16
WATERWEG
jDe nieuwe molens
Ivan oud Schiedam
'Van onderwijzers moet je
geen vergaderdieren maken'
Zolang de
zon schijnt
is er v
Zolang er
wind staat,
is er
energie.
Henk
Spanjersberg
ziet andere
taken voor
OBD. maar:
ifSp
Rotterdams Nieuwsblad
vrijdag
12 februari 1962
t-
r
r>
fSchiedam Er zouden in Nederland 360-000 molens
Jjnoeteii staan van het type De Walvisch om, gebruik
makend van de wind, aan de huidige energie-omzet te
f;komen. „En wij vinden molens erg mooi, maar of wij
r'ze dan nog zo mooi vinden, dat waag ik te betwijfelen,"
••zei wethouder Reinier Scheeres gisterochtend. Vandaar
Schiedams nieuwste plan: een windmolen bij de ONS
^die voldoende energie oplevert om duizend lampen
-van 50 watt te laten branden.
CEn daar zal het niet bij blijven. Bij de openbare nutsbe
drijven Schiedam (ONS) is Henk Eijkenbroek een van
Üde ambtenaren, die ideeën ontwikkelen voor nog meer
^windmolens.
De voor de hand liggende lo-
Lcaties liggen buiten de woon-
- wijken, want de draaiende
molenwieken zorgen voor
wat geluidsoverlast. ,.Je zou
kunnen denken aan het Ke-
thelplein, langs de Nieuwe
Waterweg of in het indu
striegebied", aldus Eijken
broek. In de bestemmings
plannen zal dan wel het win-
drecht opgenomen moeten
worden, zodat er geen hoog
gebouw voor de windmolens
komt te staan. „Anders krijg
je net zoiets als die hoge
door Kor Kegel
Bols-silo vlakbij de Noord
molen", zegt Scheeres.
Het was in de Tweede We
reldoorlog dat men ai eens in
overweging nam om in de
-Schiedamse molen De Wal-
..vdsch energie op te wekken.
Het bleek echter onrendabel,
•men zag er van af. Op het
ogenblik is er volgens ONS-
'tvoorliehter Mari Dingenouts
- maar één traditionele graan-
molen in Nederland, die fun-
geert als energie-opwekker.
Dat ïs De Traanroeier op
'Texel.
'Jnmiddels zijn er voor De
Walvisch andere plannen.
Eind deze maand wordt de
molen overgedragen aan de
gemeente Schiedam, die het
monument dan gaat reslaure-
- ren en die daarmee dan levens
"alle Schiodamse molens in ei-
•Jgendom heeft, „Er hebben in
de stad veertig molens ge-
staan", aldus Scheeres. „Wij
hebben er vier kunnen red
den, en ik voorspel dat Schie
dam weer dubbel en dwars
een molenstad wordt. D<- nieu
we molens zullen windmolens
zijn."
Energie-eilandje
Windenergie het is de
nieuwste vorm van alternatie
ve energie, die bij de ONS zal
worden toegepast. Directeur
Jaap van Willigen is er mee in
zijn sas, „Zo langzamerhand
wordt ons bedrijf toch een
soort energie-eilandje in de
stad", zegt hij.
Want er wordt al zonneener-
gïe opgeslagen, er is een
warmtepomp die de kantoor-
vertrekken ook 's winters
goed op temperatuur houdt, en
het koelwater uit de Schie
wordt nog benul als warmte
bron. Dan nu de wind. „In fei
te is dat ook tot de zon terug le
leiden", zegt Scheeres, „want
de zon zorgt voor tempera
tuurverschillen op aarde, daar
door ontstaan drukverschillen
in de atmosfeer en die zorgen
voor luchtverplaatsing: wij
noemen dat wind. Je kunt
stellen: zolang de zon blijft
schijnen, zal er wind zijn. En
dan heeft de molen, die wij nu
gaan bouwen, bestaansrecht."
