ROTTERDAM
17
f
m
Een ondeugende wethouder
met z'n rug tegen de muur
Is
HET HL'ISHUIDBOEKJE DAT RENOVATIE MET TOESTAAT
Van stadsvernieuwing
tót science fiction
.J
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
28 mei 1983
Neem de fictieve meneer
en mevrouw Jansen, die al
veertig jaar in Crooswijk
wonen.
Hij werd een paar jaar gele
den op straat gezet, is te
oud om nog aan de slag te
komen, heeft een aow-uit-
kering en een klein pensi
oentje van in totaal 1.465
gulden. Zij ïs altijd een toe
gewijde huishoudende echt
genote geweest.
Hij houdt van een borreltje,
in beperkte mate, een fles
per week. Zij doet voor een
gelijke prijs - twaalf gulden
- mee aan de lotto en vindt
dat haar man te veel
drinkt.
Hij vindt 't op zijn beurt be
lachelijk, dat zijn vrouw zo
veel geld vergokt, zonder
ooit iets te winnen.
Met z'n tweetjes hebben ze-
1.465 gulden per maand op
te maken. De eenmalige
uitkering van nog geen
driehonderd gulden ging
vorig jaar in één keer op
aan een noodzakelijke
tweedehands wasmachine.
Die eenmalige uitkering
staat los van het normale
maandbudget en wordt in
het huishoudboekje van de
Jansens dan ook genoteerd
als 'eenmalig onvoorzien'.
Dit jaar waarschijnlijk voor
de aanschaf van een nieuw
biljartlaken, waar kleinzoon
Raymond vorig jaar dwars
doorheen stootte.
Van die 1.465 gulden hou
den de Jansens niet veel
over. De huur van hun
oudbouwwoning in beheer
bij een woningbouwcorpo
ratie bedraagt 125 gulden.
Dat is laag vergeleken bij
de overige lasten: water, gas
en licht zo'n 150 gulden, de
CAI {Centrale Antenne In
richting) 9,70, zuiverings-
kosten afvalwater 7.17,
reinigingsrechten 9.60, on
roerend goed-belasting
6.70, kijk- en luistergeld
11, telefoonkosten 30, de
krant f 20, openbaar ver
voer f 20 en nog wat lid
maatschappen voor 10.
Een rekensom: 1.465 min
419.17 is 1.045.83 over.
(Daar zit jenever- en lotto-
geld van honderd gulden
per maand nog niet bij). Per
dag - uitgaande van dertig
dagen per maand - hebben
meneer en mevrouw Jan
sen elk 17.45 te besteden.
Dat is geen goudmijn, maar
de Jansens nebben het er
altijd nog van kunnen doen.
Twee weken geleden echter
gebeurde er iets, waar zij
toch wel een beetje van
schrokken. Een maatschap
pelijk werkster van de wo
ningbouwcorporatie kwam
op bezoek om te informeren
of meneer en mevrouw
Jansen wilden meedoen
met de renovatie. Dat was
nodig, want het huis - het
hele rijtje trouwens - moest
gerenoveerd worden. Was
me dat schrikken! De huur
alleen al zou verdubbelen:
250 gulden. Net te weinig
voor individuele huursubsi
die. Een hele mooie en dure
verwarming zou in het huis
komen: gas, licht en water
zou 40 gulden duurder wor
den. Het gevolg zou zijn,
dat meneer en mevrouw
Jansen nog maar 14.68 per
dag te besteden zouden
hebben. Trek daar dat jene
ver- en lottogeld ook nog
eens vanaf, dan houdt elk
13 gulden per dag over.
Voor meneer en mevrouw
Jansen hoeft die renovatie
niet. Het bespaart hen
6#
zij'
efct*
he:
ver-
de
ippij
igeP
tol
de
het
uit*
>re!f
ivo-
ad-
ver-
jrei
ver
ver*
1#
ordt
Olievlek
In Crooswijk voert men al
'nveeenhalf jaar een inhou
dingsactie. Zegt Vermeulen nu
dat huur inhouden tóch mag,
dan dreigt een olievlek-effect.
Stel je eens voor: Over een
Poosje wordt het stadhuis
overstelpt met verzoeken van
vhuurders uit andere delen van
de stad. In Lombardijen zit
i®en 'harde kern1 van potentié-
4e huurinhouders. In Hoogvliet
de huurders eveneens
goed genoeg verenigd om een
De Rotterdamse wet-
j houder Pim Vermeu-
len is de bedenkelijke
eer toebedeeld om als
lokaal gekozen volks-
vertegenwoordiger
een stadsvernieu-
wingsbeleid te voeren
op basis van een door
landelijke politici ge-
fabrieeerd volkshuis-
vestingsbeleid, dat
aan de realiteit van
!j 1983 voorbijgaat. Ver-
ij meulen heeft dat in
1 de gaten.
