De verantwoorde renovatie
van een jong monument
ALLE COMPACT
CAMERA'S Bil
MlIfllffiM
EXAMENS 88
IZflj
'P0A
Ê11.9S,
AVONDJE
UIT?
KUK
INDE
KRANT.
169?
399?
299?
■499r
549;
699?
399?_
669:
FÖKft
I nn r
Huis De Bmyn in Schiedam: stadsvilla als voorbeeld van Het Nieuwe Bouwen
Kodak
'VHS 240.
)BAL KADO u/(
SHARP WALKMAN
CQiyiPACTCAMERA'S MET AUTOFQCUS
HdKinC AF35D
tronica mts
Canon top shot
PENTAJraiOM 70
Nikon TW2
Een gebaar
voorBlijdorp
Rotterdams Nieuwsblad
donderdag
16 juni 1988
Schiedam Meer dan
vijftig jaar na de realise
ring van een van de be
langrijkste moderne
"woonhuizen in Schie
dam, de villa De Bruyn
aan de Ary Prinslaan,
ondergaat het pand een
grondjge renovatie.
Het huis, ooit gebouwd door de
architecten Brinkman,en Van
der Vlugt is onlangs van eige
naar veranderd en de nieuwko
mers hebben aan de Delftse ar
chitect Joris Molenaar (Bureau
Molenaar en Van Winden) op
dracht gegeven het huis zoveel
mogelijk in de oorspronkelijk
staat terug te brengen. Zoveel
mogelijk wil niet zeggen hele
maal, want de eisen van het te
genwoordig leven liggen iets an-
ders dan die van het leven in de
jaren dertig, waarin het huis
voor de Van Nelle-topman De
Bruyn werd gerealiseerd.
- Toen de Van der Leeuws door
Brinkman en Van der Vlugt een
nieuwe fabriek lieten bauwen in
Overschie (toen nog een zelf
standige gemeente), vatten de
directeuren het plan op meteen
een reeks villa's voor enkele
vooraanstaande werknemers en
directieleden neer te Zaten zet
ten. Het heeft Rotterdam enkele
markante woonhuizen opgele
verd: de villa Sonneveld op de
hoek van de Jongkindstraat en
de Rochussenstraat, het woon
huis Van der Leeuw aan de Rra-
lingseplaslaan (zonder meer het
meest opmerkelijke uit dit rijtje)
en in Schiedam villa De Bruyn
(dat aanvankelijk aan de Rotter
damse Rijweg in Overschie was
gepland, maar dat uiteindelijk in
Schiedam zou worden gereali
seerd).
Modem
Nu was de jonge generatie bij
Van Nelle modem, en ze ging
maar al te graag met architecten
van het Nieuwe Bouwen in zee:
het heldere ontwerp voor de fa-
briek was er een dat goede werk
omstandigheden (veel daglicht!)
moest garanderen. In dat opzicht
waren de Van der Leeuws hun
tijd vooruit. In de verhouding tot
hun werknemers waren de ge
broeders echter meer kinderen
van hun tijd. Die verhouding
was tamelijk autoritair, op het
bedilzuchtïge af.
En zo kon het gebeuren dat in
opdracht van de gebroeders Van
der Leeuw een modem bureau
als Brinkman en Van der Vlugt
voor een nogal behoudend type
als de in die tijd (1930) nog niet
tot de Van Nelle-directie doorge
drongen De Bruyn moest gaan
ontwerpen. Het bleef niet alleen
bij ontwerpen, maar er volgde
ook een reeks interieuradviezen
(of liever; voorschriften). Onder
meer over het meubilair (Gispen
ontving een brief van Van der
Vlugt, met daarin net verzoek
tot net leveren van spullen via
Pander aan De Bruyn in op
dracht en voor rekening van
Van der Leeuw!), het behang
(Bauhausbehang) en zelfs de
schilderijlijsten. Leen van der
Vlugt wenste slechts strakke
lijsten voor de schilderijen van
De Bruyn. werken van de toch
zeer traditionele Haagse School,
die normaal gevat zijn in weel
derige lijsten.
De Bmyns woning kreeg een ge
heel andere, traditioneler platte
grond dan bij voorbeeld het huis
van C.H. van der Leeuw in Kra
lingen. Blijkbaar had De Bruyn
voldoende invloed op de archi
tecten om de wens van een soort
traditioneel landhuis met ka
mers gehonoreerd te zien. Het
buis is uitgevoerd als bakstenen
draagconstructie met betonnen
en stalen hulpconstructies om
bijzondere effecten te bereiken.
De bakstenen zijn met een stu-
claag bedekt.
Op de begane grond treffen we
rond de centrale hall met trap
penhuis aan; een woonvertrek,
een eetvertrek (beide aanslui
tend aan' het buitenterras in een
dubbelhardgebakken blauwe te
gel met 'Esschermotief'), een
werkkamer, het toilet de garde
robe (met kapstok en hangers
van Gispen) en een grote keu- -
ken. De keuken met wit gegla
zuurde tegels werd indertijd al
gekenmerkt door tal van snufjes:
bij voorbeeld een verwarmings-
radiator met warmhoudkast
voor borden, een vuilniskoker
die naar buiten leidt. Voorts de
hoofdingang aan de voorzijde
(met fantastische kleurstelling:
de gele en zwarte tegels contras
teren sterk met de alumimum-
kleurige deur), en een dienstin
gang aan de achterkant. Ook op
de begane grond een kleine naai
kamer, waar Van der Vlugts ge-
nieuze gevoel voor detail naar
voren komt: in de kleine naaika
mer vinden we een opklapbaar
tafelblad en een scheepswasbak-
je dat op ingenieuze wijze in de
muur is weggewerkt, compleet
met afvoer.