Turbine 4500 kilo
De windmolen komt te staan
op het plantsoentje achter het
ONS-gebouw aan de Van
Heekstraat. Op een fundering,
die diep in de grond komt te
liggen, zal een mast verrijzen
van vijftig meter hoogte met
daarbovenop de turbine, die
inclusief drie wieken een ge
wicht heeft van 4500 kilo. Er
kunnen twee mensen in wer
ken voor het onderhoud. „Als
je wilt. ïs er bovenin zelfs
ruimte voor tien man", zegt
wethouder Scheeres, maar hij
ziet er nog geen toeristische
mogelijkheden in. De wieken
hebben een reikwijdte van
zestien meter. De snelheid,
waarmee ze draaien, zal onge
veer één omwenteling per se
conde zijn. De gemeente on
derhandelt nog mei twee Ne
derlandse bedrijven over het
materiaal, waaruit de wieken
moeten bestaan. Lichtgewicht-
wieken, gemaakt van polyes
ter of hout., komen sneller op
gang maar zorgen '/oor meer
onrust in de spanning. Zwaar
dere wieken, van dun sLaal
met een anti-erosielaagje van
poly-ethaan, zijn stabieler,
maar komen iets moeilijker op
gang. Er zal een windsnelheid
nodig zijn van drie meter per
seconde om de wieken te doen
draaien, bij een snelheid van
elf meter bereikt de molen zijn
maximale vermogen.
„Het zal straks dik winst ople
veren", zegt Scheeres. „Binnen
drie jaar zal bet ding afbetaald
kunnen zijn, alleen al uit zijn
eigen energie-opbrengst. Die
molen betaalt zichzelf."
Kosten: 135.000 gulden. Maan
dagavond beslist de gemeente
raad erover. Het ministerie
van volkshuisvesting en ruim
telijke ordening doet een duit
in het zakje.
Met de opbrengst van naar
schatting 100.000 kilowatt per
jaar zal de ONS in een deel
van de eigen energiebehoefte
kunnen voorzien. „Het is jam
mer dat de windenergie nog zo
moeilijk op het elektriciteits
net aangesloten kan worden",
zeggen Scheeres en Van Willi
gen. „Die koppeling kan wel,
maar er zijn nog te hoge inves
teringen voor nodig." „Jam
mer", zegt ook Henk Eijken
broek, „want mei één molen
van dit vermogen zou je ook
veertig a vijftig huizen van ge
noeg energie kunnen voorzien-
Er moet dan wel op gelet wor
den dat er ook andere bronnen
zijn, want als er geen wind
staat, is er ook geen elektrici
teit- Het is nog te duur om
windenergie op ie kunnen
slaan. Vandaar ook dat in het
plan-Lievense, dat er bestaat
voor de Markerwaard, met
elektriciteit uit water wordt
gewerkt. Wind is in zekere zin
nog te duur."
De Gg fiio.ire Nutsbedrijven
Schiedam zullen met de win
denergie onder meer de accu's
•v.\,-vó "'i
Zo ziet de
windmolen
van het
Energie
Centrum
Nederland
(ECN) in
Petten eruit.
Schiedam
krijgt er ooK
20 een. 't
Lijkt wel een
viiegtuig-
propellor," zei
men gisteren
bij de ONS.
opladen van de kleine karre
tjes, die de gemeente in de stad
heeft rijden. Ook zal de ONS
er het kantoor aan de Van
Heekstraat mee warm stoken.
Ook 's nachts: er staan enkele
computers bij de ONS die op
een constante temperatuur
aangewezen zijn.
„Rotterdam hoeft niet bang te
zijn, dat wij minder energie
gaan afnemen", zegt directeur
Van Willigen. „Er was een
wild verhaal daarover, maar
wat de molen oplevert is maar
een fractie van de totale om
zet." Om precies te zijn één
promille, zo heeft Eijkenbroek
berekend.