I De' PvdA-er ondervindt de
laatste tijd steeds meer, dat
het oorspronkelijke doel van
ji de stadsvernieuwing 'bou-
1 door Kees Jonker
wen voor de buurt' onhaal
baar begint te worden, omdat
de bewoners van de oude
wijken het gewoonweg niet
meer kunnen betalen. Hij
kan de gemoederen nauwe
lijks meer tot bedaren bren
gen. De stadsbestuurder, die
zich ook projectwethouder
woonlasten mag noemen,
heeft de minder draagkrach
tige huurder feitelijk niets te
bieden, dat zou kunnen lei
den tot een aanvaardbare
verlichting .van de woonlas
ten.
Vermeulen aan touwtjes ge
bonden aan een rijksbeleid.
Een verlengstuk van een
'Haagse politiek', die hij vol
strekt ontoereikend vindt. Een
'Haagse politiek' ook, die hij
sinds vorige week weer be
stuurlijk ongehoorzaam is.
Na een maandje de indruk te
hebben gewekt, dat hij de
huurinhoudingsacties - tegen
het rijk gericht - onaanvaard
baar vond, is hij tot de conclu
sie gekomen, dat huur inhou
den dan toch maar als actie
middel gehanteerd moet wor
den, Heel geforceerd natuur
lijk allemaal: een stadsbestuur
der, die zijn heil zoekt in be
stuurlijke ongehoorzaamheid,
omdat het hem niet lukt de
landelijke politici uit te leggen,
dat de stadsvernieuwing haar
doel voorbijschiet. Dan maar
een ondeugende marionet zijn.
Binnen veertien dagen zal de
wethouder zich wel om de ta-
'fel scharen met de bewoners
organisaties uit Crooswijk, het
,Oude Noorden, de Agniese-
Ibuurt en de Provenierswijk.
Hei gesprek zal gaan over de
manier waarop huurinhou
dingsacties voortaan door de
beugel kunnen. Oftewel: men
maakt een 'reglement', waarin
staat hoe stout huurders, wo
ningbouwcorporaties, ambte
naren en een weihouder mo-
igen zjjn.
;Stoui, want iedereen weet, dat
huur inhouden niet mag. Als
je een huis huurt, behoor je de
huur te betalen. Wanneer een
wethouder toestaat, dat er 'zo
maar' elke maand door een
groep actievoerende huurders
honderd gulden op een ge
meenschappelijke bankreke
ning wordt gestort, dan is het
rind zoek.
m ■-
eveneens het alles behalve
aangename verblijf in een
wooncontainer.
De Jansens zijn niet de eni
gen, die er zo over denken.
Veel meer mensen in hun
nabije omgeving doen dat.
In hun wijk scoort het per
centage uitkeringsgerech
tigden hoog: zo'n zestig pro
cent. En het groeit nog
steeds met nieuwe ontslage
nen en schoolverlaters.
Het brengt de maatschappe
lijk werkers steeds meer in
gewetensnood. Je kunt toch
geen oneerbare voorstellen
gaan doen. En dan staan de
Jansens er nog niet eens
het slechtste voor
Rotterdam staat toe, dat
huurders van 'goedkoopte-ei-
landen' uit protest tegen de
te hoge woonlasten honderd
gulden huur op een gemeen
schappelijke rekening stor
ten.
huurinhoudingsactïe te kun
nen starten.
Dat Rotterdam bij gebrek aan
beter toch maar doorgaat met
het gedogen van huurinhou
dingsacties en dus bestuurlijk
ongehoorzaam moet zijn, is
zeer triest. De machteloosheid
straalt ervan af. En tot over
maat van ramp bezint CDA-
staatsseexetaris, rar. Gerrit
Brokx, zich al over een straf
voor de ondeugende wethou
der.
De kans is groot, dat het rijk
een extraatje van 97 miljoen
voor het opknappen van aan
gekocht woningbezit niet aan
Rotterdam zal geven. Vorig
jaar beloofde- de toenmalige
minister Marcel van Dam
(PvdA) dat geschenk onder de
voorwaarde, dat het rijksbe
leid gevolgd zou worden. Dat
betekent nu, dat Brokx zich
ongeloofwaardig zou maken,
als hij het bedrag zou geven,
terwijl hij op de hoogte is van
Vermeuiens bestuurlijke onge
hoorzaamheid.