Glazen pui
Het grote terras aan zuid- en
zuidwestzijde sluit aan op de
achterwand van enkele dienst
ruimten in de tuin ('diensthof')
en op de garage, die plaats biedt
aan twee auto's.
De kelders zijn vanuit de keu
ken bereikbaar.
De trap naar boven, in die witte
hall. goed verlicht door de glazen
pui in het trappenhuis, is een lust
voor het oog. Een alminium
buisframe als leuning, met blau
we spijlen, op de trap ligt een
grijze vloerbedekking.
De eerste etage met slaapver
trekken voor het ouderpaar (met
een mooie glazen vensterbank
en een balkon met een ronde ba
lustrade cfie doet denken aan de
rand van een zwembad), met de
'jongenskamer', met het authen
tieke in het interieur ingepast
bureau en de nog steeds bruikba
re oorspronkelijke vloerbedek
king (geel rubber, dat materiaal
komen we in meer kamers in
verschillende kleuren tegen), de
grote badkamer en een douche
cel (waar de rondingen die we
ook tegenkomen in de overgan
gen tussen muren en plafonds,
gesublimeerd zijn), de 'rode'
meisjeskamer (met prachtige
kasten) en een logeerkamer.
Verrassingen
Het interieur kent vele verras
singen, zoals de leidingschaeh-
ten die de elektrische bedrading
en de waterleidingbuizen aan
het oog onttrekken. Deze zeer
ingenieuze constructie heeft als
voordeel, dat muren niet hoeven
te worden opengebroken bij lek
kages of stroomstoringen.
Vervolgen we de weg naar bo
ven, dan komen we op de etage
van de biljartkamer. Dat wordt
in opdracht van de nieuwe eige
naars een studeervertrek (het
biljart staat al jaren in de kelder).
Voorts is daar bergruimte, dat
wordt een tweede badkamer. En
een bodekamer, die in de toe
komst dienst zal doen als gasten
verblijf.
Op het dakterras (met een knip
oog naar de piatte-dakenarchi
tectuur van Le Corbusier) leek
de railing aanvankelijk nog in
goede staat te verkeren, maar op
door Koos
de Gast
de plaatsen waar de stalen steu
nen verankerd zijn, blijkt ernsti
ge roestvorming op te zijn getre
den.
Op dat dakterras staand en naar
beneden turend, overziet de be
zoeker de fraaie tuin, een land
schap op zich, met onder meer
bijzondere bomen, een groot ga
zon en een rondeeltje.
De restauratie
Zowel de tuin als het huis onder
gaan momenteel een grote beurt.
In hun 'Gids van moderne archi
tectuur in Nederland' schrijven
de samenstellers Voliaard en
Groenendijk dat villa De Bruyn
in een goede staat verkeert. Het
is verre van overdreven te stel
len dat de villa er slecht aan toe
is, maar Molenaar is met de aan
nemers inmiddels tal van man
kementen tegengekomen.
Roestvorming is de meest voor
komende klacht, die met veel
2org en inventiviteit wordt be
streden.
De doorroestende onderdorpels
zijn inmiddels nabesteld bij een
fabriekje in Noord-Holland, dat
dit soort dingen nog kan maken.
Alle ramen worden vervangen:
er komt dubbele beglazing. Zo
danig dat de bestaande raampro
fielen gehandhaafd kunnen blij
ven. Deze subtiele aanpassing is
nodig om te voldoen aan de
energie-eisen van deze tijd, net
zoals de moderne inbouwkeu-
ken (die wordt wit, en niet zoals
tot voor kort oranje) past in de
laatste ontwikkelingen van keu
keninterieurs.
De verzakking van de garage en
aanpalende bergruimten (en het
terras dat daardoor is meege
sleept) is het grootste manco aan
het nuis. De fundering (te korte
Het woonhuis De Bruyn, toen
het net opgeleverd was In 1931,
gezien vanuit de zuid-westhoek.
Wet het terras, dat in middels door
de verzakking van de garage ook
enigszins verzakt is.
palen, de slechtste exemplaren
zijn voor de relatief lichte garage
gebruikt) is zo slecht, dat de hete
aanbouw scheeftrekt. Architect
Molenaar zoekt naar een moge
lijkheid om aan de verbinding
tussen garagevleugel en het ter
ras een eind te maken, om het
probleem enigszins te isoleren.
De aluminium markiezen zullen
weer hersteld worden, zodanig
dat ze net als vroeger van bin
nenuit te bedienen zijn.
De kleurstelling zal zoveel mo
gelijk die van zestig jaar geleden
zijn, maar hier wringt de schoen,
want de exacte tinten zijn niet
meerbekend.
Niet alleen zijn dus de precieze
kleuren onbekend, ook hebben
de nieuwe eigenaars als gevolg
van veranderde mode-opvattin
gen liever geen bruin aan de
muur in de woonkamer. Maar de
jongenskamer, om maar eens
een voorbeeld te geven, wordt
zoveel mogelijk in ere hersteld:
het knalrode bureau, de citroen
gele vloerbedekking en de brui
nig grijze tint op de kasten ko
men erterug.
