11
Opera in Ahoy'
wordt drama in
optima forma
Dildo's en blote borsten tussen etsen en jurkjes
Willij van der Linden in de
ban van het moederscha
iftaaiiÉgÉ
Rotterdamse Opera zet
koers naar Verdi's Ernani
Gouden Leeuwen voor
Altman en Kieslovskl
Zes saxen uit De Unie
Ijyjf'
Gaudeamus-prijs
naar Spaanse
componist
Dirigent
Leinsdorf
overleden
Organist Herman
Nieland overleden
Krant j
niet!
bezorgd?
I Rotterdams Dagblad
Maandag 13 september 1993
Door RienFrölich
Rotterdam - Ze worden wel de twee mooiste korte opera's ge
noemd: CavaHeria Rusticana van Mascagni en Pagliacci van Le
oncavallo. Omdat ze allebei in Zuid-Italië spelen en de liefdes
drama's aan elkaar verwant zijn worden ze vaak samen opge
voerd. Maar misschien wel nooit zal dat zo groots zijn gebeurd
als ons in januari in de Arena van Ahoy' te wachten staat.
Gisteren waren de honderdtwin-
tig zangeressen en zangers van
het Opera in Ahoy' koor, op audi
ties geselecteerd en afkomstig uit
Rotterdamse koren, voor een eer
ste repetitie bijeen in Ahoy' en
kon een blik worden geworpen op
het gigantische decor: een vijftig
meter lange 'plattegrond' van een
kerk. Het enige dat daarin, behal
ve wat lage muurtjes, overeind
staat is een reusachtig kruis
beeld. „Daarmee laten we zien dat
we hebben geleerd van de pro-
duktie van Nabucco, vorig jaar,"
aldus Peter Kroone, directeur van
The Companions, die ook deze
tweede editie van Opera in Ahoy'
produceert. „Dit keer zit het pu
bliek er midden in, letterlijk er
boven op, en ziet alles voor zijn
ogen gebeuren."
Alleen al dat decor kost één mil
joen van de vijf, die de gehele pro-
duktie opslokt. Voor dat decor
werd gekozen uit drie gerenom
meerde decorbouwers, waaronder
het NOB, het decoratelier van het
Nederlands Omroep Bedrijf. Re-
née Beyne, die de opdracht in de
wacht sleepte: „Je slaapt dagen
niet voor je weet dat je hem krijgt
en als je hem hebt slaap je niet
van de problemen die er aan ver
bonden zijn. Normaal moet alles
twintig keer zo groot als je het te
kent, hier wordt alles honderd
keer zo groot."
Kostuums
Ook in ander opzicht worden kos
ten noch moeite gespaard. In Sici
lië, waar CavaHeria speelt en waar
men ook Pagliacci die eigenlijk in
Een impressie van het decor voor Opera in Ahoy' 1994. Foto Ahoy'
Calabrië speelt, heen 'verhuist'
ging men op zoek naar kostuums
en requisieten en werden bijvoor
beeld vrachtauto's en een prachti
ge Siciliaanse kar gevonden. Een
maal terug werd men geconfron
teerd met het probleem dat niets
past, omdat Italianen nu eenmaal
kleiner zijn dan doorsnee Rotter
dammers. Dus wordt nu gezocht
naar op Italianen lijkende figu
ranten...
Regisseur Bruno Stefano legde
op zijn levendige Italiaanse ma
nier, bijgestaan door de al even
heftig gesticulerende Gemma
van Zeventer van het NOB, zijn
koorleden uit dat zij straks de Si
ciliaanse bevolking niet moeten
spelen, maar moeten zijn.
Voor beide opera's, waarvan zes
voorstellingen zullen worden ge
geven tussen 19 en 30 januari
1994, treedt een keur van solisten
aan, waaronder de sopraan Fiam-
ma Izzo D'Amico, ooit de oogap
pel van Herbert von Karajan, die
de rol van Nedda in Pagliacci zal
zingen (in eerdere aankondigin
gen wordt Nelli Mirieioiu voor die
rol genoemd). Andere namen: Gi-
sella Pasino, Comeliu Murgu,
Claudio Otelli, maar ook de Ne
derlandse Eller. Bolongino. Het
orkest is het Boedapest Opera Or
kest. Roberto Paternosto, dirigent
van het Philharmonisch Orkest
van Württemberg en leerling van
Gyórgy Ligeti en Christoph von
Dohnanyi, heeft de muzikale lei
ding.
