AGENDA
TTVCKL
|n het
Nationaal
Ipchool-
Itnuseuiii tot
^n met 19
December
j m'
18
|J!§
Slï!
-mm
Rotterdams Nieuwsblad
'woensdag
8 december 1982
SZ/EV/EY/EW
I Zoetermeer De op
Isèhool gebruikte
i'glschiedenïsplaten,
Ipolitiek 'gekleurd' of niet,
I hebben, het
I geschied enisb eeld van
Igëheraties Nederlandse
Ischolieren bepaald en
I gevormd- Voor velen zijn
Iz^dan-ook meer dan een
Isehtimeritele
Ijiugdhêrinnering.
I&taar, 'ook andere platen,
vaak ware kunstwerkenom
I té-zien, vormden een belang-
I rijke spil binnen het onder-
l^ijs,-: Het aanschouwelijke
I onderwijs heet dat dan.
Se meester haalde 'ze tevoor-
I schijn om er éen spannend
IVerhaal aan vast te koppelen.
Of/gebruikte'ze ter illustratie
Ivan een saaie les iri'-aardrljks-
I kunde, de Nederlandse taal, bij
I godsdienst- of biologieles..'
I De-tegenwoordige hang 'naar
I de .nostalgie heeft ervoor ge-
I zörgd; dat veehvan'deze histOr
I rische;schoolplaten":van de af-
Ivalhoop zijn gered.^
1 Jfeah";'ck>k.,- de posterindustrie;.
I heëft^de schoolplaat snel in het*
Ipakket opgenomen.
1 Hoewel na de Tweede Wereld-
I oorlóg de rhoderne.audiovisue-
Iie'- hulpmiddelen ('dia's,films)
I hiin intrede deden op de scho-
door Anton Stig
J,fen '.en .daarmee ook de platen
I.Verdrongen, zijn ze geleidelijk
I aian toch zij het niet Óp gro-
l'fe schaal.weer' ïn gebruik
I genomen binnen, het .onder-
I wijs) Alleen hebben ze. nu één
I plaats verworven naast de an-
l'dere leermiddelen en spelen
I niet meer die rol, die ze vroe-
l'gér. hadden. -
I In' het Nationaal Schoblmu-
J seum (Hoe'ye Meerzicht aan de
I Zonnenberg 6) in -Zoetermeer
V ÏS één- dezer dagen ïn alle stilte
leen.; tentoonstelling .geopend,
I che/nader ingaat .op.'de ont-
I staaos-geschiedenis van de
I'schoolplaten,
iHet.'bégin van de historie1 van
I de schoolplaat ligt min of meer
nevelen. 'Het', jaar 1855-
I wordt genoemd (de Vader-
1 "lahdsche - Historieplaten voor
I scholenenhuisgezinnen) als
I.vroegst getraceerde datum van-
Ide' eerste-' serie.- Maar ook
l.wordt nog gewezen'op de série
I Brügsma (1839).
BOVEN:'Behouden huys op Nova-Zembla'. ONDER: Luther, op de Rijksdag te Worms. Oe Voorbeelden van leesplaten, die bepaald niet op het verlanglijstje van de emancipatiebewe-
man die links op de plaat omkijkt is een zelfportret van de maker, J.H. Isings. ging staan.
SM
I
Ipe expositie 'De Geschiedenis
"Gekleurd'' duurt nog tot 19 de-
I cëmber en ïs ook al eerder in
I hét.Drents Museum in Assen
I en 'in. hét. Centraal Museum in
l Ütreeht te-zien geweest.
I De; tentoonstelling omvat
I na ast het werk van vele an de-
I re kunstenaars voorname-
Ilijk'-werk-van J.H. Isings,. dié
I binnen kunsthistorische krin
gen wordt gezien als de be
kendste kunstenaar werkzaam
op dit' terrein.
Van 1911 tot 1970 heeft hij al-
leen al zo'n veertig geschiede-
nisschoolplaten ontworpen.
Daarnaast vervaardigde hij
nog tal van andere schoolpla
ten.
Behalve Isings' werk zijn ook
platen te zien van onder ande
ren J.J.R. De Wetstein Pfïster,
C. Jetses, W.C. Staring en
G.B.J. Westermann.
„Eindelijk is het werk van
Isings nu op de plaats, die hij
altijd al 'heeft verdiend. Het
feit dat er een aparte tentoon
stelling aan is gewijd betekent
ook erkenning. Deze man
schilderde waanzinnig be
trouwbaar", vindt museum
conservator J. ter Linden.
