[KUNST/BTW
'Een goed kinder
programma is ook
voor volwassenen'
9
Kijkcursus schilderen met
hedendaagse voorbeelden
Nelleke Burg:
een tekort
aan ellende
NOS-bestuur wil verbetering
zenderkleuring
Burny Bos, winnaar Zilveren Reiss-mierofoon:
-
Omroepraad
dwarsboomt
AVRO-plan
Koreaans
vliegtuig in
het 'Capitool'
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
10 september 1983
lilversum Nederland
tinkt niet uit door goede
In derprogramma's op ra-
co en televisie. Veel om-
repen hebben er niet
vjdoende geld, man-
Vacht en zendtijd voor
cêr om ze te maken.
/7RO's radiojeugdafde-
lïg heeft de afgelopen ja-
m bewezen dat het an-
ots kan. Vooral dankzij
e* inzet van Bernhard
'.urny' Bos, die in 1975
ht team op free lance-ba-
sj kwam versterken en
nf acht jaar later, de Zil-
vren Reiss-microfoon
yor zijn hele oeuvre heeft
gkregen.
Erny, de man van de 'Ko de
Es wachter Show', 'De Zand*
bkshow', 'Radiolawaaipape-
gai', 'Duimeland' en van het
televisieprogramma 'Hoe laat
fcgint het schilderij?', vindt
fct 'bedroevend' wat de mees-
omroepen op het gebied van
Inderielevisie presteren,
.'aar: „Op de radio zit er ver-
ètering in. Nu andere omroe-
en hebben ontdekt dat je
morgens rond tien uur kin
erprogramma's kunt uitzen-
en, die een hoge luisterdicht-
iCid halen, volgen er meer.
Natuurlijk is het feit dat 'Dui
neland' tussen de 'Arbeidsvi-
aminen' wordt uitgezonden
can invloed, maar ik vind het
ipvallend dat als ons program
ma begint er nog meer mensen
luisteren".
Burny Bos die ontzettend
blij is met zijn prijs, die voor
hem Waardering betekent
vindt het prachtig, hoewel hij
meteen zegt dat luisterdicht
heid met het allerbelangrijkste
voor hem is.
Hij komt uit het onderwijs,
waar hij onder meer tekenles
gaf. De toen ontwikkelde crea
tiviteit en zijn pedagogisch in
zicht hebben van Burny een
enthousiaste en vakbekwame
kinderprogramma-maker ge
maakt, Bovendien heeft hij
zelf als vader ervaringen opge
daan. Hij heeft een dochter,
die nu 16 is. „Zij mag van 'mij
één tv-prulserie in de week
door
Jacques Geluk
zien. Ze heeft gekozen voor
Dynasty".
Voor 'Duimeland', het pro
gramma voor 5- en 6-jarigen,
dat nu elke dinsdagmorgen om
10.03 wordt uitgezonden, gaat
hij wekelijks scholen langs.
„Ik iaat de kinderen een ver
haaltje vertellen. Vaak gaat
het over kabouters of spreken
de dieren. Ongelukken zijn
ook geliefde onderwerpen.
Eén keer begon een kind over
geld". Emotionele onderwer
pen komen zelden aan de
orde, omdat kinderen zich op
die leeftijd niet kunnen uiten
over dat soort dingen".
'Duimeland' ts een programma
van zeven minuten: „Toch ben
ik voor die uitzending de hele
dag in de studio om een goed
verantwoorde montage te
kunnen maken. Ik doe dat sa
men met Joop Stokkermans,
Hetty Heyting en Marnix Kap
pers".
'Lawaaipapegaai'
Het eerste kleuterprogramma
dat Bos maakte was 'Radiola-
waaipapegaaf, een uitzending
die In de plaats kwam van het
toen, in 1975, 'hoogbejaarde'
programma 'Kleutertje luister'
van Lily Petersen. „We wil
den beginnen met een nieuwe
formule, maar de luisteraars
van Lily niet afschrikken.
Toch werd de 'Papegaai' snel
ler. Daarna kwam de 'Zand-
bakshow', een programma
waarvan ik hoop dat net ooit
terug kan komen. Maar, door
zendtijdgebrek kunnen we
niet twee verschillende pro
gramma's maken".
