16 Erik Ward Geerlings' kleine oorlog tegen het museumtoneel Rii#piis5 Willoos en blij zien in het Nederlands Foto Instituut Pulitzer-prijs voor 'Afghanistan' "i 8* 4a a ^sscun. Sky Rustige achtergrondjes Eagles halen Jackson in Paul van Vliet terug aan zee Kinderfestival Hercules terug in Rijksmuseum Stephan Hermlin overleden Liam Gallagher toch getrouwd en pat mëtfiëriy Rotterdams Dagblad Dinsdag 8 april 1997 Door Max Smith Rotterdam Het opvoeren van de tragedie 'Torquato Tasso' van Goethe is op zich al geen kleinigheid. Erik Ward Geer lings doet dat in zijn zelfgeschreven parafrase van deze klas sieker elke avond met wisselende vertolkers. Hijzelf speelt de getormenteerde en later krankzinnig geworden zestiende- eeuwse dichter Torquato Tasso, die het meest beroemd is om zijn epos 'La Gerusalemme Liberata'. De vier andere rollen worden bij toerbeurt vervuld door onder andere Sam Boga- erts, Hans Croiset, Karst Woudstra, Geert de Jong en Henri van Zanten. - Erik Ward Geerlings beeldt Tasso uit in een volwaardige en goed in gestudeerde rol, terwijl de andere medespelenden met het script in de hand en met een minimale voorbereidingstijd er maar wat van moeten zien te maken. „Ik moet hei hebben van het contrast tussen de spontaniteit en arge loosheid van die gastspelers, die niet goed weten in wat voor stuk ze zijn terechtgekomen," zegt hij in zijn wanordelijke werkruimte in Rotterdam. Samen met nog twee andere be werkingen van Goethe's drama Torquato Tasso' door Theatercol lectief 't Barre Land en Theater groep Würz wordt deze versie van Erik Ward Geerlings als drieluik in Theater Kikker en andere loca ties in Utrecht, in de Rotterdamse Schouwburg en de Nes-theaters in Amsterdam gespeeld. op het punt Michael Jackson te onttronen op de erelijst van. de bést verkochte, albums.ooit in de Verenigde Staten. De over koepelende Amerikaanse pla-- tenindustrie heeft dat maan- dag., aangekondigd. Hef uit' 1976 daterende /album 'Greatest Hits' van Thé Eagles is inmiddels £4 miljoen keer over. de toonbank gegaan! Dat is éven, vaak als 'TrÜlér/ vah Jackson uitl982. De platen ver koopvan-Wacko Jacko m de States loopt de laatste jaren te rug.' 1 o. Schevemngen Paul van Vliet keert volgend jaar weer terug aan zee. De Haagse cabaretier enUni- cef-ambassadeur gaat in de zomer van 1998 zijn one man-show 'draaien' in het nieuwe Jacob Pronk-theater, dat zondag is ge opend in het Steigenberger Kurhaus Hotel in Scheveningen. „Eindelijk weer thuis," reageert Van Vliet, „In 1975 hebben ze m'n zomerhuisje, de oude Kurzaal, af gepakt en afgebroken. Ik ben toen nog met de fanfare overge stapt naar het Circustheater." Van Vliet gaat al in september met zijn nieuwe, twaalfde, one man-show beginnen. „Eerst door het land en dan eindigen in mijn Schevenin gen. En zo hoort het ook!" De nieuwe Jacob Pronk-zaal ligt in de vleugel van het Kurhaus waar vroeger het (inmiddels ver huisde) Casino was gevestigd. De ruimte, waar vroeger de roulettes draaiden en de 'eenarmige ban dieten' heersten, is nu omge bouwd tot een zalencomplex. Met namen van vooral mensen, die een belangrijke band met de bad plaats hadden. Naast Jacob Pronk, die als eerste een badon- dememing op het strand opzette, zijn dat ook Adama Zijlstra, even eens zo'n stimulator van de bad plaats, Lou Bandy, Koos Speen hof en Cor Ruys. Die laatste zaal wordt vanaf nu ook gebruikt als zaal, waar trouwlustigen in de echt kunnen worden verbonden. Van Vliet is erg gelukkig met 'zijn' nieuwe Scheveningse thea ter, ook al wordt hij dan de (con currerende) buurman van 'Miss