Wat#
15
Verdwenen vlinders zijn teruggehaald
gr(Dzan
'Gelukkig ligt er geen koeiepoep'
Kritiek op vrijwilligers Vlaardings Vlindercentrum verstomd door goede resultaten
Regenwoud in museum
Molenkrikkers op pad
Jeugd in Driemaasstede
Sporters eren Van Lier
Pinkster-fietstocht
Klokken luiden weer
AUTO-MONTEUR
Rotterdams Dagblad
Woensdag 3 juni 1992
In het Stedelijk Museum start 16 juni in samenwer
king met Diergaarde Blijdorp en het Wereldnatuur-
fonds een educatief project voor de Schiedamse ba
sisscholen dat handelt over de problematiek rond
het tropisch regenwoud. De foto-expositie van de
Braziliaanse kunstenaar Frans Krajcberg die vanaf 6
juni valt te bekijken en die ook bij de internationale
milieu-conferentie in Rio de Janeiro wordt gebruikt,
dient daarbij als leidraad.
Krajcberg heeft in de loop der jaren een serie foto's
gemaakt van de ontbossingen in het Amazonegebied
en Iaat op die manier de scholieren zien hoe enorme
stukken oerwoud worden gekapt en verbrand. De
educatieve opstelling van het project en de tentoon
stelling wordt verlevendigd met een mini-recon
structie van het regenwoud en in de aula van het mu
seum wordt de nieuwste Film en brochure van het
Wereldnatuurfonds gepresenteerd.
De opening van de foto-tentoonstelling vindt plaats
op vrijdag 5 juni om 20.00 uur.
Fietsclub de Molenkrikkers van dienstencentrum
De 4Molens trekt er ook deze zomer weer regelmatig
op uit. In tegenstelling tot het afgelopen seizoen
kunnen spornevelingen vanaf 55 jaar niet elke dins
dag maar elke woensdag deelnemen aan de fietsrou
tes, die niet langer zijn dan vijftien kilometer. Het
vertrekpunt is achter de Spieringshoekflat op de
Burgemeester van Haarenlaan en om 19.00 uur gaan
de fietsers van start. Voor meer informatie kan men
terecht bij Roel Krikke (4712968).
Jongeren die zijn geïnteresseerd in het ouderenwerk
en de gezondheidszorg kunnen van 20 tot en met 31
juli in de wereld van zieke ouderen stappen. In ver
pleeg- en reactiveringscentrum DrieMaasStede ont
plooit men die twee weken een vakantieproject dat
jongeren wil laten optrekken met bewoners en be
zoekers van het verzorgingstehuis.
Op het programma staan activiteiten als wandelen,
een praatje maken of een spelletje doen met de pati
ënten, helpen in de keuken, helpen op de afdelingen
fysiotherapie en ergotherapie, het maken van een
krant voor de patiënten en het presenteren van het
huisradioprogramma. Gedurende de twee weken
zijn de jeugdige hulpjes twee a drie uur per dag ac
tief als vrijwilliger en krijgen ze tussen de middag
gratis eten.
Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met An
neke de Jong (4278199) of de voorlichtingsbijeen
komst van donderdag 2 juli om 19.00 uur bijwonen.
Vlaardingen
Voorafgaand aan de finale van het Vlaardings voet
balkampioenschap staat burgemeester Van Lier cen
traal op het terrein van finalist Fortuna. De schei
dend burgervader wordt om 10.30 uur met zijn vrouw
en wethouder Van Ardenne per koets opgehaald bij
het stadhuis en voorafgegaan door muziekkorps
Avalance na*r de Marathonweg gereden. Daar krijgt
hij, uit eerbetoon, een sportief evenement voorge
schoteld.
Sporters van diverse verenigingen vormen bij zijn
aankomst een erehaag en geven daarna gelijktijdig
op het hoofdveld demonstraties in onder meer soft
bal, gymnastiek, judo, hockey, handbal, atletiek,
voetbal en korfbal. Tussen de sportenpresentatie en
de voetbalfinale verzorgt Avalance een half uur du
rende show.
