afefwtg fb* Niet alle helden krijgen eigen straatnaam Missie van Vlaardingers in Betlehem geslaagd A. van HEELSTRAAT m Woonwijk Elysium en de 'voorbarige ijver voor het huis van Orange' vierdaagse rolstoelers f? Rotterdams Dagblad Zaterdag 16 augustus 1997 Boudestein, Van der Koiff, Krijgsman, Schoonbrood en Stoorvogel. Het zijn namen die de gemiddelde Maassluizer waarschijnlijk niets zegt. De Historische Vereniging Maassluis heeft ze uit de vergetelheid ge vist en de gemeente er toe bewogen ze een straat 'te geven'. Vijf straten op het voormalige Elementumter- rein worden vernoemd naar deze historische Maassiuizers. De mannen moesten hun vernet en opportunis tisch gedrag in 1813 bekopen met de dood danwel een celstraf. Maar de twee bekendste personen die zich in Maassluis vernetten tegen de Franse onderdrukking worden niet vernoemd. Adrianus van Heel, omdat er al een straat - aan 't Hooft - naar hem vernoemd is en zoon Matthijs van Heel omdat twee Van Heel-straten in Maassluis verwarrend zou zijn. De toekomstige bewoners van de 'verzetsheldenwijk' wacht hopelijk een beter lot dan de dood en het ge vang, want hun wijk krijgt immers de naam Elysium: 'valleien op de westrand der aarde bij de Oceaan, waar eeuwige lente heerst, het verblijf der gelukzaligen, de hemel, het paradijs, verrukkelijk verblijf,' schrijft woordenboek Van Dale onder meer. Door Jos van Nierop Maassluis 22 april 1813. De dag waarop een groepje Maas siuizers dacht dat de Franse overheersing ten einde was. Ze feestten, juichten, hesen de 'oranje-blanje-bleu' vlag en hieven vaderlands gezang aan. Aan jaren van onderdrukking leek een einde te zijn gekomen. Nederland werd al zo'n twintig jaar overheerst door de Fransen. Aanvankelijk verliep dit van bei de kanten niet al te kwaadschiks. Totdat Napoleon in 1810 zijn broer Lodewijk Napoleon -deze was een aantal jaar aangesteld als koning van Holland - afzette. Lo dewijk hanteerde naar de mening van de keizer het zogenoemde Continentaal Stelsel niet streng genoeg. Het stelsel hield in dat de hele Europese kust moest worden afgesloten voor Engelse goede ren. Frankrijk was immers in oor log met de Engelsen. Van 1810 tot en met 1813 werd Ne derland ingelijfd door de Fransen wat onder meer betekende dat de dienstplicht aan het leger van Na poleon werd ingevoerd. Het was een economisch slechte tijd waar in werd terugverlangd naar een onafhankelijk Nederland. Uitdeelingen Ook in het toen zo'n 4400 inwo ners tellende Maassluis gaat het niet goed. Zo richt burgemeester Adr. de Jongh zich in november 1811 schriftelijk tot de burgers mei de mededeling en^hei^yeriv zoek om 'aan de zoo zeer üie'pver-" armde ingezetenen uitdeelin gen van gezonde en voedzaame spijzen te doen'. Gedurende de winter wordt er op dinsdag, don derdag en zaterdag uitgedeeld. Om twaalf uur. De kerken worden hiervoor ingeschakeld, terwijl de rijke burgers wordt gevraagd 'om in deze spijsuitdeeling naar hun vermogen deel te nemen'. Niet al leen honger, ook ziekte treft het vissersstadje. Als gevolg van een epidemie streft een groot aantal mensen. Vooral in de Nieuwstraat is het leed groot, reden waarom het in de volksmond 'Kalestraat' gaat heten. Belangrijkste oorzaak van de kommer en kwel is dat de grootste bron van inkomsten, de visserij, aan banden is gelegd. Vanwege de oorlog met Engeland mogen de vissersboten nauwelijks uitvaren. Ook zijn veel vissers 'uitgeloot' om als Franse marinematroos te gen die Engelsen te vechten. Zo ook Pieter Prins, de schoonzoon van een man die dit, ende vele an dere gevolgen van de Franse on derdrukking niet op zich laat zit ten. De man, zijn naam is Adrianus van Heel, werkt tot 1795 voor een Haagse schout. Met pijn in het hart ziet