KUNST/RTV
'Ik wil alleen
efkes frapperen'
LIESBETH LIST:
'Mijn baby krijgt vijf moeders.'
Armin Mehling, een
kat met vele levens
°T"
I FESTIVAL VAN VLAANDEREN IN BRUGGE:
De
zeventien
duizend
weer
spreuken
van
Paul van
Zummeren
In België bestaat
nog kunstmecenaat
Chef amusement
Tros vertrekt
BELEEFTMEEIN
Rotterdams Nieuwsblad
maandag j
8 augustus 1983
Paul van Zummeren:
rlPelleboer? Die schuif
ik zo onder tafel".
Knokke Hoe word je als Vlaming een vaste klant
op de Nederlandse radio? Simpel, door iets te
verzamelen waar de Hollanders geen kaas van
hebben gegeten. Weerspreuken bijvoorbeeld. Doen Dames
wij er, na op z'n mooist ..avondrood, water in de
sloot" te hebben orakeld, zielig het zwijgen toe, Paul
van Zummeren kan nog zo'n zeventigduizend maal
verder.
worden, zei de koster en
'kroop met de meid in bed".
En wie niet alleen globaal
een hutkoffer vol weer
spreuken beheert, maar
over het weer zelve ook
nog trefzekere voorspellin
gen kan doen, heeft in ons
kikkerland nog een mooie
toekomst.
Dat vond het hoofd gespro
ken woord van de NOS, Kees
Buurman, ook en hij contrac
teerde Van Zummeren voor
onbeperkte tijd. En sindsdien
klinkt het iedere avond, kort
voor middernacht in 'Met het
oog op morgen': „Uit de ze
ventienduizend weerspreu
ken van Paul van Zumme
ren".
Nu zou men kunnen denken:
handig schnabbeUje voor die
Van Zummeren. Eens in do
zoveel Ujd een paar dozijn
weerspreuken inspreken en
de overschrijving van de
bankafwachten. Plezierige
bijverdienste.
„Plezant is het", zegt Van
Zummeren als we hem tref
fen op een meteorologisch
met onverdienstelijke dag in
<le badplaats Knokke. „Maar
eenvoudig... nee, dat toch
niet. Want, tot voor een paar
minuten dal we op de anten
ne gaan kunnen we onze
weersvoorspellingen nog
aanpassen en overnieuw in
terpreteren en de weer
spreuk daarbij aanpassen".
Van Zummeren spreekt in
meervoud, omdat hij voor de
onderhavige activiteit een
compagnon heeft. Dat is
Yves Collier. Van Zumme
ren: ..Die heeft niet alleen
alle spreuken gecollecteerd,
hij is bovendien beroepsme-
leoroloog op de meteo van
het lichte vliegwezen van het
Belgische leger". Met de ken
nis van Collier en zijn eigen
flair, zegt de 38-jarige leraar
ener basisschool, koordiri
gent, arrangeur, dagblad- en
omroepmedewerker, annex
weermannetje Van Zumme
ren meteorologisch „met een
der wie in Nederland de con
frontatie aan te durven".
Hoewel. „Ik hoef geen con
frontatie, want ik ben niet
bevoegd". Maar niettemin:
„Pelleboer? Die zeker, die
schuif ik zo onder tafel".
Taal
Van Zummeren doet overi
gens niet alleen in weer
spreuken omdat bij weergek
is. maar ook omdat hij verzot
is op taal. „Ik ben erg kittelo-
rig voor wie zijn taal mis
bruikt. En weerspreuken ztjn
meestal het tegenovergestel
de van taai misbruik. Ze ver
woorden vaak mooie beelden
en ze bevatten prettige taai
door
Frans Happel
kundige zaken". Het kan niet
uitblijven, een voorbeeld:
Ons Lieve Heer iaat het
overal regenen, zei het boer-
ke en piste op zijn akker.
Van Zummeren: „Als cul
tuurgrond zijn weerspreuken
zeer belangrijk, al hebben ze
helaas, want dat is een
leemte de literaire cul-
tuur markt nooit bereikt.
Maar voor wat de voorspel
ling betreft heeft tachtig pro
cent van die spreuken nau
welijks of geen zeggings
kracht. Daarom passen we
een serieuze voorspelling bij.
Toch blijven die spreuken
het belangrijkste, omdat de
voorspelling erdoor wordt
opgefrist, opgevrolijkt, zoals
men bij u in Nederland zegt.
