ROTTERDAM
19
'Arbeiders
worden
amper
ingelicht'
GRAAG CE DAAN.
'1
Korps Controleurs Gevaarlijke Stoffen
495
i
BOTH
4
'Jï
•-;*g
;f
De ongezonde9 werkomstandigheden
in de Rotterdamse haven
'Het is
meestal een
kwestie
van geld'
termeulen
schoenen
tassen
50% korting
Een week van
662 schepen
res:~_
cnT'™-1
%i
1
1
1
I
1
1
1
1
Rotterdams N tejv/sfclad
Yi 5V/RY RW/RS 12 maart L9&2
Het Korps Controleurs Gevaarlijke
Stoffen is voor veel mensen nog een
onbekend fenomeen. Verdeeld over
vier districten in ons land houden
zich in totaal dertig ambtenaren
dagelijks bezig met de controle op
het vervoer en de opslag van
gevaarlijke stoffen.
De Rijnmond is het voornaamste
district. Vanuit een kantoor op de
twintigste verdieping van het
Europoïnt gebouw in Rotterdam-
west werken tien controleurs in de
buitendienst. Het zijn allemaal
ervaren ex-politiemensen.
Hun werk is sterk specialistisch. Zo
bestaan er al veertien verschillende
klassen voor gevaarlijke stoffen.
Deze dienst bekeek onder meer of de
geruchtmakende munitietransporten
in het noorden van ons land aan alle
veiligheids-eisen voldeden. De
controleurs hebben zich wel
verbaasd over de opwinding rond
deze transporten, omdat zij dagelijks
vooral in het Rijnmondgebied
ervaren, dat aan andere transporten
van gevaarlijker stoffen veel grotere
risico's kleven, zonder dat iemand
daar aandacht aan besteed. Alleen
wanneer het misgaat, zoals de
afgelopen weken een paar maal in
het Rotterdamse havengebied het
geval was, zijn de schijnwerpers
even op de transporten van giftige,
kankerverwekkende, ontplofbare
stoffen gericht.
Horsman en
Stevens op
controle op
een
bmn entanker.
Rotterdam Nog steeds werken in de Rotterdamse haven mensen
zonder enige bescherming met de meest giftige en
kankerverwekkende stoffen. Vroeger gebeurde dat ook en de
rekening wordt nu, jaren later, gepresenteerd. De ernstige gevolgen
zijn niet terug te draaien. Maar of we in de loop der tijd hebben
geleerd is twijfelachtig. Hoeveel mensen zullen in de negentiger jaren
hun haren van spijt uit hun hoofd trekken en zeggen: „Als ik geweten
had, dat dat spul zo gevaarlijk was, had ik me er niet mee ingelaten".
Eén dag op stap met twee ha
venkenners bij uitstek, de
ambtenaren K, Stevens en
J.H. Horsman, doet wat dat
betreft het ergste vrezen. Zij
kpnnen schrijnende voorbeel
den geven van arbeidsomstan
digheden, die bepaald niet op
timistisch stemmen. Beiden
zijn in dienst van het Korps
Controleurs Gevaarlijke Stof
fen en houden zich dagelijks
in de haven bezig met de con
trole op het vervoer en de op
slag van stoffen met moeilijke
soms onuitspreekbare namen,
„Arbeiders worden amper in
gelicht of zijn niet op de hoog
te van eigenschappen van "de
stoffen waarmee zij werken",
zegt Stevens. „Giftig spul zit
soms in zakken, waardoor de
inhoud in het ruim van een
schip rondstuift. Arbeiders die
dan losser», ademen het gif in".
"Moeiteloos sommen ze nog
meer wantoestanden op. Zoals
oplangs bij een chemiealién-
bottelerij buiten Rotterdam,
waar drie meisjes in een be
nauwde ruimte flessen vulden.
Walm
Db inhoud van die flessen be
vatte veertig tot vijftig procent
kankerverwekkende stoffen,
zonder dat er ventilatie in de
werkruimte was. „Er hing een
akelige walm. We hebben daar
direct de werkzaamheden
stopgezet. De ventilatie moest
éérst worden verbeterd. De
hinderwet schrijft dat voor in
verband met ontploffingsge
vaar, terwijl de arbeidsinspec
tie hetzelfde eist in verband
mét de gezondheid".
