Cultuur
25
Culturele Hoofdstad: Zeven lessen
Verjaardag helpt Bush aan climax
Uil (Se
kunst
Nederland in Goteborg de markt op met zijn schrijvers
Rotterdamse vangst '97
Rowwen Hèze
eerste in rij
NL-rockers
Schilderij gestolen
uit Dordts museum
Mojo'm actie tegen
zwarthandelaren
Rotterdams Dagblad
Vrijdag 31 oktober 1997
Door Peter van Eijkelenburg
Antwerpen Strategisch een zeer
slimme zet van Rotterdam om te
.nikken op het jaar 2001 voor het
zijn van Europees Culturele Hoofd
stad. Want in het jaar 2000 zullen
nogal wat hoofdsteden grote spekta
kels opzetten om de start van het
nieuwe millenium te vieren. Die fes
tiviteiten zullen veel aandacht naar
zich toetrekken, voorspelt Erie An-
thonis, cultuurwethouder van Ant
werpen. Bovendien: juist vanwege
het magische getal 2000 heeft Euro
pa dat jaar liefst negen Culturele
Hoofdsteden benoemd. Dat bete
kent dat die landen een jaar later ze
ker niet opnieuw aan de beurt ko
men. Ten derde, zegt Anthonis:
„Steeds meer steden uit Oost-Euro
pa staan te dringen om een keer cul
tuurhoofdstad te worden, om zich
zelf op die manier in de kijker te zet
ten. Die druk zal heviger worden.
Dus wordt de kans voor steden uit
westelijk Europa in de naaste toe
komst kleiner." De wethouder ont
zenuwt daarmee tegelijk het verhaal
van mensen die zeggen: Rotterdam,
maak je niet zo druk om dat Culture
le Koofdstad-gedoe, je komt vanzelf
een keer aan de beurt. Dat is dus
niet zo.
<n 1993 was Antwerpen cultuur
hoofdstad van Europa. Erie Antho
nis was 'intendant': bedenker, pro
grammaleider en directeur. Het
werd een leuk jaar op vele fronten,
maar erna ging het stadsbestuur
van Antwerpen slordig om met de
erfenis, vond Anthonis. Neem dan je
verantwoordelijkheid en ga in de
politiek, zeiden vrienden van hem.
""wee jaar is hij nu wethouder en in
derdaad: hij heeft het gevoel dat hij
dingen zit te herstellen die de stad
zich na 'Antwerpen '93' uit handen
heeft iaiexi glippen.
Anthonis is, op basis van die twee er
varingen. bij uitstek de man die kan
vertellen wat Rotterdam moet doen
en laten, als de Europese cultuurmi-
dizt stad op 24 november
uoUiJsi benoemen tot Culturele
Hootcistad 2001. Zijn verhaal valt sa
men te vatten in zeven concrete les
sen.
Les één
Geef de stad een kloppend hart.
„Rotterdam heeft in korte tijd een
nieuwe stad gebouwd. Een ware ex
plosie van de nieuwste architectuur,
EricAntho
nis, cul
houder van
Antwer
pen: „Deze
stad heeft
zich na het
jaartje Cul
uit handen
laten glip
infrastructuur, musea, noem maar
op. Maar er is niet altijd een verbin
ding tussen, je mist een duidelijk
centrum. Het vernieuwde Schouw
burgplein is gedurfd, koppig zeggen
wij. Het heeft al wel iets maar een
warm kloppend hart is het nog niet.
De versnippering proef ik ook tus
sen de culturele instellingen. Die
werken te zeer langs elkaar heen.
Dat is jammer want in Botterdam
zitten veel goeie mensen. In Ant
werpen was dat gebrek aan contact
niet minder, maar ik heb ze samen
weten te brengen. Die betere onder
linge verstandhouding is na '93 in
stand gebleven."
