Waterweg 15 'Alle moorden in deze tien jaar opgelost' Honderdste sterfdag Piet Paaltjens in 1994 herdacht Expositie verlengd Werkgroep zoekt leden Burgerzaken langer open Derde concert in park Kunstestafette Spreekuur vervallen Reactie Politiecommissaris Ton Spel promoveert en verhuist naar Brabant op 'historisch moment' ■Hsi Rotterdams Dagblad Woensdag 1 juli 1992 Schiedam De foto-expositie van de Braziliaanse kunstenaar Frans Krajcberg in het Stedelijk Museum is ver lengd tot en met zondag 6 september. De fotoseries geven een beeld van de ontbossingen in het Amazonegebied en worden ook gebruikt voor het educatief project waaraan de Schiedamse basis scholen kunnen deelnemen. De expositie is omkleed met een serie foto's van de 1 Amsterdamse fotograaf Fred Hoogervorst die het Braziliaanse regenwoud van haar ongerepte kant laat zien. Verder zijn opgezette dieren, een videofilm en een stukje regenwoud te zien. Bij de Internationale Werkgroep Nieuwiand zit men dringend verlegen om enthousiaste nieuwe leden die zich willen inzetten voor een optimaal samenwo nen van autochtone en allochtone bewoners in de wijk Nieuwiand. De werkgroep organiseert daartoe diverse activiteiten, zoals ontmoeüngsbijeenkom- sten, fietscursussen, internationaal koken en ge- zon dh eids voor! i chti n g. Er wordt één keer per maand vergaderd in buurthuis Nieuwiand. Belangstellenden wordt verzocht kon- takl op te nemen met Nel Bootsman (4738671). Vlaardingén Omdat de publieke belangstelling voor de avond openstelling van de afdeling burgerzaken in het ge meentehuis in april, mei en juni groot is geweest, wordt ook in juli 'koopavond' gehouden. Doordat mensen vanaf 1 april dit jaar niet meer met een ver- I lopen paspoort mogen reizen is het de laatste maan- f den vrij druk aan de afgiflebalie. Vlaardingers die een reisdocument willen aanschaf fen, kunnen dit direct meenemen want sinds kort beschikt burgerzaken over geavanceerde appara tuur waarmee paspoorten en rijbewijzen binnen en kele minuten kunnen worden vervaardigd. De afdeling burgerzaken is in juli elke vrijdag van 17.00 tot 19.00 uur geopend. De Amerikaanse zang- en dansgroep The Alabama Choral Explosion is vrijdag 3 juli de derde gast in de muziektent op het grote veld van het Oranjepark. De formatie die dit jaar op toernee is door West-Euro pa en naast Nederland ook Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk aandoet, is in 1985 opgericht met het doel de Vereniging van Schoolbesturen in de staat Alaba ma te laten zien en horen wat de voordelen zijn van het opnemen van muziek- en bewegingsonderwijs in het studiepakket. Ieder jaar worden er 25 nieuwe muziekstudenten ge selecteerd die een nieuw programma moeten instu deren. Het optreden vrijdag in het Oranjepark begint om 20.00 uur. Het publiek wordt aangeraden zelf klap stoeltjes mee te nemen. In het Hollandiagebouw wordt zaterdagmiddag het startsein gegeven voor twee cuiturele evenementen: de Kunstestafette en het Zomermuseum 1992. Ere gast is de gedeputeerde voor kunstzaken G. Brou wer. De Delftse wethouder Heuvelman overhandigt het estafettestokje aan Vlaardings burgemeester Van Lier. Daarmee wordt een serie culturele activiteiten ingeluid in het Hof. In hel Zomermuseum zijn werken te zien van plaat selijke kunstenaars als Annette Braad. Kees Lesuis. Constance van Duinen en Hans Rikken. Doel van de tentoonstelling is hel publiek nieuws gierig maken naar de kunstmanifestatie Hof van Spektakel in het park op 22 augustus. Maassluis