ROTTERDAM
17
Zwethheul bleef drie eeuwen overeind
ra
Praktijken rechtvaardigen
gevangenisstraf van jaren'
1
ii'i
Officier van justitie:
-INTERNATIONAL 11
- ROTTERDAM -
Jong leven in Zuid
Zwembad West
krijgt golfslagbad
en watergiijbaan
Él
Ssifltiroai
ZZ-vjcwe
22 T/H 29 JANUARI
Rotterdams Nieuwsblad
dinsdag
i9 januan 19&2
Kees Wiltschut jr. kan nog boos worden op de melkrijder, die
op een slechte dag een, jaar of twintig geleden, in beschon
ken toestand de fraaie ophaalbrug over de Zweth ramde.
Aangezien het een gietijzeren exemplaar betrof, kon herstel
wel worden vergeten. Er kwam een baseulebrug voor in de
plaats, welke volgens de heer Wiltschut volkomen uit de
toon valt ten opzichte van zijn uit 1685 daterende Zwethheul.
Hij houdt het daarom bij een oude opname, wanneer er weer
een nieuwe serie ansichtkaarten van de op de grens van Rot
terdam en Delft ahn de Rotterdamseweg gelegen herberg
moet worden gemaakt. Compleet met gietijzeren ophaalbrug,
die met het historische horecapand zo'n harmonieuze aanblik
opleverde.
Toch is ook de sterk uit het
lood geslagen, maar stevig
'verankerde' bijna driehon
derd jaar oude Zwethheul zelf
niet aan nieuwbouw en mo
dernisering ontkomen. De
heer Wiltschut zijn groot
moeder was er al eigenaresse
van ging namelijk op een
nieuwe toer. Hij wilde er een
klasserestaurant van maken,
wat hem tot nu toe aardig lijkt
te zijn gelukt. Het oude gedeel
te kreeg een serre-aanbouw,
overigens geheel in stijl en er
werd een hypermoderne keu
ken gebouwd. Uiteraard staat
die recht op de palen, waar
door het eens temeer opvalt,
dat de oorspronkelijke Zweth
heul op een beschonken, nogal
wankele persoon lijkt. Met wat
lichtelijk overdrijven zou kun
nen worden gesteld, dat de
deur naar het heihgdorrt van
chefkok Niek Welschen bijna
horizontaal in de scharnieren
hangt. Sommige gasten krijgen
het door de aanblik hiervan,
en door de hellende vloer,
welke aan de woelige baren
doel denken, blijkbaar wat te
kwaad met hun gevoel voor
evenwicht. Zij geven .de eige
naar uit dien, wat duizelige,
hoofde de raad de hele boel
maar op te laten krikken.
Maar dat betekent vrijwel
complete nieuwbouw en daar
voor voelt Kees Wiltschut
niets. Gelukkig wordt hij ten
aanzien van dit (gezond) be
houdende standpunt gerugge-
steund door het overgrote ge
deelte van hen, die zijn eta
blissement frequent bezoeken.
Hij piekert er niet over het
oude, zwaar eiken buffet op te
doeken en de ongeveer tachtig
jaar oude wandschilderingen
zijn hem heilig. Die versierin
gen geven een goed beeld van
wat zich op dit punt aan en op
de Delflse Sc hie alsmede de
Zweth heeft afgespeeld. Daar
zijn bijvoorbeeld de wedstrij
droeiers, die er hun baantjes
trokken, en de wielrijders, die
genoten van het fraaie polder
landschap.
Diligence
Hoewel het onderwerp op lang
vervlogen dagen is geent,
blijkt de schildering van de di
ligence nog maar een jonkie te
zijn. Een jaar of tien geleden
kwam er een plaatsje aan de
wand vrij doordat de kachel er
overbodig was geworden. Een
brouwerijmedewerker, die
goed met het penseel overweg
kan, heeft op kleurrijke wijze
de postkoets laten opdraven.
Men behoeft echter niet eens
een kenner te zijn om het gro
te verschil tussen de langer
bestaande wandschilderingen
en de nieuwe te zien. Die doet
je sterk denken aan de stijl
van de bekende reclameplaat
van 'Uw Heineken, meneer!'