Veelbetekenend voegen zij
eraan toe, dat de arbeidsin
spectie enkele weken daarvoor
bij hetzelfde bedrijf een con
trole uitvoerde en niets bijzon-
dors constateerde, „De arbeids
inspectie kondigt een controle
altijd tevoren bij een bedrijf
a^n. Dat is geen manier van
werken. Werkzaamheden, die
nïet door de beugel kunnen,
worden dan natuurlijk stopge
zet. Toen wij onverwacht kwa
men, weigerde men ons ;n de
ruimte van de meisjes tce te
laten. Gelukkig hebben wij
ruime bevoegdheden, dus gin
gen we toch. De volgende dag
was er een goede ventilatie
aangebracht. Het is vaak ge
woon een kwestie van geld",
zeggen de beide controleurs el
kaar voortdurend aanvullend.
,,Die meisjes waren onwetend.
Ze werden misbruikt", menen
Uniser
Ze kennen de haven goed. Ste
vens is de man, die de ontrafe
ling van het Uniser-schandaal
op zijn geweten heeft. Hij ont
dekte een lekkende opslagtank
op een verlaten grasveldje in
de Botlek en constateerde dat
de inhoud, avengewater met
benzeen en tolueen, illegaal
via een pijpleiding in de Che-
miehaven werd geloosd. Hij
doorzag direct de ernst van de
situatie, maar moest bij andere
diensten doordrammen voor
dat een uitgebreid onderzoek
werd ingesteld. De Rotterdam
se rivierpolitie bleek uiteinde
lijk geïnteresseerd in zijn ont
dekking
De lekkende tank bleek eigen
dom van Uniser. Stevens wijst
het bewuste terreintje aan.
„Kijk", zegt hij, „er groeit nog
steeds amper gras". De pijplei
ding ligt er nog steeds. Een pi
kant detail is, dat het avenge
water van Cyanamid afkom
stig was. Dit bedrijf ligt op on
geveer twee kilometer van
'het grasveldje'. Uniser ont
ving dus vier miljoen gulden
per jaar om het spul tweedui
zend meter verder te brengen
en illegaal te lozen.
ADVERTENTIE
Overal toepasbaar!
Nylon tapijttegeis voor thuis,
caravan of tuinhuisjes in
bruin of groen SO x 50 cm
Per stuk
voor
- v
Binnenschepen
Horsman en Stevens hebben
zich vooral gespecialiseerd in
het vervoer van gevaarlijke
stoffen per tanker op de bin
nenwateren. In de Geulhaven
controleren ze een binnentan-
ker, die geschikt is voor het
vervoer van benzine en gas-
olie. Na enig klim- en klauter-
werk ontvangt de schipper
hen vriendelijk. Het dek van
zijn schip is voor een leek een
wirwar van leidingen en ka
bels. Een dergelijke schuit
moet sinds een paar jaar voor
zien zijn van een soort veilig
heidsklep, die bovenop het
dek is aangebracht. Als de
druk in de tanks te hoog
wordt, kan de vergiftigde
lucht in de tank via een soort
ventiel in de veiligheidsklep
ontsnappen.
De schipper moet van de con
troleurs de kap van de veilig
heidsklep verwijderen. Wat
blijkt: de schipper heeft een
stuk hout in het ventiel ge
plaatst, waardoor de veilig
heidsklep altijd open staat.
Hierdoor kan voortdurend
vergiftigde lucht ontsnappen,
waarin kankerverwekkend
benzeen. De schipper staat er
verlegen bij, terwijl Horsman
hem de les leest. „Als je in een
sluis ligt, ademt iedereen die
rotzooi in", verwijt hij de
schipper, die snel het stuk
hout verwijdert. Een ander be
zwaar is natuurlijk dat de op
varenden van de boot ook die
lucht inademen.
Als we van boord 2ijn lichten
de ambtenaren de zaak toe.
