14
rtiant
HW verdwenen maar niet vergeten
Rotterdam
van
toen
m Ite mm, 8b S
Symposium over
Perron Nul
Recreatie-routes
in Zuid-Holland
AfleveringfiQi
Samen strijden
tegen Heerma
Zaterdag 23 januari 1S93
Rotterdams Dagblad
Rotterdam - 'Feiten en mythen
rondom Perron Nul op het Cen
traal Station te Rotterdam' is de
titel van een symposium over de
veiligheidsbeleving van de Rot
terdamse burger dat vrijdag 5 fe
bruari wordt gehouden. Het sym
posium, dat plaats vindt in Engels
aan het Stationsplein in Rotter
dam, is georganiseerd door de
Stichting Kerkelijke Sociale Ar-
beid/Pauluskerk, die verantwoor
delijk is voor Perron Nul.
Het symposium is met name be
stemd voor leden van de gemeen
teraad, beleidsmedewerkers bij
gemeente, politie en bedrijven,
medewerkers in de drugshulpver
lening en belangstellenden van
bewonersorganisaties.
Sprekers op de bijeenkomst zijn
de coördinator van Perron Nul,
dominee Hans Visser, antropo
loog Gert Vogel over 'De straatro
ver bestaat niet' en dr. A, van der
Wurff over 'Aard en achtergron
den van onveiligheidsgevoelens
in de woonomgeving'.
Na een lunchpauze is er een dis
cussie tussen de deelnemers aan
het symposium en de verantwoor
delijke groepen rond Perron Nul,
onder wie de begeleidingscom
missie waar politie en gemeente
zitting in hebben, vrijwilligers en
betaalde krachten van het project
en-de bezoekers van Perron Nul.
Rotterdam - Zuid-Holland krijgt
er twee nieuwe wandelroutes en
vijf fietsroutes bij. Gedeputeerde
Staten hebben dit voor 1993 in
verband met het zogenoemde
'groene netwerk' vastgesteld.
Het groene netwerk in Zuid-Hol
land is een netwerk van routes
voor wandelen, kanovaren en fiet
sen in het landelijke gebied. De
routes sluiten aan op toeristische,
landschappelijke en cultuur-his
torische bezienswaardigheden
onderweg. Tot nu tóe omvat het
netwerk dertien wandelroutes,
tien kanoroutes en dertien fiets
routes.
De eerste wandelroute, de Bies-
bosch-route, komt op het eiland
van Dordreehfi In deze b'ewegwij-
2erde route is ook het bezoekers
centrum Hollandsche Biesbosch
opgenomen.
Ook in 1993 wordt de wandelroute
in het Kagerpiassen-gébièd (m de
omgeving van Rijpwetering/Roe-
lofarendsveen) gerealiseerd.
In samenwerking met de ANWB
worden de fietsroutes in de Hoek-
sche Waard, in de Bollenstreek en
in het Kagerplassen-gebied uitge
zet. In het gebied tussen Den
Haag, Leiden, Alphen aan den
Rjjn en Zoetermeer komen de
Oostduinfietsroute en de Geest-
grondenroute.
Van de elf fietsroutes met het Flo-
riade-thema 'Ontdek het land
schap van Zuid-Holland' ver
schijnt binnenkort een gids met
beschrijvingen. De routes zijn al
in 1992 bewegwijzerd.
In samenwerking met de ANWB
zal de provincie verwijsbordjes
plaatsen langs kanoroutes.
In aflevering 50 van 'Rotterdam van toen' is aandacht besteed aan
een brokje geschiedenis van hetRotterdams(ch) Nieuwsblad. Van
daag aflevering 100, een mijlpaal, waarin de aandacht uitgaat naar
Het Vrije Volk, die samen met het RN is opgegaan in het Rotterdams
Dagblad.
Het eerste nummer van de nieuwe krant verscheen op dinsdag 2 april
1991. In het kader van de integratie van RN en HW, stond aflevering
1 van 'Rotterdam van toen' op 2 maart 1991 al in beide, toen nog apart
verschijnende middagkranten.
Vandaar ook dat in het Rotterdams Dagblad op 6 april van dat jaar
werd gestart met aflevering 6, Sindsdien zijn ruim twintigduizend re
acties toegezonden.
Ouderen kouten er nog steeds
graag over: de 'Rode Burcht', Het
Volk, de Voorwaarts en Het Vrije
Volk. Allemaal verleden tijd,
maar toch niet vergeten. Bij hen
is de geschiedenis van alles met
'rood' nog steeds actueel. Maar
toch weer niet zo fanatiek dat het
op zaterdag 30 maart 1991 een tra
nendal tot gevolg had. Die dag
viel hun vertrouwde krant, welis
waar allang niet meer van de link
se signatuur van de eerste 25 jaar
na de Tweede Wereldoorlog, voor
het laatst op de deurmat. HW
was niet meer. De strijd voor
abonneebehoud was verloren.
Landelijk had Het Vrije Volk ooit
méér dan 325.OQ0 betalende abon
nees gekend.
Sinds het begin van deze eeuw
hebben bij Het Volk, Voorwaarts
en Het Vrije Volk duizenden me
dewerkers hun brood verdiend.
