17
AGENDA
No-nonsense
of Franse slag
MEDEDELING AAN
DE BEWONERS VAN
ROTTERDAM
EN P00RTUGAAL.
CROOSWIJK
ZOALS'! WAS
11 Crooswijk was het domein van de slachters
roteb
Dienst voor Reiniging, Ontsmetting,
Transport en Bedrijfswerkplaatsen
der Gemeente Rotterdam.
Kotierdcuns Nieuwsblad
vnjdag
4 november 1983
door Hans Soeters
In 1897 werd aan de Crooswijkse Boezem-
straat een begin gemaakt met de bouw van
het Rotterdams Openbaar Slachthuis, In kor
te tijd werd 'het abattoir' het grootste van
Nederland, met een eigen vleesproduktie
van meer dan twintigdu -'.end ton per jaar.
Maar in 1981 sloot de Vereenigde Vlees Han
del er als laatste gebruiker van het complex
de deuren. De bedrijven verhuisden naar de
Spaanse Polder. Kort hierna ging het abat
toir in Crooswijk tegen de vlakte.
Al veel eerder waren er pogin
gen ondernomen om het abat
toir van Crooswijk over te he-
velen naar andere delen van
Rotterdam. Zo Het de gemeen
te Rotterdam in 1906 het oog
vallen op een stuk grond ten
westen van Delfshaven. Dit
stuk grond was aangekocht om
er over een lengte van 375 me
ter langs de daar geprojecteer
de Schiedamseweg, 15,5 hecta
re te bestemmen voor de bouw
van een modern slachthuis,
compleet met veemarkt, spoor
wegaansluiting en loskade aan
de Voorhaven.
De plannen stuitten echter op
weerstand van de ontwonen-
den en'onder aanvoering van
de buurtvereniging Het Wes-
ten ging de toenmalige Rotter
damse burgemeester Zimmer
man overstag. Waarbij hij zich
beriep op een rapport van di
recteur Struyk van het bouw
toezicht, die, lijnrecht in te
genspraak met de voorkeur
van slachthuisdirecteur
Dhondt, tot de conclusie was
gekomen dat: 'de ligging in het
westen bij de hier te lande
heerschende westelijke win-
den in hooge mate bedenkelijk
zou zijn; de stank veroorzaakt
door ae neven bedrijven, zooals
vetsmelterijen, bloeddrogerijen
•enz,, was zelfs bij de mèest
moderne inrichting niet geheel
weg te nemenDit argument
1 maakte indruk. En het be-
zwaar van de buurtvereniging,
dat de eigenaardige omgeving
van een abattoir met veemarkt
schade zou toebrengen aan het
als woongebied bedoelde wes-
ten, zorgde ervoor dat het ab-
,'batoir bleef waar het was: in
1 Crooswijk.
En daar was het dat op 30 no-
vember 1910 in café Holland ia
aan de Crooswijksesingel een
aantal verontwaardigde vlees-
li grossiers bijeen kwam. De re-
gering bemoeide zich naar de
^zin van de vleeshandelaren
J wat al te intensief met de run-
i'derhandel, verstrekte hiervoor
zelfs subsidies, maar manceu-
vreerde hierdoor andere gros-
'Isiers in grote moeilijkheden.
De bijeenkomst leidde tot de
oprichting van de Rotterdam-
sche Vereertiging van Gros
siers in Rund- en Kalfs-
vleesch.
Ook in 1930 kwam opnieuw
een verhuizing van het abat
toir aan de orde. Dit keer ging
het om een stuk grond in Kra-
lïngen, Hoewel tijdens een
raadsvergadering in dat jaar
slechts vier leden zich tegen
dit plan keerden, reageerden
de wijkbewoners onthutst. En
net zo plotseling verdween
Kralingen hierna weer uit de
plannen. Het abattoir, dat de
bewoners van verschillende
Rotterdamse wijken als een
spookbeeld hadden zien op
doemen, dat eerst in het wes
ten zou worden neergezet, ver
volgens in het zuiden, en
waarbij voor de nevenbedrij-
ven zelfs werd gedacht aan
een plaats in Hoek van Hol
land, bleef gewoon op de
plaats waar het in 1878 was
neergezet.
En doodleuk kwam de Rotter
damse gemeenteraad met de
mededeling: 'De moderne
techniek heeft geleerd dat een
abattoir, zelfs met zijn neven-
bedrijven, geen binder voor de
omgeving behoeft op te leve
ren. Het vleesvervoer gebeurt,
door het verdwijnen van de
veedrijvers, de stoomboot en
de handkar, per vrachtauto.
