13
m
Si
SM
Weena start met haperingen
De onmacht
van de
basisschool
Van der Louw
blaast
Maritiem
Delfshaven open
ölpB 8
fÉH
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
li juni 1993
Er is geen probleem zo complex in het lager on
derwijs, als dat van de buitenlandse leerlingen.
Dat is een conclusie die in de gesprekken met de
Rotterdamse schoolhoofden telkens weer werd
getrokken. Gek is dat niet natuurlijk, want wat
moet een leerkracht met een knulletje dat van
de ene dag op de andere het Turkse platteland
verruilde voor een lagere school in de Rotter
damse binnenstad? De schapen voor het razende
verkeer, de traditionele strak georganiseerde
maatschappij voor de plots absurde vrijheid van
ons westerse land.
Gerrit Visser van de Albert Plesmanschool stelt
in deze aflevering van onze serie gesprekken
met Rotterdamse schoolhoofden dan ook onom
wonden vast dat zijn leerkrachten niet in staat
zijn om buitenlandertjes adequaat op te vangen.
Als buitenlandse ouders hun kinderen aanmel
den waarschuwt hij: „beseft u wel dat wij uw
kind niet voldoende kunnen bieden..."
Praten over de leerlingen uit andere culturen is
praten over de onmacht van ons Nederlandse
onderwijs. De onmacht om de buitenlandertjes
hetzelfde te geven als de Nederlandse leerlingen
èn hen tegelijkertijd in de eigen culturele waar
de te laten.
In deze zesde aflevering van onze serie praten de
schoolhoofden over die onmacht. En over oplos
singen, voor zover die althans te vinden zijn.
Buitenlandse kinderen missen
een jaar Nederlands onderwijs
Rotterdam Buitenlandse kinderen krijgen op de la
gere school één dag les in de eigen taal en cultuur. Zij
worden die dag uit de klas gehaald om door een leer
kracht uit het vaderland te worden onderwezen. De
klas gaat gewoon door met het Nederlandse lesrooster
en die lessen worden dus door de buitenlandse leerlin
gen gemist. Als je al die verloren uurtjes optelt, over de
gehele lagere school genomen, missen die buitenlan
dertjes een heel jaar Nederlands onderwijs.
Zij beginnen de school met een
achterstand en zullen dat nooit
meer inhalen. Een schokkende
tekortkoming van het vader
landse onderwijs. Maar hei is
relfs nog erger: Na zes jaar la
gere school liggen buitenland
se kinderen vérder achter op
de Nederlandertjes, dart toen
zij op school kwamen.
Wim van Kan van Combina-
tie'70 in het Oude Noorden
kijkt zorgelijk. „Het is een
heel moeilijke kwestie: aan de
ene kant hebben die leerlin
gen er recht op de eigen taal
en cultuur te leren, aan de an
dere kant ontneem je hen dan
kansen in de Nederlandse
maatschappij, Misschien zou
het een oplossing zijn om van
de eigen taal een keuzevak te
maken, zoals Engels zal zijn in
de nieuwe basisschool. Dat
keuzevak moet dan ook in het
voorgezet onderwijs mogelijk
zijn. Maar het bijbrengen van
de cultuur hoort in mijn ogen
tot de taken van thuis."
Onderschat
Het probleem van de buiten
landse kinderen is jarenlang
onderschat. Men is er altijd
vanuit gegaan dat de tna! de
enige moeilijkheid was. Als de
kinderen eenmaal Nederlands
konden spreken zou het leed
wel geleden zijn. En dus ont
wierp het rijk een regeling
waarin ervan uit werd gegaan
dat twee jaar extra aandacht
voldoende zou zijn om de bui
tenlandse leerlingen aan
spreekbaar te maken. Na die
twee jaar zouden de kinderen
zonder al ie veel problemen
het Nederlandse onderwijs
hunnen volgen en kon de ex
tra aandacht dus worden ver
minderd, zo meende inen lan
ge tijd.