Monument
Daarmee krijgt de regio een mo
nument van het Nieuwe Bou
wen van betekenis (dat als alles
volgens plan verloopt op de Dag
Aan het City-Collegi» SL Franciacus zijn
Havo: fvo Adriaansens Schiedam, Marko
Bahunek, Trndy van Beek. 2latko Benlc,
Linda Berger, Bine Berkhout, Norman Bin-
dels, Mireille Bokhove, Renilde van Boven,
-Tina Bruijns, Robert Buitenhuis, Gwen
Chin, YVetle Coenen, Flkri Demirtas, Wen
dy Derks, Maria Lulsa Forrelro Alvarez,
JanneKe Rink, William Fong. Rossi FrSser.
Rowdy Geenen. Andy van Gacrt, Antonio
Gonzalez, Peter Gralla. Maritha Halme,
Bart van Kal. Ria van de Helm, Mef Fung
Hou, Angöa Hulst, Patricia van den Hurk,
Caroline de Jager. Jolanda Klis, Babette
Koek Krimpen a.d. I Jssel, Marco Lobrij,Te
resa Melles, Robin Mohunlol, Albert Moon-
en, Marlies Muller, Helena Olivelra, Jeroen
Parent Krimpen a.d. Lek, Nancy Pigmans,
Meredith Pigot, Cindy Pors. Akeei Qureshi,
Krista Ram Schiedam, Susanna Ricci. Ed
Roting, Ed'rtha Sancties Alddio dos San
tos, Kitty Sauerbler, Viola van Scheijndel,
Diana Schenk, Nils Schmeüng, Kathleen
Siauw, Rob Simon, Marco Smit, Menno
Smits, Esther van den Velden Helnenoord,
Marcel van Veldhoven, Miranda de Vogel
Maassluis, Kenneth Weerden, Kees van
Welsenis, UanWIjnlleg.
Vwo: Zdravko Alaber, Ruud Bakker, Moni
ca Baldini, Judith Sokhove, Paul Bot Ba-
rendrecht, Peter Bot Barendrecht, Pjotr
Chabot Stadhouders. Thomas Chfa-A-
Woeng. Anne CzerwinSki. Sander van
Doom. Naiascha OorigOnl, Ctaartje van
Elte Krimpen. Richard Franken. MichelGa-
drort. Edwin van de Geijn. Ludenna van de
Getjn, Alice G on calves. Elirte van G o rp Ba-
rendrecht, Arthur Hainfl, Arjan Hehen-
kamp, Antonio van den Heuvel. Gerianda
Hokke, Arte van der Horst. Vlade Jankovic
Schiedam. Cleo van Kempen, Iris Kerlofca-
rïo, Inge Koehorst, George Kollman. Joa
chim Kruithof Berkenwoude. Stephane
Lausberg. Jasmina Lecbnik, Maurice Leef*
lang, Remon van Loon, Tanja Lucas, Rob
bert van der Made Capelle sJü Ussel, Joost
Manssen, Sander Mathu Barendrecht, Vin
cent van Meenen, Jolanda Meyster, ingrid
Moentadj, Jeroen Morrlen, Denis Mujan,
Matthrjs Notenboom, Suzannen van der
Palen, Grac Ho PIgot, Jane Ramcharan, Ra
fael Reguera dei Blanco, Laurent Schetter,
Judrth de Schepper, Hans Smeets, Albert
Spencer, Jet Sperandio, Chi-Sing Tang,
Astro Thoiel, llona Troost, Edwin Veelen-
turf Barendrecht, Patricia van der Velden.
Hennie Vervoeren, Richard Visser. Kaspar
Vogt Rhoon, Madelon Weiss, Ua van We-
senbeeck.
Meao: Ch. tambregtse-de Boer Sap. A. M.
Cox-Brouwer, A. Y Bryan, L. van Daten, A.
Hagen-v.d. Glossen, C. J. C. 't Gilde, H. L.
Groenendijk, M. WeemhoL Jansen, P. J.
v.d. Lagemaat, J, G. W. v.d. Leeden. P. J.
Philips, u tautenbacb-Riegman, E. J. Riet
dijk. J, P. C. Rossel, W. D. M. v. Gelder-
Schapendonk, G. E. Schrammeyer, H.W.
Smits wed. v. van Poortvliet, N, W. j, Swa-
neveld, J. P. Endenburg-Takkenberg, J. J.
Valk, K. G. van Vendeioo, H. MoiendijK-
Vos, K. M. Hardjosoedarmo-Wöler. D. ft.
v.d. Wekken.
R. G. J. van Arum, E. Baas, I. M. Balvert,
A. A. Bekkers, B. N. J. v. Geest-v.d. Berg,
R. A. S. v.d. Berg, M. A, Bhattoe, H. Glelen-
Biertiuizen. M. H. Bijkerk, E. Soelhouwers,
M. J. Boelhouwers. A- L. Borgwit, E. ft. den
Braber, J. M. G. Rieijens-v.d. Broek, E.
Bruïnhart, S. Buisman, M. Canto Garcia, S.
Cntehlow. T. R. M. Da Pontö, M. Dekker,
M. M. van Dijk, J. Orenrh, W. Driesprong, A.
Dubbeld, A. A. M. van Bunningen-Dukker,
J. Eijerlks, R.W. Eland, N. Elflerich, W.
Ghenng, J.8. Goreira, C. E. Lubsen-de
Graaf, A. J. v.d. Graaf, A. J. Grosse Krab
be, M.J. Schellevis-van Halrieren, G. F.
van Ham me, M. V. M. van Heydoom,
E. M. J. v.d. Cammen-Henoekam, E. v.
Dongen-HHkemeiJer, E. Kogervorst, M. Ho-
reweg, J. L. J. Huljskes, P. W. van Huizen,
J. c. Hummer, B. Bljl-Huyvaert, S. van Im
mersed, K, Sldhoe-Jamoena. M, Jangejan,
C. Jongerlus, C. H. Jungerlus, E. J. A. Kee-
man, I. Keemink, M.C. Kemna, H. J. Kie-
boom. M. M. Koch, p. j. Krecke, R. Kuhn,
M. Kuipers, J. M, W. le Malr, C.J, van Raaïj-
Uelkens, M- W.T. Lleuw, M. Lopec Alca
zar. E. van Luijk, C. S. 't Mannetje, ft. A.