Vaak namelijk klinkt de Bel
gische humor er in door, al
kan men dat in uw land wel
ondeugendlijk vinden. Ge
liefd zijn dan de kosterspreu-
ken. Waarom de koster? Ze
ker en vast is de koster altoos
een dubieuze figuur geweest.
Daarom bijvoorbeeld: „De
laatste tijd komt veel gedon
der, zei de koster en hij had
klinkende ruzie met de pas
toorOf: „Het gaat heet
Vanaf 1 mei j.l. 'zit' Van
Zummeren in 'Met het oog op
morgen'. De reacties waren
aanvankelijk aarzelend, maar
zeker de laatste weken is er
alle reden tot vreugde, zegt
hij.
„Zelfs heeft een Nederlandse
uitgever me bericht dat er
grote interesse bestaat om al
onze spreuken te bundelen.
Welnu, dat zien we wel. Per
soonlijk zeg ik met een
monkellach zijn het met
name dames die me plezie
ren. Wat wilt u. als je brieven
krijgt met de tekst: „Paul, ik
val elke nacht met jou in
slaap?"
Iedere avond, kort voor
twaalven belt hij zijn spreuk
van de dag plus voorspelling
door naar de NOS. Dat levert
wel eens praktische proble
men op, met alle andere acti
viteiten van Van Zummeren
en („Mijn vrouw vraagt wel
eens: met wie je nu precies
getrouwd bent is de vraag")
een gezin dal aandacht
vraagt.
„Tijdens de eerste tien dagen
dat ik voor Het Oog op de
antenne moest, had ik wel
vier huwelijksfeesten. Toch:
pas op het allerlaatste mo
ment mijn verhaaltje doorge
beld. Een plezante spreuk en
een correcte weersvoorspel
ling, zoiets kun je nu een
maal niet inblikken"
Paul van Zummeren is op
het moment van gesprek met
vakantie in Knokke. Hij
woont in Turnhout en heeft
het naar zeggen daar heel
wat rustiger Want* „Ik heb
het nooit zo druk als in mijn
vakantie. Zeker m een va
kantie-oord als Knokke.
waar je iedereen op kunt ko
men. Laatst nog loop ik hier
Herman van Veen legen *t
lijf. Herman, vraag ik, wik u
vanavond mijn spreuk lezen?
Dat heeft hij gedaan. En an
dere bekenden van theater of
televisie doen ook wel eens
mee als het zo uitkomt. Oh
nee, helemaal niet omdat ik
met behulp van die mensen
zonodig de show wil stelen.
Ik ben maar een onderwijzer
met een vrijetijdsbesteding,
De enige bedoeling die ik nu
bij u op de radio heb is om
efkes te frapperen
NV Baggerwerken
betaalt voor Mozart
Brugge De Oostenrijkse tenor Kurt
Equiluz zingt Haydn en Mozart onder au
spiciën van de NV Baggerwerken De-
cloedt Zoon. Het zeventiende Engelse
muziektheaterstuk "Cupid and Deadt' van
Christopher Gibbons en Matthew Locke
wordt opgevoerd met financiële steun
van Openbare Werken F. Van Haelewijn.
En de eerste prijs van het Internationaal
Clavecimbelconcours 1983, te weten hon
derdduizend Belgische franken, is be
schikbaar gesteld door Coca Cola.
Drie evenementen die deel
uitmaakten van het Festival
van Vlaanderen voorzover
zich dat in Brugge afspeelde
en nog steeds afspeelt. Wat het
Holland Festival niet lukt,
lukt het Festival van Vlaande
ren wel: in België is het nog
mogelijk een festival te orga
niseren met aanzienlijke steun
van het zakenleven. Dat is de
goede kant van locale profile
ring. Want zo'n festival bete
kent iets voor een stad als
Brugge. Net zoals het festival
als totaal, met zijn zeven afde
lingen (Brussel-Leuven. Ant
werpen, Gent plus historische
steden, Brugge, Mechelen.
Tongeren en Kortrijk), veel
betekent voor de culturele
identiteit van de Vlamingen.
Want de Walen van wie
men wel zegt dat zij zich in
cultureel opzicht superieur
voelen ten opzichte van de
Vlamingen hebben op dit
gebied niets te bieden wat daar
in de verste verte op lijkt.
