E2
'Kruitfabriek voorlopig niet dicht
'Moskou wijzigt
standpunt Franse en
Britse kernmacht'
Scheiding
der geesten
AntiekBeurs
-Gouda,;.
Hoofdverdachten zaak
.Slavenburg vrijgelaten
Paus in de wolken
IRAN:
140
KOERDEN
GEDOOD
Produktie
in Muiden
tijdelijk
stopgezet
s
IÉ
KLM vliegt niet
meer op Moskou
Nieuwe serie
van
Willy van Hemert
'Boycot Spelen'
Reagan in VN
GENSCHER NA ONDERHOUD MET GROMYKO:
Schouwburgcomplex Boelekade
Signaal
Aanslag op huis
Nederlandse
consul-honorair
Nieuwe Canadese
ambassadeur
in Nederland
DE AMERIKAANSE MINISTER van buitenlandse zaken
George Shultz heeft gisteren op de Europese Veiligheids-
conferentie in Madrid nogmaals felle kritiek geleverd op
de Sovjet-Unie. Donderdag legde hij na afloop van het ge
sprek met zijn Russische collega Gromyko een harde ver
klaring af over het neerschieten van het Zuidkoreaanse
passagiersvliegtuig, gisteren sprak Shultz slechts kort
- over het incident. Hij beperkte zich nu tot de uitspraak dat
- deze 'massamoord' aantoonde hoeveel er nog te doen is
als het gaat om de Europese veiligheid en samenwerking,
het thema van de conferentie in Madrid. Shultz gebruikte
net neerschieten van de Boeing nu als aanleiding voor al
gemene kritiek op het Sovjet-regime, vooral op het punt
van de mensenrechten en de bewapening.
SHULTZ' KRITIEK WAS ongewoon fel en hard. 'Met*openlij-
ke verachting' hebben Moskou en zijn satellieten de in
Helsinki in 1975 overeengekomen bepalingen van het do-
cument over de mensenrechten benaderd, aldus de Ame-
rikaanse bewindsman. Elk beroep er op door groepen
burgers is onderdrukt, de emigratie van joodse mensen is
C dramatisch gedaald, mensen die op hun rechten stonden
of demonstreerden voor vrede en wapenbeheersing be-
♦t landden in gevangenissen of psychiatrische klinieken. De
'onmenselijke en onnatuurlijke' verdeling van Europa, al
dus Shullz, is een 'fundamenteel obstakel* voor de Euro
pese veiligheid en samenwerking. „Er kan geen duurzame
veiligheid en samenwerking in Europa zijn, zo lang regerin
gen bang zijn voor hun eigen volk en hun buren". Hij zei
ook het ironisch te vinden dat een systeem dat zegt 'de
enige ware wetenschappelijke economische theorie te
vertegenwoordigen' westerse kredieten, voedsel en tech-
S nologie nodig heeft om zich te handhaven.
'NA AFLOOP VAN de conferentie in Madrid zou minister
Shultz nog een persconferentie geven, maar die gelastte
hij af. Daaruit werd afgeleid dat Shultz geïrriteerd was over
het achterwege blijven van spontane steun van de NAVO-
bondgenoten voor harde acties tegen de Sovjet-Unie.
Frankrijk, Spanje, Griekenland en Turkije legden weinig
enthousiasme aan de dag voor harde maatregelen. Frank
rijk zal er zijn onafhankelijkheid ten opzichte van de Vere
nigde Staten en de NAVO mee hebben willen onderstre
pen en Griekenland en Turkije hebben ook zo hun histori
sche trauma's.
OM GEEN VERDERE smetten op de conferentie in Madrid te
werpen, was het de bedoeling dat de NAVO-bondgenoten
in Brussel overeenstemming zouden bereiken over een
luchtvaart boycot. Een logisch vervolg op de maatregelen
van president Reagan om de Russische luchtvaartmaat
schappij Aeroflot tijdelijk te boycotten, maar bepaald
geen harde actie, zeker niet sporend met de harde woor
den van Shuitz gisteren in Madrid. De verdeeldheid trad
nog dezelfde dag aan het licht, de NAVO-partners kwa
men niet tot een gemeenschappelijk standpunt. Het lijkt er
op dat West-Duitsland, dat de zachte sanctie heeft voor
gesteld, de Amerikaanse houding heeft willen matigen, zo
als al herhaaldelijk de afgelopen maanden is gebleken bij
de standpuntbepaling rond Genéve. Als Shultz inderdaad
geïrriteerd is geweest over de houding van de bondgeno
ten, dan is de verdeeldheid in Brussel daar een blijk van en
is wederom de scheiding der geesten in de westerse we-
reld duidelijk geworden.