„In het verleden is het voorge
komen, dat dergelijke tankers
zijn opgeblazen door een te
hoge druk, Die schipper heeft
de veiligheidsklep altijd open
staan, zodat hij zeker weet, dat
hem dat niet overkomt."
De controleurs staan er vaak
van versteld hoe weinig de op
varenden afweten van de stof
fen die ze vervoeren. „Er wor
den geen speciale eisen aan
deze tankschippers gesteld. Ze
kunnen van de een op de an
dere dag overschakelen van
het vervoer van grind op al-
ierlei gevaarlijke stoffen", ver
klaart Horsman. Stevens vult
hem aan: „We kennen een
schipper, die niet eens wist
welke leiding hij moest aan
sluiten om te lossen."
Raffinaderijen
Maar bij de schippers ligt niet
hun voornaamste zorg. De
schepen moeten tegenwoordig
aan allerlei veiligheidsvoor
schriften voldoen, zoals de be
wuste veiligheidsklep. De be
drijven, die de tankers be
vrachten, hebben die verplich
ting niet. De beide controleurs
ergeren zich daaraan. ,.Er is
een instantie die op schepen
voorzieningen voorschrijft, op
de wal blijft dat achterwege",
zegt Stevens.
Zo is het onder de huidige om
standigheden onvermijdelijk
dat tijdens het laden en lossen
van een tanker gif vrijkomt.
De arbeider en de schipper,
die hierbij aanwezig zijn, ade
men die lucht dus de hele tijd
in. De arbeidsinspectie taalt
hier niet naar. Pas heeft Ste
vens nog een schipper gewaar
schuwd. „Ik liep door een
walm henzeen heen. Hij stond
er middenin. Ik hield mijn
adem in en waarschuwde hem,
maar hij haalde z'n schouders
op. Vooral bij warm weer is
het erg".
Van de grote raffinaderijen is
Esso de enige die daar een
eenvoudige oplossing voor
heeft bedacht. Het gif dat tij
dens het laden en lossen vrij
komt ontsnapt daar via een
pijp, ongeveer tien meter bo
ven de grond.
Stevens en Horsman hebben
moeite hun ergems over de
hele situatie te onderdrukken.
Het is namelijk niet nodig dat
er gif tijdens het laden en los
sen vrijkomt, als de raffinade
rijen een bepaald soort instal
latie aanschaffen.
Binnentankers moeten tegen
woordig een zogenaamde gas-
verzamelleiding hebben. Deze
leiding kan voorkomen dat er
gif ontsnapt, als hij aangeslo
ten kan worden op een instal
latie aan de wal. Maar de raffi
naderijen zijn niet verplicht
een dergelijke installatie op de
wal te hebben. Dus bezit geen
enkele bedrijf een dergelijke
installatie en blijven arbeider
en schipper onnodig benzeen-
'ADVERTENTIE
ALEXANDRIA
BARKER
BOTH
BRUNO MAGLI
TESTONI
en vele andere
TOPMERKEN
maten van klein tot zeer
groot en van smal tot zeer
breed.
TASSEN
in pastel
SCHIEDAMSEVEST 63
bij de Cooisfngel
Van OLDENB ARNEVELTPL. 25
bij de Lijnbaan
WEISSENBRUCHLAAN 166
Hi Hogers berg
ROTTERDAM
De bromide, die twee weken geleden uit een takel viel, staat nog steeds op het terrein van
Mufti Terminal. Er komt een scherpe nare lucht vanaf.
dampen inademenen. „Zo'n
installatie is niet voorgeschre
ven hé, dus schaffen ze hem
niet aan. Het is opnieuw alle
maal een kwestie van geld.
Het is onbegrijpelijk, dat er
niet meer eisen gesteld wor
den", verzucht Stevens.
Bromide
Bij Multi Terminal op pier 2 in
de Rotterdamse Waalhaven
viel vrijdag 26 februari een
container uit een speciale eon-
tainertakel. In de container za
ten in houten kisten duizen
den flessen met bromide. Een
deel van de gevaarlijke inhoud
kwam vrij. Een vieze oranje
rook ontsnapte. Enkele haven
arbeiders kregen iets van het
spul binnen, maar mede door
een gunstige windrichting
werd niemand ernstig gewond.
