Geestelijk gehandicapten
spelen 'My Fair Lady'
Huiscomputer
in opmars
Benoemd
Eerste vrouwelijke
minister in Brazilië
Lopend over
liet water
Lintje voor oud-himfdredacletir
Redactie: Joke Korving
RoJU f i»vnr Nk* jw.bkn I 1
wrx'Ii: rJ.tg
\8 rtugu iu lc£-? j
Vroeg in de morgen zat het
wezen.... De overbekende
klanken uti de musical My
Fair Lady vullen het zaaltje.
Kees Zinnemers danst. De
flappen van zijn jacquet flad
deren rond. „Prima. Kees",
roept iemand en nog enthou
siaster stort hij ztch in de rol
van de losbol Doolittle, die de
avond voor zijn huwelijk met
zijn vrienden een kroegen
tocht maakt.
Kees Zinnemers is een van
de zeventien geestelijk ge
handicapten die volgende
week woensdag-, donderdag
gen vrijdagavond in Apel
doorn de musical My Fair
Lady opvoert. Zij zijn pupil
len van het Apeldoornse dag
verblijf voor ouderen. "Ma
ten veld'
De repetitie is in volle gang
Een paar leidsters en de
Haagse acteur Sjef van Leeu
wen geven aanwijzingen
Langs de kant volgen mede-
- pupillen aandachtig de ver
richtingen van de acteurs en
- actrices.
Als ik straks de kerk maar
haat. zingt Kees Zinnemers.
Eigenlijk hoeft die tekst mei
eens uit zijn mond te komen
Uit de luidsprekers klmkt
"immers de stem van wijlen
Johan Kaart, de acteur die
vele jaren geleden Doolittle
speelde,
Kees moet dansen en de mi
miek maken. Maar hij heeft
- nu al een jaar van twee maal
in de week repeteren achter
*de rug. Het liedje kan hij nu
zo langzamerhand wel mee
zingen, wat hij ook vol over
gave doet.
f „Je merkt dat er door die
- musical bij de meesten iets is
los gekomen. Ze worden vrij
er en zelfbewuster. Een heel
Sjef van Leeuwen geeft aanwijzingen
duidelijk proces dat ook
doorwerkt m het gewone le
ven". zegt Marga Scherpen-
zeel. Zij is een van de leid
sters die de regie voert, daar
bij een handje geholpen door
Sjef van Leeuwen.
De acteur heeft nauwe ban
den met 'Ma ten veld' door
zijn dochter Fransje, een pu
pil van het dagverblijf. Sinds
enkele maanden coördineert
hij de hele gang van zaken.
Van Leeuwen wist het dag
verblijf ook aan de nodige at
tributen te helpen. De mede
werkers van 'Matenveld' vin
gen bot bij de Apeldoornse
Schouwburg. Sjef van Leeu
wen stapte toen naar de
Haagse Comedïe en de Haag
se Schouwburg „Daar waren
ze onmiddellijk bereid om
spullen uit te lenen Zo heb
ben ze ons geholpen aan een
podium, alle belichting en
rekwisieten. Zaterdag komt
er een hele vrachtwagen
vol", zegt hij.
Het enthousiasme van de pu
pillen voor het volksdansen
bracht enkele leidsters van
het dagverblijf op het idee
voor een musical. Zoals? Jen-
neke Velderman Zij zegt:
,.We wilden de ouders meer
dan alleen die pasjes laten
zien. We dachten aan een
soort toneelstuk, waarin ze
konden dansen en uitbeel
den, zonder te spreken. Door
de Australische show De
Dans van een vlinder, op te
levisie uitgevoerd door gees
telijk gehandicapten, raakten
we er nog meer ervan over
tuigd- Het is uiteindelijk My
Fair Lady geworden".
En. „Iedereen speelt vrijwil
lig mee. Aan het begin van
elk seizoen kan er een keuze
gemaakt worden uit tal van
activiteiten. De musical was
er een van. Zeventien heb
ben zich gemeld en niemand
heeft er later van afgezien.
Ze zijn allemaal even enthou
siast".