DAN IS OOK duidelijk dat de Amerikaanse regering weinig
begrip heeft voor de houding van West-Duitsland. Met
name West-Duitsland, dat in de internationale politiek
moet balanceren op een bepaald niet al te strak gespan
nen koord. Voor de Verenigde Staten vertegenwoordigt
vooral Bonn West-Europa, zowel economisch ais politiek,
of juist vooral politiek door zijn leidende rol in de werelde-
conomische verhoudingen. Voor Moskou evenwel is West-
Duitsland niet alleen de geografisch meest nabije buur,
het is ook nog eens een van de meest vooraanstaande ver
tegenwoordigers van een volgens de Sovjet-leer verderfe-
lijke ideologie. Bovendien zal het grotesk achterdochtige
Moskou er nog generaties lang aan blijven herinneren dat
Duitsland tot tweemaal toe Europa in oorlogen heeft ge
stort. De 'grote vaderlandse oorlog' is niet alleen een we
zenlijk bestanddeel van de Russische moderne geschie
denis, het is ook een door de historiografie gesouffleerd
geloofsartikel van de ideologie.
HET IS LOGISCH dat West-Duitsland (en de andere Westeu-
ropese landen) een genuanceerdere houding aannemen
dan de VS. De huidige regering in Washington is teveel ge-
neigd het Westerse denken te monopoliseren. Zoals we
derom uit het huidige verloop der gebeurtenissen blijkt,
werpt Amerika zich op ais de woerdvoerder van de Wes
terse wereld, zonder dat het nuances van Westeuropese
zijde toestaat. "La nuance seule fiance', dichtte Verlaine:
alleen de nuance verenigt, smeedt zaken aaneen.
HJK
Rotterdam De rechter-com-
missaris in Rotterdam heeft
J gisteren Ruud Slavenburg (60)
V on mr. Kees Veltena (62),
k hoofdverdachten in de Slaven-
burg-zaak, op vrije voeten ge-
l steld. De leiding van het Sla-
venburg-onderzoek had om de
schorsing van hun voorlopige
hechtenis gevraagd, wat door
rechter-commissaris werd
toegewezen. De stand van het
onderzoek maakt hun detentie
j langer nodig, aldus justi-
t tie, Het ondereoek duurt nog
l voort
f Ruud Slavenburg, ex-lid van
f de raad van bestuur van Sia-
t venburg's Bank, en voormalig
directeur kredietverlening
I Veltena werden vorige week
maandag aangehouden op ver-
ji denking van valsheid in ge-
sehrïfte en het geven van de
opdracht of de feitelijke lei
ding daarbij. Veltena verklaar
de na zijn arrestatie dat zwart
geld volledig was geaccepteerd
door de raad van bestuur. De
hele raad van bestuur is ver
antwoordelijk voor de mis
standen bij Slavenburg, aldus
Veltena.
Justitie stelde gisteren ook het
57-jarige hoofd van het direc
toraat buitenland op vrije voe
ten. Deze inwoner van Zwijn-
drecht, een neef van Ruud
Slavenburg en de voormalige
president-directeur mr. Piet
Slavenburg, was afgelopen
maandag aangehouden op de
zelfde verdenking als de
hoofdverdachten. De man is
nog steeds hoofd van de afde
ling buitenland bij Credit Ly
on nais Bank Nederland, het
voormalige Slavenburg,
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
10 sectsmber 1983
Muiden Sluiting van de munitiefabriek De
Krijgsman in Muiden zit er ook na het tweede
ernstige bedrijfsongeluk dit jaar niet in.
Met name voor de gemeente Muiden telt de werkge
legenheid voor 250 mensen zwaar. Bovendien is er bij
de laatste twee ongelukken geen schade in het enkele
honderden meters verder gelegen dorp aangericht.
De vakbonden wensen op korte termijn een gesprek met de di
rectie van Muiden Chemie BV over de vraag of het verantwoord
is de produktie voort te zetten. Ook bij het beantwoorden van
deze vraag staat de werkgelegenheid voorop, zij het dat die moet
worden afgezet legen een verantwoord risico.