Hierdoor is de Jigging van het
abattoir plotseling niet verou
derd meer'.
Fiscus
Ook de crisis in de jaren der
tig, die gepaard ging met een
noodtoestand in net slagersbe-
drijf, werd door het slachthuis
overleefd. Hoe groot de zorgen
in het slagersbedrijf toen wa
ren, werd duidelijk tijdens een
in juli 1934 in gebouw Odeon
gehouden protestbijeen komst
wan de Rotterdamse slagers,
loonslachters en grossiers, ver
enigd in de Samenwerkende
Vereenigingen in den Vleesc-
hhandel. Het bezwaar richtte
zich vooral tegen de aange
kondigde crisisheffingen op
vet en reuzel. De heffingen
waren zo hoog, dat van elke
drie gekochte koeien er in fei
te één rechtstreeks naar de fis
cus ging. Rotterdam telde op
dat moment 45.000 werklozen
en mede hierdoor was de
vleesconsumptie met 35% te
ruggelopen. Meer dan de helft
van de slagerijen was hierdoor
voor onoplosbare problemen
komen te staan.
De regering zocht naar midde
len om de crisis in het slagers-
bedrijf het hoofd te kunnen
bieden. Zo werden er 210.000
runderen ingeblikt. Maar
veertien miljoen blikken met
dit 'crisisvlees' bleken onver
koopbaar, waardoor er tien
duizenden blikken, die op dat
moment de houdbaarheidster-
mijn van een jaar hadden
overschreden, moesten wer
den verbrand. Mede door het
inblikken daalde het aantal
slachtingen in Rotterdam met
vijfhonderd koeien per week.
En bij het abattoir werd de rij
Rotterdammers, die voor wei
nig geld een stuk vlees tracht
ten te bemachtigen, alsmaar
langer. Wie het eerst kwam
had ook de eerste keus. Hierbij
ging het om voorwaardelijk
goedgekeurd vlees, niet meer
geschikt voor de handel, maar
nog wel voor snelle consump
tie. Veel aftrek vond ook het
zogenaamde kopvlees, dat één
keer per week in het abattoir
voor een paar centen verkocht
werd.
De crisis en de hierop volgen
de Tweede Wereldoorlog, toen
in het abattoir de centrale
keukens waren gevestigd en
hoge Duitse officieren er in
specties hielden, stonden uit
breiding en modernisering van
het abattoir in de weg. De ge
volgen hiervan deden zich
voelen in de jaren erna. Op 26
juni 1954 kreeg de export ech
ter weer nieuwe impulsen:
voor het eerst sinds vijfen
twintig jaar werd er weer
vlees uitgevoerd naar Groot-
Brittannië. Speciaal voor dit
doel was een snelkoelinstalla-
tie in gebruik genomen, waar
mee in twintig uur veertien
honderd runderen konden
worden gekoeld.
Modern
Een grootscheepse verbouwing
en modernisering onderging
het slachthuis in 1955, onder
de toenmalige directeur dr.
M.J.J. Houthuis, De kosten be
droegen 1,3 miljoen gulden. En
vol trots publiceerde het
Openbaar Slachthuis de cijfers
over het jaar 1953, die uitein
delijk de stoot hadden gegeven
tot de modernisering. Van de
in totaal 6.501.043 in Neder
landse abattoirs geslachte die
ren, waren er in dat jaar
183.276 in Rotterdam ver
werkt. Hetgeen neerkwam op
De bouw van het abattoir aan de Boezemstraat in 1897.
2,82%. Van de totale uitvoer
naar het buitenland nam Rot
terdam van de vleeswaren en
conserven 6,52% voor zijn re
kening en van het vlees en
spek 10,71%. In dat jaar veror
berde de Nederlander 35,8 ki
logram vlees per persoon. Het
Openbaar Slachthuis en de
Veemarkt hadden in 1953 te
maken met een bedrag aan in
komsten van /l.286.454,45 te
genover ƒ1,096.474,70 aan uit
gaven. Een winst van
ƒ189.979,75.