hij in dat jaar hoe de Oranjefamilie in Seheveningen het land verlaat en de Fransen de macht overnemen. Van Heel wordt verplicht de oranje strik van zijn hoed te halen, maar maakt de inmiddels Franse poli tie duidelijk 'dat de kleur oranje niet uit zijn hart is te bannen'. Het kost hem zijn baan. Met vrouw en kinderen verhuist hij eerst naar Overschie en later naar Maas sluis. Hij pakt zijn oude beroep van timmerman weer op, en gaat aan de slag bij de scheepstimmer werf van de heer Steur. Veel -dienstplichtige- familie leden van Adrianus van Heel overleven de (Franse) oorlog te gen de Engelsen niet. Met de heersende armoede, en gevoed door zyn sterk Oranjegevoel, is in 1813 een gerucht voor hem reden genoeg om actie te ondernemen. Napoleon krijgt in Rusland en Duitsland met zijn leger grote verliezen te verduren. En in Maassluis gaat daarna het ge rucht dat de Engelsen via Seheve ningen -waar de oranje vlag al zou wapperen- Nederland zijn binnen getrokken. Uitzinnig van vreugde brengt Van Heel zijn col lega's op de hoogte van dit goede nieuws. Op de werkplaats van Steur wordt gejuicht en gezongen en een groepje begeeft zich naar de in Maassluis gestationeerde douanepost. De wapens uit de, de ze dag onbemande, post zijn een prooi voor de werklui. Met zijn 16- jarige zoon Matthijs gaat Adri anus van Heel naar het Schansei land. Ze beklimmen de toren van de Grote Kerk waar ze de Holland se vlag uitsteken. -Maar het 'oranj e-bianje-bleu' 'word( n°£ dezelfde dag van de -"kerktoren gehaald! 'Hér'gerucht over de binnengetrokken Engel sen blijkt namelijk niet waar te zijn. Franse militairen onder aan voering van generaal Loreet, in middels ingelicht over het oproer, komen 's avonds aan in Maas sluis. Lorcet is des duivels en dreigt de stad Maassluis te ver branden. Maar Cornelia Lucia Hansen, de vrouw van burge meester Adr, de Jongh, weet hem hiervan te weerhouden. Wel worden de aanvoerders van het oproer naar Rotterdam ge voerd waar ze gevangen worden gezet. Drie man worden op 8 juli ter dood veroordeeld: Arie Krijgs man, Hendrik Schoonbrood en Adrianus van Heel Laatstge noemde vanwege het uitsteken van de Nederlandse vlag, Zoon Matthijs, ook naar Rotter dam gevoerd, vraagt de rechter of hij in plaats van zijn vader mag sterven.Want, zo motiveert hij, die is onmisbaar voor het gezin. Er wordt niet ingegaan op het ver zoek. Waar Krijgsman en Van Heel se nior op 10 juli ergens tussen Delfshaven en Rotterdam worden doodgeschoten, weet Schoon brood te vluchten. Hij keert uit eindelijk veilig terug in Maas sluis, Twee jaar gevangenisstraf krijgt Comelis van der Kolff, terwijl Van Heel junior, Jan Boudestein en Jan Stoorvogel worden veroor deeld tot meerdere jaren dwang arbeid. De drie worden afgevoerd naar de Franse gevangenis Bicê- tre by'Parijs/ 'Antje vairTeylin- gen, Benjamin Firet en Pieter Ro- Alleen naar Adrianus van Heel, die zich Inzette tegen de Franse on derdrukkers, is een straat vernoemd in Maassluis. Zijn zoon Matthijs moet het zonderdeze erkenning doen, omdat dat teveel verwarring zou schep pen. Foto Rooi Dijkstra denburg, drie andere meegevoer de Maassiuizers, worden vrijge sproken. Een Maassluise inwoonster die niet is meegenomen, maar in de Franse tijd wel een keer de Hol landse vlag heeft laten wapperen, is Gerritje van Dijk. De 'Prince- vlag' had ze aan de gevel van het raadhuis aan de Hoogstraat ge plaatst, Om niet te worden opge pakt, hield ze zich een aantal da gen schuil op een plek waar haar zus haar voedsel en drinken bracht Orde en rust Voordat in december 1813 Neder land echt bevrijd is, doen er zich - zonder gevolg- nog andere 'schermutselingen' voor. Zo be- richt Faudet, een Franse, in Maas sluis gestationeerde, politieman op 12 november 1813 aan het ge meentebestuur dat er die dag een groep kinderen 'Orane' aan het roepen was. Dat moest, volgens Faudet, 'Oranje' betekenen. 