In overleg met de Arbeidsin
spectie is overigens de produk
tie van kruit gisteren onmid
dellijk na het ongeluk stopge
zet. Alle werknemers werden
een paar uur later naar huis
gestuurd. Vermoedelijk zal de
produktie midden volgende
week weer op gang komen.
Houwitsers
Een uitgebreid onderzoek zal
moeten uitwijzen wat de oor
zaak is geweest van het onge
luk van gisteren, waarbij de
26-jarige C. van Hees uit Mui
den om het leven kwam en
een tweede werknemer licht
werd gewond
Afgelopen donderdag was een
bepaalde produktie afgerond.
Na een grondige schoonmaak
van het produktiegebouwtje
werd gistermorgen om half
acht begonnen met het maken
van een zeer grove kruitsoort
voor houwitsers
Bij het aansluiten van een con
tainer met 800 kilo kruit op
een sorteermachine ontstond
om kwart over acht brand.
Hoe die brand omstond, is nog
volledig onduidelijk, maar in
eens was er een enorme steek
vlam, gevolgd door een gewel
dige gasontwikkehng die een
uitweg zocht.
Het gevolg was dat het golf-
plaatdak werd weggeslingerd,
een wand totaal werd wegge
blazen en de andere wanden
zwaar werden beschadigd. Het
gebouwtje kan nog worden
hersteld. Wat dat betreft wa
ren de gevolgen minder ern
stig dan bij de explosie van 30
mei. Toen kwamen drie men
sen om het leven en bleef er
van het betrokken produktie-
gebouw mets over.
De oorzaak van dat ongeluk is
inmiddels achterhaald. Staats-
door Gerard van Zuuren
secretaris Kappeyne van de
Copelio van sociale zaken en
werkgelegenheid. gisteren
aanwezig in Mui Jen, wil daar
echter geen mededelingen
over doen voordat de Tweede
Kamer is ingelicht.
Staats-
Kappeyne van
de Copelio
...eerst de
Kamer
in hchten...
De gemeenteraad van Muiden
heeft inmiddels bij de staatsse
cretaris aangedrongen op snel
le openbaarmaking van het
rapport, omdat men wil weten
of de veiligheidsmaatregelen
inderdaad hebben gewerkt of
dat Muiden de laatste twee
keer slechts bij toeval aan een
ramp is ontsnapt.
Directeur W. de Vries van
Muiden Chemie bestrijdt dat
de kruitfabriek onveilig is.
..Het is zeker niet zo dat het
hele pakket van veiligheids
maatregelen op de helling
moet Wel moeten we herha
ling van ongelukken voorko
men. Dat betekent dat als we
de oorzaak van een ongeluk
achterhalen, de uitkomsten
kunnen dienen als aanvulling
op de veiligheidsmaatregelen".
Naar zijn mening is het niet
onveilig werken m de kruitfa
briek. De directeur; „Statis
tisch gezien is de kans op een
ernstig ongeluk gering, maar
dat betekent niet dat er twee
maal achter elkaar iets kan ge
beuren. Vandaar ook dat de
verslagenheid binnen het be
drijf nu zeer groot is".
De burgemeester van Muiden,
mr. B. Ferman, ontkent dat er
binnen de zevenduizend zielen
tellende gemeenschap heftig
wordt geageerd tegen de fa
briek. „Het is nu eenmaal een
bedrijf met een hoog risico,
maar we hebben hier leren lé
ven met het hef en leed dat de
aanwezigheid van dit bedrijf
met zich meebrengt".
De stichting Natuur en Milieu
wil een uitgebreide risico-ana
lyse van de kruitfabriek en
aansluitend betere veiligheids
voorzieningen. Ook vorig jaar
en na de explosie van eind mei
kwam men met een dergelijk
verzoek. De regering achtte
beide keren een dergelijk on
derzoek niet nodig
Muiden Chemie BV is voor
vijftig procent eigendom van
de Koninklijke Nederlandse
Springstoffenfabriek (en die is
weer voor de helft in handen
van de Staat der Nederlanden)
en voor de andere vijftig pro
cent van het Duitse bedrijf
Dynamit Nobel AG.
Vandaag begint paus Johannes Paulus 2 aan een
vierdaags pastoraal bezoek aan Oostenrijk. Aanleiding
tot het bezoek is de Oostenrijkse Katholiekendag, die
wordt gehouden ter herdenking van het ontzet van
Wenen bij de Turkse belegering, nu 300 jaar geleden.