Als hij die 97 miljoen niet
geeft zullen het Gemeentelijk
Woningbedrijf Rotterdam
(GWR) - de in financiële pro
blemen verkerende beheerder
van veel aangekocht bezit - en
de overige corporaties met
aangekochte woningen in on
mogelijke problemen komen.
Het is ondenkbaar dat Ver
meulen op 2ijn standpunt te
rugkomt en alsnog de huurin
houdingsacties* afbouwt. De
wethouder heeft door terug te
komen op zijn oproep tot af
bouw duidelijk gekozen voor
de oude wijken. Hij zou zich
ongeloofwaardig maken, wan
neer hij op 'bevel' van Brokx
de oude wijken weer in de
steek zou laten.
Underdog
Een keihard politiek conflict
met het rijk ligt voor Vermeu
len in het vooruitzicht.
Hij mag zieh verheugen op een
unieke underdog-positie. Want
zelfs bij zijn Tweede Kamer
partijgenoten is nog niet het
besef doorgedrongen, dat de
stadsvernieuwing in haar hui
dige vorm op een dood spoor
zit. PvdA-parlementarier Wil-
fried de Pree noemde stads-
vernieuwingswijken onlangs -
tijdens een werkbezoek aan
het Oude Noorden - 'goed-
koopte-eilanden'.
Op 'goedkoopte-eilanden' toe
staan, dat een groep bewoners
als protest tegen de te hoge
woonlasten honderd gulden
huur inhouden, klinkt
vreemd.
2oals de zaken er thans voor
staan, hoeft Vermeulen niet te
rekenen op steun van zijn ei
gen landelijk gekozen partijge
noten. Dat laat twee mogelijk
heden voor* hem over: opstap
pen öf lijdzaam toezien hoe de
minder draagkrachtige huur
ders uit hun eigen wijken
moeten verhuizen, omdat zij
een nieilwbouw- of renovatie-
huur niet meer kunnen op
brengen. De eerste mogelijk
heid lost niets op en de tweede
roept vreselijke frustraties op.
Geruisloos
De stadsvernieuwingswethou
der van 's werelds grootste ha
venstad zit met zijn handen in
het haar.
Rotterdam: een grote stad,
waar 's lands armoede zich het
meest geruisloos concentreert.
Zoals 'rijke' mensen zowel in
direct als direct een aantrek
kingskracht op elkaar uitoefe
nen, hebben 'arme' mensen
dat evenzeer. Als je veel geld
hebt, ga je niet in een krot wo
nen. Als je weinig hebt, ben je
automatisch beperkt in je keu
ze van een huis: in de oude
wijken staan de goedkoopste
huurhuizen.
Het volkshuisvestingsbeleid
van het rijk gaat er in principe
vanuit, dat iedereen daarvan
moet kunnen profiteren. Ie
dereen moet immers ook naar
draagkracht meebetalen aa
uitvoering van dat beleid.
Stadsvernieuwingswethouder Pim Vermeulen:
zelf. bestrijdt.
een verlengstuk van een rijksbeleid, dat hij
Y
In praktijk begint 's rijks
volkshuisvestingsbeleid echter
steeds meer elitaire karakter
trekken te verionen.
Het huishoudboekje van aow-
ers, wwv-ers, bijstandsmoeders
en overige uitkeringsgerech
tigden toont dat aan. Onthul
lingen voor politici, die de
schijn wekken, dat 'de stads
ver nieuwingstr ei n moet blij
ven voortd enderen'.
Wanbetaling
Behalve de betrokken bewo
ners weten de maatschappelijk
werkers beter dan de meeste
parlementariërs hoe de vlag
erbij staat. Zij zijn niet natef.
Hun werkgevers het GWR
en de woningbouwcorporaties
- hebben een totale huurach
terstand van twaalf miljoen
gulden. Een kiem miljoen
daarvan is via huurinhou
dingsacties ontstaan. Leeg
stand veroorzaakt ruw geschat
een - jaarlijks af te boeken -
miljoen aan h uurderving.
Blijft over tien miljoen schuld
door wanbetaling.
GWR en corporaties beheren
zo'n 127.000 woningwetwonin
gen en aangekocht bezit. (Het
totale woningbestand van Rot
terdam bedroeg per 31 decem
ber 265.702).