Voor de musical is een band
gemaakt met delen uit My
Fair Lady met Wim Sonne-
veld, Margriet de Groot en
Johan Kaart in de hoofdrol
len. Ook is er wat andere
muziek gebruikt. Voor elk
tafereel vertelt een van de
leidster steeds een deel uit
het verhaal van My Fair
Lady, het bloemenmeisje dat
door prof. Higgins wordt om
geturnd tot een dame-
Met de musical is volgens de
groepleidsters van 'Maten-
veld' bewezen dat de fantasie
en creativiteit bij geestelijk
gehandicapten ontwikkeld
kan worden. „Wij hebben
wel richtlijnen gegeven en ze
bepaalde basispassen geleerd,
maar de rest moesten ze zelf
invullen. En dat lukt".
Het meeste werk voor My
Fair Lady hebben de leid
sters in hun vrije tijd gedaan
Met plezier. Toch zeggen ze:
„Het heeft veel energie ge
kost, want je kunt ook niet je
andere werk verwaarlozen.
Daarom zou een beroeps
kracht beter zijn. We hopen
dat dit navolging zal vinden.
Dat we bij de ouders en pu
pillen iets wakker hebben
gemaakt en dat er op den
duur ook voor geestelijk ge
handicapten toneelverenigin
gen komen en dan liefst door
het hele land".
Voor het eerst in zijn geschiedenis heeft Brazi
lië een vrouwelijke minister President Figuei-
reido maakte deze week bekend dat hij de
67-jarige Esther Figueiredo Ferraz tot minister
van onderwijs en cultuur heeft benoemd Zij
volgt generaal Ruben Ludwig op die chef van
het militaire kabinet van de president wordt
Mevrouw Figiieiredo Ferraz is oud-rector van
de McKenzie-universiteit van Sao Paulo. Zij ts
ook minister van onderwijs geweest in de rege
ring van de deelstaat Sao Paulo. Zij heeft rech
ten gestudeerd en is gespecialiseerd in straf- en
familierecht. De nieuwe minister speelde een
De huiscomputer is in op
mars. De Hobby Computer
Club iu Voorschoten schat
dat zo'n 25.000 microcompu
ters zich In Nederlandse ge
zinnen onmisbaar hebben
gemaakt. De scheiding tus
sen zakelijke microcompu
ter en hobbycomputer wordt
volgens de Computer Club
steeds vager. Terwijl de za
kelijke computers goedko
per worden, wint de hobby
computer kwalitatief duide
lijk terrein. Huiscomputers
worden steeds belangrijker
voor zakenlui, middenstan
ders, scholieren en studen
ten. Wie het allemaal precies
wil weten kan op 1 en 2 ok
tober naar de expositie 'Per-
sonal Computing '82', die de
Computer Club in de
Utrechtse Jaarbeurs houdt.
Naast de expositie, lezingen
en demonstraties zijn tij
dens de zesde beurs van de
Hobby Computer Club alle
nieuwe snufjes te zien en te
koop.
Drs. J.M.C.M. van Schoten (36)
is benoemd tot directeur van
de Centrale Directie Studiefi
nanciering van het ministerie
van onderwijs en wetenschap
pen. Deze dienst zit in Gronin
gen. Van Schoten volgt ir. J,
Porsius op, die op 1 oktober
plaatsvervangend secretans-
-generaal wordt bij het minis
terie in Den Haag.
vooraanstaande rol bij de hervorming van het
strafrecht namens de vrouwenbeweging m
haar land.
In Brazshe is de rol van de vrouw in het politie
ke leven gering Onder de 587 parlementariërs
bevinden zich zes vrouwen, twee in de senaat
en vier in het huis van afgevaardigden
Te voet van Vlieland naar Terschelling
Veertien ambtenaren van de
gemeente Vlieland zijn gister
middag te voet overgestoken
naar hun buureiland Terschel
ling. Zij hadden voor deze 15
kilometer lange water-loop
speciale dnjfkussen-schoenen
laten ontwerpen.