Met zijn radioprogramma's is
Burny al verschillende malen
in de prijzen gevallen. In 1975
en 1977 kreeg hij een eervolle
vermelding van de Zilveren
Reiss-jury voor 'De Ko de Bos
wachter Show' en de 'Radtola-
waaipapegaai'. Het laatste pro
gramma kreeg in 1976 de
Spaanse 'Premio Ondas' voor
het beste jeugd-radioprogram
ma. De elpee, die in 1981 werd
gemaakt van de 'Lawaaipape
gaai' werd bekroond met een
Edison.
De televisieversie, 'De Papela-
waaigaai presenteert de La
waaipapegaai', kreeg in 1981
een eervolle vermelding van
de Nipkov-jury. 'Hoe laat be
gint het schilderij', het pro
gramma dat vorig seizoen op
zondagmiddag werd uitgezon
den, zou volgend jaar kandi
daat kunnen zijn voor de Nip-
kov-schijf. In Milaan heeft een
jury er al een bronzen sculp-
Burny
Bos: „Ze
zijn jaloers *1
op ons 74^'
team".
Cultureel Centrum, Amulet-
veen: 'Welleke Burg? Nelleke
Qurgl'. Regie: Fred Florutse en
Jack Gadellaa. Toetaen: Nol
Steking. Techniek: John Buk
man. Licht Frans Ruhl. Choreo
grafie: Barrie Stevens. Op 14,15
en 16 september in Theater
Zuidplein, Rotterdam; 8 en 15
december in Diligentia, Dan
Haag.
tuur voor gegeven. Ondanks
alle prijzen en vermeldingen
prefereert Burny Bos radio bo
ven televisie: „Televisie schept
meer afstand. Er zijn teveel
schakels".
Toch is zijn inzet even groot.
Drie van 'lijf-uitspraken' ma
ken duidelijk waar zijn moti
vatie vandaan komt: „Een
goed kinderprogramma is ook
een goed programma voor vol
wassenen", „Humor is even
noodzakelijk als voldoende
nachtrust" en „De kwaliteit
van programma's, boeken en
platen voor de jeugd hangt
meer af van de filosofie van
de maker of de maakster, dan
van de kwaliteit van de stem,
het uiterlijk of de schrijfstijl".
In het komend televisie-sei
zoen is er op het scherm rela
tief rij veel ruimte voor Bur
ny vrijgemaakt. Tenslotte wil
de AVRO, om met radio- en
tv-directeur Siebe van der Zee
te spreken, 'de band met de
jeugd verstevigen'. Het bleek
dat de jongeren afhaakten op
programma's als 'De Wiekent-
kwis' en 'Wie van de drie?'.
Dat soort programma's gaat
Burny dus zeker niet maken.
Wel komt hij terug met 'Hoe
laat begint het schilderij' op
donderdagavond via Neder
land 1. Zes oude en zes nieuwe
afleveringen. In dat program
ma worden via spelsituaties lij
nen tussen de opvattingen van
schilders en de dagelijkse bele
vingswereld van kinderen ge
trokken.
Op vrijdagmiddag het komend
seizoen 'Dag tuin, dag huis,
dag opbergschuur' en 'Oma
Fladder', een serie gedramati
seerde verhaaltjes voor de
kleuters. Op de radio worden
de 'Ko de Boswachter Show',
met het eigen Houthakkers-or
kest. en 'Duimeland' voortge
zet.
„Ze zijn jaloers op ons team",
zegt een lachende Burny Bos,
die zijn Zilveren Reiss-micro-
foon op 16 september krijgt
uitgereikt. En in hem worden
al die collega's geeerd die sa
men met hem al die gewaar
deerde programma's maken.
Amstelveen Aan het be
gin van haar tweede one-wo-
man-show legt ze uit dat ze
het moeiljk heeft. Nelleke
Burg, uit het niets tevoor
schijn gekomen als tweede
stem van Robert Long en
daarna bekend-van-radto-
en-tv geworden via het
VARA-programma 'In de
rooie haan', heeft namelijk
een fijne jeugd gehad. Mak
kelijke ouders, geen frustre
rende ervaringen, geen bitte
re armoe. Om zich heen ziet
ze de grote namen van het
Nederlandse artiestendom,
collega's die zich stuk voor
stuk door de grootste ellende
moesten heen vreten alvorens
ze, gerijpt en gelouterd, de
grote roem verwierven.