Nadat eerst op 3 juni 1960 een
voorstel was aangenomen, dat
het verplaatsen van de vee
markt voor een periode van
ten hoogste tien jaar uitstelde,
werden er in de jaren erna
verschillende rapporten opge
steld. Zo meldde een in 1967
ingestelde Commissie Slacht
huis en Veemarkt Rotterdam,
onder voorzitterschap van de
wethouder voor economische
aangelegenheden, J. Worst,
dat een deel van het slachthuis
in bouwvallige staat verkeerde
en dat de transportwegen voor
het vlees niet meer voldeden
aan de gestelde eisen. Toch
werden er in die periode jaar
lijks nog 70.000 stuks grootvee,
160.000 varkens, 20.000 stuks
kleinvee en 80.000 kalveren
geslacht. En daarmee zat het
abattoir aan zijn maximum ca
paciteit. De sloop van het oude
complex en bouw van een
nieuw slachthuis zou volgens
de commissie tachtig miljoen
gulden gaan kosten.
Prognose
Het oude slachthuis was toen
al meer en meer het terrein
geworden van de loonslach
ters, die er werkten in op
dracht van de vleesgroothan
del. Ook de werkzaamheden
waren er in de loop der jaren
veranderd. Ging het vroeger
vooral om de handel in hele
en halve dieren of gedeelten
ervan, steeds vaker stelden de
slagers de eis dat het vlees bij
de koop nagenoeg direct ge
schikt moest zijn voor verkoop
aan de consument. Dit bete
kende dat de grossiers zich in
tensiever moesten gaan bezig
houden met de bewerking van
het vlees. Hierdoor ontstonden
de uitsnijderijen. Half in de ja
ren zestig werd rondom het
abattoir ook een begin ge
maakt met het verpakken van
vlees.
Maar op één ding verkeken al
die commissies zich schrome
lijk: de groei van de Rotter
damse bevolking. Zo maakte
de in 1967 ingestelde commis
sie de volgende prognose
openbaar: 'De Rotterdamse ag
glomeratie, welke in 1955 een
totaie bevolking kende van
883.564 inwoners, zal volgens
een op de in de periode 1955-
'66 werkelijk opgetreden pro
centuele groei van jaar tot jaar
gebaseerde prognose, in 1980
zijn toegenomen tot ruim één
miljoen personen'. Hierbij be
cijferde de commissie dat in
dat jaar het vleesverbruik zou
neerkomen op 55 kilogram per
persoon per jaar.
Maar het slachthuis in Craos-
wiik kwam ook op een andere
m
Werkzaamheden in het abattoir in 1974.
manier in het nieuws. Zo
meldde in september 1970 de
toenmalige directeur dr. F. de
Boer dat de moderne appara
tuur in de verouderde gebou
wen de veiligheid van de
slachters ernstig bedreigde. De
hallen waren te klein voor de
mechanische slaehtlijnen. 'Het
zijn oude doosjes met een nieu
we inhoud', stelde de direc
teur. 'De mensen hebben er in
de te kleine ruimten te weinig
armslag'. En voorman slachter
G. Koffijberg, al bijna vijftig
jaar in het vak: 'Zeg maar rus
tig dat de ruimte misschien
groot genoeg is voor een kip
penslachterij, maar niet voor
het slachten van runderen. We
kunnen onmogelijk per uur
vijftig runderen op de tweede
en dertig op de eerste lijn ha
len. Als we alles op alles zetten
misschien vijfenvijftig. Veertig
jaar geleden waren ze al bezig
om het abattoir te verplaatsen
Neem maar van mij aan dat
het nog jaren duurt voordat
we hier weg zijn'.
De oude slachter moet een
vooruitziende blik hebben ge
had, want het abattoir bleef in
gebruik, zij het dat de plannen
voor een verhuizing steeds
vaster vormen gingen aanne
men. Maar daarmee sloop voor
de slachters ook de onzeker
heid binnen. En op 20 maart
1974 gingen de werknemers de
straat op. Met vrachtauto's
werd de Boezemstraat geblok
keerd. De demonstratie, onder
de ogen van de algemeen di
recteur van het slachthuis W.
Kleinbloesem, richtte zich
vooral tegen het dreigende
verlies aan arbeidsplaatsen.
Kort hierna bepaalde de Rot
terdamse gemeenteraad dat
het slachthuis per 1 januari
1976 zou worden gesloten.
Maar het werd 1977 en het
slachthuis was nog steeds niet
dicht. En weer sloop de angst
voor het verlies van werkgele
genheid het oude abattoir bin
nen. Het leidde in januari van
dat jaar tot een door de vak
bonden gesteunde staking. In
het slachthuis in Crooswijk
werkten op dai moment 120
slachters, verenigd in de
'Stichting tot het Doen Ver
richten van Slachtingen', hon
derd man gemeentepersoneel
en 550 werknemers, die in
dienst waren bij de op het
complex gevestigde grossiers-
en vleesverwerkende bedrij
ven. De staking duurde precies
een dag.