Van.Isings is bekend, dat deze
'zich voor''het vervaardigen
van een geschiedenisplaat tot
in de kleinste details docu
menteerde, archieven aan
schreef en veel reisde om be-'
paalde voorwerpen uit die tijd
na te .schetsen.
Hij schroomde niet uitgaven
tussentijds te wijzigen als ach
teraf bleek dat bepaalde de
tails op zijn platen niet juist
waren weergegeven.
Speciaal voor deze expositie
zijn overigens nog een aantal
originele aquarellen van-Isings
in bruikleen gegeven door.uit-
geverij Wolters-Nóordhof in
Groningen.
Geen toevalligheid
Dat de tentoonstelling-nu ook
in Zoetermeer te zien is, berust
overigens niet helemaal op een
toevalligheid.
De conservator van het school
museum leverde eerder dit
jaar materiaal aan voor de ten
toonstellingen in Assen en
Utrecht.
Het museum beïit momenteel
naar schatting 20'n vijftien
honderd prenten en platen, die
voor een groot deel in de ar
chieven liggen opgeborgen.
De musea in Assen en Utrecht
hebben 'in het kader van de
expositie 'De .Geschiedenis Ge
kleurd' nu ook een apart boek
werk met die naam samenge
steld. -
Hierin wordt nader ingegaan
op de ontwikkeling -en .de ge-
schiedenis van de schoolplaten
en de rol van de platen in het
huidige onderwijs.
Alhoewel deze tentoonstelling
ervoor heeft gezorgd dat een
paar onderdelen van.de Natio
naal Historische Onderwijscol
lectie in het schoolmuseum
zelf tijdelijk moeten wijken,
steekt de conservator niet on
der stoelen of banken dat hij
trots is met deze expositie.
„Dit 'is nu precies het soort
tentoonstelling dat je in een
schoolmuseum zou mogen ver
wachten. Ik zou best meer van
dit soort tentoonstellingen wil
len hebben, maar ja; waar haai
ik de ruimte vandaan?','
Belangstelling
Overigens neemt de belang
stelling voor oude sehoolpren-
ten en schoolplaten enorm toe.
Ter Linden erkent dat en weet
uit ervaring dat het niet mee
valt er beslag op te leggen. Er
zijn veel (curiosa)kapers op de
kust.
„Maar dat geldt in feite voor al
het 'oude onderwijsmateriaal.
Wij hopen voortdurend op
schenkingen. Er zijn ook veel
particulieren, die bereid zijn
hun spullen af te staan, maar
die willen er geld voor zien."
„Als ik er lucht van krijg dat
er een school dicht gaat",' aldus.
Ter Linden, „dan stel ik me 'er
onmiddellijk mee in verbin
ding. ,Vaak blijkt dat ik er wel
degelijk spullen tegenkom, die
ik voor het museum kan'ge--
bruiken. Oude" schoolbanken
zijn bijvoorbeeld moeilijk te
vinden. Die zijn niet eens zo
veel jaar geleden bij duizenden
vernietigd."
Rapporten
Nog een attribuut waar vol
gens Ter Linden moeilijk1 aan
te komen is, zijn oude'rappor-
ten. -
„Daar kunnen velen erg moei
lijk afstand van doen. Het gek-8
ke is dat iedereen ze bewaart!
Totdat pa of ma komt te over-!
lijden en. de rapporten naar8
zoon- of dochterlief gaan. Dan',
gaat het vaak mis en verdwij.
nen de rapporten de afvalbak
in. Weer anderen willen htin"
rapporten wel. afstaan, maar.
voelen er weinig voor dat hun-*,
naam erop blijft staan. Terwijl...
er cijfers op staan waar ze-best
mee voor de dag mogen ko
men". Ook een-véél gebruikt;,
attribuut als het schoolschrift!*
- is- volgens de conservator,
moeilijk aan te komen.
„Ik wil de collectie schoolpla
ten best nog verder uitbreiden,
maar er is nu eenmaal moei
lijk aan te'komen. Ik ga er re-",
gelmatig rommelmarkten voor'
af. Maar het spulletjes-wezen
bij particulieren neemt nog
steeds toe. Velen vindenhet
prachtig om een oude school
plaat in huis te hebben".
Aanslaan
Dat de tentoonstelling zal aan
slaan is voor de conservator-
een bijna vanzelfsprekende
zaak.
