De tijd heeft er stilgestaan mm Het Jagershuis ROTTERDAM NOORD-KETHEL: GEGETEN EN GEDRONKEN MARITIEM Thuishaven voor sleep vaartmuseum .sm Maassluis: zeesleepboten komen er niet meer f JfefI Kolterdams Nieuwsblad zaterdag 15 apnl 1989 Rotterdam telt meer dan honderd buurten. Bekende, maar ook verborgen plekjea, soms niet groter dar» één straatje. Oude en nieuwe huizen, de historie, de winkels en de buurtbewoners. Even 'buurten' in Rotterdam. Aan het oog onttrokken door een langgerekte dijk, ontstaat op steen worp afstand, in de voormalige Oost- Abtspolder, het bedrijvenpark Rotter dam Noord-West. Nog even en de bezoekers van dit bezijden de Mat- lingeweg verrijzende bedrijvencomplex zullen Verandert aan de ene kant van de dijk de eeuwenoude Oes Abs Polder in een hypermodern be drijvencentrum, aan de andere zijde proef je nog steeds de sfeer uit de jaren dat alles er nog één en al polder was. Want met de Noertketelsche Polder noem je in één adem de eerder genoemde Oes- en West Abs Polder, een cleyn buten - poldergen (later Polderenburg genoemd), Harc- hpolder, Nieuwelantsepolder, 's Gravenlant en Kortelant Al deze polders maakten volgens een uit 1562 daterend konier deel uit van de ambachtsheer lijkheid Kethel, Vergeleken bij 9 die jaren, is het oude landschap van Kethel door opspuitingen, nieuwbouw, verleggingen van waterlopen grondig verwoest. De dorpskern met het oude kerkje is er nog, maar het decor bestaat uit hoge flatgebouwen. Het vlakbij gelegen Noord-Ke- thel daarentegen is nog vrijwel ongerept, ook al overstemt het sluipverkeer op de Kandelaar- weg er het geluid van de vogels en lijkt de intercity Rotterdam- Den Haag er bijna non stop door het polderlandschap heen en weer te razen. Tiendrecht Uit de studie 'De Tienden van Kethel' van M.C.P. Seholte, blijkt dat het tiendrecht van Ke thel in vroeger eeuwen voor een zeer'groot deel heeft toebehoord aan de abdïi van Egmond. Tien drecht betekent in dit geval dat een tiende gedeelte van de op brengst van het land (een tiende schoof graan, een tiende maat erwten, het tiende lam, kalf of veulen) moest worden afgestaan, zoals al in het Oude Testament wordt gesproken over afgïften van opbrengsten in natura voor het onderhoud van priesters en tempels. Aan die tiendrechten kwam een einde ten tijde van de opstand te gen Spanje en de daarmee ge paard gaande kerkhervorming. Alle bezittingen van kerken, kloosters en kapittels werden in beslag genomen, onteigend en toegewezen aan de stad, of ver- §i| kocht aan particulieren. Pas in 1907 werden er zogenaamde s|§P Tiendcommissies ingesteld, bij gfSp welke de eigenaren van tien- drechten hun bezit konden aan- geven, waarna, na het vaststel len van de rechtmatigheid, een schadevergoeding werd vastge- 'Z steld. Poldervaart Kandelaarweg Noord-Kethel, een eeuwenoude polder met een handjevol woningen en boerderijen poorwegovergang - Ï--5 WÊËÊÊËÊkl£MÊÊÈm even over het dijkje moeten kijken, om te zien hoe de Oost-Abtspolder er in vroeger jaren heeft uitge zien; als Noord-Kethel dus, de nu nog uitgestrekte en ongerepte polder tussen De Kandelaar, de Delftse Schie. de Oost-Abtspolder en het dorpje Kethel, dat, nadat het in 1941 als zelfstandige ge meente was opgeheven, voor het grootste deel bij Schiedam en voor de rest bij Vlaardingen en Rot terdam werd gevoegd. Veiling Of ook de tiendbiokken in Noord-Kethel en de Oost-en West Abtspolder bij de Tiend- commissie zijn aangemeld is niet bekend. De tiendbiokken, met namen als Broertgensblok, Delftse Schie. Groote- en Kleine Schieblok, Huigenhofsblok, - Kikkersblok en Oost- en West Abtspolder- blok, werden tijdens een veiling van de Domeinen op 3 mei 1842 voor een totaalbedrag van 245Ö i Karakteristieke woning. gulden gekocht door Rijswijkse jonkheer M.B.H.W, Gevers, heer van Kethel en Spaland, Uit niets blijkt echter dat de tiendbiokken var* Noord-Kethel hierna bij de Tiendcommissie