Acties
In november 1977 nam de Rot
terdamse gemeenteraad het
besluit dat het abattoir in
Crooswijk nu echt zou worden
gesloten. Kort hierna werd er
gestopt met het slachten van
runderen. In december 1978
zou het oude complex geheel
verlaten moeten zijn. Tegelij
kertijd zou een particulier
abattoir in de Spaanse Polder
in gebruik worden genomen.
Voor de verhuizing van de
varkensgrossiers en aanver
wante bedrijven naar het
nieuwe complex keerde de ge
meente een eenmalige tege
moetkoming in de kosten uit.
Toch rommelde het in die pe
riode flink. Tal van bedrijven
hadden verzuimd plannen
voor de op handen zijnde ver
huizing nader uit te werken.
Hierdoor ontstond vooral bij
de werknemers een grote mate
van onzekerheid over de toe
komst. Er werd zelfs gedreigd
met harde acties. En in dit tu
mult dreigden dertig bedrij
ven, die op het terrein van het
abattoir aan de Boezemstraat
waren gevestigd, ten onder te
gaan. Op 6 december 1978 ging
echter de eerste paal voor het
nieuwe slachthuis de grond in.
Eind januari 1983, veel later
dan de bedoeling was geweest,
opende staatssecretaris A.
Ploeg van landbouw en visse
rij het nieuwe slachthuis aan
de Industrieweg in de Spaanse
Polder. Het betekende net de
finitieve einde van Crooswijk
als terrein van de slachters.
Verdwenen waren de in met
bloed besmeurde witte pakken
gehulde slachters. De slacht
huiskroegjes, waarin al om
vier uur 's ochtends de walm
van rook en alcohol rondwaar
de, bleven dicht. Sommige wa
ren al dichtgetimmerd...
Hel abattoir tijdens de staking in januari 1977.
Vrijdag 4 november
De Doelen: 13.00: Orgelconcert door
Aric Keijzer. 20.15: Rotterd, Phith.
Orkest, dirigent James Conlon. Solis
ten John Aler, tenor, Mannenkoor
Slowaakse Philharmonie uit Bratisla
va. Hofplein theater: 20.15, 'Lief zijn
voor elkaar', klucht met o.d. Piet
Hambergen en René van Vooren.
Piccolo theater: Krochtheater speelt
Een verziekte avond'. De Lantaren:
-1.00: Hesitate Demonstrate met
Shangri-Lah. 20.30: Dansgroep Kris-
de Chatel met 'Per Aspera' en
Wiederkehr'. Theater Zuidplein:
20.15: Penta Theater speelt 'Dame
Blanch', voor aanvang 'muziek voor
1 piek' door Auaca-ensemble. Thea
ter Zuid plein: (arlecchinozaal) 20.30:
Een grimmige Feydeau' met Mar-
greet Blanken, Eric v.d. Donk. Bea
Meulman, Do van Stek en Bernadet-
te Voragen. De Lantaren: 21.00: He
sitate Demonstrate met Shangri-
Lah. 20.30: Dansgroep Krislina de
Lhatel met 'Per Aspera' en. 'Wteder-
*|w.Theatercafé de Schouwburg:
«.0Q: Video; Dansprogramma van St.
umbrella. 23.30: Gijs Hendriks Eu-
'esyncopalors (jazz). Bibliotheekthe
ater 12.00: Lunchpauzeftlm 'Ugestu
°jonogaiari\ 2Q.0Ö: Elfun Gabriel.
Piano, .speelt werken van Beethoven,
,lszL Debussy en Chopin. Harbour
Jaaclub: 21.30: The Swing Paraders.
"Sftgctheater: (Schiedam) 20.15:
«dele Bloemendaal met haar pro
gramma 'Adéle's keus'.Theater de
Lterstoof: (Schiedam) 21.00: Boude-
wijn de Groet
^aterdag 5 november
Uoipleinthenter. 20.15: 'Lief zijn
£°°r elkaar', klucht met o.a. Piet
«mbergen en René van Vooren.
Zuidplein: (arlecchinozaal)
«L30; "Een grimmige Feydeau' met
^rgreec Blanken, Eric v.d. Donk,
l Meulman, Do van Stek en Ëer-
p.nadette Voragen. Piccolotbealer:
ryoebtheater speelt 'Een verziekte
ayondr. Harbour Jazzclub: 2L.30; Se-
atown seven hot Jaz2 (Duitsland). De
Doelen: vanaf Ö.OU: Nederlands
Koorfestival. De Doelen: 20.15: Het
RET-Manncnkoor en een gastoptre
den van het jongenskoor 'Lutnia' uit
Polen. Oude Kerk: (Delfshaven)
16.00: Orgelconcert door Diane Mid
delkoop. L 'Esprit: Wendeldijk 25.