De krant was een bakermat van
kwaiiteits- en bekende journalis
ten. In het boek '...En niet verge
ten' (Herinneringen aan Het Vrije
Volk) memoreren de samenstel
lers Ben Maandag sr. en Rien Ro-
byns in hun voorwoord alle afde
lingen van de krant die zorgden
voor een bewogen en uniek
hoofdstuk uit de Nederlandse
persgeschiedenis.
„Decennia lang maakten ze het
lijfblad van een grote rode fami
lie, dat op een bepaald moment
zelfs de grootste krant van Neder
land werd." En: „De dubbeltjes en
kwartjes van de arbeiders waar
mee de krant ooit is opgebouwd,
zijn goed gebruikt, maar ze zijn
op. De neergang, die in feite ai
aan het eind van de jaren '50 in
zette, bleek ondanks tal van
kunstgrepen en reorganisaties
niet meer te stoppen."
In 1967 maakte Het Vrije Volk
zich los van de Partij van de Ar-
Door Rein Wolters
Reacties op deze rubiek
uitsluitend schriftelijk aan:
'Rotterdam van toen',
t.a.v. Rein Wolters,
Postbus 2999,
3000 CZ Rotterdam
beid, maar het lukte in de jaren
daarna niet om los te komen van
het rode imago. Het begon alle
maal in 1899 met een voorzet van
Herman Heijermans, de latere to
neelschrijver. Op een congres van
de toen vijfjaar bestaande Sociaal
Democratische Arbeiders Partij
(SDAP) kwam hij in april van dat
jaar met een begroting van een ei
gen dagblad, dat het bestaande
weekblad De Soeiaaldemokraat
moest vervangen. Met 34.000,00
en vijfduizend abonnees zou het
lukken, hield hij de congresgan
gersvoor. Eén jaar later, op 2 april
1900 (precies 91 jaar later ver
schijnt het eerste nummer van
het Rotterdams Dagblad), rolde
het eerste nummer van de pers.
Over de naam werd minder lang
gedacht. De naam van de krant
moet zijn 'Het Volk', schreef Pie-
ter Jelles Troelstra, de eerste
hoofdredacteur, op een kladbrief
je. En zo gebeurde het.
In het eerste jaar ging de krant in
vierduizend, voornamelijk Am
sterdamse, brievenbussen en dat
aantal breidde zich langhaam
maar wel gestaag uit. Ir 1906
stonden ruim zevenduizend
abonnees ingeschreven en vijf
jaar later lazen 28.000 gezinnen
de krant. Vlak na hefc beëindigen
van de Eerste Wereldoorlog werd
de mijlpaal van veertigduizend
lezers overschreden. Vanaf dét
moment we- ook gewerkt aan
het streven socialistische ge
dachte tot in de verste uithoeken
van Nederland uit te dragen met
een eigen krant.
Initiatieven volgden. In 1921
werd in Rotterdam de Voorwaarts
opgericht, dat in aantal al snel
Het Volk in abonnee-aantal over
trof. In Den Haag kwam Vooruit
uit en in overig Nederland begon
nen zogeheten Volksbladen te
verschijnen. Zes jaar later werden
de krachten door de SDAP en het
in 1906 opgerichte NW (de voor
loper van de FNV) gebundeld in
de NV Arbeiderspers. Alle par
tijkranten en hun uitgeverijen
werden daarin ondergebracht.
Een vruchtbaar samengaan, zo
bleek toen de Arbeiderspers in
1931 aan het Hekelveld in Am
sterdam het nieuwe hoofdkantoor
(de Rode Burcht) opende. De op
lage was toen al gestegen boven
de tweehonderdduizend abon-
Oorlogsjaren
Verdere groei werd teniet gedaan
na 20 juli 1940 toen de Arbei
derspers door de bezetter in han
den was genomen. Veel lezers
zegden hun abonnement op. Op 5
'•w,
Personeel van de zetterij van de Voorwaarts ïn 1944. Zij bouwden de pagina's letterlijk letter voor
letter op. J. Batjens (achterin in het midden rechts van de middenspijl van het hek en naar rechts
kijkend) deed dat werk 28 jaar aan de Gedempte Slaak.
Foto Verzameling A. Baijens-Kamphuls
mei 1945 verscheen landelijk on
der de naam Het Vrije Volk in
klein formaat en héél dun het eer
ste exemplaar. Nauwelijks een
half jaar later ging de vlag uit,
vanwege 357.739 geregistreerde
abonnees. Nimmer is dit aantal
overtroffen, ook niet in 1956 en
1957 toen de krant met 325.000
abonnees de grootste van Neder
land was, Maar het jaar daarop, na
de val van de laatste regering van
dr. Willem Drees, liep het abonne
mentenaantal steeds achteruit.
Drie jaar later begon het bedrijf
zelfs verlies te lijden. De Rode
Burcht brokkelde snel af. Eind
1969 werd aangekondigd dat de
krant zou verdwijnen uit Amster
dam en zich - na honderden ont
slagen - zou terugtrekken in de
regio Rotterdam, wat in 1970 een
feit werd.