Les twee
Betrek de burgers erbij,
„Na afloop zei ruim driekwart van
de Antwerpenaren in een enquête:
het was een fantastisch jaar. Toch
had maar twintig procent van hen
aan een van de attracties meege
daan. Maar mensen waardeerden
het dat er iets bijzonders gebeurde,
dat hun stad bijna een jaar lang in
ternationaal in het middelpunt van
de aandacht stond. We hebben ge
loof ik tienduizend wimpels opge
hangen in de stad, om aan te geven
dat de culturele manifestaties ook
letterlijk op straat te volgen waren.
Een groot openingsfeest, in de zo
mer animaties in de wijken, bij de
opening van het culturele seizoen
iets serieuzer activiteiten en eind
van het jaar nog een slotfeest. En 'de
straat op' wil niet zeggen dat je een
knieval doet voor de kwaliteit. Die
moetje hoog houden, ook als je voor
het grote publiek werkt. Je mag het
publiek nooit onderschatten."
Les drie
Benoem ambassadeurs in je eigen
stad.
„Een taxichauffeur kankert per de
finitie op zijn stad, maar is voor een
vreemdeling vaak wel de eerste die
men spreekt na aankomst. Ik heb
dus alle Antwerpse taxichaufeurs te
gelijk uitgenodigd in de schouw
burg en hen bij een goeie pint ver
teld wat onze bedoelingen waren
voor dat jaar. We namen hen seri
eus, ze begrepen onze boodschap en
stonden er positief tegenover. Dat
werkte door"
„We hebben een oproep gedaan aan
alle Antwerpenaren om op straat
aanspreekbaar te zijn voor bezoe
kers. In vier dagen heb ik aan vier
duizend inwoners een badge uitge
reikt waarmee ze als aanspreekpunt
herkenbaar waren. Al was het maar
om bezoekers de weg te wijzen. Dat
bleek een succes, voor beide partij
en."
„Op de meer vermogende inwoners
hebben we een beroep gedaan een
gift te doen van 15.000 franken. Dan
zouden ze een jaar lang ereburger
van de stad zijn. Daar gingen twee
duizend mensen op in. Hebben we,
omgerekend, anderhalf miljoen gul
den mee geworven voor de organisa
tie."
Les vier
Zorg voor een vervolg.
„Je moet alle opgebouwde kennis en
relaties zorgvuldig bewaren en actu
eel houden. Dat hebben we in Ant
werpen verzuimd. Ik ben nu als wet
houder weer deels aan het opbou
wen wat de stad zich na '93 uit han
den heeft laten glippen. Om te voor
komen dat na afloop van zo'n jaar ai-
les weer z'n gewone gangetje gaat,
moet je op tijd voor een foiiuw-up
zorgen. Eigenlijk moet je vanaf het
begin twee organisaties opzetten,
Eentje voor het festivaljaar zelf en
dan nog een klein bureau dat alles
vastlegt, contacten met gezelschap
pen en kunstenaars blijft onderhou
den, de pers blijft provianderen met
informatiemateriaal. Want in zo'n
hectisch jaar heb je zelf geen ener
gie meer over om voortdurend aan
het noodzakelijk vervolg te den
ken."
Les vijf
Hou het centraal.
„Hanteer één adres plus telefoon
nummer waar mensen alle informa
tie over alle activiteiten kunnen
krijgen en daar meteen, ook telefo
nisch, kaartjes voor kunnen kopen.
Dat is zeer belangrijk, maar ook
technisch ingewikkeld. Rotterdam
moet daar onmiddellijk na de uit
verkiezing aan beginnen te werken,
want het is een forse klus,"
Les zes
Doet het een halfjaar.