Scheeres: „Wij hoeven straks
niet meer naar Hoek van Hol
land om een windmolen aan
het werk te zien. Daar staat er
een, een kleintje van 15 watt,
bij Energie Anders. Tja, wat
dat betreft gaat Schiedam er in'
toeristisch opzicht weer op
vooruit. Schiedam molenstad.'*
'Vlaardingen „We zullen de zachte
I sector hard moeten maken", zegt Henk
Spanjersberg (51), directeur van de On
derwijsbegeleidingsdienst (obd) in zijn
-kantoor aan de Markt in Vlaardingen.
--„«We moeten aantonen dat de obd hard
-nodig is."
Hij kijkt er zorgelijk bij: hoe kun je nou
"aangeven wat het resultaat is van onder
wijsbegeleiding? Het is net als met een
.aspirientje. Als je dat inneemt gaat je
hoofdpijn over, maar je weet nooit of die
boofpijn zonder het pilletje ook niet zou
zijn verdwenen-
De bezuinigingsstorm die in Nederland is opge-
«token is een probleem voor alle hulpverleners.
Overal wordt plots elke cent die wordt uitgege
ten drie keer omgedraaid: is die uitgave wel
nodig, vragen de verantwoordelijke politici zich
af. Woorden als efficiency, beleidsanalyse en
rendement blijken razend populair. De verzor
gingsstaat is op de terugweg en in de zachte
sector lijkt hoi makkelijkst te kunnen worden
•gesneden. Dat geldt voor opbouwwerkers, be
jaardenhulpen en dus ook voor de onderwijsbe
geleidingsdienst.
,De onderwijsbegeleidings
dienst in Vlaardingen is de
hulpverlener voor he: onder-
ta'ijs in de gemeenten Vlaar-
- dingen, Schiedam, Maassluis
'en Maasland. Scholen die be-
door Richard Stomp
hoefte hebben aan deskundige
begeleiding kunnen er terecht.
•De gemeentebesturen erken-
"jïen het belang van d»e onder-
••wijsbegeleidmgsdiei. maar
,i<och trekt men vantf du jaar
minder geld voor die hulpver
lening uit.
Volgens obd-directeur Henk
-Spanjersberg wordt dat ten
-dele gecompenseerd door een
hogere bijdrage van het rijk,
ftiaar nu al dreigt er geen geld
•te zijn voor een consulent an
derstaligen. En wie weet wat
rer in de toekomst gaat gebeu
ren, vraagt Spanjersberg zich
af. Vandaar dat de obd wil
-aantonen dat haar werk van
-groot belang is.
'Voor wat de kwantiteit betreft
zal dat wel 'ukken, vermoedt
Spanjersberg. Je kunt immers
-aangeven hoeveel kinderen
-door een logopediste in een
"jaar zijn geholpen. Dat zijn
harde gegevens die je op een
rijtje kunt zetten. Maar de
^kwaliteit van de hulp blijft
'dan buiten beschouwing.
Kleiner
ln de toekomst dreigt de obd
irr ieder geval kleiner te wor-
den. Volgens het beleidsplan
"ioor het basisonderwijs dat
Maassluis, Vlaardingen en
Schiedam samen hebben ont-
1 worpen, zal de individuele be
geleiding van kinderen bij de
begeleidingsdienst worden
Henk
Spanjersberg:
„Ik erger mij
kapot aan
vakjargon."
weggehaald. Nu worden kin
deren met problemen nog wel
voornamelijk door de obd ge
holpen. Psychologen, remedial
i teachers, logopedisten: zij zor-
gen voor individuele hulp aan
kinderen die dat nodig heb
ben.
In de nieuwe basisschool moe
ten die taken meer door de on
derwijzers zelf worden ver
richt. Kinderen die leermoei
lijkheden hebben zullen dan
eerst door de onderwijskrach
ten zelf worden begeleid. Pas
als die er helemaal niet meer
uitkomen wordL de obd inge
schakeld. Nu zal het volgens
Spanjersberg niet betekenen
dat alle deskundigen de obd
gaan verlaten.
Spanjersberg: „Je kunt van
een onderwijzer niet verwach
ten dat hij in de klas als psy
choloog aan het werk gaat.