De drukkerij aan de Slaak werd
ontmanteld en de redactie en ad
ministratie werden onderge
bracht aan de Witte de Withstraat,
terwijl de krant werd gedrukt bij
de Nederlandse Dagblad Unie
(NDU). Aanvankelijk leek de
maatregel een gouden greep,
want het afgeslankte bedrijf be
haalde aardige resultaten. Maar
het abonneebestand, dat bij de
overgang naar Rotterdam nog al
tijd 273.000 bedroeg, liep in de
loop van jaren forse deuken op.
Aan een nieuwe reorganisatie viel
niet te ontkomen.
In 1984 werd daartoe de t-.'ste
stap gezet met een commercieel
samenwerkingsverband in de
Avondbladen Combinatie Rotter
dam met het sinds 1921 als 'aarts
rivaal' te boek staande Rotter-
dams(ch) Nieuwsblad van Sijthoff
Pers, dat ook in een noodlijdende
situatie verkeerde. Maar voldoen
de was het niet. De gezamenlijke
oplage kalfde af van 180.000 in
1984 tot 137.000 in 1990. Pogingen
om Het Vrije Volk geheel van ge
daante en kleur te veranderen le
verden wel een imagoverbetering
op, maar onvoldoende abonnees.
Een tweede stap, fuseren van de
twee kranten, was onvermijde
lijk. Het Rotterdams Dagblad zag
het levenslicht.
„Maar de herinneringen blijven,"
schrijven Maandag sr, en Robyns
terecht in hun boek. „Dat kan niet
anders na zo'n bewogen periode,"
voegt het duo eraan toe.
Trouwe bezorgers
Duizenden bezorgers hebben de
krant gedurende jaren zes dagen
per week trouw bij hun abonnees
in de brievenbus gestopt. Met
daarin bijvoorbeeld de rubriek
'Spreeuwenpraat' van de legenda
rische journalist Jan Meijer, die
gedurende ruim 25 jaar grote
waardering genoot bij de lezers.
Als een gezin bijvoorbeeld bij een
brand huis en haard had verloren,
dan zorgde zijn menslievende
pen dat vervangende huisraad be
schikbaar werd gesteld. 'Onder
weg' hebben ouderen het daar
nog steeds over. Dat geldt ook
Op de hoek Witte de With straat/Hartman straat was Het Vrije
Volk de laatste twintig jaar van het bestaan gevestigd.
Archieffoto Rotterdams Dagblad
voor de 'Sportkiekjes van Zamo-
ra' van de hand van de eveneens
legendarische journalist en ad
junct-hoofdredacteur Jen Vliet-
stra, in zijn jonge jaren ook een
verdienstelijk keeper. Veel te
vroeg verwisselde bij het tijdelij
ke voor het eeuwige.
Als persoonlijke noot: Jan Meijer
was mijn grote voorbeeld en voor
al kritische mentor. Dat mag best
eens worden geschreven, want
ere wie ere toekomt. Niet alleen
journalisten, zetters, advertentie-
acquisiteurs, chauffeurs, portiers,
grafici en drukkers hebben HW
met een warm hart groot ge
maakt. Dat deden de bezorgers
ook. Zij waren de belangrijkste
schakel in het bedrijf, want al
maak je nog zo'n mooie en goeie
krant, de plof op de deurmat is de
laatste in het traject Als daar de
krant niet op tijd ligt, dan is er
ook geen tevreden abonnee.
Bezorgers in de jaren '50, '60 en
'70 als Henk Spel, Hans en Rens-
Dijkstra, Herman Witholt. Riek
Labots, Nel den Haan, Mina Voge
lenzang en nog honderden ande
ren hebben samen miljoenen
exemplaren m brievenbussen ge
stopt. Ook dat was Het Vrije Volk.
Was, maar in 1993 door velen heus
nog niet vergeten!
In dit gebouw aan de Slaak 34 (waarin thans de deelgemeente
Kra li ngen-C roos wijk is gevestigd) begon het verval van Het Vrije
Volk. Archieffoto Rotterdam Dagblad
KERKDIENSTEN
zondag 24 januari
Hervormde Gemeenten: Gentrum:
St. Laurcnskerk: 9 dsJ.Kooren
10.30 ds.A.Lamping. prinsekerk:
zo.lO ds.H.de Lange 17 ds.F.Wijn-
horst. Ridderkerk. Pauluskerk:
10.30 ds.LGeluk. Opstandingskerk:
10 dsJ.Bogaard 17 ds.J.Mannï/dsJ-
.Bogaard. Ammanstichtïng: 10 ds-
.J.Snijder. Delfshaven: Oude Kerk:
10 ds.P.de Jong 17 ds.Lv.Nieuw-
poort.Kralingen: Hofiaankerk: 10
mw.P.SIuijter 17 dr.O.v.d.Ploeg.
Oosterkapel: 9.30 ds.H.v.Til. laan-
kerk: li ds.H.v.Til. Immanueikerk:
10 dsJ.Zeemeijer. Overschie: Gro-
tekerk: 10 ds.J.Verwaal, gez.jeugdd.
Hillegersberg: Hillegondakerk: 10
ds.LNel! 17 ds.P.Droogers. Messi-
askerk: 10 ds.F.Oberman, Capelle.