Als de zorgvuldigheid en kwali
teit die de voorbereidingen nu
uitstralen een voorbode van suc
ces mag zijn, dan ziet het er goed
uit vogi dit tweede Opera in
Ahoy'-spektakel.
Rotterdam - De Gaudeamus-prijs
1993 voorde beste compositie van
hedendaagse muziek is zondag
toegekend aan de 29-jarige
Spaanse componist David del Pu
erto. Hij krijgt de prjjs, een be
drag van tienduizend gulden,
voor zijn werk 'Concert voor hobo
en kamer-ensemble'.
David del Puerto studeerde com
positie in Madrid. Zijn winnende
werk schreef hij vorig jaar voor de
hoboïst Ernest Rombout en het
Xenakis Enremble.
Een eervolle vermelding ging
naar de Amerikaanse componiste
Sharon Hersey voor haar werk
'Arrival' voor sopraan en orkest.
Er was dit jaar een record-aantal
inzendingen: 377 werken van
componisten uit 39 landen. Daar
uit selecteerde een internationale
jury tien werken die de afgelopen
week in Amsterdam zijn uitge
voerd.
Rotterdam - Erich Leinsdorf, di
rigent van vooraanstaande Ame
rikaanse en andere orkesten, is
zaterdag op 81-jarige leeftijd in
een ziekenhuis in Zurich overle
den, Hij leed al enige maanden
aan kanker. Leinsdorfs bleef tot
vlak voor zijn dood actief als diri
gent. Maar na een concert met het
New York Philharmonic Orche
stra in januari was hij door zijn
ziekte gedwongen verdere optre
dens af te zeggen.
Leinsdorfs beruchte veeleisend
heid bemoeilijkten soms de rela
ties met zangers en andere solis
ten. Hij stond bekend om rijn
kennis van de werken van diverse
grote componisten, waaronder
Mozart, wiens symfonieën hij alle
opnam voor RCA.
Bussum - De organist, componist
en pianist Herman Nieland is
zondag op 82-jarige leeftijd over
leden. Nieland was vooral bekend
door zijn medewerking aan het
NCRV-radioprogrammaTe Deum
Laudamus, waarvoor hij veel mu
ziek componeerde. Zijn laatste
optreden dateert van zeven jaar
terug. Toen gaf hij een radio-or
gelconcert ter gelegenheid van
rijn vijfenzeventigste verjaardag.
Nieland werd op 23 november
1923 in Amsterdam geboren. Op
zijn zeventiende ging hij daar aan
het conservatorium piano stude
ren. Vier jaar later ging hij verder
met orgel en compositie. Al voor
hij zijn studies had afgerond, trad
hij op.
Bel
I OIO - 4004.444
Brdams DagbSad
Door Niki de Wolf
Rotterdam - Seks, seks, seks en
nog eens seks. De William Booth-
la an stond gisteren tijdens de
opening van twee exposities in
Galerie van Rijsbergen compleet
in het teken van seks. Aan de
muur pornografische etsen van
de hand van Rob Scholte en in de
kelder van het pand erotisch ge
tinte minjjurkjes ontworpen door
Klaar van der Lippe. Maar de
meeste aandacht ging evenwel uit
naar de hoerig geklede artiesten
en travestieten uit de Rotterdam
se housescene die zich voor het
raam en op straat hadden gepos
teerd. Ze waren komen opdraven
op verzoek van galeriehoudster
R. van Rijsbergen om de boel op
te vrolijken.
Nietsvermoedende voorbijgan
gers moeten absoluut gedacht
hebben zich in de Rotterdamse
tippelzone te bevinden. Ook som
mige bezoekers reageerden ui
terst geshockeerd. De aandacht
ging dan ook absoluut niet uit
naar de expositie. Interessanter
was Linda, (ingehuurd door de op
seks beluste housepartyorganisa-
tor Ted Langenbach) een meisje
in een zwart sexy jurkje, dat tus
sen haar ontblote dikke borsten
een dildo had gestoken en daar
ongegeneerd op sabbelde,
„Ik weet niet wat ik hiervan moet
denken. Wie zijn die mensen en
waarom zijn ze hier? Dit heeft
toch niets met kunst te maken,"
reageerde een genodigde ont
hutst en afkeurend lonkend naar
een travestiet die zich gehuld had
in netkousen, rode boa en een
zwart met knalroze teddy en bo
vendien op zyn kruis een vooruit
stekende en met lippenstift be
smeurde dildo droeg.