22.00: Folkavond met File Americain.
'Esprit: Wendeldijk 25,
De Lantaren: 21.00: Hesitate De
monstrate met Shangri-Lah. 20.30:
Dansgroep Krishna de Chatel met
'Per Aspera' en 'Wiederkehr'. De
Stoep: (Spijkemsse) 20.15: Russisch
Folklorefestival met muziek zang en
dans. Theater de Teerstoof: (Schie
dam) 21.00: Boudewijn de Groot. Mei-
neszeoraer. Burg. Meineszplem,
20.00: De Rotterdamse formatie 'Mus
tang'. De Schouwburg: vanaf 10.00:
Stichting Umbrella met danspresta-
ties. Poppentheater Belle Psss:
14.30: Het poppentheater speelt 'De
Binnenste Buitelaar'. Folkhouse Ma
trix: 20.30: Jakkes (maatschappij-kri
tische liederen). Het Berenel: 20.00:
Belgisch weekend; met o.a. The Par
kingmeters (pop) en Ton Lanoye
(performer). Bibliotheektheater.
11.00: Koffieconcert door leerlingen
van het R'dams Conservatorium.
20.00: Elfun Gabriel, piano, speelt
werken van Beethoven, Liszt, Debus
sy en Chopin.
Bioscopen
Al ham bra I: 'Sophie's Choice' (16)
dag. 200 en 8.15 uzat. zond. en woe.
B.15 u. Alhambra 2 'Brandende
liefde' (16) dag. 2.00-7.00 en 9.30 u.
zond. 1.30-4.00-7.00 en 9.30 u. Calyp
so 1: 'Trading places' (al) dag. 2.00-
7.00 en 9.30 u, zond. 1.30-4.00-7.00 en
9,30 u- Calypso 2: 'De Illusionist' (12)
dag. 1.45-6.45 en en 9.15 u, zond. 1.15-
3,45-6.45 en 9.15 u. Calypso 3: "High
road ta China' (al) dag. 2.00-7.00 en
9.30 u, zond. 1.30-4.00-7.00 en 9.30 u.
Centraal: do. t/m ma. 'Lekkere
stukken' (18). di. en woe. 'Pussvhaby'
(18) dag. 12.15-2.00-3.45-5.30-7.15 en
9.00 u. Cineac (Beurs): 'Return of
the Jedi' (al) dag. 2.00-6.45 en 9.30 u.
zond. 1.15-4.00*6.45 en 9.30 u. Cineac
(Bijenkorf): 'Octcpussy' (12) dag.
2,00-6.45 en 9.30 u, zond. 1.15-4.00-
6.45 en 9,30 u. Cinerama JU The os-
terman weekeind' (16) dagf 1.45-7.00
en 9.30 u, zond. 1.30-4,00-7.00 en 9.30
u. Cinerama 2: 'Man, woman and
child* (al) dag. 1.45-6.45 en 9.15 u.
zond. 1.30-4.00-8.45 en 9.15 u. Cinera
ma 3: 'Superman-3' (al) dag. 1.45-
0.45 er> 9.30 u. zond. 1.30-4.00-6.45 en
9.30 u. Cinerama 4: 'King of comedy'
(al) dag, 1.45-7.00 en 9.30 u. zond.
1.30-4.00-7.00 en 9.30 u. Cinerama 5:
'De Lift' (16) dag. 7.00 en 9.30 u. do.
vrij. ma. en dl. ook 2.00 u, en zond.
4.00 u, en 'Flashdance' zat. en woe.
2.00 u, zond. 1.30 u. Corso: 'Vrijdag
de dertiende' (16) dag. 2.00-7.00 en
9.30 u, zond. 2.00-4.30-7.00 en 9.30 u.
Kriterion: 'Gejaagd door de wind'
(12) dag. 7.30 u (beh. maandag), zond.
2.00 en 7.30 u. Lumiere 1: 'Return of
the Jedi' (al) dag. 2.00-6.45 en 9.30 u,
zond. 1.3O-4.0Q-6.45 en 9.30 u. Lumie-
re 2: 'The horror show' (16) dag, 2.00-
7.00 en 9.30 u, zond. 1.30-4.00-7.00 en
9 30 u. Lumiere 3: 'The Bronx War
riors' (16) dag. 1.45-6.45 en 9 15 u,
zond. 1.30-4.00-6.45 en 9.15 u. Lumie
re 4: "The meaning of life' (16) dag.
