DE OUDE SWINGERS IN TOPVORM
KUNST/RTV
termeulen
'Werken
voor massa
van gewone
mensen'
Bezoek
gelijk aan
1982,
consumpties
verdubbeld
Vaste TROS-
avond op
zaterdag
Hilversum De
Verenigingsraad (het
'parlement') van de
VARA is zaterdag in
grote meerderheid
akkoord gegaan met de
hoofdlijnen van het
totaalplan over de
toekomst van de
VARA.
De raad stelt wel als
voorwaarden, dat bij de
uitvoering van het
bestuursplan geen
concessies aan de
identiteit van de VARA
worden gedaan, dat de
kwaliteit van de
programma's omhoog
gaat en dat de VARA
weer gaat werken voor
de 'massa van gewone
mensen'.
Nu de raad het
totaalplan heeft
goedgekeurd, zal het
bestuur'tot en met
november met
personeel en bonden de
toekomstplannen gaan
dootnemen.
Het '4V AR A-bestuur
kwam twee weken
geleden naar buiten
met het totaalplan voor
de omroepvereniging.
Daarin worden
voorstellen gedaan om
de VARA uit de huidige
situatie van een te groot
personeelsbestand,
teruglopende kijk- en
luistercijfers, een
afnemend aantal leden
en financiële tekorten
te hélen.
Rotterdams Nieuwsblad
maandag
'-11 jub 1983
Den Haag als jazz-Mekka
Den Haag De vier grote
jazz-senioren die het North
Sea Jazzfestival voor veJen
tot dè grote attractie maak
ten, Ray Charles (vrijdag),
Oscar Peterson (gistermid
dagStephane Grappelli en
Lionel Hampton, hebben
hun publiek op maat be
diend.
Al is daar wat 'de grote uit
smijter van North Sea Jazz'
Lionel Hampton betreft, wel
een kanttekening bij te ma
ken. Het eerste Hampton-con
cert startte gisteravond name
lijk vijf kwartier te laat en de
vele honderden die naar
Hampton hun programma ge
regeld hadden, kwamen daar
door stevig in de knel.
,De vibrafonist Hampton was
"opnieuw geniaal en aan de vir
tuositeit van zijn orkest valt
ook niet te twijfelen. Maar: 't
is niet meer het grote show-or-
Tïest van enkelë jaren terug.
De sterk gewijzigde en op
nieuw verjongde bezetting
kreeg van de oude 'Hamp' ar
rangementen van een modern
signatuur dat men niet ge
wend is van dit orkest.
Jongeren zullen het wellicht
hebben toegejuicht dat Hamp
ton aan zijn succesformule
door Jaap Koopmans
durft te sleutelen, dat hij nieu
were muziek maakt. Maar een
mevrouw naast ons drukte het
treffend uit: ,,'t Is niet meer zo
gezéllig als vroeger".
Zaterdagavond werd de show
al vroeg gestolen door Ray
Charles. De 50-jarige pianist
zanger-componist {ofwel "The
Genius', zoals hij werd aange
kondigd) lijkt op het hoogte
punt van zijn carrière. Hij
zong weliswaar voor een groot
deel bekende stukken, maar
die werkte hij op een zo ener
verende manier uit, bijgestaan
door 2ijn uiterst gedisciplineer
de big band, dat er geen spra
ke was van 'oude kost'. Zijn
bereik en volume zijn groter
dan ooit.
'Georgia' was de eerste her
kenning, van 'Come rain or
come shine" maakte hij een
heel concert en met can't
stop lovin' you' kreeg hij de
zaal geheel plat. Toen ook nog
de Raeletts kwamen meedoen
was het feest helemaal groots
en meeslepend. De meisjes met
hun zoete geluid die ineens la
ten merken dat ze ook de
blues in hun bloed hebben
maakten de show compleet.
Ray Charles weet wat er van
hem wordt verlangd en hij
geeft meer dan dat. Ovationeel
applaus was zijn deel.