De Rotterdamse kunstenaar Han
Goan Lim kon de aanpak om op
een opening 'eens iets anders te
De jurkjes van ontwerpster Klaar van der lippe. Foto Niels van der Hoeven /Rotterdams Dagblad
doen' wel waarderen. „Ik houd
wel van provocatie. Normaal ge
sproken is de sfeer op zo'n ope
ning nogal elitair. Mensen die
met tot de scene behoren durven
bij wijze van spreken niet eens
naar binnen. Ze voelen zich onge
makkelijk. Nu is de sfeer anders,
je doorbreekt toch een bepaalde
sleur. Maar ik geloof dat de komst
van deze mensen het voor 'vreem
den' nog moeilijker heeft ge
maakt," aldus de beeldend kun
stenaar.
Sensualiteit
Terug naar de expositie die tot en
met 10 oktober in het teken staat
van sensualiteit. Scholtes La lan-
gue au chat omvat 33 vaag ge
schetste, romantisch en erotisch
getinte etsen, Vrijende vrouwen
spelen een grote rol evenals
schetsen van het mannelijke ge
slachtsdeel. Scholte is, zoals hij
zelf zegt geobsedeerd door seks
cn meent dat dc toestand in de
wereld voor honderd procent ge
baseerd is op seks. La Langue au
chat, ofwel De taai van de poes is
verre van vernieuwend. Schetsen
van erotische taferelen zijn im
mers zo oud als de weg naar Kra-
hngen. Een betere keuze was dan
ook geweest om Seholte's schet
sen naar de kelder te verplaatsen
en deze te verwisselen met het
verfrissende werk van Haar van
der Lippe.
Galerie Van Rijsbergen koos de
kunstenaars Scholte en Van der
Lippe vanwege de combinatie
van naaktheid (de etsen van
Scholte) en gekleedheid (de jurk
jes van Van der Lippe). Ontwerp
ster Van der Lippe bevestigt dat
de twee kunstenaars beiden de
link hebben gelegd met sensuali
teit. „Je hoeft natuurlijk niet in je
nakie te staan om sensueel ge
vonden te worden. Deze jurken
zijn evengoed verhullend en uit
dagend."
De jurken die Van der Lippe ont
wierp heeft zij ooit (eenmalig) op
een voor haar speciale gelegen
heid gedragen. De jurkjes zijn in
Van Rijsbergen geëtaleerd op
gips afgietsels van een deel van
Van der Lippe's lichaam.
Eén van haar meest spectaculaire
ontwerpen is een kokervormig
jurkje van wit voile dat met touw
om het lichaam wordt bevestigd.
Van der Lippe droeg dit doorzich
tig jurkje op een cocktailparty.
De tentoonstelling van Rob
Scholte en Klaar van der Lippe
in Galerie van Rijsbergen (Wil
liam Boothl aan 13 a) is te zien
tot en met 10 oktober.
Door Marjolijn van Lynden
Rotterdam - Schilderes Willij van
der Linden is na drie jaar afwezig
heid weer helemaal terug in het
galcriecircuit met een expositie in
de Rotterdamse galerie Ciere-
mans. Ze is terug, maar wel heel
anders. Onherkenbaar haast,
want de agressie is verdwenen.
Nu maakt ze tekeningen waarin
met slechts enkele lijnen borsten,
buik en baarmoedermond - datge
ne waar tot een bevallende vrouw
gereduceerd is worden aangege
ven en grote kleurige olieverf
schilderijen, vrolijk, krachtig, vol
sereniteit, acceptatie, en overga
ve aan het 'zijn', waarin de sym
biose tussen moeder en kind
(eren) centraal staat. Die kijken
vanaf het doek de wereld in en
zien dat het goed is.
Haar vrouwenfiguren doen met
hun blosjes, felle kleuren en deco
ratieve patronen denken aan Rus
sische baboeskapoppetjes, maar
hebben tegelijkertijd verdacht
veel van de schilderes zelf. Nade
re beschouwing leert dat de kin
deren in de schilderyen niemand
anders zijn dan Willij's driejarige
zoon Spring en zijn iets jongere
nichtje. „Met twee kinderen kun
je nou eenmaal lekker symme
trisch werken," verklaart de schil
deres die laatste toevoeging. En
Het werk van schilderes Willij van der Linden heeft in de afgelopen drie jaar een grote verandering
ondergaan. Foto Niels van der Hoeven/Rotterdams Dagblad
wat betreft het zo ingrijpend ver
anderde karakter van haar werk:
„Met een kind laatje de liefde in
je leven binnen. Dat is nu myn in
spiratie. Vroeger was ik een 'wild
one', zocht ik het leven buiten
mezelf. Ging met de verkeerde
kerels om, begaf me vaak in de
gevarenzone, en als ik dan thuis
kwam had ik het gevoel of ik uit
twee mensen bestond. Ik was he
lemaal gespleten." Een vrouw
met twee hoofden, zo beeldde zij
zichzelf destijds af.