Saigon' in het Circustheater. „Niks erg, hoe meer hoe liever. Toen ik in het begin van de jaren zeventig in Scheveningen optrad stond Wim Kan er ook. En Her man van Veen. Het is net als een straat vol schoenenwinkels, da's leuk voor de mensen. Ddar komen ze op af." Rotterdam Op de kale asfalt- vlakte in het Museumpark ver rijst deze zomer een twaalf meter hoge piramide van autobanden. Vanaf 29 juni bouwt Olaf Mooij drie weken lang aan zijn kunst werk. De voltooiing op zondag 20 juli is tevens de start van het kin derfestival De Oase, ook op het plein in het Museumpark. Beide activiteiten zijn deel van het plan orn het park in de zomermaanden op te vrolijken. Dit gebeurt min of meer als compensatie voor het dit jaar niet doorgaan van het thea terfestival Hoboken. Deze zomer is elke zondagmiddag in het park een vorm van openluchttheater te zien. De Oase is vanaf 20 juli elke dag tot en met 10 augustus open van twaalf tot zes uur. Het is bedoeld als kindervrijplaats met vele acti viteiten. De meeste daarvan zijn gratis en bedoeld voor kinderen van zes tot en met twaalf jaar- Een van de activiteiten is het bouwen van een eigen huis met bouwma teriaal dat gratis ter beschikking staat. Vaklieden uit de bouw zul- len assisteren en een oogje in het zeil houden. Te weinig geld Zijn concept van 'Torquato Tasso' is volgens Erik Ward Geerlings mede door gebrek aan financiën ontstaan. „Er was te weinig geld om die vier andere rollen door evenzovele acteurs volwaardig te laten spelen. Daarnaast lijkt me deze speeltrant aardig als state ment in zo'n Tasso-cyclus. Het stuk gaat toch over het kunste naarschap en dus ook over mijn positie." Voor de rest staat hij per soonlijk verre van de zielepijn van „Net als in het origineel gaat het over de gekwelde en melancholi sche kunstenaar en over de men sen van wie hij financieel afhan kelijk is. Tasso is een enorme ro- mantischeziel. Maar ik beschouw mijn stuk ook als een overwin ning op het romantische beeld dat we van de dichter hebben. Ek heb Tasso strijdbaarder gemaakt, omdat ik niet goed werd van die grote klaagzang." Borstbeeld Voor zijn interpretatie heeft Erik Ward Geerlings geput uit de oor spronkelijke toneeltekst van Goethe en de vertaling van Bou- tens, die „zonder meer fabuleus is. Ik gebruik die twee werken om mijn eigen tekst uit te spugen, waarbij ik op bepaalde momenten Goethe behoorlijk trouw blijf." De jambische maat heeft hij daarbij aangehouden. Geerlings zegt met klem dat zijn bewerking heel weinig met Goethe van doen heeft. „Het is een soort Droste-effect. Je hebt de dichter Tasso, je hebt Goethe, die maakt er een stuk over, en ik maak daar opnieuw een stuk van. Goethe komt in mijn versie alleen als borstbeeld voor." Hij wijst met zichtbaar plezier naar een gipsen beeldje op een oud tafeltje. Een meer opvallend decorstuk is een uitvergroting van een fleurige kleurenfoto van een uitgestrekte klassieke tuin. -> Hij licht verder toe: „In het eerste bedrijf in Goethe's stuk biedt Tas so de hertog, die zijn mecenas is. zijn nieuwe gedicht aan. Hij wordt er meteen voor gelauwerd. In mijn bewerking gebruik ik die scène als proloog. Ik kom op als Geerlings en zeg: 'Dag mensen, ik heb weer een nieuw stuk be dacht'. De andere spelers grissen het uit mijn handen en beginnen het gelijk te lezen." (Hij gniffelt van voorpret). „Die hertog dat zijn voor my directeuren van theater werkplaatsen en gezelschappen en degenen die je subsidie toe kennen." Het is voor Erik Ward Geerlings blijkbaar een uitdaging om be staande en vooral gerenommeer de stukken geheel naar