U C0MMEN1MR
Britten en Duitsers
sterk verdeeld
over'The Day After'
4
Kanselruil
in Rome
j %or sportieve, actieve mensen.
Danuta steelt de
show in Stockholm
1
i!
Troepen VS in februari uit Honduras
BOYMANS VAN
BEUNINGEN
NU OOK BEZET
Paus spreekt in
Lutherse kerk
mededeling hoofdbestuur avvl
vereniging voor crematie
avvl
de paus IS zondag op bezoek geweest bij de lutheranen. In
Rome is namelijk een Duitse lutherse kerk en daar heeft hij
zelfs gepreekt. De plaatselijke dominee had hem uitgeno
digd, zij het niet in de kwaliteit van paus, maar als bis
schop van Rome. Op zulke nuances komt het nog altijd
aan, want protestanten erkennen in geen geval het pri
maatschap van de paus: in dit geval gaat het om wat in
Nederland heet 'kanselruil', een geestelijke die bij een
andere kerk in zijn woonplaats een preek houdt. Vandaar
dat «rê Duitse dominee de paus niet aansprak met zijn for
mele titel 'Uwe heiligheid', want dat zou weer teveel van
het goede zijn. Het bezoek van de paus werd een 'histori
sche gebeurtenis' genoemd, ondanks het plaatselijk ka-
rakter van deze kerkdienst. In zekere zin is dat ook zo: in
,elk gevai ging het om een opvallend evenement.
OM DAT TE BESEFFEN hoeft men slechts de woorden die
„de paus zondagavond sprak, te vergelijken met de beto-
vgen die bij voorbeeld zijn voorganger LeoX in 1520 op
schrift liet zetten toen hij Luther in de ban deed. Niet mfn-
der dan éénenveertig vergissingen had de Augustijner
monnik op zijn geweten vond Leo X en hij verdoemde
die stuk voor stuk. De boeken en geschriften van Luther
dienden te worden verbrand, beval de paus, want ze be
vatten ketterij. En Luther en zijn aanhangers werden tot
'hardnekkige ketters' verklaard. Wie hen gevangen wist te
nemen, 'verricht een goed werk en zal van ons en de apo-
stolfsche stoel een gave en een waardige beloning ontvan
gen', aldus meldde de pauselijke bul.
LUTHER EN DE zijnen lieten zich evenmin onbetuigd. Op
hun beurt verbrandden zij de bul, waarbij Luther verzeker
de dal het daarmee niet was afgelopen: ook de pauselijke
stoel diende te worden verbrand. Hij moet een heftig man
'"zijn geweest, die zich bijtend kon uitlaten. Zo wordt hem
een parodie op het Onze Vader toegeschreven, waarin de
paus wordt toegesproken: 'Uw rijk komt in de hel, uwdui-
i-velse wil moet vergaan'. En in een brief aan paus LeoX
schreef hij: 'Het is uit met de stoel van Rome, hij is door
Gods onophoudelijke toorn overvallen'. Voor de reforma-
tor was het pausdom een zaak van de duivel, waarmee hij
zich niet wenste op te houden, integendeel: bestrijding van
deze uitwas achtte hij geboden.
IN DE 'TAFELGESPREKKEN' van Luther komt een vers
voor, waarin over het samengaan van hem en de paus
wordt gezegd dat pas 'wanneer de duivel morgen zou ster-
ven en de wolf een schaco zou worden', de paus en Luther
'het eens zouden worden. Dat zou echter wel nooit gebeu
ren: wie dat nastreeft, verliest alleen maar tijd en geld. Ei-
genlijk is er maar één doel: 'so muss der Pabst zugrunde
gehen', de paus moet ten onder gaan, aldus het vers. Gis
teravond, na ruim vierhonderd jaar, lijkt het onmogelijke
;.een beetje mogelijk te zijn geworden. De paus 2ij het
dan als bisschop van Rome kwam bij de navolgers var:
Luther op bezoek, niet om ze gevangen te nemen of als
-^etters te verdoemen, maar om er op de preekstoel te
staan.
DE PROTESTANTSE KERKEN van Itajië zijn echter niet on
der de indruk van deze gebeurtenis. Zij weigerden een de
legatie te zenden, want zij wilden er niet aan meewerken
de indruk te vestigen dat de eenheid van de kerk binnen
handbereik is. Ze noemen het bezoek een gebeurtenis die
op de massamedia is gericht; de indruk wordt gewekt dat
er geen verschillen meer zijn of dat die niet meer belang
rijk worden geacht. Daarvan is echter geen sprake, aldus
de verklaring. Terwijl in de kerk de paus sprak, reikten Ita
liaanse protestanten buiten dit stuk uit. Er blijkt uit dat er
varingen van eeuwen niet met één bezoek zijn weg te wis-
■•-"teen, vooral niet omdat in die eeuwen over en weer mensen
tegen elkaar zijn opgezet en scheidslijnen werden getrok-
ken, waaraan velen ten onder zijn gegaan,
MEN HOEFT DAARBIJ niet alleen te denken aan brandsta
pels en boekverbrandingen, maar ook aan het verdriet dat
.«.de fanatici aan beide zijden anderen hebben aangedaan.