Oranjekerk: 10 dsJ.v.d.Wsl Alexart-
derkerk; 10 ds.P.Droogers. Goede
Herderkerk: 10 prof.dr.G.ter Scheg-
get. Amsterdam. Vredevorstkerk: 10
en 17 ds.J.Becker. Bergkapel:
10.30 dS.W.Hudig-v.Doesburgh.
Open Hof Hesseplaats: 9.30 ds-
.W.Uijtdewilfigen. Varenhof: 11 ds-
.W.Utjtdewilligen. Ontmoetingskerk»
B- Websterstraat: 10 ds J.Doff. Rot
terdam-Zuid: Betlehemkerk: 10
ds.N.Hoogendijk, Alphen. Camisse-
huis Lepelaarsingel: 10 ds.J.v.Dok,
Alphen. Johanneskerk: 10 dsJ.Ni-
colai. Elrmkerk: 10.30 ds.J.Kooren.
Maranathakerk: 10 ds.lz.Kok,
Veenendaal 17 ds.C.v.d.Sluijs. Cre-
dokerk: 10 en 17 dsj.Kroeze. De
Open Hofkerk: 10 ds.C.Kraan. Oude
Kerk: 10 ds.Lv.NieuwpoorL Vredes-
kerk: 10 dsJ.Maat. Sonneburgh:
10.15 ds.C.v.d.Sluijs. Usselmonde:
Adr. Janszkerk: 10 ds.A.de Jong. De
Hoeksteen: 10 dsAWtjlhuizen, Ber-
kenwoude. Peigrimskerk: 10 ds.M-
.Hey, H.A.
Gereformeerde Kerken: Centrum:
Ammanstichtïng Boezemweg*-10 ds-
J.Snijder, Bergsïngelkerk: 10 ds.B-
.ter Haar 17 dsJ.Snijder. Delfsha
ven: Kerkzaal BM 4. Burg. Meinesz-
straat 4: 10 ds.M.v.d.Veen-Schen-
keveld. H.A. Hillegersberg/Terbreg-
ge: Saivatorkerk: 10 ds.de Jongh,
Overschle: Grote Kerk: 10 ds.J.Ver
waal, gez.jeugdd. Kralingen: Pro Re-
ge: 10 ds.P.v.Helden. H.A. Om-
moord/Zevenkamp: Open Hof: 9.30
ds.W.Uijtdewittigen. Ontmoetings
kerk: 10 ds.J.Doff, H.A. Varenhof:
11 ds.W.UIjtdewflligen. Alexander-
stad: Verrijzeniskerk; 9.30 ds.B-
-Koekkoek 17 ds.C.Versteeg, Bol
nes. Al exan derpol den Sionkerk: 19
ds.C.de Jongste. Feijenoord: Ko-
ningskerk: 10 ds.D.Verschoor,
Rijnsburg. pendrecht: Open Hof
kerk: 10 mw.ds.C.Kraan. Lombardij-
en: petrakerk: 9-30 ds-A.de Oude.
Zuidwijk: Credokerk: 10 en 17
dsj.Kroeze. usselmonde: Groene
Tuinkerk: 9.30 en 17 ds.H.Bruning.
Nieuw-Sonneburgh: 9.30 ds.Lv.Ri-
kxoort.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: Centrum: Simonstraat: zo.
9.30 en 16.30 ds, H.LT. de Bruijne.
Hindoestaans Pakistaanse Dienst:
Linker Rottekade 265; zo. 16.30 ds-
de Bruijne. Delfshaven: Kuiperstraat
19: zo. 9-30 en 16.30 ds. R. van
Nus. Oost: lehthuskerk, J. v.d Hoek-
plaats 1; 9.30 ds.P-de Wit 16.30ds-
-H.Folkers. Zuid: Bollenland 55: zo.
9.30 en 16.30 ds-G.Hagens.
Chr. Gereformeerde Kerken: Cen
trum: Rehobothkerk Noordsingel
90: 9.30 dsJ.Manni 17 Thema-
drenst in Opstandingskerk, R'dam-
Zuid Nebokerk Smeetlandsedijk:
9.30 en 17 ds.S.Otten. R'dam-West:
Kerkgebouw Coloniastraat 25: 10
en 17 ds.W.v.Benthem. R'dam-
Oost: Ontmoetingskerk Zevens
prong; 11.15 ds.M-Oosting 18 ds-
J.Lof. Alexanderpolder: Verrijzenis
kerk Springerstraat: 11.15 en 18.15
ds.LCompagnie. H.A. R'dam-Char-
lois: Kerkgebouw Wofpbaertsbocht
278: 9-30 leesdienst 15 ds
.W.v.Benthem. Kraltngen: Jeaiza-
lemkerk: 10 leesdienst 15 ds.A-
.v.Heeteren. Diensten voor gehoor
gestoorden: Rehobotkerk Noordsin
gel: 10 dhr.P.v.d.Sos.
Zieken- en Verpleeghuizen: Daniel
den Hoedkliniek: 9.30 mw.ds.J.de
Ruyter, Nootdorp. Dijkzigt Zieken
huis: 9.30 pastor W.v.Paasen. Flf
Ranken: 14.30 ds-P-Pool, H.A. Ha
venziekenhuis: 10 drs.P.v.Tïlburg.
