10TTERIAM
De zwakkere leerling wordt door
bezuiniging het hardst getroffen9
Scholen in oude wijken in gezamenlijk protest:
'Kansarm
wordt
kansloos'
Rotterdams Nieuwsblad 1
dinsdag
RZ/KV/RY/RW/RS 30 maart 1982.
Een wenteltrap in
de stri j d tegen
i
iaechus in 't Raadhuis
Jan van der Wacht, sinds zes jaar kastelein
van café 't Raadhuis in het wondermooi, in de
Alblasserwaard gelegen dorpje Goudriaan,
deponeert een officiëel stuk op mijn tafeltje.
,,Kijk, daar staat het, in dat uittreksel van de
Kamer van Koophandel. Tijdstip van vesti-
1 ging: 1640," wijst de geboren Utrechter aan.
Dan vestigt hij mijn aandacht op het van zwa
re eiken balken voorziene, nogal lage plafond.
„Dat is nog allemaal echt," verklaart hij trots.
Een trots, welke ongetwijfeld
terecht is, want 't Raadhuis
kan op een rijke historie bo
gen, Niet alleen, wat bijvoor
beeld de avances met Bac
chus betreft, maar ook als
gevolg van het feit, dat tot 28
juni 1965 de raadszaal boven
de gelagkamer was geves
tigd. Zo'n zeventien jaar ge
leden kwam de gemeente
raad van het nauwelijks
achthonderd zielen (in de Al-
bïasserwaard worden zij
Kroospikkers genoemd) tel
lende Goudriaan er nog
'bijeen. Bovendien werden er
huwelijken voltrokken en
•mocht het polderbestuur er
vergaderen. Nu zou men
kunnen denken dat raadsle
den, bruiloftsgezelschappen
en polderbestuurderen zich
jolig via de herberg naar ho
gere regionen begaven. Die
gedachte moet men dan met
een laten varen, want een
wetsartikel stak daar een
stokje voor. Dit verbood na
melijk en ik citeer letterlijk,
.dat een logement en een
raadskamer binnenshuis ge
meenschap hadden. Aan de
noord-oostelijke zijde van het
nog altijd van luiken voor-
-ziene pand was om optimale
'naleving van de wet te ga
randeren een wenteltrap ge
maakt, welke toegang gaf tot
de raadszaal. Maar dat nou al
het gebeuren in de raadszaal,
waar nu de kastelein en zijn
gezin wonen, van alcoholi
sche smetten vrij was, daar
durft niemand zijn hand
voor in het vuur te steken.
Bovendien daalden raadsle-
den wel de buitentrap af,
maar het was immers een
koud kunstje om vervolgens
..de herberg te betreden.
'Eens was er nog herberg in
Goudriaan, welke ietwat
- vergrijzende gemeente het
hoofdzakelijk van de veeteelt
moet hebben. Die was gele
gen aan het zogenaamde
Pinkeveer en hier zou Napo
leon hebben overnacht. Als
je het allemaal wilt geloven,
hebben de kleine Franse Su
perman en de eeuwen daar
voor levende Jacoba van
Beieren in vrijwel alle her
bergen van de lage landen
overnacht. Uiteraard toch
wel een aardige vorm van
public relations... Hoe het
ook zij, herberg Pinkeveer is
verdwenen en momenteel is
't Raadhuis het enige horeca
bedrijf binnen deze gemeen
tegrenzen.
Binnen welke grenzen eens
de paarden van de postkoets
werden gewisseld, want
Goudriaan lag aan de be
langrijke route Gouda-
Schoonhoven-Gorinehem.
Het veer over de Lek heeft
eeuwenlang een belangrijke
rol gespeeld, 't Raadhuis was
met ruiven en drenkbakken
Tekst: Ben Swaep
Tekening: Charles Kemper
geheel uitgerust voor de dor
stige en hongerige paarden.
Crooswijker
Een frequent bezoeker is
staalhandeldirecteur J.H.
van Weiy, een geboren
Crooswijker, die negen jaar
geleden uit Rotterdam is ver
trokken om zich in dit dorp
te vestigen.