1.45-6.45 en 9.15 u, zond. 1.30-4.00-
6.45 cn 9.15 u. Metro-1: 'Thor. de ver
schrikkelijke' (12) vry. en zat 7.00 en
9.30. zat. en zond. 2 00 u, ma. di. en
woe. bingo. Metro-2: 'Evil dead' (16),
vrij. t/m zond. 7.00 en 9.30 u. 'Pas
poort naar het pornoparadijs' do. en
ma. t(m woe 8.00 u. rassage: (Schie
dam) 'The sound of music" do. vrij. en
zond. 2.00 en 8.00 u, en 'Les uns et les
autres' ma. t/m woe. 2,00 en 8.00 u.
Rex: 'Love for sale* (18) dag. van
10.00 u. s' morgens tot 10.00 s' avonds,
zat. 12.00-10.00 u, zond. gesloten.
Thalia: 'Scherprechters' (16) dag.
2.00-7.00 en 9.30 u, zond. 2.00-4.30-
7.00 en 9.3Ö u. *t Venster-1: 'Naraya-
ma' (16) dag. 19.30 u en 22.00 u. ma.
gesloten, 't Venster-Z: 'De simpele
moordenaar' (16) dag. 20.00 en 22.30
u, ma. gesloten, 't Venster-3: 'Parsi-
fal' (16) dag. 19.30 u. ma gesloten.
Nachtvoorstellingen (16)
Calypso-I: Trading, places' vnj. en
zat. 00.15 u. Calypso-2: 'Magnum for
ce' vni. en zat. 00.15 u_ Calypso-3:
'Cheech Cheng's next movie' vnj.
en zat. 00,15 u. Cineac (beurs): 'Sbo-
gun assassin' zat. 00.15 u. Corso: 'De
nacht van wordt verwacht' zat* 00.15
u. Lumiere-1 'Return oE thé Jedi'
vrij. en zat. 24.00 u. Lumiere-2:
'Snoepjes die vreugde brengen' vrij.
en zat. 24.00 u. Lumiere-3: 'De Anna'
yrij. en zat. 24.00 u. 't Venster-I:
'Vengeance is mine' vrij. en zat. 00.15
u. 't Vensier-2: 'Der mann auf der
mauer' vrij. en zat. 00.30 u. 't Ven-
ster-3: 'Wilde aardbeien' vnj. en zat
23.00 u.
Kindervoorstellingen
Alhambra-l: 'Vol gas met Herbie'
dag. 2.00 en 6.45 u. Metro-2: 'Kuifje
cn hel haaienmeer' do. t/m zond. en
woe. 2.00 u. Passage: 'The sound of
music' zat. zond. en woe. 2.00 u.
Spijkenisse
Euro L 'Vrijdag de dertiende deel-3'
(16) vrij. ma. cn di. 6 45 en 9.15 u, zat.
zond. en woe. 1.30-6.45 en 9.15 u.
Euro 2; 'De Illusionist' (12) vrij, ma.
en di. 6.45 en 9.15 u. zat. zond en woe
1.30-6.45 en 9.15 u. Euro 3: 'Yab-Yum
op stelten* (16) vry. ma. en di. 6.45 en
9.15 u. zat. zond en woe. 1.30-6.45 en
9.15 u. Euro-4: 'Bad Boys" (16) dag.
6.45 en 9.15 u.
Kindervoorstellingen
Euro: 'De fluti met de zes smurfen'
zat. zond. en woe 1.30 u
Hellevoetsluis
Tivoli-theaten 'Octopussy' (al) zal.
19.00 u, zond. 16.15 u. 'Schot in de
roos' (18) do. di. en woe. 20.00 u, vrij.
23.00. 'Hot Bubblegum m het leger'
(16) vrij zond. en ma. 20.00 u. zond.
16.15 u.
Kindervoorstellingen
Tivoli-theater: 'De bende van hier-
naast' zond. en woe. 14.00 u.
Brielle
Apollo-theater: 'Brandende liefde'
(16) vni. en zat. 19.30 en 22.00 u,
zond. 19.00 en 21.30 uma. t/m woe
20 00 u.
Kindervoorstellingen
Apollo-theater: 'Pink Panther's te-
kenfilmfcstival' zat zond. cn woe.
14.00 u.
Dordrecht
Euro Cinema: Zaal-I: The Entity"
(12) dag. 6.45 en 9.30 u, en 'Super
man-3' (al) zat. zond. en woe. 1.45 u.