„Spring heeft een vrouw van me
gemaakt," vervolgt ze. „Dat be
gon al tijdens de zwangerschap.
Ik ben nu veel meer met mezelf in
contact. Ik voel me heel anders,
dus werk ik ook heel anders.
Vroeger vond ik al die wijven
maar stom. Moet je nu zien." Ze
wijst naar een van haar werken
waarop de moeder zelfs een aure-
ooitje heeft.
Tijdens de opening van haar laat
ste expositie driejaar terug was ze
hoogzwanger. Daarna volgde een
lange tijd stilte. „Maar ik werkte
wel hoor. Ik gaf zelfs borstvoe
ding terwijl ik schilderde. Een
smerige combinatie." Het resul
taat van Willij's vrouwwording is
tot 3 oktober te zien onder de dub
belzinnige titel 'Madonna di Rot
terdam' in Galerie Cieremans aan
de Benthuizerstraat 60.
Door Rien Frölich
Rotterdam - Operaliefhebbers
die nu al reikhalzend uitzien naar
de uitvoering van Ernani, april
volgend jaar in Theater Zuid
plein, kunnen op het punt van het
kooraandeel gerust zijn. Zater
dagavond klonken twee van de
koren uit deze tweede succesvolle
opera van Verdi - uit 1844, twee
jaar na Nabucco - tijdens een con
cert van het koor van de Rotter
damse Opera in het Bibliotheek
Theater. Voortreffelijk, zelfs in
aanmerking genomen dat de dro
ge akoestiek van dit nu eenmaal
niet voor muziek gebouwde thea
ter elk foutje hoorbaar maakt en
elke straling aan de klank ont
neemt.
Moeizaam zingen dus, jammer.
Het koor van de Rotterdamse
Opera verdient beter, niet alleen
omdat bet is bezield met een aan
stekelijk enthousiamse, maar
vooral omdat de muzikale tinte
ling niet het publiek bereikt maar
in het fluweel van de coulissen
verdwijnt.
Geldgebrek deed het koor voor de
herhaling van een eerder in de
kleine zaal van de Doelen uitge
voerd programma ingaan op een
aanbod van het Bibliotheek Thea
ter. Dat programma was een her
haling alleszins waard: bijna drie
eeuwen Franse en Italiaanse ope
racultuur is er in samengebald,
met nu eens niet alleen de beken
de paradepaardjes, maar ook frag
menten uit onbekende, soms lang
vergeten opera's. Was de Rotter
damse Opera niet ooit opgericht
voor het uitvoeren van die minder
bekende, zij het Italiaanse, ope
ra's?
Dynamiek
Dirigent Hans van der Toorn
heeft zyn koor, dat opmerkelijk
goed in zijn bassen zit maar nog
wel wat (goede) tenoren kan ge
bruiken, behalve klankkwaliteit,
dynamiek en nuance een heel be
hoorlijke Pranse dictie bijge
bracht. Die had het vorig jaar
maar al te nodig bij de geënsce
neerde uitvoering van Carmen
van Bizet. Daarvan profiteerde
men voluit m fragmenten als de
Marche en Hymne uit Le bour
geois gentilhomme van Lully, het
intro-koor Travaillons, nettoyons
uit Jean de Paris van Boieldieu,
allebei volstrekt vergeten, cn het
feestkoor C'est grande fête' uit
Fra Diavolo van Aubert, even
spetterend als de ouverture die l
stand heeft gehouden.
Iets bekender, zeker na de mon-.
steruitvoering onder leiding van
Edo de Waart in het recente Hol
land Festival, is Berlioz' Les Troy-
ens. Uit het eerste deel. La prise
de Troye. klonk het koor Dieux
protecteurs, dat noodgedwongen
iets aan die massaliteit moest in
boeten maar de vergelijking
nochtans heel goed kon doorst
aan.
