ROTÏERI AM
B
Vrijspraak voor politieman
GEVECHT BIJ DE MAASTUNNEL OP 6 MEI 1945
'Alternatief werk' tegen
ontkoppeling
van lonen en uitkeringen
De lange weg naar
de bordjes
naar het museum...
HUIS
Rotterdamse
havenstaking
kostte
Westduitse
industrie
miljoenen
Meisje (7)
ernstig letsel
fla botsing
Bewijs voor ontucht niet geleverd
Rotterdams Nieuwsblad
vntdag
R2/RV/RY/RW, 2 juli 1982
De onnodige rancune
van de Kriegsmarine
Botterdam Het is 6 mei 1945. Ons land is de dag
daarvoor eindelijk bevrijd. De Duitse bezetter geeft
zich over, Canadezen worden met rood-wit-blauwe
vlaggen binnengehaald en het uitbundige feest dat
Nederland na vijf moeilijke jaren viert is hartver
warmend.
Toch, die zesde mei 1915 zou voor enkele verzets
mensen anders lopen dan men hoopte. Bij de in
gang van de Maastunnel, aan de zuidzijde bij het
Maastunnelplein, breekt een schietpartij uit die aan
twee Nederlanders het leven kost.
Rotterdam De schade die de
Westduitse industrie als gevolg
van de stakingsacties in Rot
terdamse haven heeft geleden,
bedraagt miljoenen guldens.
Dat heeft een delegatie onder
ieiding van havenwethouder
drs. Roel den Dunnen en voor
zitter mr. P.K.H. Meyer Swan-
tée van de havenwerkgever
sorganisatie SVZ tijdens een
tweedaags bezoek aan het ach
terland te horen gekregen.
Meyer Swanteé wilde na te
rugkeer uit West-Duitsland
tiiel zeggen hoe groot de scha
de nu precies is: „Die noem ik
niet. Uit concur rentie-o ver we
gingen. Anders gaat een haven
als Antwerpen daar bijvoor
beeld z'n voordeel mee doen."
Het is de zes mah sterke dele
gatie duidelijk geworden dat
een aantal Westduitse afne
mers van ijzerts, graan en vee
voeder erover denkt om een
deel van hun aanvoer van
Rotterdam naar een andere
haven te verleggen. De vier
weken durende stakingsacties
het massagoed en in de
graansector hebben de be
trouwbaarheid van de Rotter
damse haven flink aangetast.
De Rotterdamse delegatie
heeft in DSseldorf en Duisburg 1
de vertegenwoordigers van de
hoogoven- en staalbedrijven
en in Bonn de importeurs van
graan en veevoeder over de
achtergronden van de staking
verteld, Volgens wethouder
Den Dunnen hebben de West
duitsers er begrip voor dat
Rotterdam uiteraard geen toe
zegging kan doen dat er de ko
mende lijd geen havenstakin
gen meer zullen uitbreken:
«Ons idee voor een meerjaren
plan, waarbij de arbeidsrust
voorop moet staan, is goed ge
vallen. Men juicht 2oiets toe."
Met de vakbonden heeft Den
Dunnen overigens al een eers
te gesprek over zo'n plan ge
had. Met de werkgevers praat
hij binnenkort.
Blijvende schade
Meyer Swantée: „Er is die
twee dagen een golf van onge
noegen over ons heen geko
men. Dat er een stuk blijvende
schade is, dat is evident. We
lijn definitief een hoeveelheid
erts van 500.000 ton op jaarba
sis aan Antwerpen kwijt en
het is ook zeker dat de West-
auitsers een deel van hun
graanaanvoer naar Antwerpen
lullen verleggen. Wat er ver
der gebeurt, moeten we maar
^wachten,"
Havenwethouder Den Dunnen
vast van plan om in de toe-
lomst meer bezoeken aan het
Westduitse achterland te bren-
ftn. „We zouden elkaar veel
^eer moeten zien en dan moe-
praten over strategische
doelen die voor beide partijen
Tan belang zijn. Wij willen dit
najaar wel weer", 2ei hij.