Zaal-2: Twee stoere truckers op de
snelweg" (12) dag. 6,45 en 9.30 u, zat.
zond. en woe. 1.45-6.45 en 9.30 u.
Zaal-3: The return pi the Jedi' (al)
dag. 6,45 en 9.30 u, zat. zond. en woe.
1.45-6.45 cn 9.30 u. Euro Cinema-4;
(Voorstraat 294). 'Monty Python's
meaning of life' (16) dag. 6 45 en 9 30
u. zat. zond. en woe. 1.45-6.45 en 9.30
u. Cinode: 'A perfect coupe' dag. 8.Ö0
u, vrij. en zat. 7.00 en 9.30 u.
Kindervoorstellingen (al)
Cinode: 'Walt Disney's tekenfilmfes-
nval' zat. zond. en woe. 2.00 u.
Medische Diensten
Apotheken: De Rotterdamse apothe
ken zijn dagelijks geopend van 8.30-
17.30 u. Buiten deze tijd. dus ook m
dc- weekeinden is voor spoedgevallen
een waarnemingsregelmg. Men kan
via het antwoordapparaat of het me
dedelingenbord van uw eigen apo
theek te weten komen welke apo
theek waarneemt. Betreft het een
spoedrecept. dan kunt u een taxi ne
men. Vraag een taxibon die u aan de
chauffeur overhandigt. Taxi Tele
fooncentrale, Tel: 010-361222. Ari
sen boodschappendienst: Tel 206611
(ook voor Vlaardingen en Schiedam)
Integraal Kankercentrum Rotter
dam: 'Telefoonbaken voor vragen
over kanker* I K.R. Tel: 010-63-1130.
Ambulancedienst: Voor Bc-rkel.
Bergschenhoek en Bletswuk Tel: 010-
333300
Dordrecht
Artsen: Gelieve voor informatie be
treffende de weekenddiensten uw ei
gen hutsarts te bellen of bij de prak
tijkruimte langs te gaan. Tandarts: 4
november vanaf 17.00 uur, 5 en 6 no
vember zie aankondiging btj prak
tijkruimte of via tel. 143394- Spreek
uur zaterdag van 9 00 tot 10 00 uur.
zondag van 11.00 tot 12.00 uur. Die
renartsen: H. van der Ree. tel.
135779. Associatie Slingerland, Van
de Brink en Hopmans, tel. 138444,
J. G. Peter, tel. 134111. Apotheek: 5
en 6 november Apotheek Dubbel
dam. Groene Kruislaan 43. tel.
160315. Adviesteam vroege onder
kenning van ontwikkelmgsvragen bij
kinderen van 0-7 jaar. Tel. 148426.
dag, van 9,00-12.00 uur.
Crisiscentrum Rotterdam: Matbc-
nesserlaan 270, tel: 763944 Voor
mensen met accute problemen op elk
gebied. Geopend 24 uur per dag ook
zaterdag en zondag.
Minister Neelie Smit
heeft weer eens van zich
laten horen. In de Twee
de Kamer kwam ze met
de mededeling, dat ze
gToen licht wil geven
voor de bouw van de
Willemsspoortunnel, als
Rotterdam met de door
haar gevonden oplossing
akkoord gaat. Wat die
oplossing inhoudt hield
ze ïn het vage. Ze praatte
over een uniek aanbod
vanuit het bedrijfsleven,
dat niet eeuwig geldig is.
Burgemeester en wet
houders van Rotterdam
moeten vandaag op basis
van een dergelijke vaag
heid besluiten om de
raad te vragen met de
bouw van de tunnel ak
koord te gaan: een onmo
gelijkheid. De raad heeft
in het verleden aan de
bouw van een tunnel
dwars door het centrum
van Rotterdam een fors
aantal voorwaarden ge
steld. Niemand, ook een
minister niet, kan eisen
dat de raad die voor
waarden zomaar inslikt.
Daarvoor zijn argumen
ten nodig, die de rede
lijkheid van die voor
waarden in een bepaald
perspectief plaatsen.
Bovendien is het maar
een vraag, wat er van
dat unieke aanbod waar
is. Gemeentewerken, dat
de plannen heeft voorbe
reid en uitgetekend,
heeft nog geen enkel be
stek voor de bouw klaar.
Er zijn globale ramingen
van dc kosten gemaakt
en aan de hand van het
eindbedrag, zo'n slordige
driekwart miljard gul
den, is er gekeken of de
plannen niet goedkoper
kunnen.