De tocht die vier uur m beslag
nam was volgens deelnemer
Jan Houter buitengewoon
zwaar. „Toen we vertrokken
stond er nauwelijks wind
Toen we aankwamen in de ha
ven van Terschelling woei het
harder dan windkracht vijf"
De gemeente-ambtenaren heb
ben een klein deel van het
zeegat met een bootje overge
stoken, omdat de golven te
hoog waren. „De veiligheid
stond voorop. Daarom zijn we
ongeveer een zeemijl aan
boord van bootjes gegaan", al
dus Houter. „De golven waren
op sommige plaatsen zeker an
derhalve meter hoog. Het lo
pen was daar nauwelijks mo
gelijk". Ook op rustiger water
maakten de ambtenaren tal
van buitelingen.
Dr. W. van Wijk, van 1951 tot 1970 hoofdredacteur van het za
terdag opgeheven dagblad Het Vaderland, is benoemd tot offi
cier in de orde van Oranje-Nassau. Van Wijk is hoofd van het
bureau van de secretaris-generaal van het ministerie van volks
gezondheid en milieuhygiëne en zal dit departement binnenkort
verlaten wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leef-
tijd.
Ook dood
op proef
Lidwien op
de hart-bewa-
kings-
afdeling.
in nieuw
's Morgens, in de bus, man
keerde Annemarie uit Eind-'
hoven nog niks. Maar toen ze
i omstreeks acht uur bij het
nieuwe Zuiderzeeziekenhuis
•in Lelystad uitstapte, kreeg ze
een kaart in de handen ge
drukt, waaruit bleek dat ze
-zestien weken zwanger was
-*en, complicatie, dat ze aan sui
kerziekte leed. Onmiddellijk
het bed in!
*2e kwam te liggen in een vrolijke,
Jichte kamer waar het niet naar
antiseptica rook, maar wel degelijk
naar verse verf. De lakens waren
nieuw, kwamen zo uit de plastic
door
Aad Wagenaar
Verpakking. Op het nachtkastje zat
'nog niet één kras. Naast Annema-
Lie lag Gerda, uit Zwolle.
«Wat heb jij?"
^.Ik sta op het punt van bevallen,"
I zuchtte Gerda, "maar mijn kindje
I is te klein".
'Een verpleegster in een spijker-
-broek en slobbertrui kwam langs
én maakte een aantekening op An-
itcmarie's vochtbalans. „Ga nou
Jnaar even koffie drinken", zei de
„Jbster toen. Gerda en Annemarie
'.kwamen geheel gekleed onder de
.lakens vandaan, sprongen kwiek
uit bèd en verdwenen joelend naar
^aU met Zeer P te ^u^n*
Het Zuiderzeeziekenhuis was aan
het 'oefenen'. Op 1 september gaat
Nederlands modernste 'algemeen
ziekenhuis' open en hoeven de pa
tiënten van Zuidelijk Flevoland
met de steden Lelystad, 50.000 in
woners, Dronten, 23.000 en ver
scheidene dorpen niet langer
naar Amsterdam, Harderwijk,
Zwolle of Kampen.
Voor het eerst
Het is voor het eerst na de oorlog
dat in Nederland een ziekenhuis
uit het niets verrijst; nieuwe zie
kenhuizen in het land zijn altijd
voortzettingen of uitbreidingen van
reeds bestaande inrichtingen. In
Lelystad echter was er alleen de
zeebodem, die uitdaagde.
Het Zuiderzeeziekenhuis, met een
voorlopige capaciteit van 300 bed
den, had niets dan zijn eigen plan
nen om zich uit te ontwikkelen. De
300 personeelsleden, dokters en
verpleegkundigen, moesten uit alle
delen van het land worden aange
trokken; voor de medische appara
tuur had men de keuze uit de
nieuwste snufjes.
En toen iedere specialist, zuster en
broeder er was en alle bedden en
apparaten op hun plaats stonden,
kon je er niet zomaar de eerste pa
tiënten binnenlaten, vond men in
Lelystad- Want weet iedereen waar
alles staat, hoe het werkt, wie wie
is?