Jan de Vos van de Zonne-
kantschool (65 procent buiten
landse kinderen) laat er geen
twijfel over bestaan: „Twee
jaar is absoluut niet voldoende
om de kinderen goed Neder
lands te leren. Ja, misschien
dat het elders in het land,
waar de klassen uit overwe
gend Nederlandse kinderen
bestaan, wel mogelijk is. Daar
kun je kinderen wellicht in
een half jaar Nederlands leren,
omdat de voertaal in de klas
ook Nederlands is. Maar als
meer dan de helft van de kin
deren buitenlands is, is twee
jaar absoluut onvoldoende."
Geen noodzaak
In die gevallen is voor de kin
deren de noodzaak om dage
lijks Nederlands te spreken
verdwenen. Aad Vermaai
(De Dukdalf): „Thuis en op
straat spreken zij Turks en als
het effe kan, doen zij dat op
schooi ook. Bij zulke grote ge
tallen is er geen dwang mee
om Nederlands te Ieren spre
ken. Vooral bij de Turkse kin
deren is het een probleem. An
dere bevolkingsgroepen, die
meer geïsoleerd zijn, zijn wel
gedwongen Nederlands te le
ren om zich verstaanbaar te
maken."
Wim van Kan„Als je een
klas hebt met zes tot zeven
verschillende nationaliteiten,
en maar één Nederlands kind,
dan svordt het verschrikkelijk
moeilijk om Nederlands aan te
leren. Toch geldt ook in die si
tuatie dal na twee jaar de faci
liteiten worden terugge
schroefd."
Jan de Vos:,,Als je hier in de
wijk brood gaat halen, hoef je
al niet eens Nederlands te pra
ten. Je kunt gewoon bij de
aantal buitenlandertjes dat op
een school zit is voor sommige
ouders ook bepalend bij de
schoolkeuze. Jur Kats is zich
ervan bewust dat een aantal
ouders voor de Van Oldenbar-
neveld school kiest omdat daar
minder buitenlandse leerlin
gen zitten dan op andere scho
len. „Ouders hebben nou een
maal het gevoel dat hun kin
deren minder aandacht krij
gen in een klas vol buiten
landse kinderen. Dat gevoel
krijg je niet weggepraat.
Wij hebben ook wel buiten
landse leerlingen, maar geven
op een vrij traditionele manier
les. Wij gaan bij het onderwijs
uit van de Nederlandse taal.
Op onze school zitten 20 bui
tenlandse nationaliteiten op
1B0 leerlingen."
Er komen vrij veel buiten
landse ouders die hun kinde
ren bij Kats aanmelden. „Ik
vraag dan'in de eerste plaats:
spreekt uw kind Nederlands?
Niet? dan wordt het moeilijk.
Ik weiger weieens kinderen
als ik denk dat ik het niet aan
kan; kinderen kunnen zich
soms nauwelijks verstaanbaar
maken. Dan is er voor ons
geen beginnen aan. Het onder
wijzend personeel is er niet
voor opgeleid om les te geven
aan buitenlandse kinderen,"
daan wordt. De Vos wijst op
het bestaan van wat hij nocr.it
de video-files. „Turkse en Ma
rokkaanse wijkbewoners die
elke avond drie films in de ei
gen taal huren en daar de hele
avond naar gaan kijken."
Poliliek
De Vos verwijt de politiek dat
er nooit*een beleid gevoerd is
"TT
Turkse bakker terecht. Lek
ker brood hoor, want gaan er
ook weleens halen, maar de
noodzaak om Nederlands te
spreken wordt in de wijk
steeds minder. Er zijn kinde
ren die al zes jaar in Neder
land verblijven, maar nog niet
meer spreken dan een brab
beltaaltje."