Ikazia Ziekenhuis: 10.30 ds.H.Rïp-
hagen. Meerweide: 10-30 mwj-
.Koopmans-Schotanus. Rbeuma
Centrum. van Beetho venlaan:
zo. 14.30 dienst- De Rustenburg Ma~
thenesseriaan: ds.J-Groeneveld-Biji.
I
Sint Ciaraziekenhuis: 10.45 ds.H-
.Benard. Sint Franciscus: 9 ds.B-
.Duïsterhof. De Twee Bruggen:
19.30 mwJ.de Vries, Delta Psychi
atrisch Ziekenhuis: 9.45 ds.C.Maas.
iJssellandziekenhuis: 10.30 dienst
van Schrift en Tafel. Slingendae!:
14.30 ds.j.Vlaardingerbroek.
Smeetsland: 11 mv/J.de Vries.
Oud-Katholieke Kerk
H.H. Petrus Paulus (Paradijskerk):
9.30 Eucharistieviering. H.H. lau-
rentius Maria Magdalena: 10.15
Eucharistieviering in Schiedam,
Dam 30.
Katholieke Kerken:
Centrum: Bosjekapel, Noordsïngel
40: za.18.30, zo.9.30. Eendrachts-
kerk, Eendrachtsstraat 95: za.12.45
zo.9.45 en 12-45. Joseph Paradijs-
kerk, Nvv. Binnenweg 25: za. 17.30
zo.ll Steiger Dominicus. Hang 18:
za.12.45 en 18.30 zo. 10.30 en
12.15. Una Sancta Kapel Karei
Doormanstraat 337: zo.ll. West:
St. Laurentius en Elizabeth (kathe
draal) Mathenesseriaan 307:
za.9.30 en 19 zo.9.45 en 11.30. Atv
toniu5 Abt, Mathenesserdijk 459:
za.18.45. SL Willebrord, Beukefs-
dijk 179: zo.10.30. Nicoiaas (Span
gen) Mathenesserdijk 115:
zo.10.30. Noord: SL Albertus. Nic.
Ruysstraat 1: za.19 zo.10.30.
Crooswijk Nieuwe Kerk Barbara-Ver-
losser Crooswijkseweg 36: za.18
zo.lO. Famiiiekerk (Bergslngel):
zo.9.30 en 11. Hildegardis Hildegar-
disstraat 50: za.17zo.ll. Oost: Kra
lingen Lambertuskerk Oostzeedijk:
za.19 zo.10 en 12. Alexanderpolder
St. Caecilid. Zocherstraat 90: za.19
zo.10.30. Ommoord/Zevenkamp:
Open Hof, Hesseplaats 221: za.19
zo.ll. Overschie: Q.L. Vrouw v. Al
tijddurende Bijstand, Burg. Bauman-
niaan 171: za.18.45 zo.9r 11 en
18.45. St. Petrus Banden (Delftweg
13): za.18.45. zo. 9.15 en 10.30.
Hiliergersberg/Schiebroek: Chnstus
Koning Statenplein: za.18.30
zo.10.30. St. Uduina, Burg. lefevre
de Montignylaan 17: za.19 zo. 10,
12 en 19. St. Paulus, Lariksiaan:
za.19 zo.9.30 en 11.30. Verrijzenis
kerk. Meidoomslngel: za.19 zo.10.
Zuid: H. Franciscus van Assisie (Hui
ze Maasveld): zo.9.45. H.H.Martela-
ren van Gorcum en O.LVrouw van
Lourdes, Stieltjesstraat 14: zo.9.30
en 11. St. Margaretha M. Alacoque,
Rechthuislaan 50: to.11.15. Kruis-
vindingkerk. Beukendaal: za.19
zo.10.30. Simeon en Anna Strevels-
weg: za.17.30. Lombardijen (Engel
bewaarders) Guido Gazelleweg:
zo.lO. Usselmonde (Kruisverhef
fing) Groene Tuin: za.18.30
zo.10.30. Wederkomst v.d. Heer.za.
18.30 zo.lO. Chariois: Michael en
Clemens, Dorpsweg: za.19 zo.9 en
11. Pendrecht St. Bavo, Sommeis-
dijkstraat: za. 19 zo.10. Zuidwijk:
(Parochie O.L Vrouw onbevlekt
Ontv,): za.19 zo.10. Heijplaat (H.
Bonifatius): zo.10. Rondom Rotter
dam: Barendrecht: Augustinus, Ma-
rijkesingei 24: za.19 zo.10.30. Bol
nes: H. Theresiakapel, Donckselaan
10: za.19. Capelle a/d Ussel; St.
Pauluskerk: za,19 zo.10.30. Hoog
vliet: (Mariakerk): zo.10 en 18. St.
Jankerk Posweg: za. 17.45 zo.
12.30. Krimpen a/d Ussei: Maria Ko
ningin, Hobbemalaan 1: za.19 zo.