Marchiano, M, M. J. v.d. Heer, H. O, Meijer,
R. B. Meyer. E J. Meinsma. J. M. A. Mest
aard, Mlchielsen, L v.d. Heijden-Milten-
Kodak videobanden.
Videobanden van topkwaliteit met een perfecte beeld
en geluidskwaliteit. Coed voor het opnemen van een
complete EK-wedstrijd, eventueel met verlenging.
Kodak VHS 120. Speefduur: 2 uur.
Nu slechts
Speelduur: 4 uur.
Nti slechts
burg, P. Molenaar, E.M- Mooljrtjsn, M,
Knste-van Mounk, M, I. v. Mounk, Y. Bax-
de Mulder, J. Barendregt-Naglegaal, E.
Nleuv/enkamp, P. Nooitgedachï, RJ.
Noordhof. J. H. Olsthoorn, N. Sples-Pafe-
graaf, P. P. Patist, J. S. Pattipelluhu, R. van
Pietereorr, J. P. Poelsema, P. J. v.d.Pol,M.
Pontdlo. M. Prevoo, W. Prins, I. R. de Puij-
ker, J. D. van Putten, A. G. Ouast, A. R.
Ramlagan. Ramlai, LP. Reichenfeld, M. I.
Rodriguez Erena, J. H. E. Roos. M. R. L v.
Sommel-RouYiiet, P. Ruijsbroek, F. D.
Sayoen. W. J. Sanders. W. H. Scheffers, Y.
Scherpenhuyzen, A. W. Schuurmans, J. C.
Sintnicoiaas, L. Snijders. S. Bosland-de
Snoo, R. Soler, R.B. Somai, P.H. M.
Steens. F. C. C. Sterne, A. M. Slelk, Y.
Stolk, H. P. Streefkerk, E. E. Termorshui-
zen. J. Jansson-Tmtel, J v.d. Kooy-v.d.
Veeke. A. J. Braber-van Veen, L. M. v.d.
Ven, J. J. F. van Ver.defoo, F. A. Verdoorn,
E.J, M- Vermeer, A. G. Verr.ieeren, P.T.
Verweij, P. C. van Vollenhovt, i, 6. Kwak
kel-Vos, M- de Vries.- M. C Wasiman,
R- J. G. Weeda. E. J. Weiss, C. Hovfng-
Wentzel, J. v.d. werken, C. de Winter. L. A.
de Zeeuw, C. Zevenbergen, V- Zuidam,
C. H-Zwijgers.
Aan de Haven- en Vervoerschool Jan
Back* zijn geslaagd:
Junior: R. H. J. Benen. Kr. a.d. Ussel; C.
van den Berg: Smi Boer, Heinenoord; C.
Brand: MW. van Oaten; O. J. van Dijk; P. F.
van Engelsdorp Gast; D. Fasll; ft. Y. var>
Schiedam; H. J. den Ouden; M. Pennings;
A.G. Rietman; G. Rietveld; G.J. Totenaars,
Gap. a.d. Ussel; O. Torenvliet, Vlaardingen;
P. Torres, Schiedam; P. Veltmga; M. da
Vos; L. van Vuüren; L. P. Bisschops, Zuid-
tand A- G. Boudewijn, Kr. a.d. Lek-, S. S.
Braaksma; J. van der Draay; H. P. End,
Spijkenisse; M. Fons, Schiedam; M. Frings,
Barendrecht: A. Herkei; Q. Hoek, Poortu-
gaal; A. M. Hogefdijk; A. M. H. Hoogwerf;
W. P. Hout; P. S. Karijddrono; P. W. Manse;
A- Moiegraaf; M. Mulder. Spijkemsse; P.
Nab. Barendrecht; M. G. Pool; S. van Rees,
Spijkemsse; M. A. Rietveld; P. Stuifzand,
Spïjkenfsse; N, E. P. Wonderggm, Zuid-
land.
Maab M. Andrada; P. Assendorp; E. Bef-
jaars; M. L. Bos; A. Buitenweg; M. van den
Heuvel, Kr. a.d. Ussel; J. Relche; B. A. van
Saus, Vlaardingen; A. Skazis, Schiedam;
M. Sluiters; M. F. H. J. Tails.
Junior M. van Beek, Vlaardingen; I. Een-
ner. Rozenburg; A. Blom; A. Ferreira; P.
Geuze; M. den Haan; P. J. do Kat, Ridder
kerk; M. van der L3an; M. S. Lauwrier, Cap.
a.d. Ussel; H, Maghnouj; A. M. Mathiensr;
E. J.B. Ossewaarde; H. J. Panrekoek; M. J.
Schinkel; H. G. M. Schools; W. van der Sief;
Boogert; A. A- O. van der Have, Hellevoet-
sluis; M. de Jong, Ridderkerk; R. Korte-
land. Maassluis; B. Krijgsman; D.S. E. Kuy-
pers, Schoonhoven; lotte; J. G. Muis,
Utrecht; P- N. F. Preustlng; A. R. Schnitzier;
M, D. M. Shair-All.spijkenisse; A. B. Toorn
vliet. Spiikenlsse; E. M.Wijtmana, Spijke
msse; J. da Wit, Slikkervear.