Over Oscar Peterson valt na
tuurlijk niks meer te schrijven i
dan wat we met vrijwel ieder
jaar geschreven hebben: hij is
nog precies dezelfde klavier
virtuoos zonder slijtage-ver-
schijnselen en hij maakt de
zelfde fascinerende muziek.
En opnieuw was het publiek
niet te temmen. De 58-jarige
Canadees zorgt met zijn over
dosis aan techniek en zijn
enorme swing dat hij de PWA-
zaal iedere keer weer bomvol
krijgt.
Grappelli
Van de weinige jazz violisten
die er zijn, is de beroemdste de
75-jarige Fransman Stephane
Grappelli. Hij kreeg naam met
de vooroorlogse Hot Club de
France {met Django Reinhardt
als gitarist), vanaf '43 speelt hij
met eigen —wisselende
groepen.
Grappelli speelde gisteravond
niet in de PWA, zoals de ande
re oude swingers, maar in de
Carrousselzaal 1. Het verschil
is, dat men voor de PWA extra
moet betalen en vooral dat de
Carrou&selzaal waarin ook
voedsel wordt verkocht ru
moeriger is.
Het swingfeest van Grappelli
heeft ooit een hoogtepunt ge
had in een opname met Oscar
Peterson, de Franse meester
heeft bovendien een schitte
rende elpee gemaakt met Me-
nuhin. Zelf liet hij gisteravond
zijn bedrevenheid in de barok
muziek merken met een. schit
terende intro Voor 'How high
the moon', een verbluffend
strak en helder gespeelde im
provisatie die overging in de
joyeuze swing die we van hem
gewend zijn,
'How high the moon' was de
tweede toegift: het publiek
wilde hem naar niet laten
gaan. Misschien past dè wat
slordige sfeer van zo'n Car
rousselzaal best bij de char
mante en zo pretentieloos
schijnende Grappelli.
Gisteravond ook nog even ge
luisterd naar de 'John Lee
Hooker Coast to Coast Blues
Band'. Ha blues!, dachten wij
verheugd, maar daar leek het
helemaal niet op. Een in het
Hooker-genre niet geheel
thuisloze vertelde ons dat het
'Rhythm and blues' heette en
dat was wat anders.
'Jazzoholic
Blues werd onder meer gezon
gen door de vermaarde Engel
se zangeres en wasbord be-
speelster Beryl Bryden. Zij
zong in de Sweelinckzaal en
werd begeleid door een schit
terend groepje oude stijl-spe
lers, getiteld 'The Jazzoholics
Anonimous'. Deze groep deed
de eerste helft van het concert
en dat was dikke pret, vooral
toen een tweetal een heuse
boogie woogie op de piano ten
beste gaf.
Beryl Bryden zong onder meer
een nummer van Billie Holi
day en dat leek bijna profaan:
Bryden is tenslotte een typi
sche music hall-ster. Het werd
al met al een heel aardig en
warmbloedig concert, met al
weer een zeer enthousiast pu
bliek.
Voor de bluesliefhebber was
het een diepe teleurstelling
dan de aangekondigde zanger
Big Joe Turner verstek liet
gaan. Die aankondiging had al
verwondering gewekt: in ok
tober vorig jaar schreef het
'oude stijl'-blad Revival dat de
'boss of the blues' niet meer
naar Europa zou komen, In
een interview in New York
had Turner gezegd: „Een At
lantische overtocht zit er niet
meer in". Organisator Paul
Acket vertelde dan ook op de
vraag waarom Turner er niet
was: „Hij wou graag zijn laat
ste Europa-tour maken, maar
de dokter heeft 't hem verbo
den".
Acket vertelde ook dat North
Sea Jazz '84 formeel nog niet
zeker is (al staan de data voor
'84 al vast: 13, 14 en 15 juli),
maar de gemeente Den Haag
komt in ieder geval over de
brug en met het Rijk wordt
onderhandeld. En Oscar Pe
terson komt ook!