Woningzoeken die om uiteenlopende redenen een 1 sociale urgentie willen krijgen en daarover met de woonmaatschappelijk werkster van het GWB willen praten, kunnen in de periode van 6 juli tot 3 augus tus niet bij haar terecht. Dan is zij op vakantie. Wie een gesprek met de woonmaatschappelijk werk ster wil d'pnt telefonisch een afspraak met haar te maken op maandag, dinsdag of woensdag tussen 8.00 en 9.00 uur. Men belt dan naar het Gemeentelijk Woningbedrijf: 01899-18111 Agenda Schiedam woensdag11 juli Zomei bridge, dublims E.wtsior'20. spnnpark Thurleden. 19 30 donderdag 2 juli Jamsessie. Podium. 21 00 uur Maassluis woensdag 1 juli *t Hotkertje (musical). Koningshof 19.00 uur. Speel-o-tht'Kk. Koningshof. 10 00 uur i Ik schrijf deze brief naar aanleiding van de publica- 1 tiês in het Rotterdams Dagblad van 24 juni waarin mijn persoonlijke actie legen de BGS wordt beschre ven. In de eerste plaats is mijn voornaam tegenwoor dig Dingena en voor de directeur c.s. ben ik mevrouw. Verder ben ik echt geen 'triest probleem' en een 'geval' al helemaal niet. Een dergelijk verziekt bedrijf in Schiedam moet te genwoordig helemaal van mijn polsen afblijven. Het enige dat hen te doen staat is de geëiste schadever goeding uitbetalen, en snel. Overigens met alle klachten van weggeziekt perso neel die ik heb gehoord van de Bednjfsgemeenschap Schiemond. is het voor mij werkelijk onvoorstelbaar dat B W van Schiedam nog niet hebben ingegre pen in een dergelijke, al jarenlang verziekte openba re instelling Mevr. D. J. van den Akker Schiedam Redactie Waterweg: JanBooister Ben van Haren Peter de Lange Sander Sonnemans Carel van der Velden Westhaven plaats 22 3131BT Vlaardingén Postbus 4008 3130 KA Vlaardingén Tefefoon 2340055 Telefax 4349754 Sportredac tie: Donald Bax Telefoon 2340055 Door Ben van Haren Vlaardingén - „Echt moeilijke momenten in het politiewerk? Neen, die heb ik hier nooit ge had. Over de afgelopen tien jaar kan ik me geen schokkende toestanden herinneren. Vlaardin gén is een lieve stad," zegt Ton Spel. De 51 jaar geleden in Amsterdam geboren politiecom missaris verlaat binnenkort het Vlaardingse korps, waar hij in 1982 de leiding kreeg. Na de vakantie 1 september) gaat hij beginnen als waarnemend chef van hel nieuwe regiokorps voor Midden- en West-Brabant, dat volgend jaar met ruim twee duizend leden meer dan tienmaal zo groot wordt als het nu door hem geleide gemeentekorps in Vlaardingén. Hij zegt voor deze nieuwe baan te kiezen uit 'gezon de ambitie' en verhuist ervoor van Krimpen aan den IJssel naar Brabant. De Amsterdamse stadsjongen Spel begon zijn politieloopbaan in 1965 in Rotterdam. Als adjunct inspecteur ging hij van de politie school in Hilversum naar het ou de bureau Boezemsingel in Crooswijk. Hij doorliep allerlei functies in het Maasstedelijke korps en werd in 1976 benoemd tot eerste chef van het pas ge vormde gemeentelijke politie korps van Capelle aan den IJssel. Daar heeft Spel spannende tijden meegemaakt. Zoals de opstand van de Molukse bevolking in Oostgaarde, die met ernstige huisvestingsproblemen had te kampen. De te hulp geroepen M£ is toen zelfs met getrokken pi stool de wijk binnengestapt. „Dat is iets wat ik nooit zal verge ten. De spanning is toen hoog op gelopen. Op zeker moment ben ik op de fiets gestapt en in uniform die wijk ingereden. Ik wil best be kennen, dat ik met geknepen bil len op het zadel zat. Maar ik werd met open armen en alle egards ontvangen. Ik kreeg koffie in de kerk. Tiet overleg kwam op In zijn Capelse periode kreeg hij ook te maken met een opzienba rende euthanasiekwestie. De be jaarde mevrouw Wertheim uit Dordrecht, landelijk bekend voorvechtster van vrijwillige eu thanasie, werd in die tijd in Capel le gearresteerd en enige dagen vastgehouden omdat ze daar een ernstig zieke vrouw tabletten had verstrekt en haar had begeleid in haar laatste levensuren. 