Dat ging goed, tot er op een gegeven moment
een Nederlands showprogramma op stond
waarin wat teveel bloot werd geëtaleerd- Toen
mocht het niet meer van de douane
autoriteiten. De aanwezige baggeraarsvrouwen
hebben hun eigen bezigheden. Zij kunnen bijna
elke dag met een bedrijfsbusje naar Jubail of
Al-Khobar. De kinderen kunnen er normaal
Nederlands onderwijs volgen. Zo te zien zijn de
bewoners van alle gemakken voorzien. Toch
blijft het een apart leven in Alventura, dat af
en toe een keer onderbroken door een feestje
en een telefoontje uit en naar Holland.