zijn aangegeven, óf ze zouden al vóór 1907 moeten zijn afgekocht Zeker is wel, dat er, na aankoop door jonkheer Gevers, met geen woord meer over de vroegere tiendbiokken is gerept. Wonen op een eilandje. Maar juist omdat er in deze eeu wenoude polder zo weinig is ver anderd, proefje er nog steeds iets van die sfeer van vroeger. Door de Huigenhofsloot, de Polder vaart en het handjevol oude wo- Decor van Delft. ninkjes lijkt het, alsof de tijd er heeft stilgestaan. Maar vanuit het westen doemt Schiedam op en ook Delft komt ogenschijnlijk steeds weereen stukje dichterbij. En boven het dijkje langs de Oost-Abtspolder torenen de graafmachines omhoog, verrijst het gloednieuwe bedrijvenpark Rotterdam Noord-West. Lande lijk Noord-Kethel. Nog steeds. Maar voor hoe lang nog..? DOORTHEOVANDERLOON ADRES: Badweg 1, Hoek van Holland {tel.01747-2251) DE KAART: Voorgerechten (14) van 5,50 tot 23,50; hoofdgerechten (13) van f 29,50 tot/47,50. ONZE BESTELLING: Crèmesoep, ossehaas met noten en peperkorrels, toumedos met pepersaus, varkenshaas met truffels. Het Jagershuis is een bekende gelegenheid in de duinen van Hoek van Holland, aan het begin van de oude boulevard, die na de landwinning van al weer meer dan tien jaar geleden een kust weg werd. Iedereen die wel eens een tochtje naar de monding van de Waterweg heeft gemaakt, moet het etablissement zijn te gengekomen. Wie denkt, dat het een veredelde strandtent is, heeft het radicaal mis. Toen wij Het Jagershuls bezoch ten, op de scheidslijn van winter en lente, althans klimatologisch, was het guur, winderig en nat. Binnen was het daardoor extra knus met de -weliswaar gasge stookte, doch levensechte*- open haarden. In de lounge staan uit nodigende banken, waar het aperitief en de afsluitende koffie kan worden gebruikt. Het is ook echt als een verblijfplaats van ja gers ingericht' klassieke inrich ting, opgezette dieren en gewe- ren aan de wanden, kanten' kleedjes op de tafels en donker groene deuren, ramen en kozij nen. Flexibel De menukaart geeft -wij werden er aan tafel attent op gewezen- slechts een deel van de mogelijk heden weer. Er zijn tal van com binaties van gerechten met sau zen mogelijk. Een huis met een 'flexibele' keuken, waarvan we bovendien hebben begrepen, dat men de kaart veel vaker wil ver nieuwen. Met druktechnieken via de computer is dat uiteraard veel gemakkelijker dan wan neer men handgeschreven kaar ten moet vervangen. Het Jagershuis heeft, kennelijk een hobby van de uitbaters, een wel zeer uitgebreide wijnkaart. De prijzen van sommige -exclu sieve- wijnen reiken tot voor ons onbetaalbare hoogten. Gelukkig zijn er echter ook heel betaalba re. Sophie koos dit maal een crème soep. Het bleek te gaan om een slap aftreksel van wat een pad destoelensoep had moeten rijn. Met-alweer-die Japanse shii-ta- kezwammen, die wij nu weke lijks tegenkomen. „Zeer flauw, om niet te zeggen: volkomen smakeloos", velde Sophie het harde oordeel/ De ossehaas, die ik had gekozen, was daarentegen voortreffelijk. De stukjes zeer mals vlees waren flintèrdun gesneden. De koude dressing deed het prima bij het ijskoude vlees, waarover nootjes en groene-peperkorrels waren gestrooid. -In tegenstelling dus SfH van Sophie kon ik op ons denk beeldig scorebord een cijfer dicht tegen het maximum geven. Kaas Het flexibele van Het Jagershuis bleek direct al in de praktijk. Ik had zin in een varkenshaasje, die met ananas gegratineerd zou worden geserveerd. Maar ik heb, zo drukt Sophie het uit, een ge smolten-kaasfobie. Kaas kan, vind ik, soms best te eten rijn, hoewel ik er niet dol op ben, maar met de lucht alleen al van gesmolten kaas kan men mij ge makkelijk op de vlucht jagen.