10. Lekkerkerk; Jozef, Emmastraat
26: zo.10. Pemis: Emanuelkerk,
Overhandstraat: za.19. Rhoon: Willi-
brordus: zo.10. Ridderkerk; St. Joris,
Hovystraat 64: zo.10.30. Rozen
burg: St. Jozef, Jan ToorpStraat 3:
za.19 zo.11,30. Spijkenisse: H. Feli-
citas, Hekelingseweg 15: za. 19
zo.10,30. Diverse Groeperingen:
Doven: Karet Doormanstraat 337:
zo.12.30. Studentenparochie
Doopsgez. Kerk Noordmoienwerf:
zo.12. Schippers: R.K. Schippers
Centrum Mauritsweg,50: zo.ll. En
gelsen: SL Uduïnastraat 20,
Schiedam; zo, 10.45. Kroaten/
Joegosiaven: St. Laurentius, Mathe
nesseriaan 307: zo.13. Portugezen:
Korfmakerstraat 131: za.17.30
zo.ll. Spanjaarden: Eendrachts-
kerk, Eendrachtsweg 46: zo.11.30,
Polen: Nw. Binnenweg 25: le en 3e
zondag v.d. maand 12.30. Honga
ren: Karei Doormanstraat 337: al
leen 2e zondag v.d. maand 15. Antil-
lianen en Arubanen: Paradijskerk:
alleen 4e zondag v.d. maand 13. Su-
rïnamers: Nozemanstraat 10b: le
en 3e zondag v.d. maand 11. Fran
sen: Mathenesserweg 250: alleen
le en 3e zondag v.d. maand 10.30.
Qvenge diensten:
Vereniging van Vrijzinnigen: De
Scheepsbrug Stationsplein: 10.30
dr.R.Nepveu. Evangelisch Lutherse
Gemeente: Andreaskerk, Heer
Vrenkenstraat 51: löds.M.deKferk.
Doopsgezinde Gemeente: Kerk
Noordmoienwerf: 10.30 ds.G.ten
Klooster. Remonstrantse Gemeen
te: Kerk Westersingel: 10.30
prof.dr.E.Cossee. Nederlands Gere
formeerde Kerk van Rotterdam:
Bethelkerk Oranjestraat: 9-30 en
16.30 ds.G.de Lange. Verrijzenis
kerk, Springerstraat: 11.15 en
18.15 ds.L.Compagnie. Vrije Evan
gelische Gemeente: Rotterdam-
Centrum Adventkerk Minstreel
straat: 10 dhr.G.Visser. Rotterdam-
Zuid: 10 ds.J.Moerland. Evangeli
sche Gemeente de Deur: Van Sit-
terstraat 5b: zo. 11 en 18 diens»,
woe. 19.30 dienst. Volle Evangelie
Gemeenten Rotterdam e.o,; Cen
trum: De Kandelaar Nw. Binnenweg
326: zo. 10 en 19.30 dienst. Zaal de
Doelen: zo. 10 dienst. 'Immanuel'
Lutherkapel Hr. Vrankestraat 51: zo.
13 dienst. De Schutse Jacob Lois-
straat 37: zo. 10 dienst. 'Kom en
Zie' Nieuwe Oosterkerk Boezemweg
170: zo. 15.30 drenst. 'Zout der aar
de' Wijkgebouw Spangen Mathenes
serdijk 113: zo. 5.30 dienst. Pink
stergemeente 'Gemeente Gods":
Bonaventurastraat 15; zo. 10 br.L-
.Qaiser. Bethel Temple' Credokerk
Slinge 150: zo. 13.30 dienst. Om
moord: Bertrand Russelplaats 3-5:
zo. 10 dienst. Hoogvliet: Oude Wal:
10 dienst. Spijkenisse: Vlinderveen
217: zo. 10 dienst. Capelle: 'Kom en
Zie' Bermweg 280: zo. 10 dienst.
'Jalars Baru' De Meerpaal Rïvïerweg
13a: zo. 10.30 dienst. Gemeen
schap Rafaël Alexanderpolder:
Zaal St. Caeciliakerk Zocherstraat
88: zo. 16 dienst. Gemeente Eben
Haezer: Kerkgebouw Gordelweg
120,10 dienst. Baptisten Gemeen
te: Rotterdam-Centrum Provenier
straat: zo. 10 dienst. Het Nieuwe
Verbond Jagerslaan: 20.9.30 dienst.
Vergadering van Gelovigen Rotter
dam-Zuid: Bas Jungeriusstraat 121;
zo. 10 uur Eredienst, dinsdag 13.45
Bijbeistudie/bidstond. Ned. Her
vormde Buitengewone Wljkge-
meente: 'Ellm' Numansdorp: 10 en
18 ds.S.de Jong. 2ulderkape(ge
meenschap: 10 ev.K.den Boer, Urk
15 ev.H.Tieieman. Leiden. Nieuw
Apostolische Kerk: Rotterdam-
Zuid: (Hillevliet 139) zo 9.30 en
17.00, woe. 20,00 uur. Spijkenisse
(Willemshoevelaan) zo. 9.30 en
17.00, woe. 20.00 uur. Leger des
Heils: Centrum, William Boothlaan
8: 10 Heiligingssamenkomst. Hoge
Boezem 1-2: 18.30 Evangelisatie-
dienst o.i.v. kapt.en mw. H.Bolhoe-
ve. Noord, Teilingerstraat 13-15:10
Heillgingssamenkomst o.l.v. kapt.
en mw.T.Scholtens-Stuurop. Zuid,
Texelsestraat 37: 10 Heillgingssa
menkomst. 19 Oecumenische
dienst o.l.v. kapt.A.O ostij en en kap-
t.J.Broekman. Spijkenisse, Anthoni-
U5 v.d. Nootstraat 8: 10 Heiligings
samenkomst, 19 Evangelisatie-
dienst o.l.v. kapt. en mw.G.Marseil-
le. Vlaardmgen: Kerk Magnolia
straat: 20. 10 Heillgingssamen
komst, 18,30 Getuigenissamen
komst. De Kerk van Jezus Christus
van de Heiligen der Laatste dagen:
Rotterdam-Noord Oosteinde 73: zo.