'Geen makkie' Dan was Vlaardingén, waar hij in 1982 de leiding overnam van de met pensioen vertrekkende Ben van Toledo, aanzienlijk rustiger. Hij ontkent echter een 'makkie' gehad te hebben. „Oh neen. Na tuurlijk is Vlaardingén niet te ver gelijken met Rotterdam of Capel le. Schiedam is een soort buffer tussen het grootstedelijke van Rotterdam en het provinciaalse van Vlaardingén. We hebben hier niet te maken met grenscrimina liteit. Hoewel momenteel drugs verslaafden ook op de bus naar Vlaardingén stappen. Maar met de openbare orde zijn hier nauwe lijks problemen. Dat zou natuur lijk wel wat anders worden als ze hier een ere-divisieclub kregen of een groot popfestival. Vlaardin gén heeft meer eigen cultuur." „Achterover kunnen leunen, heb ik niet," zegt Spel. In een sportief overhemd gestoken zit hij niet Politiecom missaris Ton Spel achter zijn bureau in Vlaardingén, waarop de zandloper staat met de datum 6 april 1993, die hij net ais ande re korpschefs heeft gekre gen om duide lijk te maken dat dan de po litie in heel Nederland anders gaat werken. Spel Yarhuist naar Brabant. Foto Roel Dijkstra achter zijn bureau, maar naast me aan de grote tafel in zijn ruime ka mer in het politiebureau langs de Vaart. Hij noemt het knokken voor en bouwen van dat nieuwe politiebureau, de modernisering van de eigen organisatie, de poli- tie-basisvorming en de automati sering. „Werk genoeg dus. Ik heb me geen moment verveeld. Maar de moeilijkste zaken die ik hier heb gehad betreffen persoonlijke aangelegenheden van collega's. En dat zijn dingen waarover we niet praten." Spel heeft het hier enorm naar zijn zin gehad en het valt hem zwaar om te vertrekken. ..Ik ben trots op dit korps. Er zil hier een stel goede kerels. Laten we eerlijk zijn, de chef speelt in zo'n geheel natuurlijk maar een onderge schikte rol. De mensen om je heen moeten het maken. Het gaat er om de juiste mensen om je heen te krijgen. Daarover had ik in Vlaardingén niet te klagen." Ambities Toch gaat die stadsjongen de pro vincie in op een moment dat Rijn mond een groot regionaal korps krijgt met specialistische dien sten en onder meer Vlaardingén (met Maassluis en Hoek van Hol land uit te breiden) als een van de grootste districten. Had hij niet liever een belangrijke rol willen spelen in het nieuwe Rijnmondse regiokorps? „Ja," antwoordt Ton Spel eerlijk. „Ik had wel ambities in het Rijnmondse." Welke, wil hij niet zeggen. Het bericht over zijn vertrek naar Brabant volgde kort op de be kendmaking van de benoemin gen van twee directeuren onder de regiokorpschef R. Hessïng. Naast diens huidige plaats ver- vanger in het Rotterdamse korps (hoofdcommissaris C. Ottevan- ger) werd dit commissaris C. K. Bakker, nu nog korpschef in Rid derkerk. Of hij op die baan had gehoopt, wi! Spel niet zeggen. „Daar praat je niet over en Bak ker is een uitstekende collega." Het enige wat hij kwijt wil is dat hij ook gesolliciteerd heeft naar de functie van chef'voor het nieu- we district Vlaardingén. Zijn vertrek naar Brabant legt hij uit als 'gezonde ambitie'. „Ik ben hier tien jaar en het is nu een prachtig moment