„Dat merk ik wel aan de reac-
ties op de schoolplaten, die wé
hier al hebben hangen. Bij de
bezoekers speelt het voortdu
rende herkenningsaspect. De
meesten kennén de platen on
gelooflijk goed. Er kómen hier
mensen, die zich de meest
vreemde details van een plaat
kunnen herinneren".
„Wie jong -isj 'neemt veel in
zich op. Vroeger - was er ook
geen televisie, dus men kreeg
toen een veel mindere hoe
veelheid beelden te verwer
ken dan tegenwoordig. Soms
vraag ik me af of de televisie-
jeügd van vandaag ook zo'n
herkenning zou hebben".
.Bekendheid
Hoewel het museum nog niet
zolang is geopend (sinds maart,
1981) geniet de historische
Hoeve Meerzicht- met zijn
unieke onderwijscollectie al,
aardig wat bekendheid.
„Maar het kan altijd beter. Nu
we in ieder museum ïn Neder
land een apart affiche hebben
opgehangen .kun je echt mek
ken, dat het museum langza--
merhand nog meer nationale
bekendheid krijgt dan tot nog
toe het.geval, was";
Volgens de" conservator -zijn
het vooral de" scholen die veel
belangstelling hebben voor de
collectie van toen;'.
„Er komen, hier ook veel stu-;
denten van. de- pedagogische-
"academiel'Maar ook particulier
ren, veelal gezinnen. Gezïns-
- bezoek vind ik het. ideaalste,
Ouders die hun kinderen kun
nen laten zien hoe het geweest
is".-
Het schoolmuseum heeft ver
der nog een duidelijke taak als
informatie- endocumentatie
centrum, waar velé belang
hebbenden gretig gebruik van-
maken.
Normaal gesproken is het mu
seum slechts vijf uur per week
geopend (woensdagmiddag
van twee tot vijf üur en' op
zondagmiddag van twee tot
vier uur).
Daarnaast is het museum nog
op afspraak geopend".
„Het liefst zou ik iedere dag
open willen zijn. Maar. dat kan
onmogelijk in verband met de
personele bezetting," aldus Ter
Linden.,
Gedurende de expositie 'De
Geschiedenis Gekleurd' zal
het museum echter dagelijks
(van tien tot.vijf uur 's mid
dags) zijn geopend en boven-
dien. op zaterdag- - en zondag-
middag van twee tot vijf uur 's
middags..
dén var') liét Schoolmuseum. 3.
Woensdag 8 december
Theatercafé De Schouwburg: 20.00:
'Bloed en liefde in een stomme film'
retrospectief van de Duitse film in de
jaren 20. 'Der letste mann', 'Hintert-
reppe* en 'Orlacs Hflnde*. Piccolothe
ater: 20.30: Het gezelschap van de
Witte Kraai met Romeo et Juliette'
met Brit Alen, Mirei Bonte, Warre
Bergmans en Ludo Hellinx. Luxor-
theaten 20.15: Musical 'De gebochel
de van de Notre Dame' met o.a. Wim
Wama, Sylvia Alberts, Lou Steenber
gen, Mimi Kok, Annelies Knoop en'
Jan-Anne Drenth. Conservatorium -
12.45: Middagpauzeconcert* door leer
lingen van Hans van Goch, gitaar.
De Doelen: 12.45: Koffieconcert door
Marien van Staalen, cello, Christop
her Czaja Sager. piano, werken van
oa. Sibelius op zijn 117e geboortedag.
Faco: Bergse Linker Rottekade 323,
21.45: Aart Gisolf Kwartet. Folkhou-
se Matrix: 21.30; Swingel. Zolder
theater 't Hof: Dordrecht, 12.15:
Winterfolk' lunchconcert door Rob
bie Laven en Marion Arts. De Lan
taren: 20.30: Air festival, met o.a.
theater, dans, muziek, films en video
op het thema 'Het beeld van de stad'.
De.Doelen: 14.30: Poppentheater de
Trekwagen met "Het Feest boek' (4-10
jaar). Poppentheater Belle Pass:
14.30: Het poppentheater speelt Het
land-van oorsprong.
Donderdag 9 december
Theatercafé De Schouwburg: 20.00:'
Bloed en liefde in een stomme film'
retrospectief van de Duitse film ïn de
■jaren '20. TartüfT en "Faust". Thea
ter Zuidplein: 20.30: Toneelgroep
Theater speelt 'Fijne vleeswaren5 met
Peter Bulthuis, Willem Paul Edel
man, Lous Hensen, Wira Kouwenho-'"
yen An An»ta Menist. Piccolothea
ter: 20.30; Het gezelschap van de Wit
te Kraai met "Romeo, et Juliette".
