Tl»*
21
Officier komt
kennismaken
in Vlaardingen
Geen bruidsboeket bij
eerste homohuwelijk
Koorzanger zestig jaar
verbonden aan Singelkerk
Enorme werkdruk bij OM
houdt mr. Sta van de straat
Hoogtepunten en teloorgang van de Coöperatie belicht
ll&rld&iU
•1- *j| V *$B8m
y; 'W--
Rotterdams Dagblad
Zaterdag 24 mei 1997
m
Door Menno Haddeman
Vlaardingen De nieuwe districtsofficier van justitie mr. G.
Sta zou zich in zijn gebied, Vlaardingen, Maassluis en Hoek
van Holland vaker willen laten zien. Contact met inwoners
van de drie (deel)gemeenten is volgens hem uiterst belang
rijk. De reden dat het er zo weinig van komt is de enorme
werkdruk op het parket in Rotterdam. Maar zelden heeft Sta
buiten een onderzoek om de tijd zich vrij te maken om het
'veld' in te gaan. Maandagavond maakt de officier een uitzon
dering. Dan komt hij kennismaken met de Vlaardingse raads
commissieleden voor veiligheid.
De 37-jarige Gerard Sta is sinds
enkele maanden de officier voor
District 1. Hij volgde officier van
justitie mr. E. D. van Heijningen
op die bij een interne verschui
ving op een andere piek terecht is
gekomen. Sta werkte al drieën
half jaar als officier voor
Schiedam. Daarvoor was hij werk
zaam voor de belastingdienst en
een advocatenkantoor.
„Watik mis is de tijd om werkelijk
het gebied in te gaan," vertelt Sta,
gezeten achter een bureau in zijn
kantoor in het gloednieuwe Rot
terdamse Paleis van Justitie. Het
uitzicht vanuit zijn werkkamer,
precies in de hoek van het enor
me, rode gebouw op de Kop van
Zuid, is prachtig. Tussen de
nieuwbouw doorkijkt Sta uit over
de Rotterdamse haven met in de
verte de Erasmusbrug. Een per
fecte plek om af en toe, genietend
van het 'landschap' weg te dro
men. Helaas zit dat er voor de ma
gistraat niet in.
„De werkdruk op het parket is
enorm hoog," zegt Sta. Hij wyst
op een flinke stapel dossiers op
zijn bureau. „We moeten hier alle
zeilen bij zetten om de grote hoe
veelheid zaken op een juiste ma
nier af te werken. Gevolg daarvan
is dat de aandacht vjjor het zoge
noemde gebiedsgebonden wer
ken i^ts verslapt."
Bevolking
Sta betreurt dat. De officier be
geeft zich graag onder de inwo
ners van zijn district. Niet dat hij
aan iedere bewoner wit gaan vra
gen hoe het met hem of haar gaat.
maar bijeenkomsten zoals een
commissievergadering of infor
matieavonden zou hij frequenter
willen bezoeken. „Je krijgt als of
ficier op die manier beter inzicht
in de zaken die leven onder de be
volking. Welke delicten spelen
zich af in het district en waarvoor
zijn de bewoners bang. Kortom:
wal leeft er in de gemeenten. Die
informatie kan bijdragen aan een
verbetering van mijn werk."
Met de interne verschuiving van
Schiedam naar Vlaardingen,
Maassluis en Hoek van Heiland
verwacht Sta niet dat de werk
druk voor hem afneemt. Dat ge
beurt volgens de officier pas ais
het parket in Rotterdam extra
personeel in dienst neemt. „De
verschillen tussen beide distric
ten zijn, strafrechtelijk gezien,
niet groot," meent Sta. „Ik zou het
kleurverschillen willen noemen.
Schiedam ligt iets dichter tegen
Rotterdam, de grote stad, aan.
Toch heeft die gemeente nooit
veel last gehad van de uitwaai
ering van operatie Victor. Echte
grootstedelijke problemen doen
zich in Schiedam ook niet voor.
Misschien net iets meer dan in
Vlaardingen en Maassluis."