om daar heen te gaan. Meehelpenjan(de start van zo'n nieuwe organisatie is hard- stikke leuk om te doen Denk er om, wat nu gebeukt j j reorgani satie van de politie, is van histori sche betekenis. Er is nog geen re gionaal bestuur, maar straks al wel een regionale politie. Prach tig toch, dat die steen in die vijver is gegooid. Het moest ook nodig gebeuren. Hel water heelt veel te lang stilgestaan." Ton Spel heeft - ook landelijk - in het overleg over een nieuwe aanpak meegedacht. „Je moet na tuurlijk wei bij de les blijven. De politie gaat fundamenteel anders werken. Grootschaliger, maar te gelijk met behoud van het kleine, want de burger vernacht in de eerste plaats dat de diender in het straatbeeld ie zien is. Maar daar naast verlangt men ook dat wij hightech kunnen werken en den ken. Mensen en middelen zulien anders worden ingezet. Mei auto- malisering hebben wij hier in 1989 een voorzichtige start ge maakt. Nu is iedereen er aan ge wend. Neen, zelfs gretig. In hel hele korps bleek slechts één man moeite te hebben al scheid te ne men van de schrijfmachine." Het politiewerk vereist een gron dige verandering, omdat er zoveel is veranderd in de maatschappij, constateert Spel. „Wie tien jaar geleden zei dat we ook in ons land met georganiseerde misdaad te maken hebben, werd hard uitge lachen. Inmiddels weten we be ter. We kiezen bovendien voor een klantvriendelijker benader 'ririg eri gaan bijvoorbeeld voor een aangifte vaker naar de men- sen toe dan zij naar het bureau komen." Zandloper In zijn nieuwe baan krijgt Spei te maken met het in elkaar schuiven van rijkspolitie en gemeente korpsen. Zijn chef is nu nog rijks politieman. Spel wordt zijn eerste vervanger en hoofd politiële uit voering. In het werkgebied Mid den- en West-Brabant is de start van de nieuwe werkwijze, net als in alle andere regio's van Neder land, op 6 april 1993. Spel toont een zandloper met die datum, die alle korpschefs eraan herinnert dat het vanaf die dag al lemaal definitief anders zal zijn. Vanaf september moet de ver trekkende korpschef van Vlaar dingén werken aan de vorming van het nieuwe Brabantse regio korps, waarin ook de korpsen van Tilburg en Breda opgaan. „De contouren voor het nieuwe korps zijn vastgesteld, top en sub top is er. Nu moeten mensen wor den ingedeeld binnen de regels die met de vakbonden zijn afge sproken. We nullen een paar jaar nodig hebben om het goed te la ten beklijven tot één korps, dat werkt volgens een gcdeconcen- treerd model. Als na vijf jaar in het hele gebied gesproken wordt over het korps Midden- en West- Brabant dan hebben we het knap gedaan." Spei vindt, dat in de politie-orga- nisatie veel plaats moet zijn voor eigen initiatief. „Het kan geen eenheidsworst zijn, maar moet ruimte geven aan de creativiteit van de verschillende politiemen sen. Zoiets vraagt natuurlijk om overdragen van macht en dal zal oók moeten gebeuren. Niet alleen op papier. Mensen moeten vrije speelruimte krijgen. Als dat lukt, is de reorganisatie geslaagd." Op straat Ais .het, allemaal goed gaat, zat A^geris'Spél de burger in Vlaar dingén ook merken, dat er wat verandert bij de politie. „In 1993 zal meer politie in het straatbeeld te zien zijn. Niet alleen door de gewijzigde opzet waarin burger personeel ingeschakeld wordt voor oneigenlijke politietaken en bijvoorbeeld ook meedraait in de meldkamer, maar vooral door de komst van een groot aantal nieu we agenten. Was het tot vorig jaar vrijwel onmogelijk geschikte nieuwe mensen aan te