Het aanleren van Nederlands
wordt ook bemoeilijkt doordat
er thuis nauwelijks iets aan ge-
ten aanzien van de buiten
landse kinderen in het Neder
landse onderwijs. „Men heeft
gewoon leerkrachten op de
scholen neergepoot en verder
niets." Het verleidt hem tot de
uitspraak: „Hadden we die cri
sis maar tien jaar eerder ge
had. Dan had men tenminste
keuzes moeten maken."
„Dan had men zich afge
vraagd: wat doen we met scho
ten die volstromen met buiten
landse kinderen? Voeren we
een spreidingsbeleid om dat te
voorkomen? En wat doen we
met de eigen taal en cultuur?
Moet dat worden versterkt of
juist worden afgezwakt..."
Frans Meijer van de Leef-
langschool voor moeilijk le
rende kinderen haakt daar op
in. „Er is nooit goed onder
kend dat wij in het buitenge
woon onderwijs buitenlandse
kinderen hebben: niemand
heeft ooit gezegd wat wij met
deze kinderen aan moesten.
De ouders hebben natuurlijk
het gevoel: eens keren we te
rug. Maar in heel veel geval
len komt het daar niet van.
door Richard Stomp
toto: Ben Blumers
Als overheid moet je op zo'n
moment een standpunt inne
men. Je moet afwegen of je
het onderwijs in eigen taal en
cultuur serieus wil nemen of
niet. Als de overheid niet dui
delijk maakt wat zij wil, hoe
moeten de mensen in de prak- Buitenlands© kinderen.... in
tijk dat dan uitvoeren?" twee Jaar Nederlands leren
bleek een illusie....
Leerkrachten
Gerrit Visser (Albert Ples
manschool) benadrukt dat de
Nederlandse onderwijzers niet
zijn „geprofessionaliseerd om
les te geven aan buitenlandse
kinderen. Mijn onderwijzer
heeft gewoon geen opleiding
gehad voor het lesgeven aan
buitenlandertjes. Wat voor ex
tra tijdje ook aan die kinderen
besteedt: ze zullen niet of nau
welijks vooruit gaan. Als bui
tenlandse ouders hun kinde
ren komen aanmelden zal ik
ook zeggen: beseft u wel dat
wij uw kinderen niet voldoen
de kunnen bieden. U kunt be
ter naar die school gaan waar
meer van die kinderen zijn.
Daar zijn ook voldoende facili
teiten."
Visser heeft een eigen plan
voor les aan buitenlandse leer
lingen. „Ik denk dat je hier in
Ommoord een school zou moe
ten hebben voor dc buiten
landse kinderen, waar de leer
lingen op eigen niveau, van ei
gen leerkrachten les zouden
kunnen krijgen. Ik denk dat
vooral vakken als rekenen,
taal, lezen en godsdienst eerst
door de eigen leerkracht in de
eigen taal zouden moeten wor
den gegeven. Ieder volgt die
lessen in zijn eigen cultuur tot
de bel gaat en men samen ver
der gaat aan dramatische ex
pressie. Musische vorming
neemt daarbij een belangrijke
plaats in.
Na geruime tijd zouden de Ne
derlandse en buitenlandse
leerlingen dan samen lezen en
taal moeten krijgen. Het is al
leen de vraag waar die over
stap moet liggen."
Schoolkeuze
D'r wordt in het openbaar niet
graag over gepraat, maar het
Buitengewoon
onderwijs
In het buitengewoon onder
wijs is het allemaal een graad
je erger dan in het reguliere
onderwijs, zo blijkt uit het ge
sprek met Frans Meijer. Het
onderwijs in eigen taal en cul
tuur wordt niet op de scholen
voor buitengewoon onderwijs
zelf gegeven. De leerlingen
gaan een dag in de week naar
een reguliere school in de ei
gen buurt.
Daardoor is er volgens Meijer
geen zicht over en weer hoe er
gewerkt wordt. „Wij hebben
gezegd: geef ons in godsnaam
een eigen leerkracht. Laat die
helpen bij het contact met de
buitenlandse ouders en bij het
toelatingsonderzoek. Dat laat
ste is belangrijk, omdat buiten
landse ouders vaak geen idee
hebben wat voor school dit is.