Botterdam Een 7-jarige
Meisje uit Blokland is gisteren
®et ernstig inwendig letsel in
«SI Zuiderziekenhuis opgeno
men, na een aanrijding met
ten motorfiets. Het meisje zat
°P de fiets toen zij door de mo-
werd geraakt. Door de
•tacht van de botsing werd ze
«i meter weggeslingerd. Het
Preval vond plaats op de
van Dordtsestraat-
eg. Enk en Wildzang en is
?lgens de politie te wijten aan
iP^°<>rrangskwestie.
«-jarige bestuurder van de
®otor werd licht gewond en
na een behandeling ter
huiswaarts keren. De
voaan is 35 minuten afgeslo-
en geweest
over dat gevecht doen nog
steeds de wildste verhalen de
ronde. De ware toedracht
lijkt niet of nauwelijks be
kend te zijn. Want nog altijd
denken velen dat de strijd
losbarstte omdat de Raad van
Verzet (RVV) die zesde mei
streed voor de herovering
van de Maastunnel.
Lange tijd hebben de leden
van de RVV zich gehuld in
stilzwijgen. Nu echter, na de
viering van het veertigjarig
bestaan van de tunnel die
Noord en Zuid met elkaar ver
bindt, wil Dick Moerkerken
de ware toedracht wel geven.
Niet omdat hij als verzetsheld
om erkenning schreeuwt,
maar meer omdat het hem er
gert, dat het ware verhaal niet
of nauwelijks bekend is.
Dick Moerkerken, voorzitter
van de Raad van Verzet afde
ling Charlois, maakte deel uit
van de groep van ongeveer
zestig man, die onder leiding
stond van Arie Bijl (die als
schuilnaam Kees van Zanten
had) en Giel Damme. Beiden
sneuvelden in het gevecht, de
dag nadat men meende weer
in vrijheid te kunnen leven.
„Tijdens de oorlog hadden wij
eigenlijk de taak ervoor te zor
gen dat de Duitsers de Maas
tunnel niet zouden opblazen",
vertelt Moerkerken. „Wij wa
ren als de dood dat zij de tun
nel zouden laten springen. De
andere partij kende dezelfde
angst. Tenslotte zaten beide
tunnelbuizen vol Duitse mili
tairen en het zou een ramp
voor hen betekenen als wij het
zaakje zouden opblazen."
Het 82ste bataljon 30ste com
pagnie van de Nederlandse
Binnenlandse Strijdkrachten
(NBS) beraadde zich over het
behoud van de tunnel, temeer
daar de Duitsers voor 'alle ze
kerheid' al een springlading
hadden aangebracht. „We heb
ben zitten prakkïzeren hoe we
die tunnel konden behouden
zonder te knokken", aldus
Moerkerken. „Daarom zijn we
maar eens gaan praten met de
Duitsers die waehtliepen. Onze
leiding slaagde erin een van
de soldaten zo onder druk te
zetten, dat hij de springlading
onschadelijk heeft gemaakt.
Die sabotage is nooit ontdekt.
Maar we hadden er wel mee
bereikt dat als 2e op de knop
Dick Moerkerken, die deelnam aan het gevecht bij de Maastunnel: „Vijf jaar lang zijn we geconfron teerd met zinloze
moord en doodslag."
zouden drukken, er niets zou
gebeuren."
Voorspoedig
De oorlogsjaren verliepen voor
het achtse bataljon naar om
standigheden redelijk voor
spoedig. „Naast het bewaken
van de tunnel hebben wij er
ook voor gezorgd dat veel ver
raders onschadelijk werden
gemaakt. Die mensen vorm
den een gevaar voor ons, maar
eigenlijk voor het hele land.
Die moesten dus maar stilletje
verdwijnen."
Tot zes mei 1945. Op het mo
ment dat de bevrijding gevierd
werd moest de RVV ander
maal opdraven. De lezing van
Dick Moerkerken: „Zaterdag 5
mei waren de stukken gete
kend, we waren bevrijd. Op
zondagavond echter hoorde ik
dat het 'uur A* was. Enkele
uren later werden we opgeroe
pen om naar de graansilo aan
de Maashaven te gaan. Daar
was onze kazerne."