"De 'gemengde huwelijken' bij voorbeeld: 'Twee geloven
,,op een kussen' kon immers niet, want 'daar slaapt de dui-
t.vel tussen', zei men in Nederland. Men verdedigde het ei-
-gen geloof met een fanatisme dat mensen kapot maakte,
'omdat men zeker wist: men had zelf de waarheid in pacht.
.Gisteren zei de paus in de Duitse kerk in Rome 'in de verte
;een herstel van de eenheid en gemeenschap te zien'. Dat
klinkt hoopvol voor de toekomst, maar het kan geen
kwaad om eens terug te blikken naar de weg die tot nu is
afgelegd.
Ö]E WEG IS ER één van hardheid en onverdraagzaamheid,
K,waarop andersdenkenden niet werden geduld. Die weg zal
eerst moeten worden geblokkeerd, niet alleen tussen ker-
njjen, maar ook naar niet-christenen. De 'kanselruil' in
^-'Rome moge een boeiend verschijnsel zijn, een intolerantie
*yar> eeuwen kan hij niet ongedaan maken. En daar zal het
3<-naartoe moeten.
DE KOK
Washinton Dc Amerikaanse troepen in Honduras wor-
Wri in februari teruggetrokken naar de Verenigde Staten.
Dit heeft het Amerikaanse ministerie van defensie bekend
gemaakt. De Amerikaanse militairen zijn in Honduras in
iet kader van de militaire oefening 'Big Pine II'.
5ïet Pentagon zegt dat in januari Viog een grote oefening
J^ordt gehouden, waarbij de Amerikanen logistieke steun
«uilen verlenen aan 2000 a 4000 Hondurese militairen. De oe
fening Big Pine II begon op 12 augustus.
•Momenteel bevinden zich nog ongeveer 3000 Amerikaanse
militairen in Honduras. Volgens het Pentagon blijven na
*et einde van de oefening naast de 59 vaste militaire advi
seurs, 60 personeelsleden van een radarstation en 74 militai-
"e instructeurs in Honduras achter.
{ADVERTENTIE)
Munt uit ïn zuiverheid
Rctterddms Nieuwsblao
maandag
i2 Jecember 1933
Bonn/Londen Vijftien mil
joen mensen hebben volgens
Yorkshire Television zater
dagavond in Groot-Brittannie
de uitzending van de film
'The Day After' gevolgd.
Na afloop was de telefooncen
trale van de commerciële tv-
maaischappij lange tijd volle
dig overbelast.
De indruk van een woord
voerder van Yorkshire was
dat de voor- en tegenstanders
van vertoning ongeveer gelij
kelijk waren verdeeld. Zeer
veel mensen toonden zich
ontdaan en zeiden dat het be
ter was geweest deze beelden
van een nucleaire catastrofe
in Kansas City niet te verto
nen. Talrijke anderen echter
meenden dat het schokkend
relaas de moeite waard was
geweest.
De Westduitsers kunnen smds
vorige week de film m 95 bio
scopen bekijken. Er staan
geen lange rijen voor de bio
scopen, maar dat kan ook ko
men omdat eerst de kerstin
kopen nog moeten worden ge
daan.
Eigenlijk had de Bondsrepu
bliek de première van deze
film. want voordat hij werd
uitgezonden m de Verenigde
Staten werd cr een privé-
door onze correspondenten
Ewout Janse (Londen) en
mr. Bert Tigchelaar (Bonn)
voorstelling gegeven voor le
den van het Westduitse parle
ment en andere genodigden.