Middelen
Het kan de officier toch niet zijn
ontgaan dat er een opmerkelijk
verschil zit in het gevoerde drugs
beleid in de beide districten. In
elk geval in het aantal plekken
Officier van
justitie mr. G,
Sta in zijn
werkkamer
voor het
prachtige uit
zicht op de
Rotterdamse
haven en de
Willemsbrug
Foto Dennes van
der Wer/Roei
Dijkstra
waar verdovende middelen wor
den gekocht. In Schiedam wordt
door het stadsbestuur iets libera
ler gedacht dan in Vlaardingen,
waar het aantal coffeeshops sterk
aan banden is gelegd en de zoge
noemde paddo- of smartshops
geen kans krijgen de kop op te
steken.
Officier Sta houdt zich met zijn
uitspraken over het huidige
drugsbeleid in het district op de
vlakte. Dat er enigszins verschil is
in de denkwijze in de gemeenten
van beide districten ontkent hij
niet. „Ik moet echter bekennen
dat ik op dit vlak nog niet volledig
op de hoogte ben van het aantal
shops in Vlaardingen, Maassluis
en Hoek van Holland. Ik ben wei
van mening dat in het gehele dis
trict hetzelfde beleid als dat in
Rotterdam wordt gevoerd, zou
moeten gelden. Dat wil zeggen
dat onder bepaalde stringente
voorwaarden coffeeshops moeten
worden gedoogd."
Sta vertelt er echter direct achter
aan dat het aan het bestuur van de
gemeente, burgemeester en wet
houders, is te bepalen hoeveel
drugsverkopende ondernemers
er worden toegelaten in de stad.
„Het is niet aan mij te beslissen
hoeveel coffeeshops zich in de ge
meente mogen vestigen. Als zon
winkel voor overlast zorgt is het
ook aan de burgemeester te bepa
len wat er moet gebeuren."
Voor wat betreft de smart- en pad
doshops is het volgens de officier
nog wachten op een proefproces.
Het is nog niet volledig duidelijk
hoe deze drugs moeten worden
gezien, als soft- of als harddrugs.
Tijdens de commissievergadering
in Vlaardingen van maandag,
waar officier Sta aanwezig zal
zijn, staat de aanpak van de drug
sproblematiek in de gemeente
Vlaardingen hoog op d-1 agenda.
Of Sta van plan is regelmatiger
commissievergaderingen te be
zoeken kan hij zo niet zeggen. „In
het distriet Delfshaven draait
sinds enige tijd een proef waarbij
een officier van justitie spreekuur
houdt in de wijk. Of dat ook in
Vlaardingen, Maassluis en Hoek
van Holland gaat gebeuren is nog
niet bekend. Dat hangt af van de
uitkomsten van de proef. Per
soonlijk denk ik dat het geen
slecht idee is."
Ab-' t'otd
Het Coöperatie Museum heeft een nostalgisch winkeltje. Foto Roei Dijkstra
Door Danielle Hermans
Schiedam Winkelier W, Was-
man herinnert zich de datum
waarop het faillisement van de
Coöperatie Nieuwe Waterweg be
kend werd, nog als de dag van gis
teren. Dat was in februari 1985.
Zijn werk als groenteboer in de
supermarkt van de vereniging
raakte hij toen kwijt. Hij was niet
de enige die op straat kwam te
staan.
Nu begeeft hij zich al enige tijd als
vrijwilliger achter de toonbank in
hetnostalgisehe winkeltje van het
Coöperatie Museum op de Lange
Haven, hoek Appelmarkt in
Schiedam. Hij weegt voor de klan-
te#i een paar onsjes haknougat,
Uimtummetje*. kaneelkussen-
tj$s, dropjes, erwten, bonen en ze
melen af. De spullen uit groot
moeders tijd komen terecht in
bminpapieren puntzakjes. Was-
man wijst de bezoekers aan het
museum de weg en geeft hier en
daar tekst en uitleg.
Het museum waar het winkeltje
deel van uitmaakt werd in 1977
opgericht door COOP Nieuwe Wa
terweg. En vandaag om 11.00 uur
opent Herman van der Lee, een
van de oprichters van het mu
seum, de nieuwe wisseltentoon
stelling Van Kethelstraat naar
Lange Haven, 20 jaar Coöperatie
Museum*. De oude krantenknip
sels, notulen van vergaderingen,
foto's, huishoudboekjes en ander
materiaal dat op de wanden is be
vestigd in een ruimte achter het
woonkamertje anno 1920, geven
een beeld van de ontwikkeling
van de vereniging vanaf 1977.
