18
Bond: meer aandacht voor scholing
Deloitte Touch zet ook crimefighters in
Rijk kiest Getronics als koper van Roccade
Verwarring en 'hartzeer' door Europees rijstbesluit
Bouwbonden boos op
Visser Smit Hanab
KPN en Philips
uitTeleworld
Contract voor 30
stationswinkels
Akzo Nobel met
Turken in vezels
P. Porsius
topman HMG
Schilders willen
goed presteren
Vefdere uithouw
van Palthe
'Naarmate sociale zekerheid minder wordt, wordt vakkennis belangrijker'
SHB'ers bereiden acties voor
RISC neemt van Hydro Agro
trainingscentrum brandweer over
MKB wil milieuconvenanten
--
Rotterdams Dagblad
Dinsdag 7 oktober 1997
O»
RotterdamKPN Multimedia en
Philips trekken zich terug uit Te-
leworld, het teletekst-bedrijf dat
deze zomer in het middelpunt
stond van een affaire die bij Hol
land Media Groep de directeuren
Boermans en Roemer de kop
heeft gekost. De activiteiten van
Teleworld worden overgenomen
door het nieuw opgerichte Twis
ter Research International, waar
in Teleworld-directeur F. Vaessen
een belang van 60 procent heeft.
De rest is in handen van Freia
Group en Alpinvest Holding.
Capelle aan den Usset De CD-
winkelketen Free Record Shop
heeft een joint venture gesloten
met NS Stations. Momenteel baat
het muziekbedrijf zeventien win
keltjes op treinstations uit. Dat
moeten er ongeveer dertig wor
den. Door het aangaan van een sa
menwerkingsverband hoopt Free
Record Shop in aanmerking te ko
men voor de beste lokaües in de
stationshallen.
Arnhem Akzo Nobel brengt zyn
industriële vezels onder in een
combinatie met het Turkse Sa-
banci Holding. Sabanci neemt in
de joint venture een belang van 50
procent. Akzo Nobels industriële
vezels zijn goed voor ƒ1,6 miljard
omzet met 4500 werknemers. De
stap heeft geen negatieve gevol
gen voor de werkgelegenheid. In
Nederland werken bij dit bedrijfs
onderdeel 860 mensen.
Rijswijk President-directeur P.
Porsius van het Nederlands Om-
roepproduktie Bedrijf (NOB)
wordt per 1 januari de nieuwe top
man van de Holland Media Groep
(HMG, RTL4 en 5, Veronica). Hij
volgt H. Boermans op, die op 4 ju
ni van dit jaar zijn functie met on
middellijke ingang moest neer
leggen. Porsius ts sinds 1993 pre
sident-directeur van het NOB,
waar hü in 1988 in dienst trad als
financieel directeur.
Den Haag—De schilders gaan met
hun klanten 'prestatiecontracten'
afsluiten. Na een klus controleren
ze samen met hun opdrachtgever
of het werk volgens afspraak is
uitgevoerd. De aanpak is nieuw
voor de ambachtelijke sector. In
'De Standaard', een boek dat als
hulpmiddel dient voor het maken
van afspraken, staan 490 eisen
waaraan het werk moet voldoen.
De nieuwe werkwijze draagt vol
gens het bedrijfschap bij tot meer
professionaliteit.
Amsterdam Palthe Stomerijen
heeft drie bedrijven in Nederland
overgenomen en één in Antwer
pen. Daarnaast zijn er twintig sto-
merijbedrijven aan de Duitse Pal-
the-organisatïe toegevoegd, waar
mee het aantal in de Bondsrepu
bliek op 120 komt. In Nederland
gaat het om stomerijen met een
groot aantal aannamepunten in
Amsterdam (Azea), Goes (Kleane-
rette)en Lelystad (Quickynette),
Het bedrijf, dat in 1993 failliet
ging en werd voortgezet door de
investeringsmaatschappij Ma-
naus, heeft nu 112 filialen.
Rotterdam „Ik ga integriteit
verkopen," zegt de voormalige
fraude-officier in het arrondisse
ment Leeuwarden, mr. B. van der
Lugt, als hem gevraagd werd naar
zijn overstap naar de accountants-
en adviesgroep Deloitte
Touche. Nog maar een paar dagen
in dienst van de accountants mul
tinational wil Van der Lugt, naar
Amerikaans voorbeeld, gaan wer
ken aan een soort 'certificaat van
integriteit' voor bedrijven. Zoiets
als de technische ISO-normen.