Aan de openbare scholengemeenschap
Van Oldenbarneveltzijn geslaagd:
Mavo: Sajid Awan. Marco Beket, Patrick
van den Berge, Marco van Bergem, Frank
Braams, Jeremy Brouwer, Fabrian Crae-
nen. NandaDatadin.XandravanDiest. Mu-
hammed Dm, Khamisa Eaisaoulyen. Lu-'
cienne Gabriels, Berkay Guller. Maya Hoe-
seni. Muammer Kabadayf, Conny Kamp
huis, Marianne de Krnyk, Esther v. Maar
schalk erwaard. Marga Mallas. Michel Mo
to, Mirjam Muusz, Michel van Opstal. Pe
tra van Ostal/en. Astrld Oudejans, Petra
Peters. Jacqueline Raar. Mohammed Raja,
Menno Ringeling. Harry Roosendaal, Ra-
mona Roseboom, Nadlya Snel, Soenita
Soekaloe, M Bh met Terman, John Ton, Ah
met Tuncer, Marcel Vat, Patricia Velta.
Christine War ld jan, Samaniha van der
Werf, Wanda van Wijk, Lai Fong Wong,
Marton Wouda, Ismail Yilmsz, Sandra van
der Zwaan,
Havo: Maurice Auppertee, Jaap Bakker,
Magaly van der Blezen, Peter Breuer, BekJr
Cajim, Veyis Dóger, ingrid Dubbelman, Fik
rat Ekrem. Rex Engel, Fisun Ertem, Lysette
FeeJders, Deborah Hengstmangel. Oennis
van den Hoek, Roland Jongbloed. Gert-
Jan Kooremart, Alexandra van Luim, Ri
chard Martha, Peter Tempelman, Sonja
van der Vaart, Sandra van der Wal. Efleen
2ichem.
Atheneum: Nevln Atld, Caroline Boers,
Eugene Bo uier, Steve de Bruin, Marton van
Es, Hetly Fetorts, Marco Grimberg. Albert
Groeneveld, Steven van Haperen, Andre
van den Heuvel, Ron Hogeland, Cock Kalk
man. Gjaldie Knobbe, Ron Koster, Danny
Lalhouwers, Johan Molenaar, Marice Mo
ker, Erik de Netjs, Simone Peer, Jeffrey Pij
pers, Edwin Proolj, Rosanna van Sabben,
Florence Smits, Leo Sparreboom, Saskia
Stok, Ingrid TeJjl, Francien Ursinus. Ron
Verschoor. Ivana Vulm, Kathlnka van dar
Wall. Marcel Wigwans. Maurice Wijmans,
Annemieke Zwijnenburg.
Aan de Christelijke Scholengemeenschap
voor lager beroepsonderwijs De Poort zijn
geslaagd;
Coniumptieve techniek: Dave Bleikstoot.
Bram van der Boon. Nelson Fonseca, Oa-
nieia Hoogslad, Tonle Keizer, Peter lou-
werse, Sander de Ridder, José Rubio Go
mez, Joop Stam, Arjen Veriiage, Marco de
Visser.Ronald Waasdorp, Wim Dijkshoorn,
Wijnand van Klink, Marines Zwijnenburg,
Ranüy Keijser.
Afworfcingstechnlak: Renè Cameron.
Pierre Schenk, Rlcardo Suares, Richard
Verschoor, Michael Vrij, Mohamad Zougu-
arh.
Bouwtechniek: Wim van Esse), Antonfo
Leniln, Leo Letwory. fticky Bergen, José
Fortes, Robert Gonlag, Adelmo Lopes, Sil-
vino Mendes Fortes, Sjaak Ottevanger.
MechaniBche techniek: Kenneth Feller,
RUdy Hoogsiedfir, Mahmet Kaya, Adil Va-
ral, Adem Yllma2, Erol Kanbur. Edwin Kuij-
sten. Luc van Oosten, Steven Bel, Teyfik
Ekici, Richard Heij, Miquel Lopes Carval-
hal, Ronald de Penning, Tony Tornar.
Huishoud- Nijverheidsonderwijs: Halen
Geiiings, Sandra Hamelink, Jacquetme
Gravestam, Michaela Ossewaarde, Elles
Riglschoten, Marjolein Vredebregt.
Herprofilering: Guldo Bakkers, Bert vaft
Diejen, Manuel Heljerman, Richard Ver
boon, Minghua Ling.
Motorvoertuigentochniek: Aydm Akkaya,
Ahmet Aksoy, Ekrem Seklas, Renó de
atok, Mustafa Bozok, Jerry Cairo, Michet
Groenendijk, Manotj Raghoe, Ronald
Spoor, Sezgin Saylm, Soebhos Tewan, Leo
de Baat, Willem Snoeij.
Elektrotechniek: Roél Enalt, Danny NIj-
dam, Sperin SïtalDik Vink, Glo Wlebers, II-
han Gönul, Allan Gravenbeek, Omar Ou-
moulid, Eelco Rietdijk, Radjes Sardjoe,
Mofiamed Kaya, Abderrahman Bel Hassa-
ni.