Dat gegeven vormt zo'n beetje
de rode draad die door de eer
ste helft van de avond loopt.
Het is aanleiding tot een paar
pittige grappen, aardige liedjes
en uitstekende imitaties
zelfs Lee Towers wordt fraai
op z'n nummer gezet en het
lijkt even of Nelleke Burg van
plan is om aanmerkelijk raker
klappen te gaan uitdelen dan
in haar zwakke debuut-pro
gramma van het vorige sei
zoen.
Na de pauze is 'de vrouw' het
onderwerp. De vrouw als
mensensoort met eigen moge
lijkheden, die ofwel ontplooid,
ofwel door een vijandige, on
verschillige samenleving de
kop ingedrukt worden. Even
eens een goede basis voor een
show, want dingen als bittere
Stedelijk Museum, Schiedam:
'Hoe wordl een schilderij ge
maakt' en 'Aspecten van de
schilderkunst' met werk van
Age Klink, Jan v.d. Pol en Anna
Ramsalr. Tot 18 september.
Schilderijen van Age Klink zijn
gelijktijdig te zien in Galerie
Kunst aan de J.W. Frisolaan
70 te Vlaardingen.
Schiedam Wie in het
Schiedams Stedelijk Mu
seum de tentoonstelling
'Hoe wordt een schilderij
gemaakt?' bezocht heeft
en het daar geleerde ge
lijk wil toetsen, kan te
recht op een tweede ten
toonstelling, die onder de
titel 'Aspecten van de
schilderkunst' facetten
van het hedendaagse
schilderen aan de orde wil
door
Cees van der Geer
stellen. De als een cursus
voor beginners bedoelde
eerste expositie blijkt dan
echter even onvoldoende
als drie lessen Grieks voor
het volgen van een twist
gesprek op de vismarkt
van Piraeus.
Toch ligt dat niet aan die eer
ste tentoonstelling. Wat er
technisch aan een schilderij
uitgelegd kan worden, wordt
ook uitgelegd en bovendien op
een zeer heldere en vooral il
lustratieve manier.
Begrippen als ondertekening,
perspektief, kleurschakerin
gen en symboolwaarde wor
den aanschouwelijk verduide
lijkt en ook de materiele kant
van het schilderen krijgt tot in
de details alle aandacht. Uitge
legd wordt wat een spieraam
is, waarom linnen eerst ge
grond moet worden, hoe verf
met behulp van pigmenten ge
maakt wordt en met wat voor
kwasten of paletmessen de
verf opgebracht kan worden.
Het gebeurt zelfs zodanig sma
kelijk, dat men bijna zelf aan
de slag zou willen, zo uitnodi
gend l:ggen kwasten en tubes
voor gebruik in slagorde ge
reed.
Zelfs aan het misbruik van
schilderijen is gedacht: ten
toongesteld wordt ook een
kleine collectie prullaria,
waarin beroemde schilderijen
gedegradeerd zijn tot een
plaatje op een koektrommel of
als voorbeeld voor een bor
duurlap. Ongewild ligt daar
ook de sleutel van alle kunst
begrip. Zo lang nog kunst en
Jan varj^er Pol ...land
schappen, vrijwel steeds
voorzien van een staande of
hurkende mansfiguur-
koektrommeltjes samen kun
nen gaan, zo lang ook zal
kunst op blijvend onbegrip
mogen rekenen.
Geen van de drie exposanten
van de tentoonstelling 'Aspec
ten van de schilderkunst',
Anna Ramsair, Age Klink en
Jan van der Pol, zal er overi
gens ooit voor hoeven te vre
zen, dat hun werk zulk een lot
beschoren zal zijn. De fabri
kanten van dergelijk spul zui
len schouderophalend en niet
begrijpend aan hun werk
voorbijgaan. Gelukkig maar!
Of Hans Paalman, de directeur
van Schiedams Stedelijk, met
deze drie kunstenaars een
keuze gedaan heeft die repre
sentatief is voor het brede sca
la van het hedendaagse schil
deren. is nog niet aan de orde.
Hbpelijk biedt het gemeente
lijk cultuurbeleid hem de ko
mende jaren gelegenheid de
serie uit te bouwen en het niet
te laten bij deze ene manifesta
tie, Pas als meerdere exposities
in deze reeks hebben plaats
gevonden, zal blijken of een
persoonlijke keuze ook egn
meer algemene geldigheid
heeft.