„De toestand rond de Maas
tunnel leek gespannen. Wij
kregen echter de opdracht nog
niets te ondernemen, wat naar
later bleek ook maar beter was
omdat het anders tientallen le
vens had gekost. Wel moesten
we naar de Kaatsbaan, waar
bij bakker Klein een behoor
lijk wapenarsenaal was opge
slagen. Maar het meeste lag
toch bij Gerrit Verschoor on
der de vloer. Zijn vrouw, dat is
een heldin geweest. Die heeft
vijf jaar lang op een bom ge
woond en bovendien alle risi
co's gelopen die je je maar kan
indenken."
Groot alarm
Bij bakker Klein werd een
carrier volgeladen met muni
tie en wapens. De tocht naar
de kazerne kon beginnen.
Moerkerken: „We liepen via
de WoJphaertstraat waar een
garage van de Kriegsmarine
was. Daar kwamen we wel
langs een paar soldaten, maar
we werden niet aangehouden.
Zij vermoedden echter wel iets
en sloegen direct grcot alarm."
Via de Habsbrugstraat bereik
te men het Maastunnelplein,
„We waren nog maar net het
plein over", herinnert Dick
Moerkerken zich, „toen vanaf
het dak van de Julianaschool
met mitrailleurs op ons werd
geschoten. De Kriegsmarine
had zich daar versehanst om
zodoende een goed overzicht
te hebben op de tunnelin
gang."
„Arie Bijl, on2e commandant,
had achter een muur enig2ins
dekking gezocht en schreeuw-
Rotterdam De Federa
tieve Vereniging Vrijbaan,
het Buro Alternatief Werk
in Rotterdam en de Stich
ting de Nieuwe Aanpak in
Den Haag zijn een handte
keningenactie begonnen
om te protesteren tegen de
ontkoppeling van lonen en
uitkeringen.
De drie instellingen, die zich
bezighouden met mensen zon
der baan in Zuid-Holland, vin
den dat in de bezuinigings
plannen van het tussenkabinet
de ontkoppeling van Ionen en
uitkeringen een feit dreigt te
worden. Direct gevolg van
deze maatregel is dat de uitke
ringen minder zullen stijgen
dan het minimumloon.
Vrijbaan, Aiternatiez werk en
de Nieuwe Aanpak vinden dat
de uitkeringstrekkers niet de
dupe moeten worden van de
bezuinigingen. „Immers, het is
niet de schuld van de mensen
zonder baan dat zij werkloos
zijn."
De verzamelde handtekenin
gen tegen het beleid van de
regering zullen in september
worden aangeboden aan de
minister van sociale zaken en
werkgelege n heid
Vrijbaan, Alternatief Werk en
de Nieuwe Aanpak houden
zich intensief bezig met de op
vang van mensen zonder baan
en proberen door opvang-,
werk-, vrijwilligers- en EAJ-
projecten mensen om te scho
len of actief te houden voor de
arbeidsmarkt. Ook hebben
deze instellingen ai diverse
projecten opgezet, waarin
mensen zich bezig houden met
'alternatief' werk zoals fietsen
makerijen en kledingbedrijf-
jes. Uit sommige projecten zijn
zelfs loon vormende bedrijfjes
ontstaan.
de ons toe dat die carrier weg
moest. En inderdaad, als daar
op geschoten zou worden zou
het zaakje de lucht ingevlogen
zijn. Dan was de ellende niet
te overzien. Dan had niemand
van ons het overleefd."
Precies op dat moment barstte
het gevecht in alle hevigheid
los. Moerkerken: „Vanaf de
Doklaan kwamen drie wagens
van de Kriegsmarine In onze
richting. De soldaten groeven
zich in in het plantsoen, wij
hadden dekking achter een
muur gezocht. Arie Bijl zat
achter het tunnelhuisje en gaf
van daaruit orders."
Minder dan een uur later ver
scheen ineens een Volkswa
gentje met Duitse officieren op
het slagveld. Het bleek de
doorbraak tot de beemdiging
van het gevecht. Moerkerken:
„Met een bren werd het dak
van die Kever afgeschoten.
door Martijn Verwaaijen
Daar schrokken die officieren
zo van dat ze zich overgaven.
Vanaf dat moment kwam ook
geen vuur meer vanuit het
plantsoen."