zijn hand te zetten en er een compleet eigen interpretatie aan te geven. Met als duidelijk voorbeeld de opmerke lijke theaterreeks, waarin elke week een stuk uit het wereldre pertoire - uiteenlopend van Griekse tragedies tot hedendaag se stukken - werd samengevat lot een opvoering van een kwartier, In zijn voorstellingen streeft hij ernaar 'het theater meer te laten zijn dan een verzameling spre kende hoofden die met een soort poëzie hardop een boegbeeld op richten voor de Grote Schrijver van een of ander stuk'. „Er moet voor mij een duidelijke reden zijn om een stuk op te voeren. Daarbij wil ik zelf iets creeren en niet ai leen maar intermediair zijn, hoe groot ik de schrijver van het stuk ook bewonder. Het is tevens een soort rebelsheid van me. Maar ik ben daar erg tweeslachtig in, omdat ik heel veel van literatuur, van taal en tekst houd. Ik ben ook langzaam mijn werkzaamheden van toneelmaken naar die van schrijven aan het verschuiven." Hobby Hij heeft filosofie gestudeerd, maar gaf zich uiteindelijk gewon nen aan een andere voorliefde: het theater. „Het spelen of het kij ken ernaar heeft zo'n impact; het heeft ook een therapeutische wer king op niij. Ik schrijf en lees veel liever toneelstukken dan romans. Al is muziek mijn eigenlijke pas sie. Ik bespeel zelf allerlei instru menten, op een laag niveau, maar ik ben wel veel met muziek bezig Het is een hobby." Met het hoofd knikkend aisof hij pas nu daartoe besloten heeft, ver volgt hij: „Hobby's, het moet eens afgelopen zijn met die hobby's! Ik ben 33 en heb sinds negen maan den een kindje. Ik moet me nu echt eens gaan specialiseren om meer geld te verdienen dan tot op heden het geval is. Daarom wil ik meer gaan schrijven. Ik vind schrijven waanzinnig leuk en op windend en het is te verkopen. De laatste jaren leef ik van mijn werk: een opdracht hier en daar, dan een cursus geven en dan nog eens een werkje maken. Binnen kort maak ik voor Rotterdam nog maals een soapachtige komedie voor van de zomer. Van die dinge- tjes dus. Het liefst zou ik jaarlijks drie projecten willen doen: twee stukken schrijven en een regisse ren." Ambities om artistiek leider te worden bij een van de repertoire gezelschappen heeft hij wis en ze ker. In zijn visie is het gros van de vaderlandse artistieke leiders op dood spoor geraakt. „Er wordt in houdelijk zo weinig doorgedacht. De enige intelligente regisseur is momenteel Ivo van Hove. Hij is Erik Ward Geerlings: 'Ik heb Torquato Tasso strijdbaar gemaakt'. Foto sanne Pepers/GPD de enige die niet in een crisis zit." „Ik heb Euripides bij Fact gedaan. Ook al zaten er in mijn teksten rockmuziek en stripachtige geini ge acts, het waren toch Electra en Orestes die je zag. Jongeren moet je ook kunnen aanspreken, zon der meteen MTV op het toneel neer te zetten. Dat vind ik interes santer dan zo'n niks zeggende drol als *Woyzeck' van Peter de Baan bij het RO Theater, waarin hij nog refereert aan zijn oude Sa ter verleden. Dat vind ik nou je taak als artistiek leider bij een re pertoiregezelschap niet serieus nemen. Dat is alleen maar afstof fen. Als je repertoire-brengt, dan moet je er wel een viste, pp heb ben, anders ben je mét museum- toneel bezig." Speellijst: Samen met nog twee andere be werkingen van Goethe's drama 'Torquato Tasso' door Theater collectief't Barre Land en Thea tergroep Würz wordt deze versie van Erik Ward Geerlings als drieluik gespeelde in de Rotterdamse. Schouwburg: wo 9 t/m za 12 apr; in Nes-thea ters Amsterdam: di 22 t/m za 26 april Amsterdam - Hercules van de Ne derlandse beeldhouwer Willem van