Alle bedrijven in de omgeving
werden ontruimd. Tot diep in
door Dirk Mellema
foto's: Henk Speksnijder
de avond waren brandweerlie
den bezig de ergste troep op te
ruimen.
Horsman en Stevens zijn nog
steeds dagelijks bezig met de
afwikkeling van het ongeluk.
De oorzaak was het afbreken
van een oor van de container-
takel. „Iedereen dacht dat me
taalmoeheid de oorzaak was,
maar dat is met zo. De contai
ner zat aan één hoek niet goed
vast, waardoor de andere hoe
ken werden overbelast. Daar
door brak die ene haak af",
weten de controleurs.
Op het haventerrein zijn ar
beiders nog steeds druk met
het overladen van duizenden
flessen met het gevaarlijke gif.
Er hangt een nare scherpe
lucht, die op de longen slaat.
De havenwerkers hebben geen
beschermende kleding
mers maken deze kisten open.
De flessen die nog intact zijn
worden in nieuwe houten kis
ten verpakt.
Althans, dat was de bedoeling.
Maar de houten kisten zijn op,
dus doen de werklieden de
flessen met bromide nu m
plastic kratten. Stevens gaat
daarmee niet akkoord. „In die
plastic kratten mag het niet
over de weg worden ver
voerd", laat hij de arbeiders
weten. Samen gaan ze naar de
veiligheidsfunctionaris en ver
tellen hem. dat het zo met
kan. Stevens meent dat het ge
vaar van dit transport wordt
onderschat. Eigenlijk vindt hij,
dat de houten kisten ook geen
goede bescherming bieden.
„Maar de voorschriften staan
het toe, dus wij ook. Maar ik
moet met aan de gevolgen
denken, als die container in de
binnenstad van een vrachtauto
was gevallen"
Ferro....
Horsman en Stevens zijn niet
alleen met de afwikkeling van
de neergestorte gifcontamer
belast. Ze zijn ook nog steeds
bezig met de nasleep van een
andere zaak. Op 11 februari
moesten vier werknemers bij
Aluchemie in de Botlek in het
ziekenhuis worden opgeno
men Zij raakten bedwelmd
tijdens het lossen van ferro-si-
lictum uit hel binnenschip Res
Nova. De oorzaak- ferro Silici
um moet kurkdroog blijven.
Vochtig is het levensgevaar
lijk.
Het spul was vochtig. De voor
geschreven ventilatie in het
ruim van het binnenschip ont
brak. „Het is waarschijnlijk
vanaf het zeeschip nat in het
binnenschip terechtgekomen.
Omdat een ventilatie ontbrak
kon het ook niet drogen", ver
klaart Horsman.
Ook is het verplicht de lucht
in het ruim te meten, voordat
lichter worden vervoerd „We
maken gekke dingen mee met
ferro Silicium. Het is een le-
vensgevaaarlijk goedje" Bei
den menen dat de stof nogal
wordt onderschat en zijn daar
om extra attent op de naleving
van de voorschriften. Dat
blijkt wel als het begint te re
genen. De regels verbieden het
laden en lossen van ferro Sili
cium bij nat weer. Ze rijden
direct naar een haven waar
het spul regelmatig wordt ge
lost. Geen bijzonderheden dit
keer.
De beide ex-politiemannen
zijn ook bijzonder alert op de
naleving van de regels rond de
stof fenol „Daar hoef je maar
een neveltje van in je gezicht
te krijgen en je bent binnen
tien minuten dood. Jaarlijks
vallen er doden door fenol
Het veroorzaakt ook bloed-
kanker", legt Stevens uit
"'Huisvuil'
Sinds aan de kwalijke praktij
ken van Uniser een einde is
gekomen, zitten veel bedrijven
tegenwoordig met de afval
stoffen in hun maag. Horsman
en Stevens kunnen dat goed
merken. Zo is er een bedrijf in
de Botlek, dat de nare ge
woonte had om een scheepje
met gewoon huisvuil voor het
fabrieksterrein te laten afme
ren. Het huisvuil moest naar
de vuilverbranding AVR.