Van der Pol
In persoon en werk van de
Amsterdammer Jan van der
Pol heeft Paalman in ieder ge
val wel een kenmerkend ver
tegenwoordiger van het nieu
we schilderen gevonden De
heftigheid van het schilderge
baar, de expressionistische
voordracht en de romantische
betrokkenheid op het eigen ik
en direkte omgeving zijn in
Van der Pols werk volop aan
wezig. Zijn in roden, zwarten
en enkele lichtere tonen uitge
voerde landschappen, vrijwel
steeds voorzien van een staan
de of hurkende mansfiguur,
bobben bijna modelwaarde als
hot gaat om de wijze van uit
drukken van een levensgevoel
bij de jongere generatie.
Ramsair
De landschappen van Anna
Ramsair daarentegen sLoelen,
hoe vreemd het ook moge lij
ken, veel meer in een lang be
staande, echt Nederlandse tra
ditie. Haar benadering is na
melijk abst ra herender dan m
hei landschapsgenre gebruike
lijk is, maar de essentie van
het Hollandse landschap, zijn
klaarte en helderheid, de 'zil
verige toon van de kleur en de
ruimte van de polder zijn tref
zeker gepakt. Ze hanteert
daarbij een aangename, pictu
rale schildertrant en maakt
dankbaar gebruik van meer
dan alleen schilderkunstige
middelen, zoals het opplakken
en overschilderen van een pa
pieren ondergrond en het
combineren van krijt en verf.
'Hoe wordt een schilderij
gemaakt?'
de. maar fascinerende wirwar
van stippels en/of lijnen, heeft
zich m dai drieluik versoberd
tot een rijk zwart met een ver
moeden van kleur. Met enkele
stippellijnen is een eenvoudige
geometrische figuratie aange
bracht. Het werk roept, bij mij
althans, de vraag op 'hoe nu
verder?'
In Vlaardingen geeft hij daar
op een begin van een ant
woord. Daar laat zich een te
rugkeer naar een meer figura
tieve aanpak vermoeden. Het
samenspel van lijnen in som
mige van zijn gouaches ver
toont soms herkenbare trek
ken en uit de samenhang van
lijnen valt een begin van figu
ratie af te lezen.
Minder goed te plaatsen zijn
drie gouaches, waarin met bre
de streken de fijnheid van het
vorige werk verlaten wordt,
maar waarin de kleur een on
verwachte en voor de huidige
Klink verrassende hoofdrol
speelt. Ook een indicatie?
Overigens wil mei de vraag
naar de toekomstige ontwik
keling niet voorbijgegaan wor
den aan het bestaande werk.
Klink laat zich zowel in Schie
dam ais in Vlaardingen ken
nen als de lyrische dromer en
de rijke verbeelder die hij al
tijd al was. En ook als een
kunstenaar die meer verdient
dan regionale belangstelling
en bekendheid.
Age Klink: 'Einstein on the beach 11' (fragment)
Klink
Age Klinks bijdrage aan 'As
pecten' kan met los gezien
worden van zijn gelijktijdige
expositie in de Vlaardmgse ga
lerie 'Kunst*'. Niet alleen om
dat daar. anders dan in het
museum, hel accent ligt op zijn
tekeningen en gouaches, maar
vooral omdat in Vlaardingen
de sleutel tot zijn mogelijke
ontwikkeling aangegeven
wordt.
In Schiedam beëindigt Klink
het overzicht van zijn 'ruimte-
tijd'-schildenjen met een
drieluik, dat door zijn rechtlij
nige soberheid haast on-Kim-
kiaans aandoet. Zijn vooraf
gaande, gecompliceerde struc
turen. bestaande uit een ogen
schijnlijk ongeordende lijken-
m Nelleke Burg
waarheid, emoties en schrij
nende situaties zijn nu een
maal geschikt om. gelardeerd
met een lach, tot cabaret te
worden verwerkt.
Toch haalt ze het niet, Nelleke
Burg. Het gebrek aan een
moeilijke jeugd, dat ze m het
begin gekscherend noemt ais
oorzaak van een tekort aan
theaterpersoonlijkheid, is mis
schien wel reeier dan ze wil
weten. Ze staat op het podium
als een sympathiek mens, die
graag wil en ook best wel kan,
maar meestentijds nèt niet
over voldoende uitstraling be
schikt om het publiek door
haar techniek heen te laten
kijken.