9.30 Zondagsschool, 11.20 Kerk
dienst Rotterdam-zuid: Schoonveld
60: 10.15 Zondagsschool, 11.20
Kerkdienst. De Gereorganiseerde
Kerk van Jezus Christus van de Hei
ligen der Laatste Dagen: Rotter
dam-Zuid Groene Zoom 256: 9-3Q
Zondagsschool 11 Aanbiddings-
dienst. De Christelijke Weten
schap: (Schiedamsevest 190) zo.
11 Themadien5t Waarheid'. Getui-
genisdienst iedere eerste woensdag
van de maand 20.00 uur. Evangeli
sche Broedergemeente: Avenue
Concordia 111: zo. 11 dienst. Deut
sche Evangelische Gemeinde:
(Centrum 's Gravendijkwal 65) zo.
10 dienst. Scots Church:
(Schiedamse vest 119) zo. 10.30
ds. Alec C. Wark. St. Mary's Angli
can and Episcopal Church: P. de
Hooghweg 133: zo. 9.00 Holy Com
munion, 10.30 MomingService. By
zantijnse Slavische kerk: (Hoflean
103) elke eerste zondag van de
maand, 10 dienst.
Omgeving:
Schiedam: Hervormde Gemeente
Schiedam: Opstandingskerk: 10 ds-
.H.Ondersta!. Grote Kerk: 10 dsJ-
.Visser, Rotterdam 17 ds.C.v.Duijn,
Krimpen. Betbelkapel: 10 ds.G.de
Lang. Huize Thomas': 10 dhr.H.v-
.Straaien, Oegstgeest Vlaardingen:
Oosterkerk: 10 ds.C.Haas. Emaus-
kerk: 10 ds.C.de Bildt, Kerkcentrum
Holy: 9 en 10.30 mw.ds.E.Haas.
Vredeskerk: 10.30 ds.J.de Geus.
Pnieikerk: 10 dhrJ.Seele. Nreuwer-
kerk. ichtuskerk: 10 ds.W.Verhoef,
H.A. Holyziekenhuis: 9 ds.A.v.Erp.
Zonnehuis: 10.15 ds.N.de Fockert,
H.A. Hoogvliet: Ned.Hervormde Ge
meente: De Bron: 9.15 ds.J.Lems,
Berkel. Deltakerk: 9.30 ds.A.v.d-
.Pers. Dorpskerk: 10.15 mw.A.Na-
get-de Jonge, Barendrecht. Ant
woordkerk: 10 ds.Sj.Runia,
Poortugaal. Pernis: Ned. Herv. Kerk:
9.30 ds.M.v.d.Giessen 18.30 ds
.P.de Jong, Delfshaven. Gerefor
meerde Kerk: 9,30 drs.A.v. Delft,
Pernis 17 drs.J.v.Rootseiaar,
Rhoon. Baptistengemeente: 9.45
evangelisatiedienst. Rozenburg: !m-
manuelkerk: 9.30 ds.Doombos 19
0ec.Gebedsdien5t. Poortugaal:
Ned. Hervormde Kerk: 10 ds.M.de
Waard-v.Kal5beck, Hoogvliet. Bol
nes: Ned. Herrormde Gemeente:
Goede Herderkerk: 9.30 d«.A Fmk-
man 17 dsJ.S»bk. Bof-emkerk:
9.30 ds.F.Wijnhorst 17 ds.L.Geluk,
Rotterdam. Brielle: Hen». Kerk: 10
ds.J.Scheenstra, H.A. Geref. Geu-
zenkerk: 10 ds.C.v.d.Heiden, H.A,
17 ds.M.den Dekker, H.A, Vrijz.6e-
loofsgenieenschap NPB: 10 ds.G-
.Duinker, Rotterdam. Zuidland: Ge
reformeerde Kerk: 9.30 en 16 ds.H-
.Vollmulier. Capeile a.d. Ussel: Her
vormde Gemeente: Dorpskerk: 10
ds.D.Verboom, Rijnsburg 19 ds.H-
Gaasbeek, Zevenhuizen, jeugdd.
Goede Herderkerk: 10 ds.P.Quartei.
Gouda 19 ds.W. Rad stake, Rotter
dam. Nieuwe Westerkerk: 10 dsj-
.Schuurman, HD. 16.30 ds.J-
.Schuurman. De Gaarde: 10 ds.C.A-
mesz. Aalsmeer. Ontmoetingskerk:
9.30 kand.G.v.d.Bos, Ede 16.30
dr.A.de Reuver, Delft. Ichtus/Meer-
horst: 10 mw.ds.L.Schrpper-Scher-
mers, H.A. Gereformeerde Kerken
Capelle a/d Ussel: Immanuelkerk:
10 dsJ.v.Andel. De Hoeksteen: 10
dhr.J.v.Lambaigen, Schiedam. De
Gaarde, Vallei: 10 ds.C.Amesz, Aals
meer. De Morgenster: 10
mw.ds.A.Peper, Rotterdam. Krim
pen a.d. Ussel: Kerk Usseldijk: 10
ds.G.v.Hoogstraten. De Rank, Albert
Schweitzerlaan: 10 en 18.30 dS.W-
.Koelewijn, H.A.