Het koor en de drie solisten, In-
grid Kappeile, sopraan, Marten
Smeding, tenor, en Rene' Steur,
bariton, deden het publiek niette
min het grootste plezier met twee
opera's die niet voor niets tot de
grootste successen aller tijden be
horen: Faust van Gounod, waar
uit - natuurlijk - de wals Ainsi'
que la brise le'gère, de Cavatine,'
het gevangenis-terzet en het slot
koor, en La Traviata, het altijd
weer fabuleuze Libiamo, met een
hartverwarmend duet van ^<k
praan en tenor, de twee die mij
door hun muzikale betrokken
heid en intensiteit bovendien het
best bevielen.
Over de fragmenten uit Ernani
kan ik kort zijn: ze doen ver
langend uitzien naar de hele ope
ra, in regie van Jan Bouws.
Natuurlijk vraagt een dergelijk
concert om orkestbegeleiding.'-
Maar als het dan al met piano-
moet dan kan men zich gelukkig'
prijzen met een bevlogen accom-
pagnateur als Martin van Broek-
hoven. Terecht deelde hij vol in
de royale bijval.
Rotterdamse Opera, fragmenten
van Lully, Boieldieu, Aubert,
Gounod, Berlioz en Verdi, diri
gent Hans v.d. Toorn, Biblio
theek Theater, afgelopen zater- -
dag.
Door Pieter van Lïerop
Venetfé - Tijdens de slotavond
van het 50e Filmfestival van Ve
netië zijn zowel regisseur Krzysz-
tof Kieslovskl als zijn collega Ro
bert Altman winnaar geworden
van een Gouden Leeuw. De Pool
ontving de prijs voor zijn film
Trois Couleurs-Blue, de Ameri
kaan voor zijn werkstuk Short
Cuts. Kieslovski's film werd bo
vendien tot beste festivalfilm uit
geroepen door de FIPRESCI, de
internationale organisatie van
filmcritici.
Daarnaast werd met Trois Co-
leurs-Blue nog een Copa Volpi in
de wacht gesleept voor de beste
actrice (voor Juliette Binoche) en
een Osella d'Oro voor de beste fo
tografie. Kieslovski's film komt
deze week meteen in Nederland
se première.
Robert Altman verwierf naast zijn
Gouden Leeuw odk-nóg een Copa
Volpi die bestemd was voor de
volledige cast van Short Cuts. De
Copa Volpi voor de beste acteur
werd gegund aan Fabrizio Benti-..;
vogli in de door Silvio Soldini ge-H
regisseerde film lm anima divisa^
in Due; over een warenhuisdetee- C
tive die verliefd wordt op een dief-'/j
achtige zigeunerin.
De Speciale Jury Prys (de op een
na hoogste onderscheiding van«v
het festival) werd gewonnen door
de Nederlandse Australiër Rolf de
Heer (geboren in Heemskerk en 1
nog altijd in het bezit van een Ne
derlands paspoort) voor zijn £üm,c
Bad Boy Bubby, die tevens door.'
de FIPRESCI-jury eervol werd
vermeld en nog verscheidene
prijsjes kreeg toegekend van on
der meer een publieksjury.
Een Zilveren Leeuw ging naar de
uit Tadzjiekistan afkomstige
Kosh Ba Kosh
artiest]
De ZesWmden
Anger Dance
BVHaast
<1 u
66:18
Ruim zesenzestig minuten muziek door uitsluitend zes saxofoons is
misschien wel eens wat te veel van het goede. Vooral die voortdurende
baslijn door (uiteraard) de bas-saxofoon vermoeit het oor op den duur.
Maar als je er aan denkt hoe vermoeiend het blazen op die toeter moet
zijn, valt het wel weer mee.
Het sextet bestrijkt het volledige saxofoonscala, zoals dirigent Keimpe
de Jong van het duizendkoppig saxofoonorkest dat tijdens het laatste
Heineken ja2z-festivai nog zo aanschouwelijk toonde. Dus sopranino
(Mariette Rouppe van der Voort), sopraan (Dies lc Due), alt (Frans Ver-
meerssentenor (John Tchicai), bariton (Ad Peijncnburg) en bas (Klaas
Hekman). De zes musici hebben zelf dertien stukken geschreven. Al
leen het titelstuk van de cd. van Henry Cowell, is een bewerking door
Rouppe van der Voort.
Het samenspel van de zes saxen biedt veel verrassingen. De meeste van
de zes blazers staan garant voor zinderende en gillende solo's, met op de
achtergrond steeds die geheimzinnnig grommende en rollende begelei
ding van de andere instrumenten. Alle nummers zijn opgenomen tij
dens concerten, negen tijdens een optreden op 18 december vorig jaar
Ln de Rotterdamse zaal De Unie.
Peter van Eijkehnburg