Die techniek is overigens heie
door
Rob Vermeulen
maai niet zo slecht: ze heeft
een fijne, heldere stem met
veel mogelijkheden getuige
haar prima imitaties en
haar bewegingen zijn keurig
ingestudeerd. Er zijn momen
ten dat die dingen hun vruch
ten afwerpen. Zeker als er
goede teksten voorhanden zijn,
zoals die van Jack Gadellaa in
'Antwoordapparaat' of Barry
Manilows 'Sandra', kan ze er
mee ontroeren zoals het een
theatervrouw betaamt.
Maar het blijven momenten
van korte duur, waartussen
door het niveau matig blijft en
er ook nog steeds wat typische
beginnersfoutjes gemaakt wor
den, Het achter elkaar zetten
van twee zware ballads is on
vergeeflijk en Nelleke Burg
maakt zich hier en daar ook
schuldig aan het verzuipen
van een goede grap in een
daaropvolgende zwakkere.
Kortom: er zitten mooie kren
ten in, maar de pap is niet zo
lekker.
Hilversum De AVRO krijgt
als het aan de Omroepraad ligt
geen extra zendtijd voor een
reeks programma's over het
Europese Parlement. De raad
heeft het ministerie van WVC
geadviseerd de aanvraag van
de AVRO af te wij2en.
Het was de bedoeling van de
omroep om in het kader van
het 60-jarig jubileum van sep
tember dit jaar tot juni 1984
een reeks programma's te ma
ken over het Euro-parlement.
In juni volgend jaar zijn de
nieuwe Europese verkiezin
gen. De programma's, 15 tot 30
minuten lang, zouden buiten
de eigen zendtijd van de
AVRO op de buis moeten ko
men. omdat de wekelijkse ne
gen uur tv-zendtijd die de om
roep heeft daar volgens de
woordvoerder niet de ruimte
voor bieden.
Het AVRO-voorstel wilde de
programma's uitzenden in de
tijd dat anders het testbeeld op
het scherm te zien is. Op dte
manier zouden de technische
kosten minimaal zijn, terwijl
de AVRO de programmakos
ten geheel uit eigen middelen
zou betalen.
Hilversum Het iv-program-
ma 'Het Capitool' van de NOS
gaat morgen (Ned. 2, 12.00
12.45) in op de politieke gevol
gen van het neerschieten van
het Zuidkoreaanse verkeers
vliegtuig. Onder leiding van
W.L. Brugsma is er hierover
een discussie tussen IK V-se
cretaris Mient Jan Faber,
Tweede Kamerlid Klaas de
Vries van de PvdA, zijn
VVD-coIlega J. Voorhoeve en
Rusland-kenner Peter Volten.
Hilversum Het NOS-bestuur wil over twee jaar landelijke en
regionale radioprogramma's op één zender samenbrengen. Voor
het klassieke muziekprogramma zou de NOS kunnen samen
werken met buitenlandse radiostations, waarbij met name ge
dacht wordt aan de Vlaamse zender BRT III. Voor 'doelgroep
programma's* zou er een nieuwe zender, Hilversum V. moeten
komen.
Evenals de raad van beheer (het dagelijks bestuur) van de NOS,
is de meerderheid van het NOS-bestuur voor verbetering van de
zenderkleuring: duidelijk herkenbare en consequent uitgevoerde
formule per radiozender. Men verzet zich echter tegen een door
de minister opgelegde zenderkleuring, zoals die is aangekondigd
in de medianota.
De gecombineerde nieuws- en informatiezender (nu Hilversu-
m II, die aan deze doelstelling echter nauwelijks beantwoordt)
zou dagelijks 17 uur moeten uitzenden. De 'doelgroepenzender'
(Hilversum V) moet naar behoefte zendtijd krijgen, in elk geval
12 uur per dag. Het Belgisch-Nederlandse programma 'Delta'
dat al enkele jaren in de pen zit, zou minstens 3V4 uur per dag
moeten krijgen. De totale radiozendtijd zou door 'Hilversum II-
-meuwe stijl' en Hilversum V van 494 naar 581 uur stijgen.