De Kriegsmanniers gaven zich
echter pas over, toen leden
van de RVV vanuit een be
machtigde Duitse tank losse
flodders in het plantsoen lie
ten neerdalen, Toen de Duitse
soldaten zich leken over te ge
ven voltrok zich echter toch
nog een drama.
Moerkerken: „De Duitsers
kwamen tevoorschijn en de
strijd leek voorbij. Waar we
echter geen rekening mee
hadden gehouden was, dat één
van hen de Doklaan over was
gegaan. Hij heeft Arie Bijl en
Giel Damme op laffe wijze
neergeschoten. Enorme triest,
net op het moment dat de be
vrijding een feit is, na vijf jaar
alle risico's genomen te heb
ben, op een dergelijk laffe wij
ze neergeschoten worden."
Aan Duitse zijde waren meer
slachtoffers gevallen. Moer
kerken over het gevecht, dat
ongeveer anderhalf uur duur
de: „Nog steeds denken veel
Rotterdammers dat het ging
om de herovering van de
Maastunnel. Maar die hadden
we al in ons bezit. Het was ei
genlijk een onnodig gevecht
tegen Duitsers die zó fanatiek
waren, dat ze zich niet bij de
overgave wilden neerleggen.
Ze konden het niet verkrop
pen, dat was duidelijk. Ze heb
ben vier van onze mannen nog
opgepakt. Ton Damme, Wim
Jansen, Ad Niemansverdriet
en Antoon Visser. Ze hebben
geprobeerd die mannen gek te
maken, maar dat is gelukkig
niet gelukt"
Nasmaak
Nog altijd blijft het gevecht in
de herinnering van de overle
venden als een strijd met zo'n
enorme wrange nasmaak. Mis
schien daarom ook wel dat
Dick Moerkerken eindelijk
eens wil praten over de ware
toedracht. En wellicht ook
daarom, dat de huidige leden
van de RVV teleurgesteld zijn
over het feil dat die ware toe
dracht ook bij de viering van
het 40-jarig bestaan van de
Maastunnel onbesproken
bleef.
„Vijf jaar lang zijn we gecon
fronteerd met zinloze moord
en doodslag. Wat heeft dat ei
genlijk ontzettend veel gekost
Het is heel erg moeilijk te ac
cepteren dat die twee jongens
op de dag van de definitieve
vrijheid het leven verliezen.
Vijf jaar hebben we alle ge
daan wat in ons vermogen lag,
en binnen een kwartiertje is
het voor hen voorbij. Die ge
dachte, die laat mij nog steeds
niet helemaal los."
De Raad van Verzet afdeling
Charlois bestaat nog steeds.
Geregeld komen zo'n vijfen
twintig leden bij elkaar. In ie
der geval om de vijf jaar, als
op de Charloisse begraafplaats
de beide leiders Arie Bijl en
Giel Damme worden bezocht.
„We hebben van onze spaar
centen een klein monument
voor hen laten neerzetten.
Eens in de vijf jaar gaan we
daar een kwartiertje naar toe.
Dat is eigenlijk het minste waf
we voor ze kunnen doen..."
In Rotterdam, die grote
stad....
Uit de discussies rondom
zaken als stadsvernieu
wing, verkeer, milieu en
wat al niet weet U onge
twijfeld, dat Rotterdam
niet over één nacht ijs
gaat. En helemaal in deze
tijd van ombuigingen en
bezuinigingen wordt elk
woord gewogen en elke
gulden omgekeerd.
Tot in het absurde. Dit Is
zo'n geschiedenis, waar
bij je je afvraagt: hoe is
het mogelijk? Komt dit
soort pietepeuterigheid
nog voor bij het besturen
van de tweede stad van
Nederland met de groot
ste haven van de wereld?
Wegen de kosten van zo'n
formele procedure nog op
tegen de bedragen waaro
ver in feite een beslissing
moet worden genomen?
Laten we maar bij het be
gin beginnen. Het mu
seum Boymans- van Beu-
ningen staat voor een
dikke dertien miljoen op
de begroting van Rotter
dam. Toch komt de direc
teur van het museum in
de grootste problemen
als hij twintigduizend
gulden wil uitgeven om
in de stad bordjes op te
hangen, die de richting
naar zijn kunsttempel
wijzen. Hij heeft er al in
1980 zijn directie Perso
neel en Financiën bij her
haling om gevraagd,
maar in dat hele bedrag
van dertien miljoen Is
geen stuiver te vinden.