De pianoforte,
toegeschreven
aan Anten Walter,
die Mozart gere
geld bespeelde en
die in zijn geboor
tehuis in Salzburg
staat. Eén van de
Instrumenten die
veelvuldig worden
gekopieerd.
9
totaal ruim zestig), van wie ai-
leen Rien Voskuilen de halve
finale bereikte.
De vier finalisten moesten Jo-
hann Sebastian Bachs Toccata
in g BWV 915 en twee delen
uit het concert in d van Carl
Philipp Emanuel Bach ten ge
hore brengen, het laatste werk
met begeleiding van het Colle
gium Instrumentale Brugge
onder leid mg van Patrick Pei-
re. De jury voor het clavecim
belconcours was dezelfde als
die voor het pianofortecon-
cours, met één uitzondering:
Trevor Pinnock (clavecimbel)
nam de plaats van Christopher
Hogwood (pianoforte) in.
Onderspit
Deugd
Naar Brugge komen geen be
roemde operagezelschappen,
geen gerenommeerde symfo
nie-orkesten. Daarvoor moet
men naar Brussel, Antwerpen
of Gent. Want Brugge ïieext
geen volwassen concertzaal en
geen theater dat voor opera
geschikt is. Brugge heeft wel
veel fraaie oude kerken. En
Brugge heeft van de nood een
gd gemaakt. Er werd een
de aansluiting bij de histo
rische locaties gerealiseerd. In
die kerken speelt zich al twin
tig jaar lang één van 's werelds
belangrijkste festivals op het
gebied van de oude muziek af.
Een festival met talrijke con
certen, tentoonstellingen, le
zingen en een concours, dat in
zijn totaliteit model staat voor
het vorig jaar voor het eerst
en met groot succes georga
niseerde Festival Oude Muziek
Utrecht als onderdeel van het
Holland Festival.
En het opmerkelijkste van dit
alles: het festival in Brugge
wordt in hoofdzaak georgani
seerd uit pure liefhebberij
door de muziek maniakale le
raar Robrecht Dewitte en zijn
vrouw Alice. Hij bemoeit 2ieh
meestal onzichtbaar voor
het publiek voornamelijk-
met de artiesten. Zij meer met
de bezoekers. En als de spon
sors met hun gezinnen en rela
ties een concert bezoeken
zij hebben speciale paarse toe
gangsbewijzen staat AHce
Dewitte vooraan in de Sint-
Annakerk, Sint-Jacobskerk,
Sint-WaJburgakerk, Onze-Lie-
ve-Vrouwekerk of Sint-Gillis-
kerk om de met de nodige
egards behandelde donateurs
hun gereservaarde plaatsen
aan te wijzen.
Het is wel eens voorgekomen.
Gustav Leonhardt: ...lichtend voorbeeld...
dat een hele familie van een
bepaalde mecenas door de fes
tivalleiding werd gehaald en
gebracht in verlichte rond
vaartboten, maar zo ver gaat
de service tegenwoordig met
Paternalisme
NV Baggerwerken Decloedt
Zoon, Openbare Werken F.
Van Haelewijn en Coca Cola
Belgie hebben over de pro
gramma's niets te zeggen.
Aangezien over het Belgische
paternalisme altijd de vreemd
ste verhalen de ronde doen wil
de leiding van het Festival
van Vlaanderen daarover
vooral geen twijfel laten be
staan. Wie als sponsor wil op
treden kan kiezen uit een kant
en klaar programma.
Dat programma ziet er dit jaar
in zoverre iets anders uit dan
in de voorafgaande jaren, dat
er geen middeleeuwse en re-
naissanee-muziek op voorkomt
en dat er veel Haydn en Mo
zart wordt uitgevoerd. Waar
mee het festival deze keer his
torisch dus iets recenter is ge
maakt. Dit in verband met het
dit jaar, naast het vertrouwde
clavecimbvelconcours, voor
het eerst georganiseerde Mo-
zart-concours voer pianoforte,
de zo broos klinkende voorlo
per van de hedendaagse con
certvleugel.
Werken van Mozart en ook
Haydn, Beethoven en Schu
bert spelen op piano's die in
die tijd gebruikt werden, die
qua dynamiek en volume gro
te beperkingen hebben, die
hun eigen karakter en charme
bezitten: het is een ontwikke
ling die zich m de jaren zestig
voorzichtig aandiende, m de
jaren zeventig ook via de
grammotoonplaat meer be
kendheid kreeg en die nu de
status van volwaardigheid lijkt
te krijgen. Dat laatste mede
doordat er vandaag de dag
heel goede kopieën van die
door
Aad van der Ven
oude pianofortes worden ver
vaardigd, vaak door clavecim-
beibouwers. die hierin een in
teressante uitbreiding van hun
werk zien.