Maassluizers die van fietsen en de natuur houden
kunnen Eerste Pinksterdag aan hun trekken komen,
want die dag organiseert de provincie Zuid-Holland
in samenwerking met het recreatieschap Voorne-
Putten-Rozenburg en de stichting 'Sportief Aktief
een recreatieve fietstocht op Voorne-Putten.
"De tocht voert door het afwisselende landschap van
Voorne-Putten; behalve door het Hollandse polder
landschap gaat de route ook langs de schitterende
natuurgebieden in de binnendumrand.
Deelnemers uit Maassluis kunnen tussen 10,00 en
14.30 uur starten bij het veerhuis van het veer Maas
sluis/Rozenburg en hoeven voor de overtochten naar
Rozenburg en terug met te betalen.
De fietsers kunnen kiezen uit tochten van 20 en 25
kilometer en dtenen zich m te schrijven bij het start
punt. dat ook als controlepost fungeert. Voor de kos
ten hoeft men het niet te laten, want om te kunnen
deelnemen behoeft slechts twee gulden per persoon
te worden neergeteld.
Vanaf zaterdag G juni zijn de klokken van de Grote
Kerk weer in gebruik. De restauratiecommissie
noemt de officiële ingebruikneming een mijlpaal in
de restauratie waarvan de eerste kosten vier miljoen
gulden bedragen.
Alhoewel het interieur momenteel weinig op dat van
een kerk en meer op dat van een werkplaats lijkt,
wordt de kerk die dag opengesteld voor belangstel
lenden. Om het uur kan een groep van maximaal 20
mensen onder deskundige leiding de kerk bezichti
gen Met name de reeds afgeronde herstelwerkzaam
heden krijgen dc aandacht. Voor de rondleidingen
kan men bij het Gemeentemuseum (01899-15127)
een plaats reserveren.
Agenda
Schiedam
donderdag 4 Juni
Spirituele avond me', video Spirituele Vereniging Harmoma,
wijkcentrum Kieuw land. Wibautplem 165,20 00 uur
Waardenburg en De Jong (Cabaret). Passage 20 15 uur
Vlaardingen
donderdag 4 Juni
Lunchconcert Aad Zoutendijk. Grote Kerk. 12 45 uur
Kleding- en sieraden ruilbeurs, wijkcentrum HolvAristide Br lan
ding 90.
Postzegel ruilbeurs, kant me sportpark Vijfsluizen. 1100-1600
Maassluis
donderdag 4 juni
1 Bridge (slotdrivej, Koningshot', 19 45 uur
Redactie
Waterweg:
Jan Booister
Ben van
Haren
Peter de
Lange
Sander
Sonnemans
Carel van der
Velden
Westhaven-
piaats 22
3131BT
Vlaardingen
Postbus4008
3130 KA
Vlaardingen
TeleFoon
2340055
Telefax
4349754
Sportredac
tie:
Donald Bax
Telefoon
2340055
Door Ben van Haren
Vlaardingen - Ongewoon,
maar doeltreffend. Geheel in
zijn eigen stijl heeft ir. Willem
Mak, oud-docent schei- en na
tuurkunde van het Groen van
PrinstererJyceum, in de afge
lopen jaren het Vlaardings
Vlindercentrum van de grond
getild.
Op ongewone wijze hielp hij raet
vijf kinderen en wat ouderen de
natuur een beetje. Zelfs kunst
stoffen als plastic en siliconenkit
kwamen er aan te pas. Maar ook
werden kilo's brandnetels verza
meld om als voedsel te dienen
voor honderden rupsen en later
werd op de fiets lokvoer uitge
strooid om de kleurig gevleugel
de insecten de beste vliegroute te
wijzen.
Uiterst praktisch gingen Mak en
de zijnen te werk met als belang
rijkste doel in Vlaardingen en om
geving vlinders terug te brengen,
die er vroeger ook geleefd heb
ben.