Tetrode is terug in het Rijks museum in Amsterdam. Het uit de zestiende eeuw daterende bronzen beeld bleef bijna dertig jaar buiten de collectie nadat het op 17 oktober 1968 uit het mu seum was gestolen. Vorig jaar dook het 39,5 cm hoge plastiek plotseling op m een Zwit serse particuliere verzameling die ter veiling werd aangeboden. Een medewerker van veilinghuis So- theby herkende het als vermist en lichtte het museum in. Vanaf 11 april is de kostbare Hercules weer te zien. Het brons (1568-1573) is een van de vier bekende versies m de we reld en de enige in een openbare verzameling. Berlijn De kritische DDR-au- teur Stephan Hermlin is zondag in zijn huis in Berlijn op 81-jarige leeftijd overleden, zo heeft zijn uitgever Klaus Wagenbach maan dag gezegd Hermlin. geboren uit joodse ouders in Chemnitz, werd tijdens zijn schooltijd lid van de communistische sc'nolierenbond en emigreerde na de nazi-machts greep naar Palestina. Na de Twee de Wereldoorlog keerde hij voor goed terug naar Duitsland en ves tigde zich in de DDR, waar hij een gevierde schrijver werd die vier maal de nationale prijs kreeg. Zijn uit 1979 stammende boek 'Abendlicht' werd als zijn autobio grafie gezien, iets wat tot oktober vorig jaar nooit door Hermlin werd tegengesproken. Toen pu bliceerde de journalist Karl Cori- no zijn boek 'Aussen Marmor, in nen Gips' waaruit bleek dat de be weringen van Hermlin over zijn leven niet klopten. Hermlin er kende dat hy niet, zoals werd aan genomen, in de Spaanse burger oorlog of bij het Franse verzet heeft gevochten en ook nooit in een concentratiekamp heeft geze ten. Hij verdedigde zichzelf door te zeggen dat de belangrijkste fi guur in zijn werk niet identiek met hemzelf was, maar daarmee wel sterke overeenkomsten ver toonde. Hermlin zei wel degelijk aan de Spaanse Burgeroorlog te hebben deelgenomen, als ambu- iancechauffeur, met als soldaat. Door DolfWelling De stadsgezichten die nu in het Nederlands Foto Instituut han gen zijn niet geschikt voor prent briefkaarten. Er staan geen schil derachtige plekken op of impone rende bruggen en gebouwen. Toch doen ze ons wat. Hoe komt dat? Er zijn zwartwit foto's bij üit het begin van deze eeuw en he dendaagse straatbeelden in kleur. Zowel de oude als de nieuwe fo to's zijn gemaakt door fotografen die de weergave van hun motief dienden zonder nadrukkelijk ar tistiek te doen. De oude foto's zijn gemaakt door Eugène Atget, nu wereldberoemd maar in zijn jonge jaren achter eenvolgens mislukt als zeeman en als acteur. Omdat hij besefte dat hij ook weinig aanleg had voor de schilderkunst, ging hij fotogra feren. Hij maakte zijn specialiteit van documentaire stadsgezichten en van taferelen uit het dagelijkse leven - en het nachtelijke in bor delen. Tot zijn klanten behoorden schilders, de Nationale Biblio theek en het historisch museum van Parijs: het Camavalet-mu- seum. Ook los van opdrachten fotogra feerde hy menigten, parken (be narde reservaatjes van gedres seerde natuur), winkelpuien en straten die weldra voor nieuw bouw zouden wijken. In een door het instituut uitgegeven publica tie bij de tentoonstelling zijn fo to's van enkele schamele behui zingen afgebeeld van - niet in beeld gebrachte - bewoners van de randen van Parijs. Atget had oog voor de sporen dte de tijd had veroorzaakt op de door de mens gebouwde omgeving. Stephen Shore: Holden Street, North Adams, Massachusetts 1974 Zijn opnamen zetten zich als het ware schrap tegen de onvermijde lijke vergankelijkheid. In ge dempt licht worden in het insti tuut oorspronkelijke - nu zeer kostbare - drukken