„Of ik al banden had met
Goudriaan? Niks hoor, ik
kon hier toevallig een huis
kopen," verklaart de zaken
man, die gezien zijn blozende
uiterlijk niet uit de locale
agrarische toon valt. Hij
blijkt nog maar weinig in
Rotterdam te komen, want
hij heeft kantoor aan huis.
Van Wely: „Ik heb een uit
stekende relatie met de auto
chtonen. Dat zal wel mede
de reden zijn, dat ze me
voorzitter van de biljartclub
't Raadhuis hebben gemaakt.
Onze club speelt hier drie
avonden in de week. M'n
vrouw en ik hebben het in
de Alblasserwaard zo naar
ons zin, dat we helemaal
geen behoefte hebben om
met vakantie te gaan. We
hebben in de polder voldoen
de ruimte en volop frisse
lucht."
De resultaten van het spel
met keu en ballen zijn over-
De ruim 340 jaar oude herberg 't Raadhuis is momenteel het enige horecabedrijf in het pittoreske Aiblasserwaardse dorpje Goudriaan, dat eens hoge
en vrije heerlijkheid was. Het kerkje dateert uit de dertiende of veertiende eeuw.
duidelijk in de goed gevulde
prijzenkast waar te nemen.
Zoals ook is waar te nemen,
dat de plaats, waar het biljart
staat, een separate ruimte is
geweest. Separaat is in 't
Raadhuis nog altijd een ver
gaderzaaltje, dat ook voor
meer feestelijke doeleinden
dan alleen maar ernstig pra
ten wordt gebruikt. Voorts
zijn er van tijd tot tijd verko
pingen van land en opstal
len, deelt de waard mede.
In 1965 kreeg (heel vroeger
was het hoge en vrije heer
lijkheid) Goudriaan, dat als
gemeente burgemeester Top
moet delen met Ottoland,
dan eindelijk een echt ge
meentehuis, Werden de
raadsvergaderingen boven
café 't Raadhuis gehouden,
de gemeente-administratie is
gedurende vele jaren in het
huis van de burgemeester ge
voerd. Dit gebeurde in een
opkamer, waar achter daar
opgestelde lessenaars de
ambtenaren staande hun
schrijfwerk verrichtten. La
ter is er een uitbouw aan het
huis gekomen, maar het
bleef toch wel behelpen, al
voelde men dat toch niet di
rect als zodanig.
Een vertegenwoordiger in
rookartikelen betreedt 't
Raadhuis. Na voorzichtig
nippend een jonkie tot zich
te hebben genomen, ver
klaart de man reeds sinds
1938 om commerciële rede
nen van tijd tot tijd Gou
driaan en dus ook 't Raad
huis te bezoeken.
„Ik heb kastelein Jan Bron
goed gekend. Een bejaarde
weduwnaar, die een uitste
kende hulp had aan Anna.
Zowel in de huishouding als
in het café wist zij van wan
ten. Die Jan was zo dank
baar, dat hij Anna de her
berg heeft geschonken. Nou
was zij getrouwd met de
loonwerker Jan de Jong en
die zag, wat het café betreft.
eigenlijk alleen maar wat ii
het zelf nuttigen van con
sumpties. Het bedienen wa'
niks voor hem. Ik was erbi;'
dat toen een meneer en mej
vrouw om een eotelet en eet!
uitsmijtertje vroegen hij riep
dat er alleen maar karbonaj
den en gebakken eieren wal
ren. Nee, het kasteleinschap
lag Jan de Jong niet zo. Ojj
de meest onverwachte mof
menten struikelde hij
stortte er een blad met g
zen over iemand heen. Geef.
wonder, dat Anna zei: Jan?
ga jij maar maaien of hooienj
Zijzelf was een echte kastel
leines. Zo'n gezellige om j
vaogrijke vrouw, die wist
wat goed gastvrouwschap
in de kuise zin van hel
woord, hoorwas. Jan wa:|
gek op paarden; voordat hij
er mee naar tentoonstellin
gen ging, vlocht ie mooie lin
tjes door hun manen. Ze heb
ben zich hier rot gelachen
toen Jan voor de eerste keef
op een tractor zat. Hij wis:
het ding niet tot stilstand te
brengen. Schreeuwend var
„Ho paard" ging hij dwars
door de schuurdeuren heen."