Doel bereikt
Ze hebben hun doel bereikt. On
danks de tegenslag van voortdu
rende onherstelbare vernielingen
van hun kostbaar gekoesterde
materialen in de Broekpolder,
't Landkaartje heeft in de afgelo
pen twee jaar aangetoond hier te
kunnen overleven. De oranje
vooijaarsuitvoering zowel als de
zwarte najaarsuitvoering is al re
gelmatig gesignaleerd. Vlinde
raars hebben de laatste tijd in de
Broekpolder langs een sloot, tus
sen de brug over de Vlaardingse
Vaart en de uitkijktoren, al weer
zestig oranje exemplaren geteld.
Ook projecten met de Populieren-
pijlstaart en de Lindenpijlstaart
zijn geslaagd. Deze zomer wil het
Vlindercentrum het Oranje Zan
doogje uitzetten.
Het werk van Willem Mak heeft
opzien gebaard in de wereld van
insectenkenners. In kringen rond
de officièie Vlinderstichting in
Wageningen, die met 150.000 gul
den rijkssteun hetzelfde doel na
streeft, spreekt men dan ook over
'makken' om de werkwijze van de
Vlaardinjurs aan te duiden. Ze
vinden r.c- maar onwetenschap
pelijk. Mak zou aan 'fauna-verval
sing' doen door in grote aantallen
vlinderpoppen uit te zetten.
De lange tijd door diepe depres
sies geplaagde Vlaardinger haalt
over zulke beschuldigingen de
schouders op: „Natuurlijk ver
stoor je iets op deze wijze, maar
alle andere verstoringen van fau
na en flora zijn veel massaler, veel
erger. In Wageningen zagen ze
het 'makken' niet zitten, maar ik
begon dit werk met kinderen. Die
willen resultaat zien en kunnen
niet zolang wachten als in de Wa-
geningse methode zit opgesloten.
Voorlopig zijn hierdoor - met
slechts duizend gulden van de ge
meente Vlaardingen - kinderen
mooi natuurliefhebbers gewor
den en hebben we hier uitgestor
ven vlindersoorten teruggekre
gen."
De kritiek is helemaal verstomd
door het bereikte resultaat. Vlaar
dingen wordt nu regelmatig be
zocht door entomologen. Zij con
stateren dat deze omgeving een
gunstig leefgebied is voor vlin
ders en doen mee aan onderzoek
naar de situatie van minder aaiba
re insecten in deze regio.
Geschrokken
Willem Mak kwam op het idee
van een vlindercentrum in de
Broekpolder bij de verschijning
van de Vlinderatlas, enkele jaren
geleden.
„Er vindt in Nederland massale
uitsterving van vlinders plaats,
bleek toen. Er waren at signalen
dat er iets ergs aan de hand was,
maar de juiste omvang vaststel
len is heel moeilijk. Het ministe
rie van Landbouw en Natuurbe
heer liet daarom de Vïinderstich-
ting Wageningen een landelijk
onderzoek doen. Zo'n 400 mensen
werkten mee. Het eindrapport gaf
aan dat van de negentig bekende
soorten in Nederland er in korte
tijd tien helemaal zijn verdwenen
en nogeens 25 op het punt van uit-
VD
RtVË RPWE
M i s-r
>0-f. peNKT u
Ir. Willem Mak
(rechts) in
een voorlich-
tingskraam
met naast
zich de jong
ste medewer
ker van het
Vlaardings
Vlindercen
trum, de zes
jarige Niels
Poot, en een
andere vrij
williger, Mar-
tijn Postma.
Foto DicK Sluijter/
Roel Dijkstra
sterven staan. Iedereen is zich
daarvan lam geschrokken. Het is
ook niet mis; meer dan één der
de. helemaal of bijna weg."