De diligence vak dus een beet
je uit de toon, r.iaar een knies
door
Ben Swaep
Tekeningen: Charles Kemper
oor, die daar zwaar aan tilt. En
dat is de heer Wiltschut zeker
niet; hij heeft er volgens zijn
zeggen geen enkele reden toe.
Hij is gelukkig dat zovelen de
weg naar Zwethheul weten te
vinden.
Eigenlijk is dat al zo sinds de
opening in 1685. Sinds dat jaar
wordt er, zoals een oude acte
vermeldt, 'in het openbaar ge
geten en gedronken'. Er wa
ren, oh welk een discrimina
tie, twee herberggedeelten eik
met een eigen ingang. Eén
voor, wat werd genoemd: de
heren en één voor koetsiers en
ander 'gewoon volk'. Verschil
moest er zijn. Zwethheul ver
vulde een belangrijke rol in
het verwisselen van de paar
den voor de postkoets, waartoe
een stalling met hooizolder
was opgetrokken
Zoals dat ook heden ten dage
nog het geval is, heeft men op
dit punt een fraai gezicht op
de Delftse Schie, die zo'n be
langrijke rol heeft vervuld in
het transport over water. De
restaurateur kon dus letterlijk
van twee wallen eten, die van
de weg over land en die van
het watergebeuren. Oude ge
schriften. leren, dat de herberg
altijd is bezocht door een zeer
gemêleerd gezelschap. Zo moe
ten Napoleon, op weg van Den
Haag naar Rotterdam, en Ko
ning Willem III er hebben
aangeiegd. Lange tijd beeft er
in de gelagkamer een ingelijste
handtekening van de Franse
keizer gehangen. Je zou dus
kunnen denken, dat Napoleon
die in een royale bpi aan een
Zwethheultafehje heeft gezet.
Maar dat blijkt dan een ver
keerde veronderstelling te
zijn.
„Die hebben we gekregen,"
vertelt Kees Wiltschut, „van
een kolonel van het Neder
landse legei*. die hier nogal
eens kwam."
Omdat er menigmaal begerige
blikken van verzamelaars op
werden geworpen, heeft men
maar het zekere voor het on
zekere genomen en de keize*-
ïijke signatuur veilig opgebor
gen-
De houtkoper Willem Wij-
naendts verkocht in 1822 de
uilspanning met speelwerk-
tuigen en lommerrijke zitjes
aan ene mijnheer G. Goester.
Er werden diners en partijen
gegeven, waartoe de gasten
met rijtuigen en jachten wer
den aangevoerd.
In het gehucht De Zweth, dat
in 1941 als onderdeel van
Overschie is opgedeeld tussen
Rotterdam en Delft, was ook
plaats voor een hotel. Begrijpe
lijk, want de verbindinsgsade-
ren tussen Noord en Zuid lie
pen er door heen. Ook later,
toen de aiiinmnhiel zsjj* intrede
deed. Het aan de andere kant
van de weg gelegen hotel
Zweth van de dames Bienhui-
zen voorzag in een grote be
hoefte. Op het punt, waar de
Delftse Schie en de Berkelse
Zweth samenkomen, was de
aanlegplaats van het zoge
naamde Delftse bootje, dat in
Rotterdam naar de Schiekade
nabij het Slagveld voer. Op 31
december 1926 maakte dit
bootje, dat zowel vracht als
passagiers vervoerde, zijn laat
ste vaart. Het werd stiller in
De Zweth, welke stilte nog
toenam, toen in 1937 de grote
Rijksweg naar Den Haag werd
geopend. Het hotel van de da
mes Bienhuizen werd gesloten
en gesloopt, maar het inmid
dels, wat gebouwen betreft,
wel afgeslankte Z wet heul
bleef doordraaien. Men was
echter wat meer op de auto
chtone bevolking aangewezen.