'Forensic accounting', oftewel het
opsporen van mogelijk criminele
en frauduleuze handelingen bin
nen een bedrijf, is ai enkele jaren
een groeiende beroepsgroep. 'Cri-
mefighter' Van der Lugt gaat lei
ding geven aan dit specialisme
binnen de Nederlandse vestigin
gen van de accountantsgroep.
Maar hij is ook uit op een soort
omdraaiing van de bewijslast. Hij
wil niet alleen eventuele fraude
binnen bedrijven opsporen, in
kaart brengen of tenslotte de
rechtsgang begeleiden. „Bij grote
opdrachten wordt steeds vaker
een soort van bewijs van goed ge
drag gevraagd aan de concurre
rende aannemers."
Als voormalig officier van justitie
heeft hij meerdere gevallen mee
gemaakt waarbij de overheid een
oordeel vraagt over de integriteit
van een bepaald bedrijf. 'Crimi
nal auditing' heet dat in goed En
gels. De overheid wjl weten of een
deel van het geld niet recht
streeks verdwijnt in de 'onderwe
reld', aldus Van der Lugt. „En on
derschat niet het belang dat de
'onderwereld" heeft by contacten
met de 'bovenwereld'."
Volgens Van der Lugt is de omke
ring van de bewijslast een jaar of
tien geleden begonnen, toen de
stad New York een groot aantal
scholen wilde renoveren. „De eis
om een criminal auditing' te on
dergaan schrok sowieso een aan
tal bouwondernemingen af.
Sindsdien is de bouwwereld in die
stad behoorlijk gesaneerd."
Van der Lugt wil op termijn wer
ken aan een soort certificaat van
betrouwbaarheid. Met het stem
pel van een gerenommeerd ac
countantsbureau, dat de integri
teit van een onderneming regel
matig tegen het licht houdt, kun
nen bedrijven zich immers onder
scheiden van de concurrent. Dat
brengt de accountants overigens
dichtbij specialismen als marke
ting en public relations.
De voorzitter van het bestuur van
Deloitte Touche, mr. P. Hoo-
gendoorn RA. wil inderdaad niet
uitsluiten dat ook marketing een
onderdeel wordt van zijn 'waren
huis' voor dienstverlening met
daarbinnen diverse 'boetieks'.
Amsterdam Een baan voor
het leven bestaat niet meer.
Daarom verlegt de Industrie
bond FNV de prioriteit in het
CAO-beleid. Scholing is te
genwoordig volgens de bond
in wezen belangrijker dan
loon, fatsoenlijke werktijden
en sociale zekerheid. De spil
waar het arbeidsvoorwaar
denbeleid de komende jaren
gaat draaien, wordt gevormd
door investeringscontraeten
die regelen dat werknemers
zich kunnen kwalificeren
voor de toekomst.
Werknemers moeten in deze visie
een goede vakopleiding kunnen
volgen en zinvolle beroepserva
ring kunnen opdoen. Er moet een
stimulerend werkklimaat zijn,
een moderne arbeidsorganisatie
en mogelijkheden voor bijscho
ling, vindt de bond. Het doel isdat
meer mensen dan de huidige acht
procent zich kunnen laten scho
len en daarmee hun positie ver
sterken.
Het klassieke beleid waarin werk
nemers hun arbeidsprestatie
ruilen voor loon, behoorlijke
werktijden en sociale zekerheid
blijft wel belangrijk, maar moet
meer in samenhang met investe
ringscontraeten zijn. „Naarmate
de sociale zekerheid minder
wordt, wordt scholing belangrij
ker," meent de bond.
De bond presenteerde gisteren
een pakket CAQ-voorsteUen dat
handen en voeten moeten geven
aan het begrip investeringscon
tracten. De bond vindt dit belang
rijk omdat een vaste baan tegen
woordig schijnzekerheid biedt.
„De ideale baas is degene die je in
staal stelt om probleemloos te
kunnen vertrekken," aldus CAO-
coördinator C. de Wildt.