Van die 127.000 woningen
staan er pakweg 7.000 leeg: de
sociale huisbazen hebben
120.000 huurders. Daarvan be
taalt negentig procent zijn
huur keurig op tijd. Tien pro
cent - 12,000 huurders - betaalt
te laat of niet. Van deze groep
wanbetalers heeft driekwart -
9.000 huurders - een achter
stand van ongeveer twee
maanden. Uitgaande van een
gemiddelde huur van 300 gul
den valt dan te veronderstel
len, dat 5,4 miljoen (2 x 300 x
9.000) van die tien miljoen
huurschuld nog wel valt in te
vorderen. Immers: de laatste
waarschuwende aanmaning
zal de huurder eieren voor zijn
geld doen laten kiezen.
Resteert nog een huurschuld
van 4.6 miljoen en een groep
van 3.000 wanbetalende huur
ders. Drieduizend huurders,
die een gemiddelde huur
schuld hebben van 1.533, Dat
zich juist onder hen veel uit
keringsgerechtigden bevinden,
laat zich raden.
Probleemgeva 1 len
Toen wethouder Vermeulen
eind april zijn aanvankelijke
oproep tot afbouw van de
huurinhoudingsacties deed.
koppelde hij dat aan de aan
kondiging de totale huurach
terstanden te willen invorde
ren. Op zich is dat laatste hele
maal niets bijzonders. Het is
gewoon de plicht van een soci
ale huisbaas huurpenningen te
incasseren. Doet hij dat niet,
dan functioneert hij niet goed
óf - in het geval van het toe
staan van inrtoudmgsaciies - is
hij bestuurlijk ongehoorzaam.
Wat juist wèl bijzonder was
aan Vermeuiens aankondiging
was het grote aantal slagen,
dat hij - gevraagd naar hoe dat
invorderen nu eigenlijk in zijn
werk zou gaan - om de arm
moest houden. In een niet be
nijdenswaardige positie Liet hij
weten, dat de hulp van de Ge
meentelijke Sociale Dienst
(GSD) en de Gemeentelijke
Kredietbank ingeschakeld zou
moeten worden om probleem
gevallen te helpen.
Uiterst marginale 'oplossingen'
zijn dat: extra steun van de
GSD drukt uiteindelijk op de
begroting van de minister voor
sociale zaken. Deze bewinds
man zal zich vervolgens ge
noodzaakt zien om nóg meer
te snoeien op de uitkeringen.
Resultaat is: uitkeringen om
laag, woonlasten dus verhou
dingsgewijs omhoog.
De andere hulp van de Ge
meentelijke Kredietbank, die
drieduizend huurders met
1.533 huurschuld in de gele
genheid zou kunnen stellen de
schuld tegen een schappelijk
rentepercentage m vijf jaar
tijd af te lossen, is evenmin het
ei van Columbus. Het zou tot
gevolg hebben, dat de minder
draagkrachtige huurder te
weinig overhoudt om van te
kunnen leven.
Dat hij zijn toevlucht moet
zoeken in het zwarte circuit,
mag dan nauwelijks meer im
moreel genoemd worden
Maar ook daar valt de laatste
tijd niet zo veel meer weg te
slepen. In de Rotterdamse ha
ven mag je tegenwoordig blij
zijn een tientje per uur op te
strijken voor zwaar sjouw
werk. Illegaal barpersoneel
'draait' al jaren op de fooi.
Geen enkele 'zwarte* job biedi
zekerheid. De sociale onrust in
de oude wijken groeit. Het
aantal inbraken neemt hand
over hand toe. Het zijn niet
meer alleen heromeverslaaf-
den, die op inbrekerspad gaan.
Het zijn ook 'gewone' wijkbe
woners, die elkaar bestelen.
Omdat het water hen tot aan
de lippen gestegen is.
Omslachtig
In de oude wijken van Rotter
dam moet nog enorm veel
stadsvernieuwing gepleegd
worden. Nog duizenden oud
bouw woningen moeten een
opknapbeurt ondergaan. Of
moeten gesloopt worden voor
nieuwbouw. Althans: dat is de
bedoeling van optimistische
actie-, beleids- en bestem
mingsplannen. Boekwerken,
die wat weg beginnen te krij
gen van science fiction-litera-
tuur.
Het wordt tijd, dat 'politiek
Den Haag' de problematiek
van de grote steden eens se
rieus gaat nemen. Dat voor
komt, dat Vermeulen uit
vluchten moet gaan zoeken in
bestuurlijke ongehoorzaam
heid. Noodgedwongen ondeu
gend zijn om te laten weten,
dat het rijksbeleid niet meer
klopt. Dat is nogal omslachtig.
h