Belg
Het blijkt dat Jan de Jong
reeds geruime weduwnaarj
van Anna, een kilometertje^
of acht verderop in een
groen en rood geverfd huisje
onder aan de dijk woont. Hi:
is echter niet erg aanspreek
baar ten aanzien van het on
derwerp 't Raadhuis. Zeker,
hij heeft de zaak aan een
Belg verkocht voor 125.000,—
gulden.
Hoe komt die Belg nou in
Goudriaan?
Kastelein Jan van der
Wacht, die het bedrijf van'
onze Zuiderbuur pacht: „D'r
komen veel Belgen in de pol
der vissen en vaak leggen ze
hier even aan. Zoals we in de
winter, als er tenninste ijs is,
veel schaatsers hebben. Dit
seizoen hebben we zes mo
lentochten gehad; altijd aar
dig meegenomen, nietwaar?
Ook liggen we wel in de rou
te van wandeltochten. Jej
moet het er allemaal van
hebben, wam de tijd, dat del
veehandelaren hier druk;
over de vloer kwamen, is
min of meer voorbij. Er ko-i
men er nog wel, maar He,
meeste drinken maar eeni
paar borreltjes en stappen:
dan weer op. Zeker, ook
minder gezellig, maar," laat
Jan van der Wacht er wijs-'
gerig op volgen, „elke tijd
brengt nou eenmaal zijn ei-'
gen omstandigheden met
zich mee." I
Rotterdam 'En de Nederlandse gezinnen zullen
wegtrekken, en de oude wijken zullen ghetto's worden,
waar werkloosheid en criminaliteit heersen...' Aan het
woord zijn geen onheilsprofeten, maar hoofdonderwij
zers van drie scholen in het Oude Noorden.
Zjj spreken namens ruim der
tig scholen in die wijk en
Crooswijk. Scholen waar bui
tenlandse leerlingen en andere
zogenaamde kansarmen de ab
solute meerderheid vormen.
Waar de bezuinigingen kei
bard zullen toeslaan en waar
vooral de kansarme leerlingen
het gullen moeten afleggen, zo
vrezen de leerkrachten.
Het onderwijs heeft met grote
verbazing kennis genomen Zwakken
van de bezuinigingsplannen
van Rotterdam voor het on
derwijs. Hugo de Vries (Prin-
sesse), Wim van Kan (Combi
natie '70) en Herman Holle
boom (De Hildegardisschool)
begrijpen de houding van de
gemeente niet. „Aan de ene
kant wordt voortdurend hard
op geroepen dat de kansarme
leerling absolute prioriteit
heeft, aan de andere kant wor
den de faciliteiten voor die
leerlingen ingetrokken omdat
er moet worden bezuinigd. Dat
valt toch niet met elkaar te rij
men? Van de beleidsvoorne
mens voor buitenlandse leer
lingen komt op die manier
toch helemaal niets terecht."
De drie onderwijszuilen (ka
tholiek, protestant-christelijk
en openbaar onderwijs) heb
ben de handen ineen geslagen
om gezamenlijk tegen de ge
meentelijke plannen te protes
teren. In een brief van drie
kantjes spreken zij hun ver
ontrusting uit over de man ter
waarop zal worden bezuinigd.
Zij vragen met klem „leerlin
gen en leerkrachten te behoe
den voor het terugdraaien van
het onderwijs naar een onaan
vaardbaar niveau. De zwak-
door Richard Stomp
ken in de samenleving van nu
én in de samenleving van de
toekomst worden kansen ont
nomen" aldus de brief.
De kansarme leerling. Het
kind dat al met een achter
stand op andere leerlingen op
school komt en die achterstand
vrijwel nooit meer weet in te
halen. Al jaren probeert men
in het onderwijs die inhaalrace
toch te volbrengen. Dat ge
beurt met speciale program
ma's, met extra onderwijzers
die voor die taak zijn vrijge
maakt met een individuele
aanpak dus en dat kost
geld. Veel geld zelfs, maar het
gaat om uitgaven die in het
onderwijs als absoluut noodza
kelijk worden gezien. Want
anders worden die kansarme
groepen tot kansloze groepen.