„Arie Koster, als ecoloog werk
zaam op het ministerie van Land
bouw en groot insectenkenner,
constateerde in die tijd dat Vlaar
dingen extreem hoog scoort als
verblijfgebied voor vlinders. Hij
is vroeger zelf 'schoffelaar' ge
weest, is gaan studeren en heeft
inmiddels veel publicaties over
insecten op zijn naam staan, Hij
wist dat in deze stad is gekozen
voor een ecologisch groenbeheer.
Koster heeft ontdekt dat de mees
te insecten te vinden zijn in ruige
bermen, langs spoorlijnen, op
verlaten fabrieksterreinen en in
gemeenten als Vlaardingen, waar
onkruid en inheemse planten
hun natuurlijke functie hebben
kunnen behouden."
Bedreigingen
Willem Mak, intelligent en leer
gierig, kwam tot de conclusie, dat
insecten van drie kanten in hun
voortbestaan worden bedreigd.
Door de verstedelijking en indus
trialisatie, door de moderne land
bouw en door versnipperingen
van hun leefgebieden als gevolg
van het afsnijden van verbindin
gen.
„Een typisch voorbeeld van uit
roeiing door industrialisatie is de
Ligusterpijlstaart. Die vlinder is
hier verdwenen, doordat zijn rup
sen zich vergiftigen door met de
ligusterbladeren de vervuilde
neerslag op te eten. Het heeft ook
geen zin te proberen hem in deze
streek terug te zetten. Op moder
ne landbouwakkers zijn geen
vlinders meer te vinden, omdat er
geen weide-onkruiden meer
groeien. Verder isoleren dergelij
ke akkers, net als snelwegen en
bouwmassa's, hele leefgebieden
van insecten."
Aaneenrijgingen van asfaltlinten,
betonblokken en gladgeschoren
gazonnen maken steden onher
bergzaam voor insecten. Het met
glazen kassen, intensieve vee
teeltbedrijven en onkruidvrije
akkers gecultiveerde platteland
biedt ze evenmin nog levenskan
sen.
Overlevingsgebied
Ir. Mak: „Stadsgebied kan echter
wel een overlevingsgebied zijn
als daar weloverwogen groenbe
heer plaatsvindt, zoals onder Ger
Davidse in Vlaardingen is inge
zet. Hij krijgt eindelijk na alle ja
ren gelijk en steeds meer Neder
landse gemeenten kiezen nu voor
ecologisch groenbeheer. De 01-
mendreef in Vlaardingen-Holy
biedt bijvoorbeeld aan insecten
meer dan een hectare weiland el
ders in ons land."
Willem Mak trok na het vaststel
len van de ernstige bedreiging
van het Nederlandse insectenbe
stand en de gunstige uitzonde
ring van Vlaardingen zijn plan.
Hij wist oude vrienden in de
plaatselijke PvdA warm te krij
gen en zo een gemeentelijke bij
drage los te peuteren om het
Vlaardings Vlindercentrum op te
richten.
„Ik ben bewust met de meest aai
bare insectengroep begonnen.
Vlinders. Ja, dat spreekt de men
sen aan. Met een vijftal leerlingen
van het Groen van Prinsterer en
enkele andere echt geïnteresseer
den ben ik aan het werk gegaan.
We kregen een werkkeet van de
gemeente in de Broekpolder.
Eerst hebben we gekeken wat er
nog was aan dagvlinders in Vlaar
dingen."
Hij toont een kistje waarin de ze
ventien prachtige exemplaren
zijn opgeprikt. Koolwitjes, blauw
tjes, zwartspridikkopje, hooibeest-
jes en andere. „Het moeten er
meer kunnen zijn, redeneerden
we. De biotoop hier is geschikt
voor nog wel tien soorten. Denk
maar aan de Konmgznnepage, die
tot 1948 in honderdtallen te zien
was in het centrum van Rotter
dam. We hebben m boeken ge
zocht naar de meest geschikte
soorten en zijn toen aan het werk
gegaan."
