iillOÏTERDAM
131
t
voor mevrouw Hulsman
ieuwe krankzinnigenwet
brengt psychiater in het nauw
De
Tienvoet
open
De weg terug
naar
Katendrecht.
Cohen Stuart: Wet lijkt meer op strafwetboek9
In mei wegrestaurant bij Ambacht
pOp 85ste verjaardag V erzetskruis
Brood
tentoonstelling
in Boymans
Rotterdams Nieuwsbiad
zaterdag
3 september 1933
los
Botterdam Op haar 85-ste ver
jaardag heeft mevrouw Adèle
lm Hulsman-Kessels gisteren
"het verzetsherinneringskruis ge
kregen. Omdat de gezondheid van
'.mevrouw Hulsman niet toeliet,
'dat zij bij een officiële gelegenheid
'het kruis opgespeld - -eeg, was
loco-burgemeester W. van der
;ffave gistermiddag naar haar wo-
tping aan de 's-Gravendtjkwal ge-
Jeaan. Dit gebaar werd door de
-oud-verzetstrijdster, die danig in
'dè bloemetjes was gezet —er was
ook een boeket v m de gemeente—
ibijzonder op prijs gesteld.
4Wethouder Van der Have ver-
klaarde, dat zij de onderscheiding
tten volle heeft verdiend. Immers,
mevrouw Hulsman heeft op veler
lei gebied haar bijdrage geleverd
aan het_ verzet tegen de vijand. Zo
heeft zij zich bijzonder verdienste
lijk gemaakt voor hulp aan de
vrouwen, wier echtgenoot bij de
koopvaardij voor de geallieerden
voer. Zij zorgde voor geld uit de
zogenaamde 'zeemanspot'. Ook
voorzag zij de vrouwen van le
vensmiddelen.
Dit alles was echter nog maar een
onderdeel van haar illegale werk.
Mevrouw Hulsman heeft voorts
heel wat gedaan voor de Raad van
Verzet.
De brigade Rotterdam van de
RVV vond bij het echtpaar (aan
de heer Hulsman was het kruis al
eerder toegekend) altijd een goede
vergaderplaats. Zij had in haar
woning, toen al aan de 's-Graven-
dijkwal, een zender, waarmee op
steeds weer andere plaatsen be
richten aan de geallieerden wer
den doorgegeven. Met het trans
port belastte 2ich vooral haar
dochter, die ook reeds eerder hel
verzetsherinneringskruis mocht
ontvangen.
Overigens is mevrouw Hulsman
niet de oudste nog levende te Rot
terdam, die de onderscheiding
heeft gekregen. Dat was een 89-ja-
rige oud-politieman, die het kruis
in het stadhuis in ontvangst heeft
kunnen nemen.
Loco-burgmeester Van der Have
spefcft mevrouw Hulsman de on
derscheiding op. De heer Hulsman
had het kruis al eerder gekregen.
->X.«
f:
I
Rotterdam De psyehi-
atrie is weer in op
spraak. Na de verhitte
discussies over de elek
troshock, komt volgende
week het hoofdstuk ge
dwongen opname aan de
orde, kernprobleem van
de nieuwe krankzïnni-
Cpnuip/
Dr.M.H. Cohen Stuart,
psychiater van het Del
taziekenhuis, is blij met
de aanzienlijke verbete
ring van de rechtsposi
tieregeling van de pa
tiënt.
Echter in zijn ogen
schiet de nieuwe wet op
veel punten tekort.
Zo zet Cohen grote vraagte
kens bij het ingevoerde ge
vaarcriterium van gedwon
gen opname, waarbij psy
chisch ziekfen alleen worden
opgenomen als zij een direct
gevaar voor zichzelf en voor
anderen zijn, of de algemene
veiligheid van personen en
goederen in gevaar brengen
of zullen brengen.
„In de oude wet stond het
belang van de patient voor
op, in de nieuwe het belang
van de samenleving", aidus
Cohen Stuart. „De nieuwe
wet is meer voer voor juris
ten dan voor artsen.
De psychiater wordt in een
hoek geduwd. Hoe meer ik
die nieuwe wet bestudeer,
hoe meer ik tot de conclusie
kom dat de nieuwe krank
zinnigenwet op een strafwet
boek lijkt."
De wezenlijke taak van de
psychiater dreigt met de
nieuwe wet te worden weg
gedrongen in een procedu
reel gebeuren. De psychiater
moet een behandelplan op
stellen met de gedwongen
opgenomen patient, de fami
lie of een wettelijke verte
genwoordiger.