Maar het zal wel gevolgen
hebben voor remedial tea
chers. Vroeger hielden die
zich een half uurtje met een
bepaald kind bezig. Maar daar
mee maak je geen eind aan die
specifieke achterstanden: hel
blijkt gewoon te weinig. Zo'n
kind moet voortdurend specia
le aandacht krijgen. In de toe
komst zal een leerkracht dat
moeten doen, en misschien
zullen wij dan wel remedial
teachers moeten afstoten."
Als de individuele begeleiding
van kinderen met moeilijkhe
den meer op de scholen zelf
gaat gebeuren, kan de obd zich
meer bezig gaan houden met
de begeleiding van de scholen
zelf. De leerkrachten en ook
de ouders kunnen bijvoorbeeld
bijgeschoold worden door de
obd.
Geen vergaderdieren
Volgens Spanjersberg moet dat
overigens niet te ver gaan. „Je
moet uitkijken dat je van de
leerkrachten geen vergader
dieren maakt. Die neiging be
staat er steeds meer, maar uit
eindelijk gaat het toch om het
lesgeven. Als onderwijsbege
leidingsdienst zal j*e dan ook
alleen maar moeten helpen als
leerkrachten om begeleiding
vragen.
De obd-directeur ziet nog
meer problemen opdoemen in
de nabije toekomst. Zo vraagt
hij zich met name af wat er
van de ouderparticipatie te
recht zal komen. Op de basis
school gaat die bemoeienis van
de ouders vrij ver. Ze zullen
moeten meepraten over de
identiteit van de school. En
over de inhoud van het onder
wijs. Dat kan alleen maar als
de ouders ook kennis van za
ken hebben.
Nu wordt het in het onderwijs
steeds moeilijker om op de
hoogte te blijven. Zelfs de be
leidsnota van de drie onder
wijswethouders uit de regio
bleek voor de meeste mensen
onleesbaar door de vele moei
lijke ^voorden.
Spanjersberg: „Ik erger mij
kapot aan dat vakjargon, maar
ik merk zelf ook dat je er
moeilijk aan ontkomt.Als je
ergens een praatje houdt vra
gen de mensen weieens of je
hetzelfde niet in gewoon Ne
derlands kunt zeggen. Welnu,
dat is lang niet altijd mogelijk,
ik weet geen ander woord
voor bijvoorbeel remedial tea
cher. Maar het onderwijs staal
daarin niet alleen. Als je naar
een garage gaat spreken ze
over een differentieel. Dat zijn
moeilijke termen voor een
leek. Maar misschien dat wij
als obd een cursus kunnen or
ganiseren voor ouders di«
belangstelling hebben. Ms er
een verzoek in die richting
komt kunnen we best zoiets
regelen."
Neiging
De bezuinigingen op de onder
wijsbegeleidingsdienst mogen
niet ten koste gaan van de
hulpverlening die de diensi
biedt, vindt de obd. Daarom
weigert men nog steeds om hei
'werk in het veld' te laten lig
gen. Nu probeert men bijvoor
beeld om de consulent ander
staligen die niet langer wordt
gesubsidieerd, toch te behou
den. Dat moet dan gebeuren
door met een coördinator mm*,
der te werken in het gebouw;
op de Markt, „Of de gemeen
ten daar als subsidiegevers;
mee akkoord gaan is nog
hoogst twijfelachtig. Vlaardin
gen, Schiedam en Maassluis
hebben de neiging zich niet ai-
leen met de subsidie te be-1
moeien, maar ook met de ma
nier van werken," aldus Span
jersberg.
„We kiezen voor het werk ap,
de scholen zelf niet voor or
ganisatie" verklaart de direc
teur van de OBD. „Er wordt
vaak teveel in structuurtjes ge
dacht, je kunt veel beter men
sen de ruimte geven om zich
zelf te zijn en om te kunne^
werken. Daarom moeten wij
mensen niet leren hoe ze moe
ten veranderen; het is veel be
ter om ze te motiveren."