Vandaar twee proefdagen. Gisteren
en vandaag nam het Zuiderzeezie
kenhuis 120 leerlingen op van de
Hogere Beroepsopleiding Verpleeg
kundigen uit Eindhoven en Zwolle.
Jongens en meisjes, voor wie het,
terloops, ook heel nuttig kon zijn
om hun toekomstige beroep eens
vanaf de andere kant, het bed, te
zien.
Onder de lakens
In enkele bussen werden ze dins
dagmorgen aangevoerd, allen met
hun aangereikte kaarten met het
geen ze mankeerden. De helft was
er niet zo ernstig aan toe, dat ze
niet poliklinisch konden worden
afgedaan. Maar de andere helft
moest onder de lakens, twee zie-
kenhuisdagen en een nacht lang.
In die 36 uur kreeg het personeel
van het Zuiderzeeziekenhuis al
len in loondienst; ook de specialis
ten vanuit een 'piotkamer' met
gebruik van die 120 patiënten alle
situaties toebedeeld, die de routine
van een middelgroot ziekenhuis
uitmaken: operaties, bevallingen,
spoedopnames, verkeersslachtof
fers, röntgenonderzoek, laboratori
umproeven. In de nacht van dins
dag op woensdag werd ihenig spe
cialist in Lelystad nog uit bed ge
beld om naar het Zuiderzeezieken
huis te komen want zo gaat dat
straks ook, immers.
We gaan operatiekamer 3 binnen,
verpleegsters in het groen staan
hier allerhande enge tangen en
scharen op een blad uit te leggen.
Een anesthesist, dokter Mulder,
frommelt aan zijn levensreddende
machines en pruttelt- „Nou, waar
blijft ze nou?"
Zojuist was bericht gekomen van
de polikliniek, „dat er een extra
uterine zwangerschap aan kwam
sjezen" een vrouw met een buï-
ten-baarmoederüjke baby. De gy
naecoloog, dokter Wetzeïs was op
gepiept en kwam nu met opgesto
ken armen de OK binnensnellen
en ja, daar kwam de brancard met,
giechelend, Anneke, 19, leerling-
verpleegkundige uit Kampen.
Dokter Wetzels' getob met het
lichtknopje van de grote lamp bo
ven de operatietafel „verdomme,
hoe werken die moderne krengen
nou" wordt geamuseerd gadege
slagen door de anesthesist, voor wie
niéts technisch vreemd is. „Naar
links, Kees".
Dan telt de gynaecoloog zijn tangen
en scharen. „Ik mis een schoenma
ker", berispt hij. De operatiezuster
duikt in een kast en komt met nog
een glanzend stuk edelstaal te
voorschijn. „Juist ja", zegt de dok
ter.
Hij heeft Anneke dan al met don
kere lakens bedekt en maakt vaart,
doet een gebaar van: ruts. „Buik
open!" De anesthesist zegt' „Jij
zuigt af, ik verzamel bloed".
De operatieroutine wordt afge
dreund: „Nat gaas en groot! Mag ik
automatisch twee maal nul en een
maal nul. Ja, ja, goed, goed, kijk al
les ligt best. De doorlopende vicryl,
hebben we dat, vijfenzeventig cen
timeter. De esenpéé klemmen,
snel!"'
„Moeten nog besteld worden, dok
ter".
„Zo", zegt dokter Wetzels. „dan
gaan we nu maar eens sluiten hè
Klaar!"
„Gazen tellen!", sist de operatiezus
ter.
„Ach jee, ja... Oh, mag ik nog éven
vier maal nul met zo'n héél klein
scherp naaldje?"
De directeur algemeen beheer van
het Zuiderzeeziekenhuis, M..J.
Wildvank: „Kijk dat proefdraaien
heeft groot nut. Hier in deze opera
tiekamer bijvoorbeeld ontdekten
we vanmorgen dat de automatische
deuren bij het uitrijden van een pa
tient te snel dicht slaan en dus alle
toeters en bellen voor bloed en in
fusen, die aan zo'n rijtafel vastzit
ten, er in één klap afmeppen".