Als de nieuwe wet erdoor
komt, zal dat behandelplan
nauwkeurig door de rechter
bekeken worden. Ook tijdens
de uitvoering van het behan
delplan moet het gevarencri-
'terium aanwezig blijven. Als
,de psychiater anders handelt,
kan hem een gevangenisstraf
van ten hoogste twee jaar of
tienduizend gulden boete te
wachten staan.
Benio<
'iLiiiiiiiiitiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiMiiiiiiiiiiiniiitiiiiiiiiifiiiiiiiimiiHitriiiiiiiiiiiiiiriiiiijifti'
Volgende week
bespreekt de
I Tweede Kamer
voor de vierde
I keer het
wetsontwerp
1 Bijzondere
Opnemingen
I Psychiatrische
Ziekenhuizen
(BOPZ).
Kern van dit
wetsontwerp is de
rechtsbescherming
van de patiënt.
Psychisch zieken
kunnen alleen dan
gedwongen
I worden
opgenomen als er
direct gevaar voor
henzelf of voor de
samenleving
dreigt of zal
I dreigen
Het gevaar. Wat is
gevaar? Wie
bepaalt of een
psychisch zieke
een gevaar is voor
de samenleving
de psychiater of
de rechter?
Dr.M.H. Cohen
Stuart, psychiater
van het
Deltaziekenhuis in
Poortugaal,
bespeurt in de
nieuwe wet een
miskenning van
het wezen van
geestesziekte
'De sterkst
gestoorde mensen
hebben vaak het
minst inzicht in
hun ziek-zijn.' En:
'De meest
gestoorde, ook
sterk gestoorde
mensen zijn niet
gevaarlijk'.
Psychiater Cohen Stuart...'ik kan in wezen nooit voorspellen
of iemand een gevaar zal zijn of niet..."
•eienissen
Cohen Stuart vraagt zich af
of hij als psychiater straks
aog de verantwoordelijkheid
kan dragen voor de behan
deling van de patient als ie
dereen zich ermee gaat be
moeien: Rechtspositiebe
scherming uitstekend, infor
matie akkoord, overleg met
iedereen, ook prima maar er
komt een moment dat je bin
nen dat geheel als behande
laar een beslissing moet ne
tten en dan mag het niet zo
zijn dat belangrijke mogelijk
heden tot hulpverlening
worden onthouden.
Een collega van mij zei laatst
'ik ben hier niet gekomen
om martelaar te worden', en
gelijk heeft hij."
„Ik ben ertegen dat een ad
vocaat zou kunnen bepalen
of meebepalen wat ik uitein
delijk met mijn behandeling
doe, evenals ik ertegen ben
dat ik medewerking moet
verlenen aan allerlei sociaal-
juridische zaken, die met de
gezondheidszorg niets te ma
ken hebben.
door Karin Kuijpers
foto Henk Speksnijder
Ik heb uiteindelijk toch de
verantwoordelijkheid over
de zorg van de patient. Als ik
dat werk niet kan uitvoeren,
word ik in een onmachtsitu-
atie gebracht.
Dan bestaat de kans dat ik
op een gegeven moment
moet zeggen, sorry, maar ik
heb zo weinig greep op de si
tuatie, ik kan niet meer voor
de patient zorgen."
Direct gevaar
Het gevarencriterium. Wan
neer is iemand een gevaar
voor zichzelf, de omgeving of
goederen? Ontzettend moei
lijk te bepalen, vindt Cohen
Stuart. „In feite is het zo te
genstrijdig.
De sterkst gestoorde mensen
hebben vaak het minste in
zicht in hun ziek-zijn en heb
ben daardoor ook de meeste
weerstand tegen hun behan
deling. Ik moet straks als
psychiater een verklaring af
geven of iemand gevaarlijk
is of niet.
Dat kan ik in wezen nooit
voorspellen, zoiets brengt mij
in een gewetensconflict,
want je oordeelt over ie
mands gedrag in de toe
komst.
Mijn taak als psychiater is
om te helpen het individu
zijn persoonlijke gezondheid
terug te laten vinden, niet
om de samenleving te be-
schermen."
In het Rotterdamse Dehazie-
kenhuis wordt jaarlijks tien a
vijftien procent van de pa
tiënten via een dwangmaat
regel opgenomen.