20.15. TJukses met Linda; van Dijck*'-
en.iWiUem iMjholt. Xuxortheafer:
20.15: Musical i£>e gebochelde van de-
Zie voor de uitgebreide evenementen
weekagenda de UIT-bijlage op woensdag
Notre Dame' met o.a. Wim Wama,
Sylvia Alberts, LouSteenbergen,
Mimi Kok, Annelies Knoop en Jan-
Anne Drenth. De Doelen: 20.15: Rot
terdams Philharmonisch Orkest, diri-
gent James Conlon, solist Yong Uck
Kim, -viool. Programma Beethoven,
Mendelssohn en Mahler. Theater
Zuidplein: 20.15: Het Nationaal
Theater van Bratislava speelt 'Cosi
Fan Tutte' komische opera van Mo
zart. Conservatorium: 12.45: Mïd- -
dagpauzeconcert door leerlingen van
Thomas Lorand, altviool.Het Bere-
nei: 21.45; Loek Dikkers Kwintet
(moderne jazz). Theater de Willem:
Papendrecht, 20.15: De Groningse ca
baretgroep Martin, Tom en Bommer-
son. De Lantaren: 20.30: Air festival,
met o.a. theater, dans, muziek, films
en video op het thema Het beeld van
de stad'. Cultuurschepen Keerweer:
(ligplaats Leuvekolk), 20.00: 'Praatje
bij een plaatje' jazz in Rotterdam
voor 1940 door Hans" Langeweer.
Zaal Harmonie: Vlaardingen, 20.00:
Film 'Stalker' regie Tarkovski.
Bioscopen
Alhambra 1: 'Van de koele meren
des doods' (16) dag. 2.00-6.45 en 9.30
u.-Alhambra 2: 'Grease II"(al) dag.
2.00 u, en 'Les uns et les autres' (af) -
dag.' 8.00 u. Calypso ltyTS.T.' (al) dag.
1.45-6,45. en 9.30 u. Calypso 2: 'De
man met het dodelijke oog" (16) dag.
2.00-7.00 en 9.45 u. Calypso 3: 'Stri
pes' (al) dag. 1.45-6.45 en 9.30 u. Cen
traal: ."Hot legs' (18) dag. 12.30- 2.15-
4.00-5.45-7.30 en 9.15 u. Cineac
(Beurs): The class of '84', (16) dag.
2.00-7.00 en 9.30 u. Cineac (Bijen
korf): The Thing" (16) dag. 7.00 en -
9.30 u, woe. 7.00 en 9.30 u_ Cinerama
1: "Blade Runner', (12) dag. 2.00-6.45
en 9.30 u. Cinerama 2i "Road-War-
Kriterion: 'La nuit de Varennes* (16)
dag. 8.00 u. Lu mi ere 1: 'Porky's pi
kante pretpark' (16) dag. 2.00-7.00 en
9.30 u. Lumière 2: "The entity' (16)
dag. 2.00-7,00 en 9.30 u. Lumlere 3:
•Monty Python live at the Hollywood
Bowl' (al) dag. 1.45-6.45 en 9.15 u. Lu
mlere 4'Summer Lovers' (12) dac.
1.45-6.45 en 9.15 u. Metro 1: 'Once
upon a time in the west' (12) dag. 2.00
en 8.00 u. Metro 2: 'QuerelJe' (16)
dag- 7.00 en 9.30 u, ma. en di. 2.00-
7.00 en 9.30 u. Rext 'Emalia, heet en
pervers (18) dag.- doorlopend van
10.00-24.00 u. Thalia: 'E.T.' (al)'dag.
2.00-6.45 en 9.30 u. 't Venster 1: 'La
femme d h cóté' (16) dag. 19.30 u, ma.
gesloten, 't Venster 2i Filmliga 'De
man met de camera' en Das kabinett
des dr. Caligari' 20.00 en 22.30 uur. 't
Venster 3: Architectuurfestival met
films en video. 19.30 u. Kindervoor
stellingen Cineac (Bijenkorf)-
'Bugs Bunny' woe. 2.00 u. Passage-
The Aristocats' woe. 2.00 u. Metro 2:
De familie Flinstone' wóe. 2.00 u.