Een recht op scholing en ontwik
keling betekent volgens hem dat
werknemers ook de plicht hebben
in zichzelf te investeren. Als zij dit
nalaten, heeft dat consequenties.
,Als er goede investeringscon
tracten zijn, zullen er goedkopere
of helemaal geen sociale plannen
meer worden afgesloten."
Beleidsmedewerker C. Korevaar,
geestelijk vader van de investe
ringscontracten, erkent dat zicht
baarder wordt wat de capaciteiten
van werknemers zijn. Hij weef
nog niet of het vakbondsbeleid
succesvol genoeg is om zwakkere
werknemers binnenboord te hou
den „De nieuwe generatie zal zich
moeten bewijzen. Wij moeten de
drempels om scholing te volgen
zo laag maken."
Volgens de bond vraagt het om
een andere houding van iedereen.
Werknemers moeten hun eigen
verantwoordelijkheid nemen en
anders tegen scholing, flexibilteit
en mobiliteit aankijken. Werkge
vers moeten verder vooruit kijken
dan de waan van de dag en scho
ling beschouwen als een investe
ring in plaats van een kostenpost.
De overheid moet zorgen dat
scholing fiscaal aantrekkelijker
wordt. De sociale zekerheid moet
als vangnet gaat dienen om de
flexibiliteit en mobiliteit ook echt
mogelijk te maken.
De n Jouw© gen era tJ e werknemers modt zich volgens de Industriebond FNV wat betreft scholing be
wijzen. Arctiteffoto Rotterdams Dagblad
Den Haag Het rijk heeft geko
zen voor Getronics als koper van
Roccade (3500 werknemers), het
voormalige Rijks Rekencentrum.
Getronics groeit door deze zoveel
ste aankoop uit tot het vijfde auto-
matiseringsconcem van Europa
met een omzet van 3 miljard gul
den en 11.000 werknemers. Vol
gens Getronics-topman Risseeuw
is zijn concern zo sterk, dat hij nu
de beslissende stap kan maken
naar de wereldtop. „We hebben
nu genoeg kritische massa om
ook de concurrentie van de grote
Amerikaanse bedrijven beter te
weerstaan."
Het rijk heeft de voorkeur aan Ge-
tronies gegeven znwel vanwege
de (geheim gehouden) prijs, ais
vanwege de toekomstmogelijkhe
den die Risseeuw in zijn business
plan schetst. „Op de middellange
termijn kan de combinatie groei
en tot een grote Europese infor
matietechnologie- en telecommu-
nicatieonderneming met het
hoofdkantoor in Nederland," al
dus Risseeuw. „We staan nu in de
topvijf van Europa en hebben ge
noeg kritische massa om door te
groeien." Volgens Risseeuw is er
geen sprake van om Roccade, net
als het twee jaar geleden overge
nomen Raet, te saneren ten koste
van honderden arbeidsplaatsen.
„De combinatie is zeer goed voor
de werkgelegenheid en voor de
carrièrekansen van de medewer
kers"
Risseeuw spreekt nadrukkelijk
van een 'fusie'. Vriendelijke woor
den zijn van groot belang om de
Roccade-werknemers te vriend te
houden. Risseeuw staat weliswaar
bekend als een uitstekend en de
gelijk zakenman, hij heeft ook de
reputatie bijzonder zuinig te zijn,
ook voor zyn personeel. Roccade
is vanwege zijn ambtelijke histo
rie het enige bedrijf in de automa
tisering waarvan de werknemers
onder een CAO vallen. Risseeuw
heeft vorig jaar, waarschijnlijk
preluderend op het inlijven van
de voormalige ambtenaren, de
eerste 'raamovereenkomst' in de
sector gesloten metde bonden, ais
aanloop naar een CAO.
Getronics wordt strak en indivi
dueel geleid door Risseeuw. Dat
maakt hem niet bijzonder geliefd
bij zijn ondernemingsraden. Ook
onder werknemers van Roccade
bestaat vrees voor de sterk eentra-
Ie manier van leiding geven.
Grote partner
Vorige maand nog nam Getronics
het Noorse Arc, met een omzet
van enkele honderden miljoenen,
over. Dat was maar een tussen
doortje waarvan „de opportuniteit
zich voordeed", aldus Risseeuw.