We gaan een verdieping lager kij
ken. Bij de polikliniek is ook een
kleine operatiekamer. Daar ligt
Jacqueline uit Eindhoven te wach
ten tot de jonge chirurg Reitsma
haar van een Immerteen zal afhel
pen.
Maar de chirurg heeft het voorals
nog druk met het lezen van de ge
bruiksaanwijzing van een nieuwe
boor. „Even kijken of-ie het echt
doet hoor, op perslucht ja bij ha
mertenen heb je een boor nodig".
Hij heeft een slangetje in zijn hand.
„Ik denk dat dit daér in moet". Hij
wijst op een kastje, dat hoog in de
hoek hangt. „He, daar hoort een
haak te zitten en die is er niet
wilt u dat even noteren, observa
tor".
Een juffrouw bij de deur maakt een
aantekening: „OK-poh, haak zoek".
Dwars door het leer
Chirurg Reitsma zoekt langs de
plinten naar een stopcontact. „Is
het snoer lang genoeg?" Hij plugt
in en wendt zich tot patiënte Jac
queline. „Ik verdoof je plaatselijk,
dus hou die glimlach, daar gaat-ie".
Nep-prikjes; nu wordt de teen inge
sneden. De chirurg laat zijn lancet
boven Jacqueline's rechtervoet
zweven; het meisje heeft haar san
daal nog aan. „Dwars door het leer
heen", gromt de dokter, „het lijkt
wel oorlogschirurgie. Nou es kij
ken... nu haal ik teen open en dan
met de boor eerst van boven naar
beneden en dan gaat hij de teen in.
Teentje rechtgezet. Klaar!"
De chirurg gaat aan het hoofdeind
van de tafel staan, doet alsof hij het
voorhoofd afwist. „Nou", stelt hij
Jacqueline, die paars ziet van inge
houden lachen, op haar gemak,
„dat is goed gelukt zeg. Er zit nu
een draadje in en dat moet er vier
weken blijven zitten. Ik zou maar
een beetje ruime schoenen dragen
als ik u was. De zuster maakt wel
een afspraak wanneer u terug moet
komen".
De chirurg keert naar de polikli-
niek terug. „Het is al met al nog
best een drukke dag zo", zegt hij in
het voorbijgaan. „Je weet niet wat
je te wachten staat. Vanmorgen be
gon ik met de verwijdering onder
plaatselijke verdoving van een ver
grote borstklier".
Op de gang van het nieuwe zieken-
huis wordt Lidwien uit Zwolle tot
de orde geroepen. Wil dat meiqe
wel eens als de bliksem maken dat
ze terug naar de hartbewakmg
gaat, hoe hebben we 't nou!?
We spoeden ons naast haar voort.
„Ik heb een Mobis 2". hijgt ze,
„wist ik vanmorgen bij het opstaan
ook niet, maar in de bus bezorgden
ze me een prïkkeigeleidingsstooxnis
in m'n hart. Ik zit nu tijdelijk Wiet
een uitwendige pacemaker, maar
ze hébben gelijk: ik hoor eigenlijk t'
voor lijk in m'n bed te liggen".
Boven, in het ultramoderne hartbe-
waking5Centrum vier bedden,
een tienvoud aan apparaten, drie \i
verpleegsters commandeert af-
delingshoofd Kalma het meisje
streng aan de monitor.
Lidwien gaat liggen, sluit de ogen, i
smart de lippen.
„De piotkamer maakt het ons deze j
eerste proefdag knap lastig", zegt r
hoofdzuster Kalma. „Vanmorgen
drie onverwachte opnamen, daar
was Lidwien bij en ook nog eens f
een hartstilstand".
Ja, zulke dingen gebeuren in een <fï
ziekenhuis. „Die patiënt was met
spoed van intern naar ons overge-
plaatst Een lekkend aneurisma. f
weet u; een vaat met een lek. Nou, Ij
de dokter stond erbij, we hebben 'i'
van alles georobeerd te doen, mas- ,lj
seren, opvullen, infuus,.."
Ze zucht. „Maar het was hopeloos
hè". hj
Het Zuiderzeeziekenhuis had zijn jI
eerste proef-dode.