Consumpties
We zijn het zo gewend, het
consumptie-lijstje van het
North Sea Jazzfestival. Wel
aan: er is bijna twee keer zo
veel geconsumeerd als vorig
jaar door ongeveer hetzelfde
aantal bezoekers: 30,000.
25.000 sticks saté, 45.000 brood
jes, 5.500 salades, 2000 vegeta
rische schotels, 9000 haringen,
7.500 gerookte worsten, 750
biefstukken',1 10.000 hambur-
gers, 40.0001 glazen bier en
25.000 flege? fris.
Er is op North Sea Jazz nog
nooit zoveel verzwolgen als
deze keer.
Den Haag Het is maar goed dat de jazzmuziek
nooit tot religie is verheven. Dat het Congresgebouw
nooit uitgeroepen zal worden tot officiële bedevaart
plaats voor liefhebbers van muzikale improvisaties en
dat festival-organisator Paul Acket geen profetische
ambities heeft. Want anders was Den Haag al vele ja
ren te klein geweest om het aantal jazzgelovigen te
herbergen.
Het North Sea Jazz Festival, 's werelds grootste jazzma-
nifestatie, die het afgelopen weekend voor de achtste
maal gehouden werd, is immers langzaam maar zeker
aan het uitgroeien tot het Mekka van de jazz. Tot een
trefpunt voor allerhande nationaliteiten, die drie dagen
lang het Wonder van de improvisatiemuziek onder
gaan, verdeeld over zo'n slordige 150 concerten en va
riërend tussen archaïsche vormen en hypermoderne
stijlen.
Bobby McFerrin...elastieken stembanden...
Tot een heilige plek derhal
ve, waar je als liefhebber
toch minstens éénmaal lijf
elijk aanwezig moet zijn ge
weest om voor vol aangezien
te kunnen worden en waar
je het heen en weer hollen
tussen dakterras en souste-
rainzaa1 een bezigheid die
je het gevoel geeft van een
menselijke jojo op de koop
toe neemt.
Want klagen is taboe tijdens
dit monsterevenement. Het
onverwacht uitvallen van ve
detten als Monty Alexander,
door Willem Bruring
David Murray, Big Joe Turner
en Dr.John werd bijvoorbeeld
slechts voor kennisgeving aan
genomen en zelfs het feit dat
de kwaliteit van het gebodene
over het geheel genomen min
der was dan bij voorgaande af
leveringen mocht de pret niet
drukken. Het North Sea Jazz
Festival is een instituut gewor
den, dat is wel duidelijk.
Mode draden
Overigens zou 'North Sea'
.zichzelf niet zijn geweest als er
ook ditmaal niet in bijzondere
programmapunten was voor
zien. Zo had de organisatie, be
wust of onbewust, een groot
aantal rode draden in het pro
gramma aangebracht. Er was
bijvoorbeeld een reeks 'batt
les', die achtereenvolgens de
trompet, trombone en tenor
saxofoon tot onderwerp had
den. Er waren opmerkelijk
veel Latijns-Amerikaanse for
maties en er was zelfs een
mini-verlengstuk op het Ja
pan-thema van het recente
Holland Festival. Soms kwa
men die rode draden spontaan
tot stand, zoals de vele Thelo-
mous Monk-herdenkingen die
de openingsavond kenmerk
ten, soms ook uiterst gefor
ceerd, wat het geval was bij
het eerbetoon aan pianist Mose
Allison, dat uitgroeide tot een
gigantische zeepbel. Maar
daarover straks.
Dat de geest van de vorig jaar
overleden pianist Thelomous
'Sphere' Monk ook bij de vele
bezoekers van het festival be
hoorde, werd meteen al de
eerste avond duidelijk. Bij de
groep 'Sphere' vooral, die on
der leiding van ex-Monk-teno-
rist Charlie Rouse terugblikte
op de grote pianomeester.