Tact
Spelen op zo'n oude pianoforte
(of een kopie daarvan) vereist
de nodige tact en zelfbeheer
sing. WLe even te veel kracht
onpiooit slaat de toon 'dood*.
En wat men hier, vergeleken
met de hedendaagse klavieren,
mist aan helderheid en schitte
ring moet worden gecompen
seerd door een heel subtiele
klankdosenng. De vraag is. of
het spel op de pianoforte (in de
Duitstalige landen spreken ze
van 'Hammerklavier' of 'Ham-
mertliigel') internationaal a!
een zodanige staat van volwas
senheid heeft bereikt, dat het
zinvol is daarvoor anno 1983
een concours te organiseren.
Misschien is het nog iets te
vroeg. Er waren slechts zeven
inschrijvingen voor het piano-
forte-concours. Twee van die
zeven kandidaten allebei
Japanners trokken zich te
rug nog voordat het concours
was begonnen. En van de res
terende vijf was er eigenlijk
niet één, die ten volle profijt
trok uit de mogelijkheden van
de pianoforte met betrekking
tot het nuanceren in Mozarts
muziek. De jury, gevormd
door Kenneth Gilbert, Chris
topher Hogwood, Johan Huys,
Gustav Leonhardt, Johan n
Sonnleitner en Herbert Tache-
zi, kende zaterdag j.l. dan ook
geen eerste prijs toe. Wel een
gedeelde tweede prijs. Die ging
naar Linda Nicholson (Groot-
Brittanie) en Francois Verry
(Frankrijk).
Winnaar
Wel een eerste prijs op het cla
vecimbelconcours, waarvan de
finale eveneens zaterdag in de
Stadsschouwburg van Brugge
plaatshad. Die eerste prijs was
niet meer toegekend sinds
1971, toen de Amerikaan Scott
Ross die zo begeerde trofee
mee naar huis nam. Deze keer
was Chrisiopbe Rousset (uit
Frankrijk, in 1961 geboren) de
grote winnaar. Hij kreeg ook
de publieksprijs, wat m Brugge
wel iets betekent. Want dit
concours en alles wat daar
omheen wordt georganiseerd
pleegt te worden bezocht
door kenners en uitvoerders
van oude muziek uit alle we
relddelen.
Christophe Rousset is een bui-
tengwoon fijnzinnig, poëtisch
spelende claveeinisi. Hij heeft
een deel van zijn opleiding aan
het Koninklijk Conservatori
um in Den Haag gekregen.
Het was trouwens weer opval
lend hoe veel van de meer dan
zestig deelnemers m Neder
land hebben gestudeerd, bij
Gustav Leonhardt, Ton Koop
man, Anneke Uiuenboseh of i
Bob van Asperen. Waarbij bo- j
venal Gustav Leonhardt het
lichtend voorbeeld blijft Uit
Nederland zelf kwam een half J
dozijn deelnemers (van de in 1
De pianoforte nam ook een
zij het bescheiden plaats in
op de concertprogramma's. Zo
werd de Haydn-Mozart-liede-
renavond van Equiluz op pia
noforte begeleid doo,r Johann
Sonnleitner en Christopher
Hogwood bespeelde hetzelfde
instrument m het kader van
een kostelijk programma met
onbekende geestelijke en pro
fane muziek onder de titel
'Haydn en zijn tijd*.
De pianoforte dolf het onder
spit tegenover het veel briljan
ter klinkende clavecimbel m
de cacofome die men in de be
nedenzaal van het Provinciaal
Hof aan de schilderachtige
Markt van Brugge kon onder
gaan. In dat gebouw speelde
zich vorige week niet alleen
het concours grotendeels af
rnaar werd ook een grote ten
toonstelling van toetsinstru
menten van hedendaagse bou
wers gehouden.
Eén van de bekendste bou
wers, Trevor Beekerleg uil
Cambridge, zorgde achter de
schermen voor enige opschud
ding. Het deksel van één vari
zijn clavecimbels. nota bene
een rechthoekig tnstrumer.,
met twee klavieren aan de
twee korte zijden, had hij be
schilderd met de afbeelding
van twee jongelingen, een
blanke en een zwarte, in een
intieme 69-positie: Beekerleg
zelf met zijn vriend.