trekken, sinds enige tijd is de situatie ver beterd. Vlaardingén heeft mo menteel 25 mensen in opleiding. Ik kan niet uitleggen waar die ommekeer aan te danken is. We werven wel actief, maar niet met acties zoals vorig jaar toen er nau welijks geschikte kandidaten kwamen. Nu komen ze wel en waardoor? Ik zou het echt niet weten. Ook Schiedam en andere korpsen in de buurt kennen dat verschijnsel. In 1993 komen die nieuwe krachten van de opleiding en dus in het straatbeeld." Aan hel eind van het gesprek komt de vertrekkende Ton Spel nog op een van de leukste herin neringen uit zijn tien jaar Waar dingen. „Enorme binnenpret heb ik gehad toen politiek gestaggel ontstond over de heipalen voor dit nieuwe politiebureau. Ik heb het weieens eerder gezegd: ons bureau is gebouwd op palen die politiek zijn afgekeurd maartech-. nisch zijn goedgekeurd. Het was ook heel plezierig, dal we de laat ste waren die nog een eigen bu reau mochten ontwikkelen en het op tijd en binnen het gestelde budget hebben gerealiseerd." Op de valreep meldt hij trots nog een wapenfeit: „Voor ik hel ver-' geet. We hebben alle moorden op gelost sinds 1982. Het waren er zes, waarvan de laatste het ge makkelijkst was omdat we de da der uit Delft al hadden voor we het slachtoffer hadden gevon den." Als Vlaardingén volgend jaar na- precies 180 jaar afscheid neemt.' van haar gemeentelijke politie-, korps, is Ton Spel al meer dan een half jaar werkzaam in Bra bant. Hij gaat daar ook wonen, wat hij nooit in Vlaardingén heeft gedaan, tot ergernis van met na me CDA-raadslid Leo de Snaver, „Desgevraagd heb ik in Brabant de bereidheid tot verhuizen uitge sproken. Dat kan nu ook, want mijn kinderen zijn 20 en z4jaar en staan op eigen benen. Tien jaar geleden, toen ik naar Vlaardingén kwam, lag dat anders. Bovendien' is de afstand tot Krimpen aan den IJssel zo gering, dat een korpschef van Vlaardingén zon der bezwaar daar kan wonen," reageert Spel, wiens echtgenote- in het Brabantse een geschikte vervanging hoopt te vinden voor het kunstatelier, dat ze nu nog heeft in Capelle aan den ÏJssei. Door Peter de Lange Schiedam - Toen dominee A. van der Klaauw in 1990 het woonhuis aan de Lange Haven 134 in Schiedam betrok, wist hij nauwe lijks iets af van Franois Ha ver se hmidt. Zijn kennis reikte niet veel verder dan het feit dat de be roemde dichter en predikant een eeuw eerder op hetzelfde adres had gewoond. Inmiddels gaat Van der Klaauw door voor een echte Haverschmidt-kenner. Hij is ook lid van de stichting die in 1994 de honderdste sterfdag van Haver- schmidt alias Piel Paaltjens wil herdenken. „Ik ben me pas voor de man gaan interesseren toen ik hier kwam wonen," vertelt de Hervormde ziekenhuispredikant in ruste. „Dat ging heel geleidelijk. Men sen spreken je aan omdat je in een voor Nederlandse begrippen toch historisch pand woont, je krijgt eens een boekje over Haverschmidt op je veijaardag. En dan blijken er opeens tal van overeenkomsten te bestaan tus sen hem en mij." Van der Klaauw en Haverschmidt hebben niet alleen hetzelfde be roep uitgeoefend, ze waren alle bei ook in dienst van dezelfde kerk. „Verder," zegt Van der Klaauw, „heeft Haverschmidt in Leiden gestudeerd, dezelfde stad waar ik ben geboren. Hij is gebo ren in Leeuwarden en daar ben ik predikant geweest. En zo zijn nog wel meer mentale verbanden aan te wijzen." Grimlachjes Voor Van der Klaauw is Haver schmidt één van de weinige Schiedammers met nationaie faam. Naast de dichter die grote roem verwierf met zijn