'Het bewijst dat hunne vaders en moe ders hen den haat tegen de Fran sehen inprenten'. Hij verzoekt het gemeentebestuur om 'de hoofden der gezinnen' tot de orde te roe pen: 'om verkeerde gevolgen te vermijden'. Ook meldt hij dat hij de overheid gaat viagen vijftig man te sturen voor de openbare veiligheid. 'Ik hoop dat ze er spoe dig zijn'. Nog geen week later richt burge meester De Jongh zich per brief tot een afgezant van de Fransen, waarin hij zich vertwijfeld af vraagt wat hij moet doen. 'Zoals ik gisteren wel gedacht heb, is men sinds vanmorgen begonnen oran- je te dragen, de douanen zijn ver- trokken evenals de brigadier van de gendarmerie. Het volk ver heugt zich. Tot heden zijn er geen wanoordelijkheden voorgeval len'. Ook meldt hij dat op de kerk toren van Maasland al de Holland se vlag wappert. J. H. van Zuylen van Nijevelt be antwoordt het schrijven met het dringende advies de orde en rust te bewaren, want 'er is geen nieu we wettige regering gevestigd', Toch is twee dagen later ook van af de Grote Kerk bet rood-wit- blauw te zien, de vlag die defini tief zal wapperen op 11 december. Op die datum wordt de Oranje- souvereiniteit feestelijk gevierd in hotel de Moriaan. 'Het vader land is vrij!', meldt een publicatie. "Maassluis is aanvankelijk gered. 'De schoonste vooruitzichten zijn ons geopend, dat de zeevaart, koophandel en visscherij onder Gods zegen zullen bloeien en dat deïe zoo diep gezonken burgerij en onze welvaart het hoofd weer zullen opbeuren'. Matthijs van Heel, Jan Boude stein en Jan Stoorvogel maken de feestelijkheden niet mee. Zü zit ten nog steeds gevangen in Bicê- tre. Pas ebid 1814, na herhaalde lijk aandringen van het gemeen tebestuur, komen ze vrij. Voor Matthijs komt die vrijlating te laat. De jonge timmermanszoon sterft kort na zijn vrijlating, vol gens zeggen als gevolg van het verblijf in de ongezonde gevange nis. Bronnen;Geschiedem$ «an Maas sluis, S. Blom, 1948. 1614-1914. Maassluis in 300 jaar, C.P.L Dommisse. Visscherij Courant. Weekblad 'vim MaOSslïtfe; Maas land en Rozenburg, 14 november I869.Versldgpemeenteraadudn21 novemberl913. Met I'd allen kwamen ze gis- JMJ Zo'nvljragrolrtoelereen hunbegeleidórsKotHien da- meedoen aande avondvter- daag In Hoeki land. Spedéalvoorouderénen wMtemtÉi' «Maliai'ldii 1 'cfoaipKrcdursuftgaMrt en y* 1 <fle slecht ter béëh zijn rot stoef ent steld.Dè avondvierdaagse kaïtdaarrioor In Hoek van;."1 Holland door iedereen wor- don geiopen en gerold. Op de laatste avontf varida ;5" loopweeWrolweek wordt bij- - na traditioneel Het défilé af genomen In de Prins Hen- v drikstrasrt. De lopers, de rol- j stoelers en de scooters maakten gisteravond op dé slotdag eensaUiut bij het gebouw van de deelge- \n. meenteom daamade F avondvierdaagse van dit W Jaar af te stuften. Zaterdag 16 augustus MAASSLUIS Groots- of Nieuwe Kerk. Orgelcon cert Henk G. van Putten, 20.30u. HOEK VAN HOUAND Strand. Corona Extra Beach Volley ball Circuit, gehele dag. ROTTERDAM StLaurenskerk. beklimmen van de st.Laurens toren 12-14u.;Jan Hage, 15u. R'dams Centrum voor Theater. Over operazangers, armoe, nood zaak, 'n castraat, 20u. Club A16. Funky Clubmght, 22-05u. Wllhelmi- napler. Ro theater met 'Geel', ver trek boot 21.30u. Museumpark. Plembioscoop, 21.30. Zondag 17 augustus ROTTERDAM R'dams Centrum voor Theater. Over operazangers, armoe, nood zaak, 'n castraat, 20u. Binnenrotte. Zondagsmarkt, 12-17u. Museum park. Openluchttheater 1997,13- 14.30-16U. Maandag 18 augustus VLAARDINGEN Spelwagen trekt door Vlaardin- gen. 14.00-16.00 uur.Grote Kerk. Int. Orgelweek: Openingsconcert, 20u. ROTTERDAM De Molenwal. Jeugdvakantie pas poort, 09-16u. Blijdorp. Zoodetecti ve, ROTTERDAM Cinerama 1: 'Anaconda' (16) dag.13.15-16-18.45-21.30. Cine rama 2: 'Marvin's Room (a!) dag.13.15-16-18.45-21.30. Cine rama 3: 'Batman Robin' (12) dag. 12.45-15.30-18.15-21.15. Cinerama 4: 'Men In Black' (12) dag.19-21.45. Cinerama 5: 'Bean, The UltimateDisasterMovie'(a1) dag. 13.15-16-18.45-21.30. lmax Theater. 