* Geen probleem voor de kok, want het gerecht kon natuurlijk ook zonder kaas worden geser veerd. Het haasje en de ananas zagen er daardoor wat uitge droogd uit. Dat was niet het ge- val: het vlees was mals en sappig en er ging een smakelijke papri ka-roomsaus bij. De toemedos van Sophie werd opgediend met een volgens mijn eega lekker pittige pepersaus. Het vlees, zo vond zij. had wat malser gekund. Erbij bracht men ons gebakken aardappeltjes, niet zo maar ge bakken, maar echt heel lekker, een schaaltje met broccoli, spina zie, bloemkool en een soort rata touille van gekookte groenten en een schaalde met frisse salade. Dat alless goed verzorgd. De stand: 1. La Ugne(Zwljndrecht) 2. Mlnangkaoau 3. Het Jagershuis (Koek van Holland)... De Gekroonde ZaJm (Brieiie). 5. Hotel Atlanta 6. Le Marquis 7. De Logg er (Vlaardingen) 8. Dejlma: 9. Lux........ 91 86 82 .....82 79 77 76 73 ..„72 Uit het ruime aanbod van wij nen kozen wij een Rioja Salceda uit 1983, toch in het algemeen ge zien als een zeer behoorlijk jaar. Deze Spaanse wijn viel ons wat tegen, de smaak kon ons althans maar matig bekoren. De bediening was gezellig vrien delijk, ongedwongen en toch correct, men deed beslist zijn best om het ons naar de 2in te maken. Het Jagershuis is, zo luidt onze conclusie, een restaurant voor zowel hen, die Iets te vieren heb ben als zij die gewoon gezellig een avond uit eten gaan. Het is er niet goedkoop, maar ook niet be paald duur. Vooral in de week einden kan het er druk zijn en het is da a ook aan te bevelen te reserveren. De Punten: Voorgerecht: 7 (telt dubbel: 14); hoofdgert ht: 7,5 (telt dubbel: 15); bedien* t 8; wijn: 6,5 kof fie: 7,5; prijs ,1'wakteit: 7,5 (telt drie maal 22,5); sfeer 8,5; totaal 82 punten. Het .Jagershuis moet de voorlopige derde plaats delen met De Gekroonde Zalm in Brielle. Een thuishaven voor sleepboten kan Maassluis niet meer worden genoemd. De zeeslepers die tien tallen jaren in de buitenhaven op wérk hebben liggen wachten, zijn weg. Voorgoed. Een enkele bergingsboot voor de kleinere karweien ligt er af en toe nog wel, maar.dat is dan ook alles. Maassluis is intussen echter wèl de thuishaven, de ankerplaats voor het Nationaal Sleepvaart- museum. Tien jaarlang reeds. De aan roemruchte tijden herin nerende collectie scheepsmodel len, foto's, logboeken en nog véél meer is ondergebracht in het vroegere, 17e eeuwse stadhuisje; aan het eind van de Maassluisse haven. Voor de achterdeur van het pand ligt de inmiddels 73 jaar oude Furie van de Stichting "Hollands Glorie'. Tien jaar deze maand dus: een bescheiden jubileum, maar voor de vele vrijwilligers die dit unie ke museum in stand houden, be tekent dit wel féést. Want het tweede lustrum kan eindelijk worden gekoppeld aan de inge bruikneming van een belangrij ke uitbreiding. Drie jaar is er ge werkt aan de restauratie van het pand naast het stadhuisje en het resultaat is een museum dat nu de ruimte heeft. De wand van het oorspronkelijke trouwzaaltje is doorgebroken, naar het (scheeps)trappenhuïs van het nieuwe gedeelte en dat geeft vele expositie-mogelijkheden. Volgende week zaterdag ver richt Maassluis' burgemeester de stapelloop van het nieuwe', ge middeld zo'n 8000 bezoekers per jaar trekkende sleep vaartmu seum, dat overigens nogal wat steun van de gemeente krijgt. De stichting die het museum be heert behoeft bijvoorbeeld niets te betalen voor de huur van de (vergrote) ruimte, die gemeente- 'eigendom is. Er moet de komende dagen nog heel wat werk worden verzet om op 22 april officieel van wal te kunnen steken. Zo moet de nieu we video-ruimte en de stuurhut van een sleepboot uit de jaren vijftig nog worden ingericht. Ook enkele originele plaquettes, gewijd aan tijdens de oorlog om gekomen bemanningen van Smit-sleepboten, moeten op hun plaats worden aangebracht. Ver der hebben de twee koperen seheepsbellen van de beroemde sleepboot Zwarte Zee uit 1933 en van de gelijknamige boot die dertig jaar later werd gebouwd, een poetsbeurt nodig. Zee- en ri- viersleepvaart, historie (zoals de getuigschriften en de medailles van de befaamde kapiteins Jan Kalkman