Schamel loon
Engelse arbeiders kwamen in de
vorige eeuw in het geweer tegen
de miserabele levensomstandig
heden en richtten een coöperatie
ve vereniging op. Van hun scha
mele loon spaarden ze een klein
kapitaaltje en begonnen zelf le
vensmiddelen aan hun leden te
verkopen. Winkels werden opge
richt om de waren in het groot en
daardoor goedkoper in te kopen.
Dit was uiteindelijk voor de ver
bruiker voordeliger. De winst die
het bedrijf maakte ging niet naar
de aandeelhouders, maar kwam
in handen van de leden, het perso
neel en de verbruikers die in feite
eigenaar waren van de vereni
ging-
In 1902 werd de Algemene Coöpe
ratieve Bakkerij opgericht. Bak
ker J. Goemans was bereid zijn
bedrijf aan de Kethelstraat in
Schiedam aan de coöperatie te
verkopen. Toen er een kruide
nierswinkel in dezelfde straat bij
kwam, veranderde de naam in Co-
operatieve Bakkerij en Verbruiks-
vereniging, Door Eendracht Ster
ker. In de volksmond al snel
D.E.S genoemd.
„Vroeger betaalde je alles op reke
ning. De bakker of de melkboer
schreef alle bestellingen op in zy n
boekje en kwam één keer in de
week bij de gezinnen aan huis af
rekenen. Leden van de coöperatie
kregen dan aan het eind van het
jaar een bepaald percentage van
het totaalbedrag dat zij aan de
bakker hadden betaald terug,"
weet Wasman nog goed.
De sociale zekerheid van het per
soneel was gegarandeerd. Was
man: „Je kon er tot je 65ste blij
ven werken. Het maakte niet uit
hoeveel je in het laatje bracht."
Het kon daarom bijna niet anders
dan dat de coöperatie na verloop
van tijd aan de torenhoge perso
neelskosten ten onder ging.
„We kregen veel concurrentie van
grote winkelbedrijven die groot
inkochten en hun producten zeer
goedkoop aanboden. Ja, en dan
verlies je natuurlijk klanten. On
ze vereniging had veel meer loon
kosten en kon niet opboksen te
gen die grote jongens."
Door Jan Rozendaal
Vlaardingen Alles zat d'r op en
d'r aan. Enkele tientallen belang
stellenden stonden even voor vier
uur onderaan de trappen van het
stadhuis te wachten op het paar.
Zoals het hoort bij een huwelijk,
op vrijdagmiddag. Achter vijf wit
te Mercedessen aan, waarin de
naaste familie was gestopt, kwam
het paar zelf de Markt in Vlaardin
gen oprijden. In een vreselijk lan
ge Amerikaanse limousine.
Kosten nog moeite hadden Frans
van Croonenborg en André Keij-
zers gespaard om het eerste ho
mohuwelijk in Vlaardingen een
elegant karakter te geven. Stijf
van de zenuwen liepen ze de trap
pen van het stadhuis op. Onge
armd. Het enige dat ontbrak was
een bruidsboeket. Dat was be
wust. „Ik ga niet metzo'n boeket
je lopen." had Frans een dag voor
de bruiloft al gezegd.
Maar verder alles. Een ambtenaar
van de burgerlijke stand, nog stij
ver in het pak dan het paar. Twee
keer 'ja', twee getuigen, een
trouwboekje en ieder een gouden
ring, natuurlijk. En een zoen, vol
op de mond, als definitieve beze
geling.
Maar een bezegeling van wat? Het
homohuwelijk heeft nog steeds
geen officiële status. „Het is puur
de gevoelswaarde. Hardop zeggen
van wat jullie al jarenlang weten:
wij gaan een duurzame relatie
aan," sprak de ambtenaar.
Want, zo staat in het Vlaardingse
samenlevingsregister, de 'samen
levingsbevestiging voegt geen
rechten en plichten toe aan het
contract waarin juridische aspec
ten van een samenleving zijn ge
regeld'. In strikt juridische zin
heeft het homohuwelijk dus geen
betekenis.