Maar voordat het zover was.
vermengde het bedrijf het
huisvuil met gif. De AVR ver
brandde vervolgens het huis
vuil zonder op de hoogte te
zijn van de aanwezigheid van
het gif.
„Het ministerie van volksge
zondheid en milieuhygiëne
moet aan de weg timmeren",
monen Stevens en Horsman.
Toch voelen ze zichzelf niet
maehteloos Integendeel, bei
den hebben de indruk dat er
bij de diverse ministeries goed
naar hen wordt geluisterd. Zo
zijn er binnenkort nieuwe
voorschriften te verwachten
voor lichters (eenvoudige bin
nenschepen), die betrokken
zijn het schoonmaken van tan
kers. Het afval tn de tanks be
staat vaak voor een groot deel
uit benzeen. De lichters zijn
hier met voor geschikt. De
huidige situatie is onrustba
rend Zo trof Stevens pas een
matroos aan, die tijdens zijn
schoonmaakwerkzaamheden
lucht inademde, waarin vijftig
procent benzeen zat. Waarom
de arbeidsinspectie met meer
op dergelijke zaken let, weten
ze met.
Niettemin zijn Stevens en
Horsman tevreden over de be
voegdheden die zij hebben.
,.Als wij iemand een proces
verbaal geven is de boete
meestal een paar honderd gul-
w aan.
Veel houten kisten, waarin ge- erin gewerkt wordt. Dat is niet
broken flessen zitten, Zijn gebeurd. Bovendien mag het
zwart uitgeslagen. De werkne- goedje niet irt een dergelijke
Rotterdam Vorige week
zijn in de Nieuwe Waterweg
binnengekomen 662 schepen
metende 5.165.018 brt. Hier
van waren bestemd voor
Rotterdam (met inbegrip van
Pernis, Botlek en Europoort)
569 schepen. Schiedam 4,
Vlaardingen 24, Dordrecht
26, Hoek van Holland 24,
Zwijndrecht 7 en overige ha
vens 8.
In hetzelfde tijdvak van 1981
kwamen binnen 630 schepen
metende 5.730.489 brt. waar
van 535 schepen bestemd
waren voor Rotterdam.
Sinds 1 januari zijn binnen
gekomen 6.350 schepen me
tende 51,792.514 brt. tegen
5.638 schepen metende
49.868.910 brt. in dezelfde pe
riode van hel vorig jaar.
ADVERTENTIE
Er zijn mensen dio onze krant nog met
lezen. Uw beste vnend of vriendin
misschienBreng daar even f
verandering in. - Adj
Maak hem of haar abonnee. Zo gefikst
en goed beloond! Want voor die kleinej
moeite krijgt u een verzilverd
miniatuur van het Rotterdamse
Stadhuis.
I w°°Bpiaais.
Stuur
■>'sdank
T»hloon:
S'Uur
«'adiiu
den Dat zet natuurlijk geen
zoden aan de dijk. Daarom ge
ven we niet vaak een bekeu
ring Maar wij hebben bijvoor
beeld wel de bevoegdheid om
het laden en lossen stop te zet
ten of om een zojuist geladen
tanker weer leeg te laten ha-
Jen. Van die bevoegdheden
maken we regelmatig gebruik
Dat kost de bedrijven erg veel
geld en daar zijn ze gevoelig
voor". 21e voegen er even later
aan toe goed te beseffen, dat ze
veel macht bezitten en er
daarom wel gegronde redenen
moeten zijn, voordat ze optre
den.
Wel zijn ze erg gemotiveerd
bezig. Zien ze bijvoorbeeld in
een kraan een paar vaten han
gen. dan wordt het gaspedaal-
ingedrukt en even later is er
controle. „Ik zie het nut van
mijn werk in Ik vind het een
machtige baan en voel me een
soort veiligheidsambtenaar",
zegt Stevens.
i|