De grote internationale partner
waarnaar Risseeuw op zoek wil
om door te stoten naar de wereld
top, komt volgens de bestuurs
voorzitter nu in zicht. „DAar kun
nen we in alle rust naar toe wer
ken."
De toetreding van Roccade, na af
ronding van de onderhandelin
gen eind dit jaar, „zal over het lo
pende j aar hooguit een licht druk
kend effect hebben op de winst
groei," aldus Risseeuw, en vol
gend jaar „een stevige bijdrage le
veren aan de winstgroei."
Getronics, het vroegere Geveke
Electronics, is door Risseeuw ge
kocht uit de boedel van het voor
malige SHV-coneem en in 1985
naar de beurs gebracht. Sinds
dien zijn omzet en winst twaalf
jaar achtereen gegroeid met 23
procent per jaar. Via talrijke over
names is Getronics gegroeid tot
de nummer twee van Nederland,
vlak achter Philips-dochter Ori
gin. Getronics-dochters produce
ren elke maand 2,3 miljoen sala
risstroken. Door Roccade zal dat
aantal nog sterk toenemen.
Roccade beschikt over de krachti
ge rekencentra die Getronics no
dig heeft bij zijn internationale
expansie. Recentelijk zijn onder
meer de Amsterdamse (GCEI) en
Rotterdamse (GRC) aangekocht.
Daarnaast telt het concern met
een omzet van 700 miljoen gulden
en 3500 werknemers dochterbe
drijven als Pink Elephant, Bow
House, Data Process, RCC, L+T
Informatica en Consist.
Aanvankelijk waren ook EDS,
Origin, Debis en IBM in de race
voor Roccade, maar uiteindelijk
heeft alleen IBM een concurre
rend bod uitgebracht.
Vrienden
Door de keuze van de Staat der
Nederlanden, die alle aandelen
houdt van Roccade NV, voor Ge
tronics, krijgt ook de topman van
Roccade, H. Bosma zijn zin. Bos-
ma kan het uitstekend vinden
met Risseeuw, vertelde hij zelf, en
hij vindt dat een 'niet onbelang
rijk' gegeven voor de overname.
Risseeuw laat desgevraagd weten
dat Bosma zeker een plaats in de
nieuw te vormen eoneemleiding
zal krijgen. „Dat mogen we ho
pen."
Begin vorig jaar meenden de bei
de vrienden de overname al te
hebben beklonken. Bosma maak
te toen bekend dat Getronics voor
de directie van Roccade 'de eerste
en enige kandidaat' voor overna
me was. De Tweede Kamer gooide
roet in het eten door onverwacht
een openbare veiling van het door
Bosma gestroomlijnde en winst
gevend gemaakte concern te ei
sen.
Risseeuw, die al jaren werkte en
masseerde aan de inlijving van
het staatsbedrijf, klapte bijna uit
elkaar van woede en dreigde in fe
bruari van dit jaar zijn omvangrij
ke orders aan Roccade stop te zet
ten, wanneer het bedrijf in han
den zou komen van een buiten
landse concurrent.
Getronics en Roccade opereren al
jarenlang nauw verweven. Voor
uitlopend op een samensmelting
namen de bedrijven aanvankelijk
gezamenlijk Raet over. Maar
doordat de verkoop van Roccade
langer duurde dan gehoopt, zagen
Risseeuw en Bosma zich in sep
tember '95 gedwongen het 50-pro-
centsaandeel van Roccade over te
hevelen naar Getronics. De be
drijven werken ook samen, met
KPN, in de onderneming Trionet,
die het landelijke communicatie
netwerk van de overheid ON2ÖOO
bouwt.
Door de innige samenwerking en
de voorbereiding kan de nieuwe
combinatie nog dit jaar een vlie
gende start maken. Risseeuw gaat
er prat op overnames gewoonlijk
uit eigen middelen, zonder in
menging van banken, te betalen.
Hoe hij het deze keer doet, weet
de topman nog niet. Maar zijn
kaspositie van 460 miljoen gulden
biedt een riant uitgangspunt, laat
hij weten. Ook de uitgifte van
nieuwe aandelen zijn volgens
hem een optie.