Dakgoten
De vrijwilligers van het Vlinder-
centrum hebben er veel voor over
gehad. „Bij elkaar zo'n vijftien
honderd eieren en rupsen hebben
we verzameld in het Staeiduinse
Bos en de Akkerdijksepolder en
uitgezet in een met vitrage zelf
gemaakte kooi in de Broekpolder.
Elke dag hebben we ze nieuwe
brandnetels gegeven. Ongeveer
duizend poppen kregen we ervan
en die hebben we laten overwinte
ren in een donkere, koele kelder.
We hebben PVC-dakgoten in
gesmeerd met siliconenkit en de
poppen met hun staartje daarin
geplakt. In het vooijaar van 1990
hebben we die goten in bomen ge
hangen in het Lickebaertgebied,
in de bosrand bij de surfplas in
Vlaardingen-West, in de Broek
polder, m Holy en in het Beatrix-
park in Schiedam.
We hebben ze zoveel mogelijk be
schermd tegen vernieling en in
dringing door muizen en andere
dieren. Dat lukte niet altijd, maar
uiteindelijk zijn er toch 600 vlin
ders gekomen, die we dus twee
jaar geleden in de zomer hebben
losgelaten.
In het najaar van 1990 hebben we
geen zwart Landkaartje gezien.
Dat was een tegenvaller. Maar in
het vooraar zagen we de oranje
uitvoering toch weer. Vorig jaar
augustus is in Maasland ook de
zwarte gezien en momenteel zijn
er al zestig, in de voorjaarsuitvoe
ring oranje, geteld bij de sloot
langs de Watersportweg. Ons pro
ject is dus geslaagd. Dal erken
nen ook entomologen, die eerst
niet m onze aanpak geloofden.
Met slechts duizend gulden heb
ben wij aangetoond, wat de Wage-
mngse stichting voor 150.000 gul
den met de invoer van vlinders
uit Polen wil bewijzen. Verder is
het Oranje tipje gezien in het Ho-
lypark en wachten we nog op de
resultaten met de pijlstaartsoor-
ten, die in kooien in de Broekpol
der zaten die vandalen hebben
vernield."
Bij elke soort weet Mak bijzon
derheden te melden. Bijvoor
beeld over het liefdesleven van de
Ligusterpijlstaart en de Popiihe-
renpvjlstaarl. „De vrouwtjes pijl
staarten scheiden een geur af, die
over een afstand van wel tien kilo
meter kan worden waargenomen
door het mannetje. We hebben
van beide soorten vrouwtjes in de
kooi gehangen en daar zijn vier
mannetjes op afgekomen. De pa
ring duurt bij deze vlinders heel
lang, 12 tot 24 uur, waarbij het stel
elkaar alleen beroert met de uit
einden van hun lijven. Na de pa
ring gaat hel vrouwtje direct eie
ren leggen." Door de vernieling
van de kooi in de Broekpolder is
onzeker geworden wat hier ver
der van terecht zal komen.
ïnseetemvandeling
Sinds kort is het Vlindercentrum
opgegaan in de Koninklijke Ne
derlandse Natuurhistorische Ver
eniging, afdeling Waterwegge
bied, dat zijn clubhuis en educa
tieve centrum in Boshoek in
Schiedam heeft. Er is een speciale
insectenwerkgroep opgericht.
Daarin zitten naast Mak vooraan
staande insectenkenners als Ro
nald Jacobs en Ben van As. Maar
ook Ane Koster. N. W. Ei ff rich en
J. A. W. Lucas, die verschillende
belangrijke publicaties op dit ge
bied hebben gemaakt, werken
mee.
De werkgroep begint met het in
ventariseren van insecten als li-
belle's. kevers, hommels, sprink
hanen enz. Het resultaat hiervan
kunnen liefhebbers spoedig ver
nemen. Op elke derde zaterdag in
juli, augustus en september zal
's ochtends om half elf bij het
clubhuis van Watersportvereni
ging Bom meer, aan dc Water
sportweg tn de Broekpolder m
Vlaardingen, een insectenwande-
lmg beginnen. Op diezelfde zater
dagen is er 's avonds laat dij een
kwiklamp nacht-determinatie
van insecten.