Acute gedwongen opname
gebeurt op last van de burge
meester die deze beslissing
neemt, mede op grond van
een geneeskundige verkla
ring van de arts. De gestoor
de patient wordt dan in be
waring gesteld.
De rechter zal dan binnen
enkele dagen een bekrachti-
fing van het besluit van de
urge meester moeten geven
en dan moet de psychiater de
verdere zorg van de patient
op 2ich nemen.
De oorspronkelijke krank
zinnigenwet van 1841 was
bedoeld om de rechteloos
heid van de patient te beëin
digen en regelingen te schep
pen voor de veiligheid en
verzorging van geesteszie
ken.
Zo kwamen er instituten om
geesteszieken te beschermen
tegen de schadelijke gevol
gen van hun eigen persoon
lijke onvermogen. Hiernaast
werd behandeling een be
langrijk aspect. Zo belangrijk
dat in de loop der jaren de
behandeling steeds meer
werd uitgebreid met psycho
therapie en psyehofarmica
en een dominante plaats ver
wierf binnen de instituten.
In de krankzinnigenwet van
1884 was het criterium voor
gedwongen opname 'in het
belang van de openbare orde
of in dat van den lijder zel
ve'. Nu komt het aspect 'van
den lijder zelve' niet meer
voor in de nieuwe wet en
daar heeft Cohen Stuart gro
te moeite mee. „Mijn pro
bleem met het gevaarcriteri
um is dat het begrip gevaar
in de praktijk zeer moeilijk
te hanteren is. Want wat is
gevaar?
Een psychisch zieke is nooit
op zichzelf gevaarlijk, uit
zonderingen daargelaten.
Gevaren ontstaan veelal juist
doordat psychisch zieken
door hun omgeving niet als
hulpbehoevend worden ge
zien, of doordat ze in conflict
raken met hun omgeving als
gevolg van hun vreemde
denkbeelden.
Gevaar ontstaat dan niet
door de patient maar door de
wisselwerking van de patient
E met zijn omgeving. Er wordt
E in de nieuwe wet te veel na-
druk op het gevaar gelegd en
te weinig op de mogehjkhe-
Sj den tot behandeling, die im-
mers uiteindelijk tot een mo-
gelijke gezonde terugkeer in
E de samenleving kunnen lei-
j§ den."
'Te Gek-groep'
Sommigen vinden dat 'ge-
E dwongen opname' helemaal
met zou mogen. Zoals de Te
Gek groep', onder leiding
van ex-psychiatrisch patient
E en voormalig directeur van
5 de Stichting Pandora, Hans
2 van der Wilk, die vindt dat
hulpverlening op basis van
5 wederzijds vertrouwen en
gelijkwaardigheid moet ge
il beuren, waarbij 'dwang' on-
aanvaardbaar is.
5 De 'Te Gek groep' is voor af-
schaffing van de krankzinni-
E genwet.
Ook Dr. Cohen Stuart vindt
ij gedwongen opname een
moeilijke zaak. „Het is im-
mers ook een noodsituatie
s voor de arts zelf, want vrij-
5 willigheid is natuurlijk altijd
5 beter. Daarom is het zo be-
E langrijk dat de patient een
s goede rechtspositie heeft.
Want psychiaters vinden het
net zo belangrijk als advoca
ten, weliswaar in een andere
vorm, dat de patient de beste
behandeling krijgt op grond
van gelijkwaardigheid en
vertrouwen.
Maar een arts en een patient
zitten nu eenmaal met in de
zelfde positie in hun discus
sie over gezondheid. Ik vind
het vervelend dat zo vaak
wordt gezegd of gehandeld,
alsof die psychiaters er een
soort kwaadaardig genoegen
•in scheppen om de patiënten
te beheersen.
Zo is hei natuurlijk helemaal
niet. Integendeel, ons doel is
om de patient te helpen met
de best mogelijke inzet en
middelen.
De patient zelf weet het ge
woon vaak niet omdat hij uil
een positie van angst praat.
Gewoon overleg is dan niet
mogelijk, want ais dat wel zo
zou zijn, was die dwang niet
nodig."