„Waarom wij het toch doen?
Omdat we het zelf willen,"' zegt
Frans. „We willen de mensen la
ten zien dat we onze relatie heel
serieus nemen. En daarnaast wil
len we het taboe dat erover heerst
een beetje wegnemen."
Postzegels
Hoewel Frans en André met in
Vlaardingen wonen maar Hoog
vliet - op het moment dat zy be-
Het huwelijk tussen Frans en André werd met een kus bezegeld.
Foto Roel Dijkstra
sloten te trouwen bestond in Rot
terdam die mogelijkheid nog niet
- waren het twee Vlaardingers
die in Nederland de discussie
over het homohuwelijk in gang
hebben gezet, Frans Stello en Ge
rard Kuipers schreven alle 670 ge
meenten in Nederland aan met
het verzoek of zij, twee mannen,
daar konden trouwen, „Het heeft
hen waarschijnlijk meer aan post
zegels gekost dan jullie kwijt zijn
aan deze plechtigheid," aldus de
ambtenaar van de burgerlijke
stand gistermiddag. „Maar,"
voegde hij er aan toe, „zonder hun
inzet was de samenlevingsbeves
tiging er misschien wel niet geko
men in Nederland."
Zes jaar geleden waren de Vlaar
dingers het eerste homopaar dat
ten overstaan van de ambtenaar
van de burgerlijke stand elkaar
het ja-woord konden geven. Maar
daarvoor moesten zij wel afreizen
naar het gemeentehuis van het
nietige Hoornaar in de Ablasser-
waard. Gehuld in een pak met ro
ze driehoek traden zij onder grote
publiciteit na drie jaar rechtza
ken voeren daar in het huwe'^K.
God
Maar twee jaar geleden, op 7 juni
1995, maakte de Vlaardingse ge
meenteraad het homohuwelijk
ook mogelijk. Alleen de SGP
RPF/GPV-fractie ('de Bijbel laat
ons zien dat God het huwelijk tus
sen man en vrouw heeft inge
steld') en twee CDA'ers stemden
tegen. In die twee jaar zijn alle for
mulieren bij de burgerlijke stand
van de gemeente nog niet aange
past Zo moest André zijn naam
bij het aantekenen invullen onder
'de bruid' en 'de dochter van'. De
twee vonden dat geen probleem.
„Ook op de trouwkaarten die we
krijgen toegestuurd staan altijd
een mannetje en een vrouwtje.
Andere zijn er gewoon niet."
Hobbelt Vlaardingen een beetje
achter de voorhoede van progres
sieve Nederlandse gemeenten
aan, Nederland was wat dit eman-
cipatiepunt betreft ook niet een
van de snelsten. Op 1 oktober
1989 werden in Kopenhagen de
eerste elf homohuwelijken geslo
ten. Een week later volgden nog
eens vierhonderd paren in Dene
marken dat voorbeeld.
Iets meer dan een kwartier nadat
Frans en André de trouwzaal van
het Vlaardingse stadhuis in schre
den, stonden ze in de aangrenzen
de burgerzaal handen te schud
den van familie en vrienden,
Frans van Croonenborg en André
Keijzers staan in de Vlaardingse
archieven geregistreerd als offici
eel paar. Voor alle duidelijkheid:
beide echtelieden houden de ei
gen achternaam.
Schiedam Een pauselijke on
derscheiding heeft Jan Vermaas
(86) bij zijn vijftigjarig jubileum al
ontvangen. Tien jaar later zal de
koorzanger tevreden moeten zijn
met een receptie en een bloeme
tje. Een hogere erkenning dan
eertijds van de paus heeft het
kerkbestuur van De Singel in
Schiedam namelijk niet te verge
ven.
Vermaas die morgen samen mei
drie andere jubilerende koorzan
gers van de Singelkerk m de bloe
metjes wordt gezet, maakt sinds
1937 deel uit van het R. K. Man
nenkoor 'In Honorem Dei'. De
laatste tijd zong hij niet meer
mee, maar bezocht hij wel trouw
de repetities op dinsdagavond.