Autobedrijf
b.v.
official LADA-dealer
te Capelie a/d iJssel
vraagt met spoed
een ervaren
Bel voor inlichtingen
Dhr. Zandstra. Tel. 010-4581255
Schiedam - „Kijk, er staat een
halve koe. En hij heeft echte spe
nen." Groot is de verbazing bij
veel bezoekertjes van de
Schiedamse jeugdbibliotheek als
ze bij binnenkomst in het pand
aan de Korte Haven op de ten
toonstelling over de koe stuiten.
Een levensgrote houten koe kijkt
de lezertjes die de eerste etage
van de bieb binnenkomen, recht
in de ogen en Iaat zich gewillig be
kijken en betasten. Doch, de koe
mobiel met kunstuiers en echte
koeiehuid trekt meer bekijks.
Een meisje neemt plaats op het
krukje en begint wai onwennig in
een van de uiers te knijpen. Als er
niets uitkomt geeft ze het op en
levert ze haar boeken in.
Vanaf 1 juni is de expositie 'de
Koe' te bezichtigen in de jeugdbi
bliotheek waar eerder dit jaar al
de wereldberoemde boekenberen
en Pietje Bell centraal stonden.
Deze maand is de koe aan de
beurt. De fotopanelen met onder
schrift. foldermateriaal, een mini-
tractor, een emmer met rundvee-
voer en diverse attributen be
schikbaar gesteld door de Stich
ting Public Relations Land- en
Tuinbouw, laten de kinderen
kennismaken met de koe en de
omgeving waarin de melkprodu
cent leeft. De koemobiel is het
meest in trek. Zo gauw bibliothe
caresse Wilma Lems de kunstof
uiers met water heeft bijgevuld
slaat de 10-jarige Mercedes Veile-
koop aan het melken. Tot haar
verbazing levert haar poging re
sultaat op.
Angsïig
„Goh, dat is toch moeilijker dan
ik dacht," kijkt ze een beetje ang
stig. „Het doet zeer aan mijn han
den. Maar dat zal wel komen,
De koemobiel is zeer in trek in de Schiedamse bibliotheek. Jeugdige bezoekers doen gretige po
gingen om bet beest te melken. Foto Roei Dijkstra
omdat de spenen mei echt zijn. Je
moet er wel te hard m knijpen. Ik
zou veel liever een echte koe
melken." „Gelukkig is het geen
levende koe en ligt er geen echte
koeiepoep. Dat zou hier ontzet
tend gaan stinken." zegt een an
der meisje later.
Wilma Lems is in haar schik met
de expositie die over de twee eta
ges van de bibliotheek is opge
steld. Net als bij de activiteiten
die tijdens de berpmveek werden
georganiseerd, verwacht ze een
flinke toeloop van nieuwsgierige
kinderen die hebben gehoord dat
in de bieb een koe kan worden ge
molken.
„Met zulke activiteiten trek je
meer kinderen aan Het voordeel
van deze tentoonstelling is dat ze
overal aan mogen zitten en dat
nodigt natuurlijk uit tot onder
zoeken. De reacties zijn ook heel
leuk Noff voordat hun moed es
de trap op zijn gelopen roepen zo
al dat er een koe in de bieb staat.
Er wordt ook spontaan gevraagd
of ze mogen melken." Gedurende
de maand juni speelt het biblio
theekpersoneel in op de koeien-
expositie met tal van bezigheden.
De komende woensdagmiddagen
kunnen de kleintjes koeiemas-
kers maken, tekenen en schilde
ren over het boerenlandschap en
meegebrachte T-shirts in koei-
ekleuren beschilderen. De grote
houten koe lijkt ook de nodige in
druk te maken op dc kinderen.
Als bij het verlaten van de bieb
een donderbui losbarst zegt een
knaapje gevat tegen zijn vriendje:
„Die koe heeft mazzel. Die mag
lekker binnen blijven."