Het Fonds Bohré is in
zo'n geval dc grabbelton,
waaruit iedereen voor
wat extra dingen in de
stad zijn deel probeert te
graaien. Een paar banken
in een park of de aanleg
van een strookje groen
spreekt natuurlijk meer
tot de verbeelding dan
een stel richtingwijzers
naar het rinuseum. De
Boy mans-borden kregen
plaats elf op de lijst van
prioriteiten en werden
dus geschrapt Die plaats
bleek typerend voor de
weg. die het voorstel van
directeur Beeren vervol
gens is gegaan.
In februari van het vorig
jaar(!) schreef hij een
briefje naar het college
van burgemeester en wet
houders, waarin kort en
krachtig werd gemeld
hoe de vlag erbij hangt:
'De bewegwijzering naar
mijn museum verkeert in
een verloederde staat.
Wilt u mij maar aange
ven hoe ik aan twintig
mille voor de vervanging
moet komen.'
Het hoofd kunstzaken,
Frans Hengeveld, pakte
de kwestie met grote
voortvarendheid aan. Al
een maand later, maart
1981, stond het voorstel
op de agenda van de
raadscommissie kunstza
ken, waarin hij uitvoerig
beschreef hoe de beweg
wijzering naar Boymans
er uitziet. Een ratjetoe is
het:
- groen-witte borden, ge
heel of gedeeltelijk ge
roest, uit de tijd van de
Floriade in I960;
- wit-zwarte borden, kort
geleden zonder enig over
leg door Gemeentewer
ken en Verkeersdienst
neergezet;
- en blauwe bordjes op
quasl-raee rpalenook al
zonder enige logika ge
plaatst. Het hoofd kunst
zaken 'kon zich vinden in
de kwalificatie 'verloe
derd', die de directeur
voornoemd voor dit ge
heel had gebruikt'.
Zijn voorstel: de afdeling
financiën vragen om
twintig mille ter vervan
ging (houdt dat woord
even vast) van de ver
roeste puzzel. Met houdt
het niet voor mogelijk:
Kunstzaken stemde ver
deeld. Voor twee leden
hoefde het allemaal niet,
de rest ging ermee ak
koord.
Hier begint het borden-
probleem 'een kwestie' te
worden. De afdeling fi
nanciën op het stadhuis
oordeelde, dat het hier
gaat om een nieuw pro
ject en dat van vervan
ging van de oude borden
daarom geen sprake is.
Nu is een vervangings
krediet vrij gemakkelijk
te regelen, maar met
nieuwe projecten komt
men veel moeilijker aan
de bak. U begrijpt het al;
geen geld.
Pas op 13 mei jongstle
den - meer dan een jaar
later - kwam het ant
woord van financiën bij
kunstzaken binnen. In
tussen was het bedrag
van ƒ20.000 al gehalveerd,
doordat de VVV in het
door Koos de Gast
kader van de plaatsing
van toeristische borden
de helft van de kosten
voor haar rekening wilde
nemen.
Op basis van een stuk
van drie kantjes kreeg de
raadscommissie kunstza
ken de borden gistermid
dag weer op haar bordje.
Met twee alternatieven
voor de financiering, ten
laste overigens van de
bijdrage van Rotterdam
Promotie aan de Dienst
Kunstgebouwen en het
Museum voor Land- en
Volkenkunde. Het zal
dus nu wel lukken. Dat
is het punt niet meer.
Waarom het wel gaat is
de vraag hoeveel tijd de
directeur van Boy mans
van Beuningen, de Direc
tie Personeel en Finan
ciën, de ambtenaren bij
kunstzaken, financiën,
weer kunstzaken en da
delijk weer financiën
aan besprekingen en het
schrijven van brieven,
rapportjes. commissie
stukken en agendaposten
hebben moeten besteden.