morbide getoonzette bundeltje 'Snikken en grimlachjes', kan Van der Klaauw eigenlijk alleen de heilige Liduina maar een plaatsje geven in het rijtje Bekende Neder landers uit Schiedam. De gemeente Schiedam is zich terdege bewust van de promotio nele waarde van de dode dichter- predikant. Dat Haverschmidt nogal roemloos aan zijn einde kwam - hij hing zich op aan het beddekoord - speelt geen rol. Piet Paaltjens is gewoon een be roemdheid en bij de herdenking van zijn honderdste sterfdag op 19 januari 1994 komt Schiedam even in de schijnwerpers te staan. Dominee A. van der Klaauw be woont sinds enkele jaren het huis van Piet Paal tjens aan de Lange Haven in Schiedam. „Aanvanke lijk was ik me nergens van bewust. Maar er blijken op eens tal van overeenkom sten te be staan tussen Haver schmidt en mij." Foto Roel Dijkstra Dat is mooi meegenomen. Van daar dat het stadsbestuur de jubi- leumslichting graag een subsidie heeft toegekend. De stichting bestaat voor een groot deel uit religieuze geest verwanten van Haverschmidt. De Nederlandse Protestantenbond heeft in het bestuur een fiinke vinger in de pap, want wijlen de dichter-predikanl, die in Schiedam vele jaren op de kansel stond, geldt min of meer als de grondlegger van de plaatselijke NPB. De Bond is hem wel enig eerbetoon verschuldigd, maakt dominee D, Koster van de NPB duidelijk. „Hij was voor zijn tijd een zeer moderne predikant," ty peert Koster zijn Hervormde col lega uit de vorige eeuw. Hij ver haalt vervolgens hoe Haver schmidt er bij de vrijzinnigen in Schiedam op aandrong een eigen predikant te benoemen, omdat de Hervormden na zijn eigen ver trek zeer waarschijnlijk een rechtzinnige dominee naar voren zouden schuiven. De progressie ve religieuze opvattingen van Haverschmidt bleken volgens do minee Van der Klaauw ook hier uit. dat hij gewoon zijn preek beurten voor di' Hervormden hield, terwijl hij ook voorging op bijeenkomsten van moderner ge richte Schiedammers. Dat ge beurde in gebouw Paulus aan de Korte Haven, op een steenworp afstand van zijn eigen woning. Het herdenkingsprogramma 19 januari 1994 staat nog niet hele maal vast. Vermoedelijk zal er een plechtigheid plaatsvinden op De Beukenhof, het kerkhof in Schiedam waar Haverschmidt' Paaltjens begraven ligt. Leden van het stichtingsbestuur zijn al een kijkje wezen nemen op het graf, dat er overigens een beetje verwaarloosd bijligt. Wie de let ters op de zerk wil lezen, moet eerst een dikke laag stof, zand en boomnaalden wegvegen. Andere opties voor het herden kingsjaar zijn een expositie in het Stedelijk Museum, de onthulling van een gedenkplaat en een solo optreden van acteur Henk van Ul- sen. Ook eiders in Nederland zul ien speciale Piel Paaltjens-evene- menten plaatsvinden. Schat, de stichting Schiedams amateurtoneel, heeft inmiddels een openiuchtspektakei over het leven van Franois Haverschmidt in voorbereiding, dat in 1994 wordt opgevoerd. Het wordt een psychologisch drama' en ais de cor zullen de schilderachtige Kor te Haven en Lange Haven dienen. De Schiedamse drukkerij Roe- lants, waar de plannen van Schat onlangs werden gepresenteerd, bewaart enkele kostbare uitgaven van het werk van Piet Paaltjens. Roeiants was Haverschmidts vas te uitgever. Dichter en uitgever woonden schuin tegenover elkaar en het verhaal wil dat Roeiants re gelmatig hei raam open schoof om Haverschmidt met luide stem aan te sporen op ie schieten met zijn kopij.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1992 | | pagina 1