Op een schitterende bouwlocatie,
die uitzicht geeft op de Rotter
damse haven, en die het aanzicht
van Schiedam voor langsvarende
Spido-toeristen eindelijk weer
aantrekkelijker maakt, ging gis
termiddag in de stromende regen
een heipaal feestelijk de grond in.
Zevenklappers na afloop, drank
in de speciaal neergezette tent, en
een bloemetje vGor de toekomsti
ge bewoners. Aannemer Breur
was dik tevreden. Een grappige
samenloop van omstandigheden
was dat er coryfeeën van SVV aan
het bedrijf zijn gelieerd, de voet
balclub uit de Gorzen waarvan de
supportersclub altijd bijeenkwam
in het café op tweehonderd meter
van de bouwput.
Toch werd het vrolijke samenzijn
onderbroken door vlammend
taalgebruik, uitgerekend van de
twee gemeenteraadsleden die ge
zamenlijk die heipaal de grond in
hadden geramd. D66-weihouder
Adri Reijnhout haalde vernieti
gend uit naar Enneüs Heerma, de
staatssecretaris van het CDA die
zich volgens de wethouder niets
heeft aangetrokken van de
middelgrote gemeenten, die méér
geld nodig hebben voor stadsver
nieuwing. Na Reijnhout kwam
CDA-raadslid Jo Prins aan het
woord, die voor zijn doen stevig
uithaalde naar de plaatselijke
PvdA. Volgens Prins had de PvdA
weinig gedaan om de partijleden
in de Tweede Kamer te pressen
om Heerma onder druk te zetten.
Reijnhout en Prins waren een
korte stonde dermate gebelgd,
dat een toekomstige bewoonster
piepte: „De bouw gaat toch wel
door?"
De Schiedamse woede op Heerma
is gerechtvaardigd en wordt ge
deeld door andere gemeenten van
minder dan honderdduizend in
woners. Ze krijgen minder geld
voor stadsvernieuwing, omdat de
vier grote steden méér krijgen.
Voor het oude Schiedam betekent
dat een haivenng van het jaar
lijks budget a negen miljoen gul
den. Maar wie er óók helemaal
niet blij is: de Rotterdamse PvdA-
wethouder Pim Vermeulen. Deze
kijkt afgunstig hoe Amsterdam
liefst een kwart van het Stadsver
nieuwingsfonds mag incasseren
(was 20,9 procent), terwijl Rotter
dam slechts klimt van 12,7 naar
13,1 procent. „Nou, nou, wat gaan
wij er op vooruit!" tiert hy over
het advies van de staatssecretaris.
Grote steden én middelgrote ge
meenten zijn het erover eens, dat
het kabinet-Lubbers/Kok veel te
weinig geld overheeft voor de
stadsvernieuwing. Het wordt dus
automatisch de pijn verdelen.
Rotterdam krijgt weliswaar meer
dan het nu heeft, maar minder
dan nodig is, dus zal nooit op tijd
klaar zijn met de stadsvernieu
wing als in 2005 de geldkraan van
het rijk helemaal dichtgaat, en
Schiedam is er nog erger aan toe,
want die moet inleveren ten be
hoeve van de buurgemeente. Al
leen omdat Schiedam aan de ene
kant van de Hogenbanweg ligt en
Rotterdam aan de andere kant,
fulmineerde Reijnhout vorige
week. De twee steden lopen naad
loos in elkaar over, de problemen
zijn identiek en ook Schiedam
tobt met grootstedelijke crisisver
schijnselen.
Inderdaad levert dat een onrecht
vaardige situatie op, die niet af
doende wordt verklaard uit inwo
nertallen. Hier wreekt zich, dat
Rotterdam als invalshoek voor
een lobby de andere grote steden
als partner uitzocht (waarbij Am
sterdam kennelijk gehaaider is
geweest), terwijl Schiedam meer
zag in een strategisch verbond
van de middelgrote gemeenten.
Maar zo kom je als concurrenten
tegenover elkaar te staan. Een
breed gedragen Rijnmond-initia
tief, waarin Rotterdam, Schiedam
en ook andere met oudbouw tob
bende gemeenten elkaar onder
steunen, valt voor de komende ac
tieperiode te verkiezen. Het moet
voor een eensgezinde regio een
fluitje van een cent zijn om aan te
tonen dat de problemen hier in
verhouding groter zijn dan in de
rest van Nederland, terwijl van
deze zelfde regio omgekeerd
evenredig veel wordt venvacht als
het gaat om har.dd cn economie
(waarvoor de regering trouwens
ook onvoldoende over heeft).
Nu we toch aankoersen op een
provincie Rotterdam, mogen de
gezamenlijke stadsvernieuwings-
belangen van twee buurgemeen
ten ook wel benadrukt worden.