Rotterdam De Bouw- en Hout
bonden van FNV en CNV en de
kleinere vakorganisaties HZC en
FIV/FBV vinden dat Visser
Smit Hanab de bouw-CAO ont
duikt. Het in Papendrecht geves
tigde dochterbedrijf van het Rot
terdamse aannemingsconcem
Volker Wessel Stevin is van plan
ruim driehonderd bouwvakwerk
nemers onder te brengen onder
de metaal-CAO. De bonden hebo
den geëist dat dit besluit wordt in
getrokken. Er is een ultimatum
gesteld, dat inmiddels al is ver
streken. Komende donderdag is
er in Dordrecht een bijeenkomst
voor de betrokken leden.
Visser Smit Hanab houdt zich
onder meer bezig met het leggen
van kabels en leidingen. Dat is
een voornamelijk ondergronds
karwei, dat onder de bouw-CAO
valt Omdat er ook laswerk aan te
pas komt, verdenken de bonden
de Volker-dochter ervan een goe
de reden te hebben gevonden om
ineens de metaal-CAO toe te pas
sen. Deze overeenkomst brengt
minder loonschalen met zich
mee. Ook kan het akkoord de con
currentiepositie van de sector ver
beteren. De bonden zijn van me
ning dat arbeidsvoorwaarden
nooit onderwerp van concurrentie
mogen zijn. Volgens CNV-be-
stuurder M. Post kan het bij do
andere CAO voor een gemiddelde
Visser-werknemer jaarlijks twee
duizend gulden netto schelen.
Als een groot concern als Volker
dit gaat toestaan, dan krijgen de
kleinere bedrijven een vrijbrief
ook de CAO niet toe te passen. En
dat zou een ramp zijn."
Tijdens drie eerdere vergaderin
gen in juni dit jaar waar circa 350
werknemers van Visser Smit
Hanab op af waren gekomen, lie
pen de emoties zo hoog op dat het
de bonden grote moeite kostte te
voorkomen dat er een wilde sta
king zou uitbreken. Post sluit niet
uit dat er na donderdag alsnog
wilde acties komen.
.Rotterdam Als morgenavond de
ongeveer 300 werknemers van de
Amsterdamse havenpool SHB
collectief worden ontslagen, en
als de Vervoersbond FNV dat niet
tegenhoudt en niet alsnog een le
denvergadering uitschrijft, dan
komen er onbeperkte acties in
zowel de Rotterdamse als de Am
sterdamse haven.
Dat voorspelt de voorzitter van de
Ondernemingsraad van de Rot
terdamse SHB, J. Toussaint.
Hy wilde gisteren geen ultima
tum noemen omdat de bond vol
gens hem al lang weet hoe de
werknemers erover denken. „De
draaiboeken liggen al klaar," al
dus Toussaint.
De Amsterdamse pool, net als de
Rotterdamse enige jaren geleden
met geld van de overheid en ha
venbedrijven geprivatiseerd, is
failliet. Sinds vorige week is
koortsachtig overlegd over een
oplossing voor het bedrijf, en on
der leiding van de curator is in
middels met ook de vakorganisa
ties een reddingsplan overeenge
komen. Maar dat behelst onder
andere het collectieve ontslag van
alle Amsterdamse SHB'ers, waar
na de helft weer in dienst geno
men wordt. De anderen verdwij
nen in een nieuwe pool, betaald
vanuit de WW, waaruit pieken
moeten worden opgevangen.
De Rotterdamse SHB verkeert
ook in moeilijkheden. Bonden en
directie denken er met een korte
re werkweek voor iedereen uit te
komen. De ondernemingsraad
van de SHB verzet zich daar te
gen. Volgens de raad moet de Ver
voersbond zich sterker maken
voor een goede verdeling van het
werk in de haven.
Rotterdam RISC Fire Safety
Training, het opleidingsinstituut
voor brandbestrijding op de
Maasvlakte, neemt de exploitatie
over van het brandweertrainings
centrum van Hydro Agri Rotter
dam. Het akkoord, dat met terug
werkende kracht ingaat per 1 sep
tember dit jaar, houdt in dat RISC
gebruik maakt van het complex.
Ook draagt het zorg voor de perso
nele invulling van het terrein.