Rouse bleek na een serie com
merciële uitstapjes weer naar
vertrouwde sferen te zijn afge
daald en dat leverde een zeer
ambachtelijk concert op. Zon
der memorabele hoogtepunten
weliswaar, maar met voldoen
de overtuiging om langer dan
een kwartier te blijven boeien.
Shepp
Dat kon niet gezegd worden
van Archie Shepp. Deze tenor
saxofonist heeft nog nauwe
lijks een North Sea Festival
overgeslagen en komt om die
reden al geruime tijd in aan
merking voor een vast appar
tementje binnen het festival-
complex. Dat wil zeggen: als
hij zich voortaan beter presen
teert. Nog afgezien van de
schermutselingen rond de pia
nokruk de vaste begeleider
had een vliegluig-aansluitmg
gemist werd Shepp's optre
den immers gekenmerkt door
matheid en desinteresse, Een
kortstondige opleving in
Monks 'Round about midnight'
uitgezonderd.
Diezelfde compositie klonk
overigens bijna tegelijkertijd
twee verdiepingen lager bij
het achtmans trompetgebeu-
ren 'Trumpet-no-end* en had
zich zowaar ook in het reper
toire van pianist Chick Corea
en vibrafonist Gary Burton
weten binnen te dringen. Deze
beide muzikanten verzorgden
een duo-concert met muisstil-
makende, tot het uiterste door-
gecomponeerde muziek, waar
in techniek het belangrijkste
element bleek te zijn. Wat
vooral tot uitdrukking kwam
Art Ensemble of Chicago.-.schitterende visie op de jazzgeschiedenis...
Paquito d'Rivera... razende
improvisaties...
Ray Charles...bereik en volu
me groter dan ooit...
in de Satie-achtige 'Children's
Songs' en Gary Burton's ge-
truucte spel met vier mallets.
Niettemin leverden Corea en
Burton fascinerende klanken
af. Net als tenorist Bennie
Wallace, die ten overvloede
bewees een van de interessant
ste musici van dit moment te
zijn. Zijn staecato-achtige wijze
van improviseren omvatte
vele stijlen die op een uitgeba
lanceerde manier werden sa
mengevoegd. Spannende ge
luiden leverde dat op, die een
hoogtepunt bereikten in een
pesterige calypso en een even
fraaie als ruige ballad.
Brood
Ruig was ook het trefwoord bij
het optreden van Herman
Broods 'Wild Romance'. Een
eerbetoon aan pianist Mose Al
lison. maar daar was weinig
van te merken, want Brood
mag dan een devoot bewonde
raar zijn van deze grijze piano-
meester, de aanwezigheid van
Allison gaf hem geen aanlei
ding zijn overigens vlekkeloze
poprepertoire ook maar een
millimeter aan te passen. Zo
dat het aanschuiven van Mose
Allison aan het eind van het
optreden eerder een merk
waardig incident was dan een
logische voortzetting van dit
gezochte eerbetoon.
Nee, de écht interessante klan
ken stegen vrijdagavond op
een geheel andere plaats op. In
de Carrousselzaal om precies
te zijn, waar de elfmans-groep
Irakere het startsein gaf voor
een triomftocht voor de Cu
baanse jazz. In zowel technisch
als kwalitatief opzicht, want
Irakere koppelde een arsenaal
imponerende solisten zoals
de trompettisten Juan Mun-
guia en Jorge Varona aan
een dito repertoire. Met veel
franje en gevoel voor show,
dat wel, maar met een inzet en
een overtuigingskracht die zel
den meer gehoord worden.
Een dag later deed altsaxofo
nist en ex-Irakere-werknemer
Paquito D'Rivera er zelfs nog
een schepje bovenop, door met
razende improvisaties en een
ultrahoge, door merg en been
gaande toon zijn publiek volle-
i Oscar Peterson dankt zijn niet te temmen publiek.
dig plat te spelen. Waarmee hij
het overrompelende optreden
van de Cubaanse tak van de
jazzfamilie compleet maakte
en voor een van de hoogte
punten van het festival zorgde.