Waarom het wel gaat is
de stapel papier die aan
zo'n in feite onbenullij
Uig
ila.
voorstel wordt verspil)
Want U houdt het niet
voor mogelijk, maar het
dossier, dat de raadscom
missie gisteren op tafel
kreeg, is al tien pagina's
dik. En als men dan ook
nog weet, dat die com-
missiestukken in zestig-
voud<!> worden ver
spreid, dan vergt deze pa
pieren afhandeling al
leen al rond driehonderd
gulden! 't Zou best kun
nen, dat als men alle
ambtelijke tijd en tik- en
kopiëerkosten zou gaan
berekenen men een eind
in de richting van tien
mille komt.
Daarvoor hadden die bor
den er een jaar geleden al
kunnen staan! Inderdaad,
in Rotterdam die grote
stad....
Rotterdam De recht
bank in Rotterdam heeft
een 42-jarige Ridderkerkse
politieman vrijgesproken,
die ervan werd beschul
digd ontuchtige handelin
gen te hebben gepleegd
met drie minderjarige jon
gens. De rechtbank achtte
het bewijs voor deze han
delingen niet geleverd.
Hevig geëmotioneerd hoorde
de politieman het oordeel
van de rechtbank aan. Hier
mee was een einde gekomen
aan een periode van tien
maanden, die de man „kilo's
lichter heeft gemaakt t en
mijn vrouw grijze haren
heeft bezorgd".
De zaak tegen de Ridderkerk-
se politieman werd in de open
baarheid behandeld, ondanks
een verzoek van de advocaat,
mr. J. van der Linde, om de
deuren van de rechtzaal geslo
ten te houden. Rechtbankpre
sident mr. P. Broekhoven
vond echter dat de openbaar
heid er mee is gediend als pu
bliek wordt toegelaten, juist
omdat de verdachte een poli
tieman is.
De Ridderkerker was met de
jongens in aanraking gekomen
door zijn werk als wijkagent.
Door het overlijden van een
man in zijn wijk werd hij be
trokken bij het reilen en zeilen
van diens familie. Bij deze fa
milie kwamen de beide jon
gens regelmatig over de vloer.
Een van hen was een neefje
van het gezin, de andere een
buurjongen. Het neefje ging
vaak bij zijn tante op bezoek,
omdat de sfeer thuis beide
ouders drinken nogal zwaar
volgens de politieman hem
daar verjoeg.
Volgens de jongens zou de
man ontuchtige handelingen
met hen hebben gepleegd, ge
stimuleerd door bet lezen van
sex-boekjes. De politieman
ontkende dit ten stelligste).-Hij
had naar zijn zeggen nog nooit
sex-boekjes in huis gehad met
het oog op zijn eigen opgroei
ende kinderen.
Fantasie
Ook een van de dochters van
de vrouw waar de politieman
vaak kwam, hecht weinig ge
loof aan de woorden van haar
neefje. Volgens haar fantaseert
hij erg veel om zichzelf op de
voorgrond te plaatsen. Zij wijt
dit aan de situatie bij de jon
gen thuis.
Volgens de politieman heeft de
buuijortgen het verhaal ver
teld, „omdat die jongen zelfs
zijn vader zou aanklagen". De
derde tenslotte was een oude
buurjongen van de agent,
waarmee hij vaker problemen
had gehad. Deze had in de
krant gelezen over de beschul
digingen, die tegen zijn oude
buurman waren geuit en ging
ook met een soortgelijk ver
haal naar de politie.
Slepende zaak
Officier van justitie mr. D.
Hart wilde de zaak aanhouden
om de jongens alsnog als getui
gen te dagvaarden en hen met
hun eigen woorden te con
fronteren. De verdachte en 4
zijn raadsman wilden echter
niet meer van uitstel weten,
omdat de zaak al lang genoeg
sleepte naar hun mening. Ook
de president van de rechtbank
was het hiermee eens. Volgens
de verdediger is de straf van
de verdachte al begonnen op
het moment, toen hij tien
maanden geleden werd ge
schorst als politieman. Hij
achtte geen enkele beschuldig
ging bewezen en vroeg dan
ook vrijspraak. De officier had
een maand voorwaardelijk^
met twee jaar proeftijd, geëist:
Daarbij had hij rekening ge
houden met het feit, dat dé
man door zijn schorsing al was
gestraft.