Samen met NS en het
ministerie heeft Ge
meentewerken de plan
nen nu zo bijgesteld, dat
ze meer dan honderd
miljoen gulden goedko
per uitgevoerd kunnen
worden. Pas als deze bij
gestelde plannen zijn
uitgewerkt en besteks-
klaar zijn gemaakt, kun
nen aannemers op basis
van reële gegevens bekij
ken of ze de bouw voor
dat geld kunnen uitvoe
ren. Zonder die gegevens
is het praktisch onmoge
lijk om prijsafspraken
te maken. Dan kun je
als aannemer later altijd
zeggen: Ja, als u het per
se zó wilt hebben, kost
het een x-bedrag méér.
Van het unieke aanbod
kan dan wel eens niets
overblijven. De meerkos
ten kunnen aanmerke
lijk hoger oplopen dan
de oorspronkelijke ra
ming.
Over de voorwaarden,
die Rotterdam aan de
bouw van een tunnel
stelde, is natuurlijk te
praten. Ze dateren uit
een tijd, dat Rotterdam
ervan uitging dat de Ne
derlandse Spoorwegen
een tunnel wilden. Rot
terdam praatte alleen
over het al of niet gedo
gen van de aanleg. In
zo'n positie kun je voor
waarden stellen. Maar-
...de minister had plotse
ling geen geld meer om
een tunnel te bouwen en
hield het daarop op een
vervanging van de huidi
ge viaduct-brug.
Op dat moment kwam
de aap uit de mouw. Rot
terdam drong er bij mi
nister en kamerleden op
aan toch alstublieft een
tunnel te bouwen. De
raad was nagenoeg una
niem: vervanging van de
oude spoorbrug door een
nieuwe had geen enkel
nut. De NS schoten er
niets mee op en de stad
Rotterdam evenmin. De
bouw van een nieuw via
duct en een nieuwe brug
zouden in het hart van
Rotterdam bijna uet zo
erg aankomen als de
bouw van een tunnel.
Rotterdam wilde dus he
lemaal geen brug, maar
een tunnel. Van gedogen
was geen sprake meer.
Met die bekentenis van
Rotterdam is nog niet
gezegd, dat de bouw van
een tunnel door het
drukke zakencentrum
van 's werelds grootste
haven zomaar kan. De
bouw zal jarenlang el
lende voor het verkeer
met zich meebrengen.
Daarvoor moeten oplos
door Cees de Graaft
singen komen, oplossin
gen, die de Maasstad
niet zelf kan betalen en
ook niet zelf zou hoeven
te betalen. Want hoe je
het ook bekijkt, de
spoortunnel komt er
voor de NS, een bedrijf,
dat niet alleen Rotter
dam per spoor met de
rest van Europa ver
bindt, maar voor de tota
le Nederlandse economie
van wezenlijk belang is.
Het is geen wonder, dat
Rotterdam er niets voor
voelt om alle voorwaar
den zomaar in te slik
ken, omdat een minister
een uniek aanbod uit het
bedrijfsleven heeft en
dan nog en passant zegt,
dat het Rotterdam wel
meer geld zal gaan kos
ten. Voor Rotterdam is
dat zeker geen uniek
aanbod.
Als minister Smit de on
derhandelingen als afge
rond beschouwt, wijst ze
de resterende voorwaar
den van Rotterdam reso
luut af. Dat zou in de on
derhandelingen duide
lijkheid scheppen. Tij
dens de voortgaande on
derhandelingen ineens
met een uniek aanbod
komen en dan van Rot
terdam te eisen de spoor
tunnel te slikken of
domweg de havenstad te
laten stikken, heeft met
onderhandelen niets
meer te maken. Bij een
no-nonsense-mentaliteit
hoort een minister te
zeggen, waar het op
staat. Dan kan de raad
een verantwoord oordeel
vellen. Nu van Rotter
dam een eindoordeel
over de bouw van de tun
nel eisen, lijkt meer op
regeren met de Franse
slag.
ADVERTENTIE
Het is vrijwel zeker dat het personeel van de Reinigingsdienst en de
Ontsmettingsdienst (R.O.T.E.B.), vanaf 7 november a.s. voor
onbepaalde tijd het werk neerlegt.
Dit betekent dat vanaf die datum door de R.O.T.E.B. geen diensten, in het
bijzonder het ophalen van huisvuil en ongediertebestrijding, meer worden
verleend.
U wordt verzocht gedurende de stakingsperiode de vervuiling van de
openbare weg tot een minimum te beperken.