'Super Speedway' (al) dag.14-16-20.45. 'Ring of Fire' (al) dag.13-15. 'Men in Black' (12) dag.17-18.50. 'Batman «Sc Robin' (16) dag.21.50. 'Microcosmos' (al) za.zo. 11.30. Lantaren 1: dag.21.30 (16) do. 'Unforgjven'; vr.enwo. 'Dead Man Walking'; za en ma. 'Shine'; zo.en di.11 Postino VCfhsterl: 'LoneStafTlG) dag. 22. ■Venster 2: dag."*21.30 (16) do.'Antonia'/vfTëh'za^licWK) Delle Stelle'; zo.en di.'Les Nuits De La Plei- ne Lune'; ma.'Les film du paradis: Pulp Fiction'; wo.'BigNight'. Venster 3: dag. 21.30 (16) do.en wo.The Snapper'; vr.'Fire Fox'; za.'Gfri Six'; zo.'Surviving Picasso'; ma. 'Pret a Porter"; di.'CelluloidCloset'. Venster 4: 'Marion'(16)d«>&22. Lumlère 1: 'Face/Off (16) dag.13.15-16- 18.45-21.30. Lumlère 2: 'Men In Black' (12) dag. 13.15-16-18.45- 21.30. Lumière 3: 'Jim Carrey Liar üar' (al) dag. 13.15-16-18.15. The English Patiënti (12) dag.20.45. Lu mlère 4: 'Speed 2: Cruise Control' (12) dag.18.45-21.30. Rexane: 'HetGrote Verlangen' (18)do.t/mzo. doort.voorst. 'Erotische Capriolen van de Deurwaarde'(18) ma.Vm wo. doort.voorst. Pathé: 'Face/Off (16) dag.ll.35-14.3Ö-18.15-21.20 ma .ver/alt 18.15. 'Speed 2: Cruise Control' (12) dag. 11.40-14.35- 18.10-21. 'Con Air" (16) dag. 16.10- 18.45-21.30. 'Batman Robin' (12) dag.11.20-14.25-18.05- 21.10. 'MenlnBlack'(12)dag.(beh- .ma.) 11.30-14.05-16.40-19.05- 21.40 ma.lLlO-13.20-15.30- 21.40. 'Scream' (16) dag.16,40- 19.10-21.50. 'Bean, The Ultimate Disaster Movie' (al) dag.11.10- 13.20-15.30-17.40-19.50-22. 'Sneak Preview: Luchtmacht één in de bocht'(16) di.21.45. Nachtvoorstellingen: Lumlère 1: 'Face/Off (16)vr.za.00.15. Lumlère 2: The Crow II - City of Angels' (16) vr.za.00.15. Lumlère 3: 'Scream' (16) vr.za.00.15. Lumière 4: 'Ana conda'(16) vr.za.00.15. Kindermatinees: Cinerama 4: '101 Echte Dalmatiërs' (al) dag.l3.15-16.Lumlére4: 'Lady en de Vagebond' (al) dag.13.15-16. Pathé: 'Lady en de Vagebond' (al) dag. 11.50-14. 'Fly Away Home' (at) dag.11-13.20. Door Imad el Kaka Betlehem/Vlaardirgen Eindelijk was het dan zover. Na dagen de hitte en de politieke situatie te hebben getrotseerd, zat het werk voor de tien Vlaardingse jongeren afgelopen weekeinde erop. De jongeren hebben vier uur de tijd om hun koffer in te pakken en voor het laatst nog een wandeling te maken door het Palestijnse vluchtelingenkamp Dheishe in Betlehem. Het is heet op het plein van het Unesco-schooltje, waar de Vlaar- dingers samen met de Italianen hebben geslapen tijdens de uit wisseling. Charlotte Meijer veegt het zweet van haar voorhoofd. Haar tas heeft ze al gepakt en nu rest haar niets anders dan te wachten totdat de groep zal ver trekken, Ze vond het een leerza- me uitwisseling, maar is wel blij dat ze weer naar Nederland gaat. ,41 die regels hier in dit kamp. Daar werd ik wel een beetje gek van." Charlotte is namelijk verliefd ge worden op de Italiaanse deelne mer Marco en hij ook op haar. De conservatieve atmosfeer in het kamp gooide echter roet in het eten van het liefdesduo. Ze moch ten onder geen beding hun liefde uiten om de bevolking van het Dheishe-kamp niet te shockeren. „Ze zijn het hier niet gewend dat jongeren hun gevoelens open en bloot tonen. Maarja, dat wist ik van te voren al," lacht Charlotte. „Ik 2oek Marco gewoon volgend jaar in Italië op. Het is alleen wel jammer