Ook kwamen er wel schippers
van de spoelingboten, waar
mee het afval van de Schie-
damse branderijen naar de
veeboeren werd vervoerd
Vaak kon men een lange rij
klompen bij de ingang zien
staan, waarvan de eigenaren
op, door boerinnehand gebrei
de sokken zich het borreltje
goed lieten smaken. Er werd
een kaartje gelegd en het bil
jart was zelden onbezet.
Vrouw in keuken
De vrouw van de legendari
sche Cornells Kiesman, die de
herberg had gepacht van de
schut, zorgde voor stevige va
derlandse kost.
Kees Wiltschut; „Ook mijn
moeder heeft zeil gekookt en
nadat ik de zaak precies zes
jaar geleden van msjn vader
heb overgenomen, heeft mijn
vrouw eveneens in de keuken
gestaan. Dat was de aanloop
periode, maar ik had heel an
dere plannen, waarvan tk nu
al een groot gedeelte heb ge
realiseerd. In de keuken wordt
chefkok Welschen momenteel
geassisteerd door vijf perso
nen
Er mag dan het nodige zijn
veranderd tn Zwethheul. het
blijft een schitterend punt,
waar 's zomers nog altijd het
Ps Zwethheul, heiaas niet
tanger geflankeerd door de
gietijzeren ophaalbrug, be
vindt zich op Delfts grondge
bied, maar is aangesloten op
het Rotterdamse telefoonnet.
fraaie lommer ijke zitje aan hei
water lokt. Het zitje bij dc
heul. die volgens Van Dak.
een opening is m een dijk om
gemeenschap te brengen tus
sen twee door die dijk geschei
den wateren, inzonderheid een
overwelfde of door een brug
overdekte opening Wat dn
laatste betreft zijYi we rug b«j
de boosheid van Kees Wilt
schut over het vernielen van
die fraaie gietijzeren ophaal
brug.
Vervolg- van voorpagina
Breda De wijze, waarop de top van
het afvalverwerkingsbedrijf Uniser ja
renlang is omgesprongen met het milieu,
rechtvaardigt een gerechtelijke reactie,
die ettelijke jaren gevangenisstraf be
strijkt. Dat vindt de Bredase officier van
jusitie mr. W, Koops, die algemeen di
recteur Gerrit B. (56) uit Streefkerk een
eis van viereneenhalf jaar gevangenis
straf voorzette en tegen diens mededi
recteuren Magnus S, (44 uit Dordrecht)
en Fred van D. (40 uit Wateringen) vier
jaar cel vorderde. Het hoofd van de
commerciële afdeling, Johan L. (36)
hoorde in totaal tweeeneenhalf jaar ei
sen en de eveneens in Krimpen aan den
IJssel wonende algemeen bedrijfsleider
Jan S. (46) zestien maanden. De eisen
vielen exact twee jaar na de eerste tip
over het gerotzooi bij Uniser,
Koops, die een hele reeks mis
drijven bewezen achtte, reken
de de verdachte het zwaarst
jtën, dat zij partijen afvalolie den. van af te zetten". Do be-
fm-jdirect hadden verkocht 1
j*an tuinders. „Zij zijn op de
hoogte geweest van het scha
delijk karakter van die olie,
maar deinsden er toch niet
voor terug er grote hoeveelhe-
trokken partijen bevatten on
der meer gechloreerde kool
waterstoffen en molybdeen.
ADVERTENTIE
in het Venster/Lantaren complex, het Lijnbaantheater
en de Volte Universiteit - Rotterdam
Kriterion en de Meervaart - Amsterdam
en het Haags Filmhuis mm
De Programmakrant is uit!
Verkrijgbaar bij VW's en Filmhuizen.
-BEL VOOR INFORMATIE 010-3 64998/010-363111
Een betaalbaar voorschot op het Filmjaar 1982
dat bij verbranding in kleine
ovens giftige bestanddelen
achterlaat. De officier haalde
een geval aan van een tuinder,
die enige kruiwagens volledig
had zien wegvreten, toen hij
er de as uit de ketels mee ver
voerde. Hij verwees naar ver
schillende deskundigenrappor
ten. waarin het gevaar van
gkw's en molybdeen uitvoerig
was belicht.