Tekenend was dal er slechts
drie parlementariërs naar de
film kwamen kijken
Hoe indrukwekkend en
schokkend de beelden ook
zijn, de reacties in de Bonds
republiek zijn verdeeld. De
vredesbeweging prijst de film
aan als een uiterst belangrijke
documentaire, waarin duide
lijk wordt aangetoond waar
de bewapeningswedloop, de
stationering van Pershings en
kruisraketten uiteindelijk op
zal uitdraaien. Een christen
democratische parlementariër
gaf, geheel m overeenstem
ming met president Reagan,
als reactie dat de nieuwe
kernwapens juist nodig zijn
om een dergelijke ramp. zoals
in de film wordt getoond, ie
voorkomen. De televisieverto»
ning in Groot-Bnttannie
werd enige maien onderbro
ken door reclame (het leven
gaat door) en ook minister
van defensie Michael Heselti-
ne moest voor een reactie
even wachten tot het heil van
een zeker parfum, een be
paald bier en de bekende
soort video-disc was gezon
gen. Heseltine had geweigerd
m een forum plaats te nemen.
Hij wenste alleen een verkla
ring af te leggen, omdat
slechts dn voor voldoende "te
genwicht tegen een eenzijdige
film' zou zorgen
De minister zat overigens on
geveer op de golflengte van
de Amerikaanse regering Het
forum, waarin onder meer
Joan Ruddock (campagne
voor kern ontwapening) en de
oud-ministqis Doms Healey
(Labour) en David Owen (so
ciaal-democraat), alsmede de
Amerikaanse oud-minister
Robert McNamara, liet over
wegend tegengestelde gelui
den horen. Vooral McNamara
maakte indruk: 'Gebruik van
kernwapens leidt onherroepe
lijk tot escalatie (als in de film
getoond) en betekent in feite
zelfmoord'
Merkwaardig
Merkwaardig genoeg is er in
de Bondsrepubliek nog geen
grote strijd losgebiand over
wie nu de film via de Duitse
televisie mag gaan uitzenden,
het eerste net (de ARD) of het
tweede net (het ZDF). Een
commentator trok er de con
clusie uit dat deze film uel
nooit op de Westduit.se beeld
schermen zal worden ver
toond, ook al omdat het gaat
om de verwoesting van een
Amerikaanse stad (Kangas
City), terwijl Europa, maar
voornamelijk We&t-Duitsiand.
dan al lang in het nudea.re
puin ligt en dat hebben de
Amerikanen nog nel live via
de televisie kunnen meema
ken Wel is er vorige week
via het derde net een pro
giainrna a.in de film gewijd,
waarin ook korte fragmenten
waren te zien De komende
weken /al er ongetwijfeld
weer een tunda men tele dis
cussie plaatsvinden op het
beeldscherm natuurlijk ook
op het derde net. waai in de
arte piofcssor de antleie uit
legt dat di zo en zo het geheel
bij het verkeerde eind heelt
Een storm van pi otcst is in de
Bondrepubliek over deze
film in ieder geval nog niet
losgebarsten
Beeldende kunste
naars staan naakt voor
de ramen van het Ste
delijk Museum in Am
sterdam. Uitgekleed
door staatssecretaris
De Graaf, laten zij zien,
en dat was goed voor
een oploopje.
Kunstenaars
breiden actie uit
Amsterdam De beroepsvereniging van beeldende kunstenaars
(BBK) wil meer musea bezetten. Aan collega-kunstenaars, zoals musici
en acteurs, is gevraagd solidariteitsacties te voeren, zoals een minuut
vals spelen tijdens een optreden of een paar regels tekst 'vergeten'.
De BBK wil ook dat de kunsta
cademies de lessen tijdelijk sta
ken, Muse umdi recti es zijn op
geroepen hun musea zelf te
sluiten. „Doen zij dat niet, dan
komen wij wel helpen", aldus
voorzitter Henk Rijsinga van
de BBK.
De protesten richten zich te
gen de plannen van staatsse
cretaris De Graaf (sociale za
ken en werkgelegenheid) om
drastisch te bezuinigen op de
Beeldende Kunstenaars Rege
ling (BKR).
Na de bezetting van hel Rijks
museum in Amsterdam en het
Stedelijk Museum in Schie
dam, werden gisteren ook het
Stedelijk Museum m Alkmaar
en het museum Boy mans van
Beumngen in Rotterdam bezet.
Directeur dr. W, A. L. Beeren
van het Rotterdamse museum
noemt dc actie 'begrijpelijk'.
Hij voelt er echter niets voor
Boy mans van Beuningen zelf
te sluiten.
De directie van hei Vincent
van Goghmuseum in Amster
dam kooj daarentegen wel
voor sluiting om een dreigen
de bezetting te ontlopen. De
bezetting van het stedelijk mu
seum in Groningen is zaterdag
beëindigd.
De bezettingsaciies zijn op
gang gekomen nadat de rege
ringspartijen CDA en VVD
zich vorige week akkoord ver
klaarden met de iets versoe
pelde voorstellen van de
staatssecretaris.