Hydro Agro, producent van onder
meer kunstmest, behoudt de ver
antwoordelijkheid over het mi
lieu. De elf medewerkers van het
instituut zijn in dienst getreden
bij RISC. Het nieuwe trainings
centrum opereert onder de naam
RISC Vlaardingen.
RISC beschikt behalve over een
vestiging op de Maasvlakte en nu
Vlaardingen ook over een trai
ningscentrum in Den Haag. Het
oefencomplex op de noord-west
hoekvan de Maasvlakte moet bin
nenkort plaats maken voor de
bouw van een nieuwe fabriek van
Arco Chemie. RISC verhuist nu
naar een terrein verder op de
Maasvlakte, bij de Suurhoffbrug
langs deEuropaweg.
Delft MKB-Nederland wil dat
de overheid minimaal 100 miljoen
gulden uittrekt voor meeijarenaf-
spraken tussen het MKB en de
overheid over de milieubelasting
van het bedrijfsleven. Volgens de
werkgeversvereniging voor het
midden- en kleinbedrijf is zo'n
vorm van milieuzorg effectiever
dan het huidige, geformaliseerde,
milieuzorgsysteem.
MKB-Nederland vindt dat het
MKB vooral gebaat is by vrijwilli
ge, praktisch toepasbare, maatre
gelen om de milieubelasting te
rug te dringen, In de praktijk
wordt bij milieuzorgsystemen di
rect gedacht aan een manag-
mentinstrument. „Voor onderne
mingen sluit dat niet aan bij de
huidige manier van werken," al
dus MKB-Nederland.
Volgens de organisatie moet by
de voorgestelde meerjarenover-
eenkomsten de geldende wet- en
regelgeving als uitgangspunt
worden genomen. Brancheorga
nisaties zullen deze vertalen naar
concrete, realiseerbare techni
sche en organisatorische maatre
gelen waar individuele onderne
mingen redelijkerwijs aan kun
nen voldoen, In overleg met de
overheid kunnen deze afspraken
vervolgens worden vastgelegd jn
meerjarenafspraken. „Milieu en
economie kunnen hand in hand
gaan wanneer de overheid niet
meer de nadruk legt op regels
De minimaal 100 miljoen gulden
zyn volgens MKB-Nederland no
dig om branche-organisaties in
staat te stellen voorbeeld- en voor
lichtingsprojecten op het gebied
van milieuzorg te ontwikkelen.
Het geld kan volgens de organisa
tie gevonden worden uit de 750
miljoen gulden die het kabinet
voor de reductie van de C02 ter
beschikking heeft gesteld.
1, Groningen (-)
177771172.533
1 1168.856
2. Biesland
I 1234.729
3. Drenthe
4ZZZZZ2 247-968
j I 248.915
4. Overijssel (-)
17777771 259.938
1 3 246.173
5. ëefcSeriaml (-)
'aLLLLLLLi 307.508
■I 1286.098
6, Utrecht
VnZim 322.155
■f~ i 331.537
7. Noord-Holland
'.7777777 274.561
Z I 277.232
S.ZuWRottand (-)
7777771 257.129
253.771
9. Zeeland
P7777 205.049
'I1 219.100
10. Noordflrabant
.777/7/7"] 301-780
4 t 290.299
11. Limburg
'\i i i i Lu '2G0.32'
1 I 257.814
12. Flevoland
7777771 244.046 1
7 1235.993
Prijsontwikkeling koopwoningen
Door een Iets ruimer
aanbod iljn de
gemiddelde prijzen
van koopwoningen In m
verschillende
provincies gedaald.
(777) =juli 1997
1 - augustus
prijzen
prijzen gestegen
H otterdam» Dsgbladanp/brofi. NVM
Door Paul Koopman
Luxemburg Een besluit over
160.000 ton rijst en 36.000 ton sui
ker heeft de Europese Unie en
"vooral Nederland gisteren in gro
te verwarring achtergelaten. Ru
zie binnen het koninkrijk, een
volgens minister Van Mierlo 'bi
zar' arrest van een Haagse rechter
en een onzekere vrede in de Unie
was de balans na een dagje poke
ren over de exportreehten van de
Antillen en Aruba in Europa.