getoond van glasnegatieven van 18 x 24 cm. De vergelijking met nieuwe druk ken, die in daglicht hangen, laat constateren dat de oude technie ken een veel genuanceerder beeld gaven. De foto's van Atget kunnen bij liefhebbers van Parijs en van Franse romans nu weemoed wek ken iraar een boeiende periode. Misschien zullen de stadsgezich ten uit 1975 tot 1932 van de Ameri kaan Stephen Shore en die welke de Nederlandse Korrie Besems in 1995 in Polen heeft gemaakt over een halve eeuw ook zulke gevoe lens wekken - of nog eerder, want alles verandert nu sneller. Dat het met zo maar kiekjes zijn voelt men nu al door de overeenkomst met het fotorealisme in de schil derkunstvan rond 1970. New York De Pulitzerprijs in de categorie interna tionale verslaggeving is gewonnen door John F. Bums van de New York Times. Bums kreeg de pres tigieuze journalistieke onderscheiding voor zyn 'moedige en inzichtelijke berichtgeving van het ang staanjagende regime dat de Taliban Afghanistan hebben opgelegd'. De redactie van Newsday ontving een prijs voor de berichtgeving rond de ramp met de TWA-Boeing 747 op 17 juli vorig jaar. De journalisten van de Wall Street Journal werden onderscheiden voor hun bij dragen over Aids. De 21 Pulitzerprijzen, van elk 5000 dollar, op het ge bied van journalistiek, literatuur en muziek werden gisteren toegekend door het verkiezingscomité van de Columbia Universiteit in New York. Tn de categorie literatuur won Steven Millhauser voor zijn roman 'Martin Dressier; The Tale of an American Dreamer'. De prijs voor het beste theater stuk werd dit jaar niet toegekend wegens gebrek aan kwaliteit. De prijs voor de beste muziek viel toe aan Wynton Marsalis voor zijn compositie 'Blood on the Fields' uit januari dit jaar. De ogenschijnlijk emotieloze ma nier van weergave komt voort uit een reactie op uiterst individuele uitingen als die van het abstracte expressionisme in de schilder kunst. De Pop Art wilde weer con tact maken met de belevingswe reld van een groter publiek. Schil ders als Richard Estes kozen ben zinestations of plekken met ver- keers- en reclameborden als mo tief. Net als in het begin van de fo tografie volgden fotografen weer de schilderkunst. Voor Amerika nen was het mede een terugkeer naar een vooroorlogse traditie, naar het voorbeeld van schilders als Edward Hopper, Charles Deh- muth en Charles Sheeler. Duiters hadden hun voorlopers in de Nieuwe Zakelijkheid van de jaren dertig en in encyclopedische ver zamelaars als August Sander, die een inventaris maakte van Duitse mensen. Schopenhauer We zien op deze tentoonstelling een documentatie van Ameri kaanse en Poolse stadsbeelden, maar we ervaren nog iets anders dat minder alledaags is. Hon derdvijftig jaar voordat Andy Warhol verkondigde dat alles mooi is, schreef de filosoof Arthur Schopenhauer dat al in zijn boek over de wereld als wil en voorstel ling. Dat mooie, verklaarde hij, kunnen we alleen ontdekken wanneer we even bevrijd zyn van de ketenen van de wil. Onze ge wone waarnemingen worden ge kleurd door de eisen die het licha melijke bestaan stelt, door - of wij willen of niet het Willen. Een vrije waarneming, die het ei gene van de dingen op zichzelf be treft, overkomt ons soms bij mo menten. Dat kan moeilijk komen door het zien van een naakt dat ook andere dan strikt visuele prikkels wekt. Het zal zich eerder voordoen door de kleur van een houten schuur of door zonlicht op een muurtje van baksteen. Het simpele visuele feit maakt dan even blij. Wanneer een Poolse straat of een kruispunt in een Amerikaanse stad ons koud