'H. I. Ambacht Maandag
morgen wordt begonnen met
de bouwwerkzaamheden
-.v.?°r een wegrestaurant langs
-rijksweg 16 bij H. I. Am
bacht. Nadat deze week de
-voorbereidende werkzaam
heden zijn verricht gaat
maandag zonder officieel
vertoon de eerste paal voor
lait project van Wagon-Lits
de grond in. Verwacht wordt
dat in december het hoogste
punt wordt bereikt bij welke
gelegenheid wel officieel
aandacht aan de bouw zal
worden geschonken. In mei
moet het wegrestaurant ge
reed zijn.
De plannen om ook op die
plaats een motel te bouwen
zijn vanwege de economische
omstandigheden naar een ia-
tere datum verschoven. Nu
wordt langs de oostbaan van
rijksweg 16 hel restaurant
gebouwd dat met een loop
brug over de rijksweg heen
wordt verbonden met een
kleinere voorziening voor
een snelle verfrissing en een
bescheiden mogelijkheid een
hapje^te nuttigen.
Vier jongens uit Heinenoord stonden gister
middag even in het middelpunt van de be
langstelling. Zij waren het die de naam de
Tien voet verzonnen voor de nieuwe sporthal,
in de Hoekschewaardse gemeente. Samen
met loco-burgemeester H. Oprei verzorgden
zij de openingsceremonie.
De bij de bouw betrokken teams van deskun
digen en bestuurders hebben alle zeilen moe
ten bijzetten om het krediet van 2,26 miljoen
dat voor de hal inclusief parkeerplaatsen be
schikbaar was, niet te overschrijden.
Ze zijn er in geslaagd een weliswaar sobere,
maar een daarom niet minder goed bruikbare
ruime hal te realiseren.
Tegen de plaats waar de hal is verrezen, is
door een aantal inwoners strijd gevoerd, on
der meer omdat de sporthal te dicht bij de
historische museum boerderij oost-Leeuwen-
stein zou zijn gesitueerd.
Eén van de voormannen van 'het verzet'
sprak tijdens de openingsplechtigheid van
een 'bittere pil*.
Ineens zijn de plannen
voor een eroscentrum aan
de Keileweg weer opgedo
ken. Op het stadhuis heeft
de aanvraag van een
bouwvergunning ter Inza
ge gelegen voor het pand,
dat begin dit jaar door elf
kort gedingen nationale
bekendheid heeft gekre
gen. Dc zes omliggende
bedrijven zijn opnieuw in
het geweer gekomen en
dat zal waarschijnlijk be
tekenen, dat ook deze
nieuwe poging tot misluk
ken is gedoemd. De raads
man van de bedrijven
heeft gemeld, dat hij het
hele arsenaal aan juridi
sche mogelijkheden weer
zal inzetten om de vesti
ging van een eroscentrum
aan de Keileweg te ver
hinderen.
Men kan zich afvragen of
het van gemeente en sex
bazen verstandig is op de
Keileweg te blijven mik
ken. Mx.H.J.Smit vraagt
zich dat namens dc zes be
drijven ook af in een brièf
aan de leden van de ge
meenteraad. De kern van
zijn betoog: Waarmee
bent u als gemeente nu ei
genlijk bezig 1 Vorig jaar
december hebt u vrij hei
melijk geprobeerd met
een verrassingstaktiek de
buren van het vroegere
Inverpak voor een vol
dongen feit te zetten. Dat
is mislukt. Waarom dan
deze nieuwe poging onder-
nomen
Het antwoord is vrij sim
pel. Rotterdam kan geen
kant uit. Het gemeentebe
stuur kan zelf geen enkel
initiatief ontwikkelen om
ergens in de stad een eros
centrum van de grond te
krijgen. Ze is afhankelijk
van het particulier initia
tief, dat bepaalt waar er
brood zit in een onderne
ming.
Aan de Keileweg staat
een pand, dat uitstekend
geschikt is om als eros
centrum te worden inge
richt. Door in december
snel een bouwvergunning
voor een verbouwing af te
geven heeft het gemeente
bestuur min of meer me
deverantwoordelijkheid
voor deze onderneming
genomen. Na de misluk
king hebben zich geen an
dere mogelijkheden voor
gedaan. Het is dan lo
gisch, dat opnieuw mede
werking wordt verleend
als de eigenaar opnieuw
probeert zijn pand bezet
te krijgen. Daarbij 2Ullen
exploitant en gemeente -
door ervaring wijs gewor
den -alleszins bereid zijn
de mogelijke overlast tot
het minimum te beper
ken.