„Op een gegeven moment ont
brak me de zin. Maar ik ging nog
wel naar de repetities. Voor de
sfeer. Na afloop een uurtje bijpra
ten met de jongens. Die zijn
leuk," vertelt de tweede tenor een
beetje moeizaam.
De van oorsprong uit Rotterdam
afkomstige Vermaas ligt sinds vo
rige week in het Sehieland Zie
kenhuis. Achterover gelegen op
twee kussens in zijn ziekenhuis
bed. wacht hij op de dokter die de
uitslag van een onderzoek komt
meedelen. Het nangt van die uit
slag af of de jubilaris de mis in de
Singelkerk en de receptie bij kan
wonen.
Vermaas wil hier liever niet op
vooruit lopen. .Afwachten maar."
is zijn nuchtere commentaar. Hij
heeft altijd graag gezongen en
was ook goed bij stem. „In de
hoogte en de laagte. Ja, met mijn
stem kon ik goed uit de voeten. Ik
zong vroeger ook veel solo's," al
dus de koorzanger.
Vermaas begon zijn zangcarrière
in 1929 bij een Rotterdams kerk
koor. Enkele jaren later werd hij
uit onvrede over de gang van za
ken lid van een ander koor.
Omdat het zangrepertoire hem
uiteindelijk niet beviel, besloot hij
een pdai jaar latei zich aan tc slui
ten bij het derde en tevens laatste
koor. Dat van de Basiliek van de
H. Liduina in Schiedam. In dit
mannenkoor voelde en voelt de
jubilaris zich ai zestig jaar prima
op zijn plek.
Zaterdag 24 mei
SCHIEDAM
Centrum, Haven, muzieken molen-
festival. Clubhuis Westerfcade.
Schtespoordag, lO.OOu. Nationaal
Coöperatie Museum. Opening
overzichtstentoonstelling, ll.OOu.
Verzorgingstehuis Frankeland.
Benefietconcert mannenkoor Orp
heus, 14.45u. Sint Janskerk. in
loopconcert Aard Bergwerf (kooror
gel) en Irene Kfeinjan (sopraan),
15-OQu. Filmhuis. 'Fatal reaction:
New York, 21.30U- Podiumcafé.
Popproperly,22.00u.
VLAARDINGEN
Rioolwaterzuivering De Groote
Lucht. Open dag, 10.00-16.00u.
MAASSLUIS
Boezemgemaal Zaayer. Open dag,
10.00-16.00u. Koningshof. Ellyen
Rikkert, 15.Q0u. Groote Kerk. Jaap
Kroonenburg op Garrelsorgel,
20.15u,
ROTTERDAM
Texrnex. The Opposite café, 20u.
Zaal de Unie. Urban Music, 20u.
R'damseSchouwburggr.z-TheRa-
ke's Progress, 20.15u. kl.z. De
Naakte Stad, 20.30u. Baroeg- Teu
tonic Existence Presents, 21u.
L'Esprlt. Headless Roosters,22u.
C5 Jazz. The Fabulous Band, 22u.
Eetcafé Dada. Yakamoz, 22u. The
Little Cave. Theessance, 22u. Ro
to wn. Peter Pan, 22u. Theatercafé
Floor. Son Canbe, 23u.Luxor. Bert
Visscher, 20,15u. Hal 4. Het uur
waarop wij mets van elkaar wisten,
20.30u. 'tKapelletje.Overnachten,
20.30u. Theater Zuldplein, kl.z.
Sam Sam, 20.30u. Jeugdtheater
Hofplein. Repelsteeltje, 19u, try-
out. Oude Haven. Dommelsch
Boogie en Blues Festival. SKVRfoto
en vïdeoschool. Zevende videofes-
tival Zuid-Holland. Nlghttown.
Kunstbende, 14u.
Zondag 25 mei
SCHIEDAM
Podium Plantage. Rijnmondband,
14.00u. Stedelijk Museum. Rond
leiding op zondag, 14.00u.
VLAARDINGEN
SportparkVijfsluizen.ConcertRijn
mondband ertJeugd Rijnmondband,
14.00u.
HOEK VAN HOLLAND
De Hoekstee. Paranormale mani
festatie, 10.00-17.00u. 1
Bioscopen
ROTTERDAM -
Calypso 1: .'Michael' (al) dag.