Naar verwachting zal de belangstelling voor de paus
enorm zijn.
Om het publiek een blik op de paus te gunnen, heeft
men de afgelopen dagen gewerkt aan een enorm
televisiescherm voor het Weense kasteel Hofburg, waar
de kerkvorst zijn gehoor zal toespreken. Om het scherm
heen is een reusachtige wolk gefabriceerd.
rv\, mi
NAVO verdeeld
over sancties
i Luns...signaal..
Hilversum Willy van He
mert is bezig aan een nieuwe
tv-serie voor de KRO. Het
wordt 'De appelgaard', een
'Hollands drama' van twaalf
afleveringen, spelend in de
Betuwe. De serie volgt op
'Dagboek van een herders
hond' en 'De weg', die Willy
van Hemert voor deze omroep
heeft geschreven en geregis
seerd.
Het is nog niet bekend wie in
'De appelgaard* gaan meespe
len, Ook staat de periode van
uitzending nog niet vast.
„Eventueel in het wintersei
zoen 1984/1985", aldus de
KRO.
Koeweit Het Olympisch co
mité van Koeweit heeft giste
ren opgeroepen tot een boycot
van de Spelen van 1984 in Los
Angeles. De 'Amerikaanse mi
litaire interventie in Libanon'
wordt als reden voor de op
roep opgegeven. In Koeweit
stelt men dat de Verenigde
Staten in 1980 'op soortgelijke
gronden', gedoeld wordt op de
Sovjet-interventie in Afgha
nistan, de Spelen van Moskou
hebben geboycot. Koeweit was
er in Moskou wel bij.
Washington President
Reagan zal 26 september de
Verenigde Naties toespreken
over de 'toestand in de we
reld'. Volgens Washington was
deze afspraak al gemaakt voor
het incident met de Zuidkore
aanse Boeing.
Madrid De Sovjet-Unie lijkt
bereid de Franse en Britse
kernmacht buiten de Geneefse
onderhandelingen met de Ver
enigde Staten over de beper
king van de raketien voor de
middellange afstand in Europa
(INF) te houden. Dit zou een
belangrijke concessie zijn.
Tot nu toe stond Moskou er op
de Brits^ en Franse kernwa
pens bn de onderhandelingen
te betrekken. Het Westen wei
gerde, omdat deze wapens fei
telijk niet binnen het kader
van de onderhandelingen over
middellange afstandsraketien
vallen en bovendien niet tot
de NAVO-arsenalen behoren.
Het gewijzigde Russische
standpunt werd gisteren be
kendgemaakt door de West-
duitse minister van buiten
landse zaken, Hans-Dietrich
Genscher, op een persconfe
rentie in Madrid Volgens
Genscher verklaarde de Russi
sche minister van buitenlandse
zaken, Andrej Gromyko, don
derdag tijdens een onderhoud
met zijn Westduitse ambtsge
noot in de wandelgangen van
ADVERTENTIE
vrijdag 9 september van 14-22 uur
zaterdag 10 september van 11-18 uur
^ondag 11 september van 11-18 uur
Onder Auspiciën van-de verenigde Nederlandse Antiquairs
de conferentie, dat de kernwa
pens van Frankrijk en Groct-
-Brittannie als een 'aparte ca
tegorie' zouden kunnen wor
den beschouwd.
Opvallend
Genscher zei het 'opvallend' te
vinden dat Gromyko hem had
gezegd dat de Britse en Franse
kernwapens twee aspecten
hebben. Zij zouden volgens
Gromyko als strategische wa
pens kunnen worden be
schouwd, maar eveneens als
wapens voor de middellange
afstand, „Indien dit voorstel
van Gromyko betekent dat de
Sovjet-Unie ervan afziet om
de Franse en Britse kernwa
pens bij het INF-overleg te be
trekken, kan dat inhouden dat
de weg naar een overeen
komst in Genève vrij is", aldus
de Westduitse minister.
Het Witte Huis wilde gisteren
nog niet ingaan op de verkla
ring van Genscher.
De uitspraak van de Neder
landse Tweede Kamer dat de
Franse en Britse kernmachten
moeten worden betrokken bij
het wapenbeheersingsoverleg,
heeft in Londen en Parijs af
wijzende reacties uitgelokt.