Aan de chr, mavo Meyenhaga-Slinge zijn
geslaagd:
Maurice Alders, Rotterdam: Rob den
Arend, Rotterdam; Marco Beukers. Baren
drecht; André Boer. 8arendrecht; Fatna
Boutahar, Rotiercam; Marco Bouwmees
ter, Rotterdam; Peter Bruygoms, Baren
drecht; Vito Gtorgi, Rotterdam; Sonja Grin-
wis. Rotterdam; Peter Groenenboom, Rot
terdam; Sander de Groot, Rotterdam, Jan-
Derk Heesen. Barendrecht; Norbert Han-
drik. Barendrecht; Fred Hargt. Rotterdam;
Suzanne van Houwelfngen, Barendrecht;
Betty Jans, Rotterdam: Roland Jansens.
Rotterdam; Miranda Keljzer. Rotterdam;
Claudia Koring, Rotterdam; Biartca Lagen
dijk, Roierdam; Gideon Mekke, Rotter
dam; Ton van Rijswijk, Rotterdam; Wendy
Schrior. Rotlordam; Vincent Stofberg, Rot
terdam; Hans de Tombe. Rotterdam; Gurol
Ustun, Rotterdam; Titfa Venhuizen. Baren
drecht; Peler Visser, Barendrecht; Andrèa
de Waard. Rotterdam; Erwln Wooton.
Rhoon.
Aan de Hogeschool Rotterdam en om
streken, polytechnische facultsit, afdefing
H^alSkker. A?^. J. M^Bogae-s, P. Bol. P.
Breure, R. G. Bruin, Amersfoort, P. G, Dijk
stra, Vlaardingen, ft. L EilerS. Vlaardingen,
R. Groeneveld, Sleedwijk (N. Br.}, Y, F.
Korswagon, Schiedam, D. C. Kuljper,
Schiedam, H. Kuipers, P. Th. H. Lindeman,
G. W. J. Nafkens, Wiflemstad, T. C. Rosen
berg. Tllbulrg, J. van der Schalt. Vlaardin
gen. J. A. Schouten, Siiedrecht, J. R. L.
Slots, G. J. Stravers, A. Veenomans, A.
Vermeulen. Papeodrecht, H, R.deWit.
H. Bleker, Loidschendam, M. A. van Boda-
gom. Maassluis, H. E Bruins, Rijssen, M.'F.
Bult, Deventer. J. H. Dekkers, Lcchem, M. I.
a. DijKgraag, Maasland. D. Dzikowskt, M.
K. van der Eist, Oosterhout, P. Greaves,
Den Haag, R. Greep, Maassluis, F. A. van
Hintum, H. Hoffman, Rozenburg. A- Kam
man, BarendrechL A. Kempkes, West
maas, F. J. A. Kuipers, Voorburg, J. N,
Poot, Schladam, ft. F. prins, Zuidland, H.
van der flee. Brielie, R. C. van Ruften burg,
Bergschennoek, E. J. M. Voogi, Berket
Rodenrijs. L- van Werkhoven, L. J. A. Bos,
J. A. H. Bouts. R. Corba, Brielie. F. M. van
Delft, leidschendam, R. C. A. M. Dielissen,
Prinsenbeek. J. K. Drijver, H. J. van Gils.
Breda. R. J. T- van Ham. Barendrecht, C.
Hofwegen, LeKkerkerk, R. Holterman, Splj-
kenisse. J. G de Jong. Den Haag, P. Jor-
dens, Brielie, T. van der Leer. F. J. j. Meers
hoek, Voorburg, J. C. M. Noorcfarmeer,
Zoeterwoude. J. G, M. Schijvens, Den
Haag, J. A. p. Smits, Breda. R, van der
Staal, Rozenburg, H. C. van Staalduinen,
Honselersdljk. J. J. van Tllborgh. Spijkenls-
se. P. H. L Wijkarnp.
Aan de fagere detailhandelsschool van het
Mercatu» Collega zijn geslaagd:
Marco van den Berg Heerjansdam, Barba
ra v.d. Bijl Slnjen, Edwin Bijlsms Heerjans
dam. Tolne Boersema Barendrecht,'Jolart-
dg van Bremen. Jacguefine van Cam pen,
Bridget conricode, Silvia CorJno Saren-
drecht, Marlska Daalhuizen Höndrlk Ido
Ambacht. Miranda van Oriel Ridderkerk,
Sander ven Drlel Ridderkerk, Bastiaan El-
zerman Barendrecht, Marco Feertstra,
Mona Flfius, Sandra de Geus Ridderkerk,
Angellque Glberius, Sylvia de Graaf, Leon-
tine van der Ham, Mireille de Hees, Rabin
Hoek Hendrik ido Ambacht, Klijs Hoogstad
Rhoon, Patricia Hoogstadt, Nico Houwg-
hng Otioiand, Ronald van ingen, Naiascha
v.d. Klei. Arie Kleingeld Ridderkerk, Leo
Klemjan Heerjansdam, Karin Klaybeuker,
Patricia de Knecht Strljen, Palrick daKorte
Westmaas, Adriaan de Kuljper, Edwin Kui
per, Harry Lambermont, Jolanda Leen
heer, Evita van Loon, Angeüque van dar
Made Barendrecht, Jolanda van der Made
Barendrecht, Ronny Markesteljn Baren-
drechl.TheO MoekestormMaassluis, Mar
co Molenaar Zwljndrecht, Arjan den Otter
Barendrecht, Marco de Otter Alblasser-
dam. Bob Pememann ftockanje, Dennis
van der Poel (Spaare) Rotterdam, Mirjam
Polak Barendrecht, Esther Rademakers,
Nathalie van Fleem, Mireille Rfjsdijk, Sonja
de Ruyter, Monique Schaap, Marialie Smit
Streefkerk, Sandra de Snoo, Edwin Speel
man Strijen, Saskia van Uilert, Marco van
Velzen, Bauke Visser Mljnsheerenland,
Henk Visser. Jan Visser Siiedrecht, Peter
de Vroet Barendrecht, Allee van Weefden,
Ewoud van der Weijden Heerjansdam.