„Het is best mogelijk, dat de
tussenhandelaar niet zo kri
tisch was, maar het ontslaat de
mensen van Uniser niet van
de plicht om de schadelijkheid
van hun waar door te geven".
Om deze transacties te kunnen
vervolgen had mr. Koops een
uit de vorige eeuw stammend
wetsartikel van stal gehaald,
dat hij in alle drie de ten laste
gelegde gevallen van toepas
sing achtte.
Ook de talrijke illegale lozin
gen van dit grootste milieu
schandaal tot nu toe liet hij
zwaar wegen. „Schaamteloos
heeft B. toegegeven, dat er in
Kiimpen en Moerdijk vele
honderden tonnen recht
streeks op open water zijn ge
loosd. De andere topfunctiona
rissen zijn daarvan voortdu
rend op de hoogte geweest en
hebben nochtans geen stappen
ondernomen".
Wel had de Unïser-directie
een papieren facade opgetrok
ken om te pogen de vele on
wettige praktijken te verdoe
zelen. De vele klanten werd
via veelbelovend foldermate
riaal gewezen op de „zeer gea
vanceerde verwerkingstech
nieken". die in de praktijk niet
veel meer inhielden dan het
lozen ofwel het doorvervoeren
naar Maastricht, waar koleno-
door Willem
van der Kooy
verslagbedrijf Beatrixhaven
BV het afval vermengde en
doorverkocht aan Belgische
cementfabrieken. Menig be
drijf, zoals Shell en Chevron,
werd op deze manier opge
licht, meende de officier van
justitie, die sprak van „een
grote nepshow"!. Hij maakt een
uitzondering voor Gulf en be
sloot in die zaak tot vrijspraak.
„Ik kan daar gezien de verkla
ringen van vertegenwoordi
gers van Gulf, die alleen maar
blij waren dat het afval weg
was en zich helemaal niet
druk hebben gemaakt over de
verdere gang van zaken, geen
oplichting door Uniser zien".
In meer gevallen was de indu
strie volgens hem „onverschil
lig en kortzichtig geweest".
„Het is een goede zaak dat tal
van bedrijven met het ver
dwijnen van Uniser een illusie
armer zijn geworden en nu ge
noopt zijn zelf maatregelen te
nemen. Als dat betekent, dat
bijvoorbeeld de produktiecam-
pagne van Philips Duphar
moet worden uitgesteld omdat
er geen goede verwerkingsmo
gelijkheid meer is, dan is dat
milieuhygiënisch een juiste be
slissing. In feite heelt Uniser
van het probleem van het che
misch afval jarenlang ver
traagd".
Al te uitgebreid wilde hij niet
op de materie ingaan, „omdat
het een politieke kwestie is en
Uniser voor de eigen activitei
ten terechtstaat".
De lozingen van het de Uni-
ser-holding met haar zes doch
termaatschappijen waren in de
tweede helft van 1979 tot on
gekende hoeveelheden toege
nomen, Tienduizenden liters
giftig afvalwater werden,
vooral via een ondergronds
leidingennet in Moerdijk en
allerlei leidingen in Krimpen
aan den IJssel op respectieve
lijk het Hollands Diep en de
Hollandse IJssel gedumpt. De
betrokken lozers streken er
ƒ1.75 per kubieke meter voor
op. Mr. Koops* „De wet ver
ontreiniging oppervlaktewate
ren zou in dat opzicht aanpas
sing verdienen, zodat harder
tegen dergelijke praktijken
zou kunnen worden opgetre
den".
Het onderzoek, dat al in janua
ri 1980 op gang kwam en
sindsdien vele miljoenen gul
dens heeft gekost heeft behal
ve met de beperkingen van
die wet met tal van andere
problemen te maken gehad, zo
memoreerde de officier. De
administratie van Uniser was
door talrijke malversaties en
geheimzinnige memo's zo in
gewikkeld gemaakt, dat het
rechercheteam de nodige ken
nis bleek te missen. Bovendien
deden de personeelsleden er
veelal het zwijgen toe. Ook op
technisch gebied schoten de
politiemensen tekort. Vandaar
dat is besloten een rijksac
countant in te schakelen en
twee andere deskundigen tij
delijke opsporingsbevoegdheid
te geven.