Art Ensemble
Samen met het Art Ensemble
of Chicago wel te verstaan, dat
een als gebruikelijk schitteren
de, twee uur durende visie op
de jazzgeschiedenis afleverde
en daarmee tijd- en voormalig
stijlgenoot Ornette Coleman
volledig in zijn hemd zette.
Met Coleman zijn we immers
aanbeland bij een van de
grootste jazzgrappen sinds Pim
Jacobs: de 'free-funk'. Een
mengvorm van free-jazz eri
funk-ritmiek die zich graag
mag omhullen met het predi-
caat vernieuwend, waarop ge
heimzinnige 'harmolodics'
harmonische melodieen van
toepassing schijnen te zijn en
waarvan Ornette Coleman de
uitvinder is. Maar die onder
tussen niet méér is dan een
handige manier om vertrouw
de free-jazzgeluiden in zeer
vereenvoudigde vorm pre
sentabel te maken voor een
groot publiek. Een aanpak die
bij Ornette Coleman en zijn
collega James 'Blood' Ulmer
neerkomt op een artistieke
doodsmak.
Snel terug naar de gezondere
jazzstijlen dus- Naar Herbie
Hancocks behoudende maar
niettemin toonaangevende
VSOP-kwintet bijvoorbeeld,
waarin de kersverse Edison-
winnaar Wynton Marsalïs er
weer niet in slaagde zijn naam
als grote trompetgeest waar te
maken, maar slagwerker Tony
Williams de mooiste drumge
luiden van het gehele festival
liet horen.
Ongeëvenaard
De Japanse jazz had, m de per-
Stephane Grappeli: ©en swinger van 75.
soon van de jonge pianiste Aki
Takase, het een en ander te
vieren. En hoe, want zoals
deze dame een jaar geleden de
Berliner Jazztage opschrikte,
zo verbijsterde ze ditmaal het
Haagse publiek. Met zeer ener
gierijk pianospel, dat bol stond
van senitterende verwijzingen
naar Keith Jarrett, Cecil Tay
lor en de vroege Chick Corea
en in intensiteit ongeëvenaard
bleek. Een pianiste waar we
nog veel van zullen horen.
Vooralsnog overtrof ze moeite
loos alles en Ledereen tijdens
dit festival. Zelfs Bobby
McFerrin, de zanger annex
keelkunstenaar, die zo'n ex
plosief optreden verzorgde dat
zijn toch al elastieke stemban
den er bijna vlam van vatten.
Resteren Screamin' Jay Haw
kins, Freddie Hubbard en de
North Sea Tenor Sax Battle.
Hawkins verzorgde een per
fecte show met aanstekelijke
blues en rhythm and blues en
het stemgeluid van een voor-
bijsuizende kanonskogel.
Trompettist Freddie Hubbard
trad aan met een nogal one
venwichtig samengesteld
kwintet, maar was zelf zeer op
dreef en scoorde derhalve
voor het eerst in zijn North
Sea-oarriere een voldoende.
En over de Tenor Sax Battle
kunnen we kort zijn. Bij de
vorige gelegenheid werd al ge
concludeerd dat deze moede-
loosmakende onderneming
maar eens een tijdje van het
programma zou moeten ver
dwijnen. Zand jrover dus.
Hilversum Met ingang van
het nieuwe winterseizoen per
1 oktober worden de vaste om-
roep-avonden op Ned.l weer
gewisseld.' De TROS gaat van
de dinsdag- naar de zaterdag
avond. De NCRV van donder
dag- naar maandagavond.
Op dinsdagavond is voortaan
de VARA te.zien (was vrij
dag), op donderdagavond de
AVRO (was zaterdag) en op
vrijdagavond de KRO (was
maandag). De VPRO blijft op
woensdagavond
ADVERTENTIE
Even zelf.maken...
Prachtige kwaliteit rolgor-
dijnstof om zelf rolgordijnen
te maken. In beige met brum
randmotief, 200 cm
voor