Brussel/Amstelveen De NAVO-landen hebben gis^
teravond op hun vergadering in Brussel geen ge
meenschappelijk antwoord kunnen vinden op het
neerschieten van het Zuidkoreaanse lijnvliegtuig door
de Sovjet-Unie. Het wordt aan elk land afzonderlijk
overgelaten maatregelen bij wijze van reactie te ne
men. Zo hebben de KLM-piloten besloten vanaf vol
gende week niet meer op Moskou te vliegen.
Het in NAVO-verband op
schorten van het vliegver
keer met de Sovjet-Unie
voor de duur van twee we
ken gaat niet door.
Dit initiatief van de Westduitse
minister van buitenlandse za
ken Genscher is m Brussel niet
eens besproken, aldus secreta
ris-generaal Luns na afloop
van het beraad.
De verwachting in Brussel was
dat een meerderheid van de
zestien NAVO-landen aan een
vliegverbod zou meedoen.
Frankrijk, Turkije, Grieken
land en Spanje spraken zich
echter tegen zo'n verbod uit.
Aanvankelijk waren ook
West-Duitsland en Denemar
ken weinig enthousiast.
Na ongeveer twee en een half
uur beraad door de permanen
te vertegenwoordigers van hc-t
Westerse bondgenootschap zei
Luns dat het niet gaat om een
conflict tussen Oost en West
Het incident gaat veel meer de
hele wereld aan. Wel gewaag
de hij van een 'duidelijk sig
naal* aan de Sovjet-Unie. „Wij
zullen trachten te waarborgen
dat zich geen herhaling van
het incident voordoet", zei hij.
Het bestuur van de Vereniging
van Nederlandse Verkeers
vliegers heeft de bij haar aan
gesloten piloten gevraagd met
ingang van maandag geen
vluchten meer naar de Russi
sche hoofdstad uit te voeren.
Ongeveer 95 procent van de
KLM-vhegers is lid van de
VVN. De KLM vliegt gewoon
lijk op dinsdag en donderdag
naar Moskou.
Minister-president Lubbers
verklaarde gisteren na afloop
van het kabinetsberaad dat het
Nederlandse kabinet voorstan
der is van een landmgsverbod
voor Russische verkeersvlieg
tuigen voor een bepaalde tijd.
Daarmee wil het de Sovjet-
Unie duidelijk maken dat het
geen vrede beeft met de ver
klaring van de Russen.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Shultz,
heeft gisterochtend in Madrid
ook de ministers van de niet-
-gebonden landen verzocht
zich aan te sluiten bh een op
schorting van het luchtver
keer met de Sovjet-Unie.
Zie verder pagina 5
Londen Iraanse troepen
hebhen meer dan 140 Koerdi
sche guerrillastrijders gedood
of gevangen genomen en ruim
dertig dorpen 'bevrijd' m het
noordwesten van Iran
Het is één van de grootste mi
litaire operaties tegen opstan
dige Koerden sinds maan. Dit
hebben zowel radio-Teheran
als het officiële Iraanse nieuw
sagentschap IRNA gisteren ge
meld.
De actie vond plaats in het ge
bied rond de plaatsen Saqqez.
Bowkan, en Baneh aan de
grens mei Irak. Volgens IRNA
is in de dorpen een grote hoe
veelheid wapens buitgemaakt.
Lima Er is een dynamie
taanslag gepleegd op het huis
van de consul-hr norair van
Nederland in de Peruaanse
stad Chiclayo op 750 kilometer
ten noorden van Lima.
Volgens een mededeling van
de Peruaanse politie gisteren is
slechts geringe materiele scha
de aangericht.
De daders gooiden twee dyna-
mietstaven naar het huis van
ere-consui Ricardo Guerr£
Quimin en beschadigden de
voordeur. De politie vermoedt
dat de daders van de aanslag
leden zijn van de ondergrond
se beweging 'Sendero Lumino-
so' (Lichtend Pad), die de laat
ste tijd in het noorden van
Peru actief xs.
Ottawa Het ministerie van
buitenlandse zaken in Ottawa
heeft gisteren de benoeming
bekendgemaakt van Lawrence
A H. Smith als Canada's nieu
we ambassadeur in Nederland-
Smith wordt de opvolger van
Georges Blouin (62), die deze
post sinds 1979 bekleedt.
Smith's huidige functie is die
van ambassadeur voor Noordf
Zuid-relaties, Biouin wordt
chef van het protocol in Cana-J
da.