dat we, nu we zo dicht bij elkaar zijn, elkaar niet mogen aanraken." Jeffrey Jacons en Peter Zwaans zijn allerminst blij dat ze over een paar uur vertrekken. „We hebben ons werk hier dan wel afgemaakt, de speeltuin hebben we aange legd en het jongerencentrum is ook zo goed als gereed, maar het liefst blijf ik hier nog een week voor de gezelligheid," vertelt Jeff rey. Peter is het roerend met hem eens. „Het is echt tof hier. Ik heb het nog nooit zó erg naar mijn zin gehad," beweert Peter met tranen in zijn ogen bij de gedachte dat hij f de Palestijnen gedag moet zeg-„ gen. „Ze zijn hier echt aardig en gastvrij" Enkele Palestijnse deelnemers komen erbij staan. Ze vinden het ook treurig dat hun Hollandse vrienden weggaan. „Het zijn onze broers geworden," zegt Moham med Ramadan. „We zullen ze mis sen," verklaart Ramzi ALMaiwe. „Het was een unieke ervaring om met Hollandse jongeren samen te werken. Het doet goed om te we ten dat ze beseffen hoe we hier le ven. Misschien dat wij volgend jaar naar Nederland komen om te zien hoe zij daar wonen en leven." Begeleidster Ingrid Meyer van het Bureau Welzijnsprojecten kan het verdriet van de Hollanders om het afscheid begrijpen. „We heb ben tien dagen met de Italiaanse en Palestijnse jongeren opgetrok ken. Dat is niet niets. We hebben elkaar echt goed leren kennen en we zyn ook echt gehecht geraakt aan elkaar." Grapjes Het project is volgens Meijer dan ook geslaagd. „Het was de bedoe ling dat het een culturele uitwis seling zou zijn en dat is ook ge beurd," vindt Meijer. „Peter bij voorbeeld, die in Nederland nog grapjes zat te maken over het feit dat de mannen hier elkaar zoe nen, zoent nu gezellig mee." De Vlaardingers vinden dat ze na deze ervaring ook een beter in zicht hebben gekregen in de poli tieke situatie in Israël. „In het be gin begTeep ik niet waarom de Pa lestijnen telkens weer tegen de Is raëlische regering protesteer den," vertelt de jongste deel neemster Tamara Vogelij (16). „Nu weet ik in ieder geval dat ze demonstreren omdat ze geen wa ter hebben. Sinds dat we hier zijn, is het water al vier keer afgesloten geweest. En wel omdat ze in een joodse nederzetting een nieuw zwembad hebben geopend Dat is absurd." Natuurlijk bekijken de Vlaardin gers de zaken wel van beide kan ten. „De Israëlische bevolking. vindt natuurlijk dat alles wat ze doen rechtvaardig is," meent Ro de Heij. „Ze hebben zelf namelijk ook veel meegemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn blij dat ze nu een veilige thuishaven hebben. Ik denk dat beide partij en gewoon moeten inzien dat ie dereen op een eerlijke wijze in dit land moet kunnen samenleven." Dal de Vlaardingers door deze uit wisseling begrip hebben gekre gen voor de Palestijnse zaak is voor de Vlaardinger Omar El Kha- der, die zyn wortels in Palestina heeft liggen, nieuw. .^Meestal moest ik me als Palestijn altijd verdedigen. Uitleggen waarom de Palestijnen ook recht hebben op. hun stukje land te blijven wonen. Maar aan deze groep hoef ik nu niets meer uit te leggen. Heer lijk." De tijd voor afscheid is gekomen. Na een hartverwarmende speech van Tamara, waarin ze de Palestij nen bedankt voor hun gast vrijheid, gaan de Nederlanders in een rij staan. Het afscheid nemen kan begin nen. Rijkelijk vloeien de water landers. Beloftes om elkaar te schrijven en niet te vergeten, wor den gemaakt. Nog even een laat ste knuffel. Peter omhelst naar Arabisch gebruik een Palestijnse deelnemer. Dan stappen ze in de taxi's, die gereed staan. In de taxi vegen Jeffrey en Peter hun tranen weg. „Volgend jaar komen we ze ker terug," roepen de Vlaardin gers naar de Palestijnen die hun nawuiven.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1997 | | pagina 1