Martin Westerveen Barendrecht. Chanlat
Wigman, Maurice Winkel, Unda Zuiddam.
Aan da lbo SG Da Startanburg zijn ge
slaagd:
Wendy Bemaert, Jessica Donker.
Eringaard, Simone Spljkman.
Vreeswijk, Mami Woen a Lien,
Abelskamp, Mimoun Ahanssas, tiamon
Bronkhorst Mark de Bruyn. Najlb Chokri,
Kenneth Deekman. Richard Hemerik,
Remco Loenjers, Natallno Marino, Renè
Pleune, Arjan van Veen, Jolanda v.d.
Bosch, Sandra Neeis, Patricia Zevenber
gen, Peter Berkelaar, Marijke Breed, Bar-"
bera Bruens, Marlska van Esse!. Karin Ker-
per. Mlrtélla Tjon a Fon, Ferhat Unal. Elvira
Zulklc, Debbie Dor. Belgin Budak, Marian
van Byk, Bernadelte van Gog. Ingrid Hart-
mans, Diana Hoogenstrijd, Artlnda Morals,
Anelle Moonen, Eveline de Bruyn, Jolanda
Blom, Gulay Celen, Yvonne Lauman, Ance-
line van Roest, Sandra Aiders, IdalineEvo-
ra, Sylvia Schreier, Ronald Kamen, Sandra
v.d. Linde, Marilon Schouten, Petro Bfpat.
Rudie Gharbaran, Maurice Natte, Angelo
PuzzJterri, Serge St leger, Eric v.d.-Weyden,
Martin van Dalen. Geoffrey van DOkcum,
Humberto Morals. FTObln Pillekers. Mare
Pol. Niels Stolk, Aldwin Tito, Sonja Blen,
Yvonne Huizing, Amber Leyiayhan, Sudesh
Somaroe, Sanjay Bholaslng. Devfln Daim,
Ima Gomes, Mimoun Guermat, Hans van
Liempd, Joscf Raiman, Eddy Sahin, Marcel
Schuitweive, Nico van de Wiel,-Albert van
der Schoor, Carta Otterspeer, José Go-
mes, Peter Kuipers, Oick de Kwant, Lachen
Marco
van de Architectuur door de
nieuwe bewoners wordt betrok
ken). Het is een particulier
woonhuis en als zodanig zal het
grote publiek er geen kennis van
kunnen nemen. Dat is reden te
meer om eens serieus te bezien of
het meest Corbusiaanse van de
villa's van Brinkman en Van der
Vlugt, de villa Van der Leeuw
aan de Krallngseplaslaan in Rot
terdam, niet een openbare func
tie kan krijgen als architectuur
historisch monument. Dit huis
verkeert in slechte staat (de sta
len draagconstructies vertonen
zeer ernstige roestvorming) en js
op onverantwoorde wijze aange
tast door de bouw van een kegel
baan door de huidige eigenaar
(een Kralingse sociëteit) en door
enkele andere interne verbou
wingen. Het wordt het tijd dat in
Rotterdam - straks met het Ar
chitectuurinstituut binnen de
gemeentegrenzen écht architec
tuurstad - een initiatief wordt
genomen het huis Van dei-
Leeuw" in ere te herstellen. De
renovatie van het huis De Bruyn
in Schiedam kan daarbij als in-
sprirerend voorbeeld dienen.
JA *2 JAAR GARANTIE
MMKfl UITERST SCHERPE PRIJZEN
rVIlH INRUIL aLTIJD MOGEUJiL.-
~Bif diverse camera's:
diverse lormaten enjdgufgik -
k Bij diverse camera's:
OR ATI S sff//vo//e, lichtgewicht
'fmet stereo
BiJVOORBEELD
COMPACTCAMERA'S,^
RICOH XF30
Programmasluiter 1130-11500 sec.
At/ie filmiransport, ook terug.
Zelfontspanner.
Riem etui 1S -
35GT"
MINOX
Automatische behchtingsrege-
ling met diafragma voorkeuze.
Elektronische
sluiter. Zelf
ontspanner.
Volautomaat: ook film transport
en flitsen. Autofocus LtjnKader-
zoeker. DX-code.
Volautomatisch. Autofocus.
Ingebouwde behchtingsmeter.
FUJI DL-150
Geprogrammeerde (CdS) behch-
tmgsregehng. Zelfdenkende flit
ser Autofocus.
OX-cocfe.
Automatische belichting. Auto-
flash (ustschakeibsar). tevens invut
Autofocus. Zellontsoanner.
Lithium bati. taem
met datum 599.-
Volautomaat met 35-70 mm motbi-
zoomtens, zoomzoekeren zoom-
I/user. LCD-display. Zelf-
ontsoanner. Idem
met datum 599.-
OLYMPUS' AZ-1
Volautomaat met 35-70 mmpowei
zoom. Macro tot 60 cm.Autozocm
zoeker en autozoom flitser. Invul-
fliis, fhtssynchro en
fhtsdosenng'
LpD-disptay.
mv<9- V~vi
MINOLTA AF-DL
Twee objectieven. Autofocus.
Macro vanaf 52 cm. Zelfdenkende
flitser. Automatische betichtmgs-
regehngen
fitmtransport.
35 mm groothoek- en 70 mm tele
lens. Slimme flitser. Softel/eet
filter. Volledig automatisch. Zelf
ontspanner.