Zo kon bodemonderzoek voor
de wal van het bedrijf in
Moerdijk worden uitgevoerd,
waarvan de resultaten een
specialist van Rijkswaterstaat
de opmerking ontlokte „dat dit
het sterkst vervuilde stukje
Nederland was. Viezer nog
dan de eerste petroleumhaven
in Rotterdam". Rijkswaterstaat
verwijderde het slib. Een klus,
die drie miljoen gulden kostte.
Op het terrein zelf werd een
volgende bizarre ontdekking
gedaan: een loods met driedui
zend vaten, waarvan een groot
aantal bleek te lekken en
waarin zo'n vijfhonderd ton
chemisch afval onoordeelkun
dig was opgeslagen. In een la
ter stadium vonden recher
cheurs de ondergrondse lei
ding en werd uit de in beslag
genomen boeken een beeld
van een volop knoeiend be
drijf gecompletiseerd, dat ook
voor hei eigen personeel nau
welijks „gezond" bleek te
draaien. Een onderzoek van de
stichting bedrijfsgezondheids
zorg toonde bij ongeveer de
helft van de werknemers een
te lage longfunctie aan.
De officier van justitie liet zich
in zijn requisitoir niet verlei
den tot speculaties over de
grote bedragen, die door de di
rectieleden zouden zijn ver
diend aan Uniser. Wel gaf hij
aan, dat grote bedragen zijn
gestart op de Oil Antal Tra
ding op Curasao waardoor niet
vijftig maar slechts vijf pro
cent belasting behoefde te
worden betaald. Voigens
woordvoerders van de fiscale
inlichtingen en opsporings
dienst, die hun onderzoek nog
niet hebben afgerond, vloei
den echter evenzeer grote be
dragen terug naar dp holding.
Mr. Koop ging tenslotte uit
voerig in op de bewering van
de verdachten, dat zu uitslui
tend hun eigen „toko' hebben
gehad en zich met verant
woordelijk voelde voor het
geen m andere delen van het
bedrijf was gebeurd. Het zoge
noemde „Papa Blanca" arrest
van juni vorig jaar was vol
gens hem een goed voorbeeld
om aan te geven, dat de direc
teur van een BV verantwoor
delijk is voor de gang van za
ken van een rechtspersoon,
ook als hij niet constant lei
ding geeft en zelf alle misdrij
ven pleegt.
Vrijdag beginnen de plei
dooien. De vonnissen worden
op 15 februari gewezen.
Jong leven in Rotterdam zuid: in de kinderboerderij 'DG Kooi'
aan de Maeterlinckweg is een ezeltje geboren. Zo pril dat
men nog geen naam heeft voor het kind van Grauwtje.
Rotterdam Het zwembad
West krijgt een golfslagbad
en een watergiijbaan. De
kosten van deze voorzienin
gen bedragen ruim 1.2 mil
joen gulden. De dienst voor
sport en recreatie wil dit geld
terugverdienen door de toe
gangsprijs voor dit bad met
twee kwartjes te verhogen
In de nota Overdekt Zwem
men heeft Rotterdam aange
geven, dat het de zwemba
den aantrekkelijker wil ma
ken voor het recreatieve
zwemmen. Omdat golfslag-
baden en waterglijbanen
voor de waierrecreanten erg
aantrekkelijk blijken te zijn.
wil de dienst voor sport en
recreatie deze voorzieningen
m zwembad We.it aanbren
gen. vooruitlopend op de
plannen voor eeri volledige
ïace-hft voor het zwembad.
Beide voorzieningen kunnen,
worden aangelegd in het be
staande ondiepe bassin.
Het beleid dat l uitgestip
peld in de nota Overdekt
Zwemmen wordt geleidelijk
aan uitgevoerd De baden
Papagaai te Hoogvliet en
Schuttersveld zijn al zodahig
opgezet, dat ze aantrekkelij
ker moeten zijn voor het pu
bliek. De gemeente is bezig
met plannen voor recon
structie van hot zwembad
IJsselmonde.