Staatssecretaris Patijn van Bui
tenlandse Zaken kwam '5 mid
dags met een zoetzuur gezicht
melden dat de vijftien lidstaten
een compromis hadden bereikt
over de rijst- en suikerexport van
de Nederlandse overzeese ge
biedsdelen. De dramatiek van de
ze gebeurtenis mocht volgens Pa
tijn niet onderschat worden. „In
mijn hele loopbaan ken ik. geen
dossier dat zoveel gevoelens van
ontreddering en hartzeer heeft
veroorzaakt," zei hij.
Kort daarvoor had de rijksminis
terraad (het kabinet inclusief de
premiers van Aruba en de Antil
len) voor het eerst in de geschie
denis van het koninkrijk met
'meerderheid van stemmen' een
besluit genomen, namelijk dat
het Europese ryst- en suikereom-
prorrüs acceptabel was.
Een kind kon weten dat deze stap
in de Caraïben als niets minder
dan 'verraad' zou worden opgevat
Maar het kabinet-Kok vond vol
gens betrouwbare bronnen dat
Aruba en de Antillen al te lang
hadden dwarsgelegen. Nog in de-
cember vorig jaar blokkeerden zij
tot woede van de overige veertien
lidstaten en de Europese Com
missie een compromis dat duide
lijkheid moest scheppen over de
Antilliaanse exportrechten. Door
hardnekkig dwars te blijven lig
gen zou Nederland alle krediet in
Brussel verspelen, vreesde het
kabinet-Kok. Dat bleek geen mis
vatting. Uitgerekend Benelux-
bondgenoot België dreigde giste
ren met tegenacties als Nederland
(lees: de Antillen) geen eieren
voor zijn geld zouden kiezen.
Oorzaak van het al lang slepende
Antilliaans-Europese conflict is
een regeling die in 1991 onder
druk van Frankrijk en Engeland
werd getroffen voor de zogeheten
'Landen en Gebiedsdelen Over
zee'. Bedoeld was deze gebieden
een handje te helpen via gunstige
Europese handelsregelingen. Zo
zou bewerkte rijst vrij van heffin
gen ingevoerd mogen worden.
Maar de Antillen en Aruba maak
ten al te enthousiast gebruik van
deze voorziening.
Onder ambtenaren van land
bouwcommissaris Fischler wordt
op vrolijke momenten vaak de
anekdote van de Antilliaanse rijst
verteld. Het verhaal wil dat op de
Antillen een schip met rijst uit Su
riname of Guyana arriveert. Een
Antilliaan in hemdsmouwen
klimt in het laadruim, pakt een
schop en gooit wat ryst in de
lucht, 'Olé' roepend. De
passaatwind voert wat rijstvlies-
jes weg en daarmee is de lading
veranderd in 'bewerkte rijst'. Het
spul kan vrij van heffingen naar
de Europese Unie worden uitge
voerd: kassa!
Deze rijstroute heeft zich in een
enorm succes kunnen verheugen;
in nog geen zes jaar tijd vertwaalf-
voudigde de export van 20.000
naar 240.000 ton. Met name Span
je en Italië, zelf rijstprodueenten,
voelden zich daardoor enorm be
nadeeld. En de Antillen wilden de
truc herhalen met suiker, nu goed
voor een export van 3000 ton per
maand. DU laatste zou de Europe
se schatkist uiteindelijk liefst
honderd miljoen gulden per jaar
kunnen gaan kosten: kassa!
Maar het compromis (beperking
van de suiker en rijstexport) was
nog niet beklonken, of een ambte
naar drukte minister Van Mierlo
een fax in zijn handen. Daarop
stond de uitspraak van de arron
dissementsrechtbank te Den
Haag in een kort geding, aange
spannen door een suikerexpor
teur uit Aruba. „Er is toen even
binnensmonds gevloekt," wist
een ambtenaar in de omgeving
van ue minister te meiden. Van
Mierlo zelf had het 's middags lie
ver over een 'buitengewoon bizar
vonnis'. „De uitspraak zegt ,dat
Nederland het eerder aanvaarde
compromis van de Europese mi
nisterraad niet mag uitvoeren,"
verzuchtte hij. „We zitten in. een
wat merkwaardige situatie."