Lithium batt. Idem
netdatum 739,-
ROTTERDAM
Adm'rahteitsstraat 8. tel. OtO-4130180
Vlakb'i metrostation Oostplein Tramlim 1 en 3
2e Middelland Straat 23, tel. 010-4 772 lil
Tiamhin j en 7
Op maandag gesloten
In het vernieuwde Baltimore
is het National Aquarium een1
gouden greep geweest. Het is
een imposant bouwwerk, dat
één van de zijden van de In
ner Harbour allure geeft.
Het National Aquarium is
een van de grote publiek
strekkers in Rotterdams zus
terstad, die jaarlijks goed is
voor een klein miljoen bezoek
kers,
Uit de behoefte steeds te vem
nieuwen en voor nieuwe at
tracties te blijven zorgen
wordt nu naast het aquarium
een dolfinarium gebouwd.
Dat leert de ervaring: je moet
de mensen blijven verbazen.
Het is goed geïnvesteerd geld: i
niet alleen wordt er de aan-
trekkingskracht van het''
aquarium mee vergroot, de%
hele stad profiteert van de be-''
langstelling voor de wonde-/
ren die in deze waterwereld'^
worden getoond. Neem alleen-
de wandeling langs een gla-T
zen wand waarachter felge-*
kleurde haaien zwemmen. En',
van tijd tot tijd zwemt een
kikvorsman voorbij, die voor
het onderhoud zorgt.
De opzet, die de diergaarde
Blij dorp voor haar vernieu-
wing heeft gekozen is op zich
al uniek: de bezoekers zullen
de dieren van de vijf wereld
delen in hun eigen landschap
getoond krijgen. Het plan
voor het Oceanium slaat al
les: het belooft een attractie
van Europese allure te kun
nen worden. Men mag gerust
zeggen dat Blijdorp op een
wel heel spectaculaire wijze,
haar aandeel gaat leveren aan
het Nieuwe Rotterdam. I
Het is tegelijk een geruststel-'
ling, dat het bestuur van Blij-
dorp rustig in de stad blijft en
niet voor een lokatie ergens,,,
ver weg in de polder heeft ge
kozen. De levende have van
de diergaarde dient deel uit te.
maken van de wijze, waarop
mensen de natuur beleven en
hoort daarom tussen de men
sen te staan. Je moet er als be
woner van een grote stad zo-,
maar even binnen kunnen lo%'
pen.
Er zijn meer lijnen te trekken
naar zusterstad Baltimore.
Het is duidelijk, dat Blijdorp"
deze operatie financieel niet'»
alleen kan trekken. Sponsor-^
hulp is ook hier het sleutel
woord. Dat was in Baltimore'
niet anders. Bij de ingang-1
prijken koperen plaquettes,
waarop de namen van gulle
gevers staan vermeld.
Toch zijn er ook belangrijke
verschillen in de wijze waar-'
op in Amerika de stad en-haar
bewoners met zo'n instituut'
meeleven. In Rotterdam gaat
ongetwijfeld jaarlijks een
enorm bedrag aan sponsor-;
geld om. De nieuwe Schouw
burg doet een beroep op het
bedrijfsleven, het Rotter
dams Fhilharinonïsch pro
beert een deel uit de ruif hin-
nen te halen, elk museum
heeft zijn eigen club van-
vrienden, die van tijd tot tijd
over de brug komen.
In Amerika houdt men meerr
van het grote gebaar, daar
verdeelt een concern zijn
sponsorgeld niet over zoveel
mogelijk sympathieke doe-
len, maar wordt met één spec-
taculaire donatie de naam'"'
van het bedrijf aan één, voor
de gemeenschap belangrijk,'
instituut verbonden.
Het heeft iets te maken met
de mentaliteit van waaruit
het Amerikaanse bedrijfs
leven zijn bijdrage aan de ge-
meenschapVerleent: daar ben
je als topman van een bedrijf J
pas echt geslaagd als je de ge
meenschap van het bedrijfs-.;
succes kunt laten meeprofite
ren,
En dat is de vonk, die bij alle v
vernieuwingen die Rotter-/'
dam op gang tracht te bren- -
gen, maar niet wil overslaan.
Wat Blijdorp nodig heeft is -
dat ene grote gebaar van (één
van de) Rotterdamse con
cerns, die hier hun wortels t
hebben, hun wereldposifie
aan de vestiging in. Rotter-
dam danken en hun winsten
hier verdienen. En daarom
één keer hun naam aan een,
voor stad en burgerij belang-
rijk instituut willen verbin-
den. Oceanium en scheep- v.
vaart: zijn er twee belangen d
die dichter bij elkaar liggen? -
Dat aquarium in Baltimore -''
had nog een novum om letter-
lijk het hoofd boven water te
kunnen houden. De exploita-
tie van een diepzeeaquarium
is een kostbare onderneming.
Die is niet sluitend te krijgen
als je de complete verzorging
van de zwemmende have met
vastekrachten moet doen.
Zoals Blijdorp zijn vrienden -
heeft, zo heeft het National - -
Aquarium in Baltimore zijn
vrienden: een paar honderd r
vrijwilligers/bobbyisten, die-.-
dat aquarium als van henzelf
beschouwen en bij toerbeurt A
komen schoonmaken (ook
een leuke klus voor onderwa
tersporters), de (kleinere)
vissen voeren, en wat al niet
voor werkzaamheden doen
waarvoor ze apart worden op-
;eleid.
Die combinatie van het gróte
gebaar en de vele kleine ge
baartjes werkt daar perfect