In het eerste plan van De
Graaf stond dat kunstenaars in
1984 alleen nog in de BKR
konden als ze dit jaar minstens
4Ü00 gulden mei de verkoop
van kunstwerken hadden ver
diend. Die grens is nu terugge
bracht tot 3000 gulden. Boven
dien tellen inkomsten uit te
kenlessen daarin mee. net als
de helft van het inkomen van
de eventuele partner.
Paus Johannes Paulus II spreekt met de Lutherse predikant Christoph Meyer.
Rome Voor het eerst in de
geschiedenis van de christelij
ke kerken heeft het hoofd van
de roomskathoheke kerk, paus
Johannes Paulus II, een dienst
bijgewoond van de Lutherse
kerk. De paus hield een preek,
waarin hij onder meer zei:
„Wij streven naar eenheid en
moeten ons daarvoor inzet
ten".
De dienst, die werd gehouden
m de kerk van de kleine Lu
therse gemeenschap in Rome,
werd bijgewoond door vier
honderd mensen en gedeelte
lijk uitgezonden door de tele
visie. De federatie van evan
gelische kerken in Italië heeft
gisteren verklaard dat zij geen
delegatie naar de dienst heeft
afgevaardigd, omdat zij vrees
de dat ten onrechte de indruk
zou worden gewekt dat 'de
verschillen in geloof niet lan
ger belangrijk zijn'.
Uitreiking Nobelprijs voor Vrede
Oslo "Een sterke per
soonlijkheid'. 'Elegant en
charmant'. Zo ts Danuta
Walesa overgekomen in
Oslo, waar zij zaterdag de
Nobelprijs voor de Vrede
1983 in ontvangst nam
namens haar man Lech
Walesa, leider van de
verboden Poolse vak
bond Solidariteit. Walesa
zelf durfde met naar
Oslo te komen, uit angst
dat de Poolse autoriteiten
hem zouden verhinderen
naar zijn vaderland terug
ie keren.
Danuta Walesa, die haar
oudste zoon Bogdan (13)
had meegenomen, heeft
zich bijzonder snel popu
lair gemaakt, zowel bij
het Noorse volk als bij de
honderden journalisten
die haar opwachtten. Tij
dens een persconferentie
antwoordde zij slagvaar
dig en met gevoel voor
humor op de vragen.
Op politieke vragen wil
de zij echter niet ingaan
Bij de familie Walesa
wordt zeJden over poli
tiek gepraat, vertelde
Danuta. „Mijn man is de
gene die beslist en ik ben
het met zijn besluiten
eens. Het is mijn werk
om hoofd van de keuken
te zijn", zei Danuta
Verzoening
Do korte dankrede die
Danuta zaterdag uit
sprak, was duor haar
man geschreven Walesa
benadrukte nog eens de
eisen van Solidariteit:
vrede, rechtvaardigheid
en vrijheid van menings
uiting voor het Poolse
volk. De w-eg naar een
betere toekomst voor de
wereld gaat volgens Wa
lesa via een eerlijke ver
zoening tussen tegenstrij
dige belangen en niet via
haat en bloedvergieten.
door onze
correspondent
Peter Verschoor
in Stockholm
Lech Walesa zelf heeft
gisieren de Poolse autori
teiten opgeroepen zijn
vakbond te laten helpen
bij het oplossen van de
problemen waarmee hel
land heelt te kampen.
Volgens Walesa is een
gesprek tussen Solidari
teit en het regime moge
lijk 'en we hebben er
recht op* Walesa dc-txl
zijn oproep m zijn Nobel -
toespraak, die traditio
neel wordt afgestoken
daags na de uuiuiking
van de Nobel-prijs.
Zijn toespraak werd af
geleverd bn de Universi
teit van Stockholm door
een lid van de in Brussel
gevestigde afdeling van
Sol ïda i*j tei t, Bogda n C i -
winsky
Walesa zegt dat er geen
ander alternatief is dan
dat vakbond en militaire
machthebbers het een.-,
worden. De Nobelprijs
winnaar riep tevens op
de politieke gevangenen
m Polen vnj te laten.
Danuta in Oslo met het diploma, behorend bij de No
belprijs.
ADVERTENTIE
In verband met de recente poststaking blijven tot
aan de KERST aanmeldingen tegen de oude
(voordelige) tarieven mogelijk' Daarna geldt een
verhoogd tarief Voor vrijblijvende inlichtingen of
toezending folder en aanmeldmgskaarten-
tel. 020-991616
Lech Walesa is zichtbaar geemotioneerd bij de
rechtstreekse uitzending van de ceremonie in Oslo, die
hij in Gdansk beluistert.
Postbus 184,1110AD Diemen