laten, kan bij het zien van een foto de wil sluimeren en onze waarneming verheugend zijn. De publicatie van het Foto Insti tuut plaatst de foto's ook in kunst historisch verband en geeft en kele technische bijzonderheden. Zo werkt Shore met een grote ca mera die negatieven van 20 x 24 cm oplevert, Daar maakt hij con- tactafdrukken van. In een in het cahier afgedrukt gesprek met Hilda en Bemd Becher - die met hun nieuwe zakelijke industriefo to's veel invloed hebben - zegt Hilda hier over: „Volgens mij is de contactprint de ware fotografie; hiermee wordt de fotografie tot het uiterste gebruikt, haar groot ste mogelijkheden benut. Het is nu eenmaal zo, dat bij het vergro te het negatief wordt doorgelicht en de stralen daarbij iets ver vormd. Het negatief is eigenlijk een reliëf. Bij de vergroting wordt op tamelijk botte wijze door alles heen belicht; de dikke en dunne plekken hebben dan hetfzelfde niveau." Korrie Besems gebruikt een tech nische camera. Dat vergt een langdurige, zorgvuldige instel ling. Ze is wel een half uur bezig op één plek Maar dan heeft ook alles in het beeld dezelfde scherp te. Geen 'snapshots' dus. '(un)common places', Neder lands Foto Instituut, Witte de Wjthstraat 63. Di t/m do 11-17 uur, t/m 11 mei. Londen Met een vertraging van twee maanden js de zangei den in het huwelijk getreden) met de actrice Patsy Kensit. De - ceremonie, bij de burgerlijke stand in Westminster vond irial le stilte plaats. Zelfs ouders en; bandleden ontbraken, aldus een woordvoerder van de muziekuit gever Creation Records, Oor spronkelijk zou het huwelijk op 10 februari plaatsvinden, maar dat werd afgeblazen vanwege de - media-belangstelling. Voor de 24-jarige Gallagher is het zijn eerste huwelijk; Kensit heeft al .ervaring met,muzikanten;De* 29-j'arigewas drie maanden met Dan Donovan van de band Big AudioDynamite en vier jaarmet Jim Kerr van de Simple Minds getrouwd, De ambtenaar van de burgerlijke stand verklaarde dat het echtpaar haar om .absolute' geheimhouding hód verzocht. „Ik heb het zelfs niet tegen mijn' man verteld," aldus Katharine Mason. artiest Charlie Haden Pat Metheny album 'beyond the Missouri Sky' I a b a 69:33 mm. d u Verve Op bas en gitaar bezingen deze heren-op-leeftijd hun geboortestreek, het land van de onbereikbare horizonnen. Daar hoort een bepaald soort melancholie by, die je kunt vertalen naar sfeervolle, rustige muziek maar die evengoed kan verzanden in een beetje vaag, atmosferisch, zwemmerig gedoe. Precies zo gebeurt het. De contrabas van Haden en de niet versterkte gitaar van Metheny omar men elkaar. De muzikanten vlechten hun gelijktijdig gespeelde impro visaties door elkaar heen. Maar steeds treedt daarin ofwel de bas of de gitaar min of meer in een solorol op de voorgrond, terwijl het andere in strument dan een soort begeleidende functie aanneemt. Intieme duet ten, maar van Hein van de Geyn (bas) en John Abercrombie (gitaar) heb ik betere voorbeelden van dit soort muziek gehoord. Het repertoire bestaat uit nieuwe stukken van (vooral) Haden en uit ou de plaatsgebonden songs uit beider jeugd. Charlie Haden vond net no digden aantal stukken nog wat op te doffen door aan de duetten achter af wat clcctronische klankslierten toe te laten voegen. Die klus mocht Metheny klaren. Juist deze stukken maken die kunstmatige, beetje ongrijpbare indruk. Aan deze cd heb je zeventig minuten lang een aangenaam kalm achter grondje. Bij geconcentreerd luisteren gaat het op zeker moment veive- len. Peter van Eijkelenburg

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1997 | | pagina 4