Of ze denken dat het een ge
wone school is of in het andere
geval een school voor gekken.
Dat komt ook omdat in hun
land vaak geen buitengewoon
onderwijs bestaat,"
Het buitengewoon onderwijs
heeft er herhaaldelijk voor ge
pleit om de lessen eigen taal
en cultuur op school te geven.
Een jaar geleden brachten de
buitenlandse leerkrachten het
zelf naar voren. Tot op dit mo
ment is daar niet op gerea
geerd.
Oplossingen
Kan het onderwijs de proble
men van de buitenlanders
aan?
Jur Kats. „Het onderwijs
krijgt het probleem van de
buitenlanders op zijn dak ge
schoven, maar ik denk dat het
onderwijs alleen het niet aan
kan. Het kan er wel toe bijdra
gen, maar het onderwijs alleen
kan geen oplossing vinden.
Leerkrachten op scholen met
veel buitenlandse kinderen
zeggen natuurlijk dat het wel
goed gaat. Maar ja, wie zegt
nou dat het fout gaat als zijn
eigen baan op het spel staat.
Het probleem is dat thuis alles
vaak weer wordt terugge
draaid. Er ontstaan zelfs con
flicten tussen ouders en kinde
ren. Ik denk dat het een gene
ratie zal duren voordat een
échte oplossing wordt gevon
den."
Aad Vermaat: „Clubhuizen
en scholen hebben met dezelf
de kinderen te maken. De
aanpak moet dan ook niet op
houden buiten de schooldeur,
huisdeur of clubhuisdeur: het
is één geheel en je moet het
ook op die manier aanpak
ken."
Toch is een plan om huis,
school en clubhuis te laten sa
menwerken, In Feijenoord
hebben de ouders alweer afge
haakt. „Het is dus weer een
clubje van ingewijden aan het
worden", zegt hoofd leidster
Nora Prinsen somber.
Wim van Kan: „Ik pleit er
voor dat van de faciliteitenre
geling wordt afgeweken. Er
moet worden gekeken naar de
situatie per school, de normen
van het rijk moeten niet lan
ger gelijkluidend zijn voor
heel Nederland. Nu krijgt een
school in Hillegersberg, met in
elke klas één buitenlands kind
een halve leerkracht extra. Ik
zeg dan: haal die leerkracht
daar weg en zet hem op een
school neer waar hij echt no
dig is."
Met hoorngeschal open
de Rijnmond-voorzitter
André van der Louw gis
teravond het jaarlijks te
rugkerende festijn 'Mari
tiem Historisch Delfsha
ven'.
Drie dagen lang staat
Delfshaven, het historisch
paradepaardje van de
Maasstad, voiop in de be-
wngsteiling: dixieland-mu-
2|ek, allerhande demon
straties en tentoonstellin
gen wedstrijden, schip-
Persbal en zelfs een fak
kelvaart moeten de be
langstelling voor Delfsha
ven nog vergroten.
Gisteravond lukte dat dui
delijk niet: slechts een
Handjevol belangstellenden
aanschouwden de ope
ningshandelingen door de
oud-burgemeester van
Rotterdam. Dat is jammer,
Want met al die muziek en
bijzondere evenementen is
net oude stukje Rotterdam
deze drie dagen nog aan
trekkelijker dan het door
gaans al is.
Rotterdam Niet zon
der haperingen heeft
Weena Wilhelmina, het
driebandenteam van Ne
derlands kampioen Joop
de Wilde, met een suc
cesvolle proloog een
nieuwe aanval ingezet
op de Coupe d'Europe.
De formatie moest zich
oppeppen tegen FC de
Porto, dat na een neder
laag in de openingspar
tij voor een laatste kans
streed. Vooral door ka
rakterspeler Piet de
Jong bleef Weena door
een 6-2 zege meetellen.