Dat deksel moest al op de eer
ste dag van de festivalleiding
worden verwijderd. Beekerleg
boos: 'Hier worden homofielen
ook al gediscrimineerd'. Hij
deed aanvankelijk of hij ztjn
koffers wilde pakken, maar
koos toch eieren voor zijn geld
De concurrentie is zwaar on
der clavecimbel bouwers, zeker
die in Engeland, en je telt niet
mee als je er in Brugge met bij
bent.
Hilversum - Het hoofd amuse
ment van de Tros-tv, Rob
Aardse, heeft besloten op te
stappen wegens onoverbrugba
re meningsverschillen met di
rectie en program male id mg
van de Tros over het te voeren
amuse-men Lsbeleid
Aardse was begin dit jaar bij
de Tros in dienst gekomen als
opvolger van Ivo Niehe. In de
afgelopen maanden is geble
ken dat het beleidsmatig niet
boterde tussen Aardse en zijn
superieuren. Een woordvoer
ster van de Tros wilde zater
dag niet toelichten op welkt:
punten do samenwerking pre
cies is spaak gelopen.
De plaatsvervangend amuse-
mentschef-tv bij de Tros, mr,
J. H. Pohl, zal het werk van
Aardse voorlopig overnemen,
in nauw overleg met directie
en program malei ding, zo heeft
de omroep meegedeeld
ADVERTENTIE
UZ SNOYINK:
Mijn liefde voor
KEES BRUSSE
Magnetiseur
genas JOHAN CRUYFF's
vrouw
De allermooiste foto's
van PATTY en haar baby.
Het kleedgeld-schandaal
NCRV-omroepster leent
kleding van vriendinnen.
WILLY D08BE overwon
angst voor het ouder
worden.
CLAUS geniet van nieuw
gezinsgeluk in Italië.
Overal te koop
voorfl85
Hilversum De 'overle
vende' die morgenavond
in. 'Beeldspraak' te zien
zal zijn, heeft in een vre
dig Beiers gehucht een
stormachtig innerlijk le
ven. Dat is belangwek
kend, omdat er werken
uit voortkomen die door
liefhebbers tot de kost
baarheden van de heden
daagse kunst worden ge
rekend.
Een grote collectie ervan be
vindt zich, als een geschenk
van de Delftse verzamelaar
Jac. de Vries, in het Gemeen
temuseum van Maassluis.
Armin Mehling, die morgen 59
wordt, bleek evenveel levens
te hebben als een kat. In de
oorlog is hij namelijk als een
dienstplichtige en met ho
peloze taken gestrafte vlie
ger zeven maal uit de lucht ge
schoten, Hij had het dus nog
Televisie, morgenavond. NOS,
Ned 2. 21.40-22.05: 'Armin Meh
ling: beelden van een overle
vende*. Portret van de Duitse
schilder Armin Mehling.
zwaarder te verduren dan zijn
tegenwoordige collega, Joseph
Beuys.
In 1951 kon hij gaan studeren.
Hij werd apotheker en maakte
iaat in de avond, wanneer zijn
huisgenoten sliepen, tekenin
gen en aquarellen waarmee hij
in 1964 in Den Haag, in 'Hel
Kunstcentrum* als kunstenaar
debuteerde. Tol de kopers be
hoorden kunstenaars die zijn
vrienden werden, zoals Paul
Citroen en Jan van Heel. Na
dat in Nederland enkele van
zijn exposities vrijwel werden
door
Dolf Welling
uitverkocht, ontstond geleide
lijk aan ook in Duitsland be
langstelling voor zijn werk.
Toen zijn lichamelijke toe
stand verslechterde moest hij
de apotheek opgeven. Maan
denlang leeft hij nu, door on
macht getergd, als een gekooi
de. Plotseling komt hij dan tot
een intense activiteit op bla
den van meestal bescheiden
afmetingen, zeer geladen en
tintelend van levendigheid.
De film "Beelden van een
overlevende' is enige tijd gele
den gemaakt door Jeroen Vis
ser en Hans Nieman. Destijds
was Mehling nog in staat om
m snelle beken op forellen -
jacht te gaan.
Tot eind augustus is in de Ga
lerie Marquis te Viissingen een f
expositie van zijn werken te
zien.