13.15-16-18.45-21.30. Calypso
2: 'Romeo Juliet' (16) dag.18.45-
21,30. do.vr.di.ook 13.15-16. Ca
lypso 3: 'Shwie' (af) dag, 13.15-
18.45. 'Basquiat* (al) dag.16-
21,30. Cinerama 1: The Devil's
Own' (16) dag. 13.16-16-18.45-
21.30. Cinerama 2: 'Dame's Peak1
(12) dag. 13.15-16-18.45-21.30.
Cinerama 3: 'Karakter' (12) dag,
13.15-16-18.45-21.30,Cinerama
4: 'Jerry Maguire' (al) dag,13.15-16-
18.45-21.30. Cinerama 5: 'Metro'
(16) dag. 18.45-21.30. do.vr.di.ook
13.15-16, Imax Theater; 'Ringoffi-
re' (al) dag. 14-16. 'Special Effects'
(al) dag. 15-20.45. ma.ook 13. 'Star
Warsspecia!edition'(a!)dag, 18.30.
'Return of the Jedi' (ai) dag. 21.45.
'Microcosmos' (al) dag. 17. za,zo-
ma.ook 11.30. Venster 1: 'Kolya'-
(al) dag. 19.30. Terra' (16) dag.
(beh.ma.) 22. 'Sneak Preview"
ma.22. Venster 3: 'Difting Clouds'
(16) da.20. 'When we were kings'
(16) dag.22. Venster 4; 'Diffferent
forGirls' (16) do.vr.za.zo.20. 'Hollow
Reed' (16) ma.di.wo. 20. The Van'
(16) dag. 22. Venster 2; 'Mephisto'
{16} ma 19.30, 'Gabbeh' (16) dag.
(beh. ma.) 19.30. 'De toekomst is
over een uur' (16)dag,21,30maook
22. Lumière 1; 'bar üar' (al)
dag.13.15-16-18.45-21.30. Lu
mière 2: 'Return of the Jedi'(al) dag.
13.15-16-18.45-21.30. Lumière
3: The Empire strikes back' (12)
dag.18.45-21.30 do.vr.di.ook
13.15-16. 'Star Wars special edi
tion'(al)za.zo.ma.wo.l3.15-16. Lu
mière 4: 'All Stam' (al) dag. 18.45-
21.30do.vr.di.ookl3.15-16.Rexa«
ne:Het heetste hoertje blijft op tem
peratuur' (16) do. Vm zo. doori-
.voorst. 'Getting Lucky' (16) ma.t/m
wo. doorl. voorst Pathé: 'Dante's
Peak' (12) dag. 11.45-14.10-
16.45-19,15-21.45. 'One fine day'
(al) dag. 16.40-19,10-21,35.do.vr-
.di.ook 11.40-14.10. 'DonmeBras-
co' (16) dag.11.55-14.40-18-
21.10. 'Alt Stars' (al) 1 11.10-
13.55-16.30-19-21 E 1 En
glish Patiënt' (12) 0-
17.35-20.50. 'La Ka\)
dag.ll.30«13.45-ls ±r.b5-
20-22.05. 'Shadow Conspiracy'
(16) dag.ll.20-16.20-lS.50-
21.20 (d>.vervalt 211.20) do.vr.dr-
.ook 13.45.
Nachtvoorstellingen: Lumière 1;
'üar üar' (16) vr.za.00.15. Lumière
2: The relic' (16) vr.za. 00.15. Lu
mière 3: The Song kiss goodnight'
(16) vr.2a. 00.15, Lumière 4: The
Devil's Own' (16' vr.za. 00.15.
Kindermatinees: Calypso 2: "101
echte Dalmaners' za.zo.ma-
.wo.13,15-16. Cinerama 5: 'Space
Jam' za.zc.ma.wo. 13.15-16. Lu
mière 4: '101 echte Dalmatiers' za-
.zo.ma.wo.13.15-16. Pathé: 'De
klokkenluider van de Notre Dame'
(al) za.zo.ma.wo.ll.40-14.10.
'Mijn Franse tante Gazeuse' (al)
za.zo.ma.wo. 13.45.
•Q