Oude wijken
„De bezuinigingen zullen wel
iswaar het gehele onderwijs
veld treffen, maar de scholen
in de oude wijken zullen ver
uit het zwaarst worden getrof
fen", beweren de drie school
hoofden. „Natuurlijk heeft een
schooltje in Nieuwerkerk aan
den IJssel ook wel problemen;
ook daar zul je onderwijs
krachten horen klagen over
gedragsproblemen. Maar als je
daar van gedragsproblemen
spreekt, dan hebben wij hier
een ZMOK-school (zeer moei
lijk opvoedbare kinderen,
red)."
Voor buitenlandse leerlingen
en voor de andere kansarmen
in het onderwijs bestaat nau
welijks lesmateriaal. Dat
wordt in Rotterdam zelf ont
wikkeld. Zo is in het project
Onderwijs en Sociaal Milieu
(OSM) een taalmethode ont
wikkeld voor de laagste twee
klassen. Die methode bleek zo
succesvol dat hij is uitgegeven
en tot in België is verkocht.
Op die manier 2ou veel meer
materiaal moeten worden ge
maakt, maar dat is in de toe
komst nauwelijks mogelijk,
omdat ook op het project OSM
sterk wordt bezuinigd.
Die bezuinigingen raken met
name het Oude Noorden en
Crooswijk erg; de nieuwe ma
terialen die daar worden ont
wikkeld zijn nog niet klaar, als
de faciliteiten worden afgeno
men. „Jaren werk voor niets",
beweren de onderwijzers. „Het
is net zoiets als een cursus vol
gen voor het bouwen van een
huis, maar aan het bouwen
zelf niet toekomen."
Melk
Ook het biologi eond erw ijs
moet inleveren. Formatie
plaatsen op de kinderboerderij
en in diergaarde Blijdorp staan
op het spel. Holleboom: „Er is
hier in de wijk al geen moer,
weet je hoeveel bomen er
staan in het hele oude Noor
den? Twee, om precies te zijn;
twee in de gehele wijk. En dan
kun je straks niet meer met de
leerlingen naar de kinderboer
derij ook. Weten de kinderen
niet eens meer waar bijvoor
beeld melk vandaan komt. Het
is bezuinigen op dingen, waar
van wij niet meer mogen ver
vreemden."
De hoofden van de scholen
zullen in de toekomst weinig
meer kunnen doen naast het
gewone lesgeven. De hoofden
die 'boventallig' zijn, (vrijge
steld van het lesgeven), zijn
dat in de toekomst niet meer.
Ook dat vindt men vreemd.
„Wethouder Den Dunnen
startte in september een on
derzoek naar de taakbelasting.
Daaruit blijkt nu dat de 'bo
venmeesters' gemiddeld een
werkweek van 53 uur hebben.
Maar nog voor dat onderzoek
werd afgerond werd al meege
deeld dat het aantal bovental
lige uren zal worden inge
krompen. Dus terwijl het on
derzoek nog bezig is, is een be
slissing al genomen", conclu
deren de onderwijzers.
Hillegersbcrg
De oude wijken veranderen
sterk, volgens het onderwij
zend drietal. Ouders verhuizen
naar de buitenwijken met het
idee dat zij hun kinderen daar
door betere kansen geven. Of
zij blijven er wel wonen, maar
sturen hun kinderen naar
scholen in Hillegersberg. Zij
hebben het er dan voor ovér
om hun kinderen met de auto
naar school te brengen en na
afloop weer op te halen. De
scholen in het Oude Noorden
en de andere oude wijken krij
gen daardoor een sterk afwij
kende schoolbevolking. „Nu al
is de voertaal op het school-
pein Turks", vertellen zij.
De scholen in het Oude Noor
den tenderen steeds meer in
de richting van het buitenge
woon onderwijs. Maar Holle-
boom; „Als er nu ouders op
school komen met de vraag of
al die extra aandacht voor bui
tenlandse kinderen niet slecht
is voor hun zoontje of dochter
tje. durf ik nog met een gerust
geweten te vertellen dat hun
kinderen niets tekort komen
bij ons op school. Maar als alle
faciliteiten die wij voor bui
tenlandse leerlingen en leer
lingen in achterstandsituaties
hebben gaan verdwijnen, durf
ik dat niet meer. En dat is een
somber toekomstbeeld."