Want door het aantal van vijf
teams in de eindstrijd weet de
Rotterdamse titelverdediger al
vrij snel waar het 3an toe is.
Kopenhagen, dat al enkele ja
ren een vrij sterk collectief
door
Hans Coolegem
heeft, presenteerde zich op de
eerste dag als een voorname
favoriet. De Denen, onder
aanvoering van Hans Laursen.
versloegen in de openings
match FC de Porto en nadien
nog Wenen met de maximale
cijfers van 8-0. Het betekende
na de eerste dag stevig de lei
ding in het klassement en een
teamgemiddelde van meer dan
één moyenne, omdat Kopen
hagen vooral tegen de Oosten
rijkers middels Laursen en
Kurt Christensen danig huis
hield.
Wereldkampioen Raymond
Ceulemans, die de titelstrijd in
het onlangs geopende biljart
centrum Groot Weena opfleurt
met de deelname van zijn
zoons Coen (22) en Kurt (20),
kwam op de eerste dag nog
niet tot een bewonderenswaar
dige prestatie. De Belgische
crack leidde z'n team {Royal
Mechelen) weliswaar naar een
6-2 zege op Wenen, maar er
zat voor de ruim honderdvou
dige kampioen geen glans op
z'n persoonlijke overwinning.
Tegen de degelijk verdedigen
de Wolfgang Anreitter kwam
de bekendste Belgische kaste
lein tot 60-40 in 57 beurten,
hetgeen een moyenne van
1.052 impliceerde. Coen en
Kurt Ceulemans debuteerden
in de eindstrijd ook met een
overwinning. Alleen Jos de
Meyer struikelde.
Overigens overtrof Neder
lands kampioen Joop dc Wilde
Raymond Ceulemans in moy
enne. De Delftenaar had tegen
de Portugees Mario Machado
één beurt minder nodig. Ma
chado, al 50 jaar en tienvoudig
kampioen van zijn land, reikte
net tot de helft. Omdat Ron
Schumann op tijd Manuel de
Sousa van zich af kon zetten,
bleven bij de Rotterdammers
alle ogen gericht op Puck van
Aart en Piet de Jong. Met als
merkwaardige constatering,
dat Van Aart in het slot van
z'n partij volledig 'vast' zat en
De Jong juist in deze fase op
ponent Alipio Jorge vastpinde.
Poedels
Piet de Jong corrigeerde een
26-40 achterstand erg knap,
waardoor hij nog met 50-48
won. Puck van Aart daarente-
Raymond Ceule
mans, die in Rotter
dam voor een pri
meur zorgt door
met zijn zoons
Coen en Kurt sa
men in één team uit
te komen, poogt de
Europese beker
voor driebanden
teams uit de han
den van Joop de
Wilde te trekken.
De overige leden
van Weena Wilhel
mina slaan het tafe
reel lachend gade,
omdat de Neder
landse titelverdedi
ger zich niet zo
maar gewonnen
geeft.
gen leek met 46-40 eenvoudig
naar het einde te spelen, toen
het tegen Lucinio PerdigSo
plotseling stokte. Tien poedels
op rij bleek voor de Portugees
voldoende te zijn om nog met
49-50 te winnen. Puck van
Aart derhalve: „Vorig jaar
verloor ik in dit kampioen
schap ook m'n eerste partij.
Achteraf was het m'n enige
nederlaag en werden we toch
Europees kampioen. Dat is nu
ook nog mogelijk. Het gaat om
de prestatie als team en niet
persoonlijk. Alhoewel een
teamgemiddelde van boven de
één, dat we nu net niet haal
den, natuurlijk wel stimule
rend werkt".
Stand na de eerste dag: 1. Ko
penhagen 2-4 {16 partijpunten)
2. Weena 1-2 (6); 3. Royal Me
chelen 1-2 (6); 4. FC de Porto
2-0 (2); 5. Wenen 2-0 (2).