Uit de brief aan de ge
meenteraad blijkt, dat de
bedrijven van geen com
promis willen weten. De
hele reeks aan argumen
ten wordt weer opge
voerd: overlast, extra be
waking, waardeverminde
ring, enzovoorts. Er is
maar één argument, dat
nog een beetje aanspreekt:
je kunt het je klanten en
relaties niet aandoen vla
een hoerenbuurt naar je
bedrijf te laten komen.
Daarmee is de hele kwes
tie weer beland op het
punt van uitgang sinds
Katendrecht prostitutie-
vrij gemaakt is: waar
vind je in Rotterdam een
plek, waar niemand last
vari een eroscentrum be
hoeft te hebben.
Die plek is er niet. Niet
omdat ze helemaal niet
beschikbaar zijn: de laat
ste tijd duiken als moge
lijkheden enkele panden
op gesitueerd nabij het
Kleinpolderplein, Zestien
hoven, Spaanse Polder en
Stadionweg. Het dilemma
is, dat niet de bestuurders
van deze gemeente bepa
len welke plaats aan
vaardbaar is, maar de sex-
bazen, die een dergelijk
centrum moeten opzetten.
Het pand aan de Keile
weg bood mogelijkheden,
daarin zijn investeringen
gedaan en dat willen ze
nu vasthouden. Het is nog
steeds geen slechte plek,
maar dat telt niet zolang
er zes bezwaarmakende
bedrijven zijn.
De Keileweg staat overi
gens haaks op het ge
meentelijke beleid, dat de
raad ooit heeft uitgestip
peld: koppeling aan een
vermaakcentrum, geen in
vesteringen door sexbazen
en de gemeente maakt de
dienst uit. Daarvan komt
niets terecht. Er kan ook
niets terecht komen, ge
houden-als de stad is aan
een verouderde wetgeving
en een rechtspraak, die
geen rekening houdt met
veranderde opvattingen.
Wat een gemeente ook on
derneemt of toestaat: ze
wordt altijd teruggeflo
ten.
door Koos de Gast
De zes bedrijven aan de
Keileweg menen, dat de
gemeentelijke bestuur
ders aan de sexbazen de
tanden maar eens moeten
laten zien en dan wel
kunnen voorschrijven op
welke plaats een prostitu-
ticcentrum kan worden
toegelaten. Immers: de
Keileweg voldoet net zo
min aan voorwaarden ten
aanzien van aanhechting
aan een vermaakcentrum
en invloed van de gemeen
te. De bedrijven verwijten
de raad geen andere
plaats te willen aanwij
zen, geen politieke verant
woordelijkheid te willen
dragen.
Maar dat is het typerende
voor deze impasse. De
wetgeving verhindert de
raad ook maar iets te
doen. En waar passief nog
enige ruimte wordt gebo
den, vindt Rotterdam be
wonersorganisaties en be
drijven op zijn weg.
Politieke verantwoorde
lijkheid aanvaarden bete
kent in wezen terugko
men op het beleid, dat in
Katendrecht is gevoerd.
Door op de Kaap een
stringent beleid tégen de
prostitutie te voeren is
'achipperen' met moge
lijkheden elders in de
stad uitgesloten. Door op
de driehoek van het Deli-
plein één oog dicht te
doen, ontstaat er een alibi
om ook elders in de stad
een beroep op tolerantie
te kunnen doen.
Dat moet voor de PvdA in
Rotterdam niet zo lastig
zijn. Het is een kwestie
van 'samen delen': ook
van de lasten in een stad
als de onze.
Rotterdam Een tentoonstel
ling over 'brood' is vanaf 1 ok
tober te zien in het museum
Boy mans-Van Beunmgen Mi
nister van landbouw en visse
rij, ir. G.J.MJBraks, opent de
tentoonstelling, die de geschie
denis van het brood en het
broodgebruik in Nederland
uitbeeldt.
Er worden meer dan driehon
derd voorwerpen geexposeerd
die op de een of andere ma
nier met brood te maken heb
ben; schilderijen, prenten en
tekeningen, zilverwerk en an
dere kunstnijverheidsobjecten,
gebruiksvoorwerpen en docu
menten. Het materiaal voor de
tentoonstelling komt uit bin
nen- en buitenland en van
verschillende particuliere col
lecties.
De Stichting Voorlichting
Brood zal tijdens de Week van
het Brood diverse activiteiten
houden in alle steden en dor
pen van het land. De tentoon
stelling duurt tot en met 13 no
vember.