en Teun Veth), assis tentie aan de offshore: het sisep- vaartmuseum biedt van alles. Thuishaven Het sleep vaartmuseum gaat na- de heropening van start met de expositie 'Thuishaven Maas sluis', waar museum-enthousiast N.J. Ouwehand een begeleidend boekje bij heeft geschreven, boordevol gegevens over de re latie tussen Maassluis en de sleepvaart Vissers waren omstreeks 1400 de eerste bewoners en zij domineer den met hun beroep tot ver in de 19e eeuw Maassluis, dat in 1811 stadsrechten had gekregen. Honderdtwintig jaar geleden werd de Zïerikzee als eerste sleepboot in het havenstadje aan de (toen nog in aanleg zijnde) Nieuwe Waterweg gestatio neerd. Het was een boot van L. Smit en Co., dopi^Fop Smit in 1842 opgericht en decennia lang een begrip. Maassluizers werk ten graag bij Smit, dat als één .van de eerste bedrijven een pen sioenvoorziening had. L, Smit en Co. bouwde aan het eind van de eeuw aan de haven van Maassluis een eigen kantoor, een magazijn en een smederij. In 1882 werden voor het eerst en kele sleepreizen naar buiten landse havens gemaakt: Huil, Londen en Boulogne. Tien jaar later introduceerde Smit de eer ste zeegaande schroefsleepboten: "de Noordzee en de Oostzee, van 750 pk. Ook deze boten kregen een plaats in Maassluis. Sleepbo ten bepaalden het beeld van de smalle haven en dat zou vele ja ren zo blijven. Vóór het eind van de eeuw had Maassluis eveneens een eigen bergingsmaatschappij (van de familie Dirkzwager) en een E 'X' H?' i;<-*£/'a, H Sleepboten van SmH In de Maassluis© buitenhaven, begin jaren dertig. Links vooraan de oude Zwarte Zee en daarnaast de Noordzee. tweede sleepvaartbedrtjl Dat was de Internationale Sleep dienst Maatschappij (ISM), con current van Smit, die boten had varen met riviernamen: Tha mes, Schelde en Humber. Dirkzwager moest in 1923 met bergingen stoppen (niét met de scheepsagentuur), het jaar waar in de ISM overgenomen werd door Smit De bedrijfsnaam werd L. Smit en Co's Internatio nale Sleepdienst; later is dat Smit Internationale geworden. In de crisistijd (1933) werd als eerste motorsleepboot van ons landde trotse Zwarte Zee ge bouwd. Het schip kwam goed de oorlog door, in tegenstelling tot de Oostzee, Java Zee, Rode Zee en Humber, die ten onder gin gen. Na de bevrijding kwamen de sleepboten geleidelijk aan terug naar Maassluis. Er werd heel wat tonnage gebouwd en en werd" druk gevaren. Het betekende veel bedrijvigheid voor de inwo ners van Maassluis, die ook het onderhoud van de boten deden. Het eind van het stoomvaart tijdperk kwam in de jaren vijf tig. Na de Ganges en de Schelde, was de Ebro de allerlaatste. In 1958 verging het schip op de Banjaardsbank. Vijf jaar eerder reeds was het laatste Maassluisse vissersschip verkocht. Het perspectief voor de sleep vaart bleef overigens uitstekend. Smit liet een groot aantal nieuwe boten bouwen: groter en sterker dan hun voorgangers. Voor Maassluis evenwel had dit ook z'n keerzijde, want op een gege ven moment werd de haven te klein voor de maat van de sche pen. De Zwarte Zee en Witte Zee (gebouwd in '63 en '66) waren de eerste boten die er niet meer in konden. Andere boten voeren minder thuis omdat hun beman ningen per vliegtuig werden af gelost. In het nieuw ontwikkelde Europoort-gebied werd ligplaats voor sleepboten ingericht. Kort om: Maassluis werd als thuisha ven van steeds minder belang. In 1969 sloot Smit het kantoor. Elf jaar later verliet de oude Schelde, onder de nieuwe naam Golden Venture als laatste boot van de oude generatie voorgoed de haven. Bergingsvaartuigen zijn er dus nog wel. Maar, zoals Ouwehand schrijft: 'De echte sleepvaart, zo als we die vroeger kenden, is verdwenen. Namen van nieuwe straten in het havengebied her inneren aan de slepers van wel eer'. En natuurlijk het Nationaal Sleepvaartmuseum: tweemaal zo groot als vroeger!

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1989 | | pagina 1