Spijkenisse
n*f^i 1: ,'?£rSnha"2 Killers'
(16) dag 1.30-6.45 en 9.15 u. Euro 2'
Ademloos' (16) dag. 1.30-6.45 en 9.15"
2Tce b'ack cat' (16) dag.
1.30-6.45 en 9.15 u, zat. zond. en woe.
.6.45 en.9.15 u. Euro 4: 'Porky's pi
kante pretpark' (16) dag. 1.30-145 en
Kindervoorstellingen (al)
.Euro: 'Donald Duck's zomerfeest' zat
zond. en woe. 1.30 u.
Hellevoetoluis
Tivoli-theater di. 'Het meisje voor
de betere stand' (18). 20.00 u, woe.
20 {JO5*161""* maakt zich kwaad' (alj
Kindervoorstellingen (al)
'De sbemf maakt
zich kwaad woe.14.30 u.y
::Dórdrecht -'?*
Em» Cinema: Zaal-1: •Leion Popp.
,5iele' <12>';dag. 2.00-6.45 en- 9.30 u
fond- 14S;4.15-6.45,en .9.30 iu Zaal-2:
Class or.l?84' (16) :dag: 2.00.6.4Ï in'1
9.30 u, zond. 1.45-4,15-0.45 en 9.30 u.
Zaal-3: "The Road Warrior' (16) dag.
2.00-6.45 .en 9.30 ~u, zond. .1.45-4.15-
6.45 en 9.30 u. Cinode: The Fratel-
li's' (16) dag. 8.00 u. - j
Kindervoorstellingen (al)
Cinode: 'De fluit met de zes smurfen'
zat. zond. en woe. 2.00, u.
Medische Diensten
Apotheken: De Rotterdamse apothe-*
ken zijn dagelijks geopend van 8.30-
17.30 u.- Buiten deze tijd, dus ook in
de weekeinden is voor spoedgevallen
een waarnemingsregeling: Men kan
via het antwoordapparaat of het me
dedelingenbord van uweigen apo
theek te weten' komen welke apo
theek waarneemt. Betreft het een
spoedrecept, dan kunt u een taxi ne-
men. Vraag een taxibon die u aan de
chauffeur' overhandigt. Taxi Tele-'
fooncentrale, Tel: 010-361222. Art-
senboodschappendienst; Tel; 206611'
(ook voor Vlaardingen en Schiedam).
Integraal Kankercentrum Kotter
dam: „Telefoonbaken voor vragen
over kanker" I.K.R. Tel: 010-634130.*
Ambulancedienst: Voor Berkei,
Bergschenhoek en Bleïswïjk Tel: 010-"
333300.
Diversen -
Telefonische Hulpdienst Rijn-."
mond: Rotterdam 010-362244, Schie
dam 010-731101, Voor hulp bij maat-
schappelijke en geesteliiKe noden...
Telefonische Hulpdienst Spijke
nisse: (van 22.00 tot 04.00 u): Tel;:-.
01880-25952. H.I.C.: Hulp- en infor-
matiecentrum Postkantoor Cooisingel
Tel: .172929,-sociale en culturele tn-
- forma tie, rech tshulp, studie enon-i -i
derwijszaken, -vacaturebank, lóon-i^';.
technische dienst- enz. Geopend }-'J"
maand.. 11.00-17.00 u. dinsd. t/m vrijp/-
8.30-1700 u. Crisiscentrum Rottef-^'j
dam: Mathenesserlaan;270, tel: 76'39 T;i
.44. Voor mensen met accute proble-
men op 'elk gebied. Geopend 24 uur;*.:
per dag ook zaterdag en zondag. A.A-
werkgroep Rotterdam: Bergweg;^
307a tel; 673815, voor mensen met aK V
coholproblem e n. Stichting Recht- G;.'
swinkel: tel: 525690, Kralingen: Ims^M
thofstraat 102, di. 17.00-18 30
Goudse Rijweg 39b, di 19.00-20.00
Bloemhof; Violierstraat 1-di 17.0Ö-.f,Vn
20.CK) u. Spangen: Potgieterstraat 8,1-iv*
.do. 17.00-20.00 u Bureau voor Rechts- v
hulp Zuid: Pleinweg 218-220, di t/ttiyf?
vrij. lO,00-12.30 u. Noord: TeUinger-jVj
straat -59, )'ma 13.00-16.00 u, di." t/m
".vrij.; 10.00-16.00 u. do. 19.00-21.00 u,M-
vrijdag ,yan, 14.00-16.00 u. notaris aanfM;