„Wij begonnen eind maart en gin
gen tot in december door. Dat bleek
te lang. Toen in september het nieu
we theaterseizoen startte, dachten
mensen dat Antwerpen '93 wel ge
daan was, dat het gewone culturele
leventje nu weer aanving. We heb
ben alles moeten doen om te zeg
gen: nee, het is nog lang niet afgelo
pen, er komt nog dit en er komt nog
dat. In Kopenhagen begon het jaar
meteen in januari. Ik was er bjj: kil,
mistig, geen enkele sfeer. Dat moet
je dus zéker niet doen. Ik zou begin
nen in het voorjaar en stoppen in ok
tober. Dan kun je nog net de start
van het nieuwe culturele seizoen
meepikken en dat een oppepper
meegeven. Zodat je als het ware op
natuurlijke manier voor een vervolg
voor je festival zorgt. Concentreer
alle activiteiten vanaf voorjaar tot
herfst. Er is niemand die je verplicht
werkelijk het hele kalenderjaar te
vullen."
Les zeven
Benoem iemand van buiten.
„Ik had het grote voordeel dat ik
niet uit Antwerpen kwam. Ik kwam
vers binnen. Ik had geen stempel op
mij staan. Ik hoefde geen eventuele
barrières tegen mij te overwinnen
voordat ik aan de slag kon. Ik was
bovendien zelf ook blanco. Kon dus
alles nuchter bekijken omdat ik de
onderlinge verhoudingen tussen de
spelers hier nauwelijks kende. Ik
vond niet dat ik daardoor een ach
terstandhad."
RotterdamNighttown geeft de ko
mende weken alle voorrang aan de
Nederlandse rock. Tot half decem
ber staan maar liefst zes nationale
topacts van eigen bodem gepro
grammeerd. Rowwen Hèze is van
avond de eerste in de rij, daarna vol
gen De Dijk (14 november), Herman
Brood (20 november), de Heideroos
jes (29 november), Van Dik Hout (11
december) en Golden Earring (14
december). Rowwen Hèze was rond
1990 het best bewaarde geheim van
Limburg, Terwijl in het zuiden des
lands al menige zaal op z'n kop werd
gezec, was de uit America afkomsti
ge pretband elders nog een groot
vraagteken. De hit 'Bestel Mar' borg
de m 1991 voor een nationale door
braak, het jaar daarop overtuigde
Rowwen Hèze op mega-formaat met
een indrukwekkend optreden op
Pinkpop.
Daarna is 'Los Limbos', zoals zanger
Jack ?oeis en de zijnen ook wel wor
den gepoemd, stug doorgegaan met
zijtjes winnen. Als support act
neemt RW de collega's van Groef
mee naar Nighttown.
Door Louis Du Moulin
Rotterdam Zanger-gitarist Gavin
Rossdale van Bush liet zich gister
avond in Ahoy' op de valreep op
maar liefst dne veijaardagsversjes
trakteren: 'Happy Birthday' 'Hij le
ve lang, hoera, hoera' en 'Lang zal-ie
leven'. Dankzij die door zijn bandle
den geregelde surprise uit ruim zes
duizend kelen kreeg het optreden
van het Britse post-grunge-kwartet
alsnog de uitbundige glans die in de
voorafgaande zeven kwartier nogal
eens had ontbroken. Bij de aanslui
tende eerste toegift 'Swallowed'
vlamde vooral het feestvarken zelf
ook plotseling in alle heftigheid,
waardoor het sportpaleis eindelijk
echt uit z'n dak ging.
Jammer voor Bush natuurlijk dat
niet elk concert op die manier kan
worden afgerond. Het Londense
viertal zou onmiddellijk van een
niet gering 'climax-probleem' zijn
verlost. En daarmee op termijn mis
schien ook nog eens van een andere
frustratie worden afgeholpen: de
aanhoudende miskenning in vele
landen, met name de eigen thuisba
sis. Nog altijd immers boksen
Rossdale en de zijnen op tegen een
strakke tweedeling voor wat betreft
julariteit. Tegenover het ver
rassende mega-succes in de Ver
enigde Staten (meteen vanaf het de
buutalbum 'Sixteen Stone' uit 1995)
staat slechts een matige waardering
aan deze oceaanzijde. Alleen in Ne
derland en in Portugal heeft Bush
(eerder dit jaar ook van de partij op
Pinkpop) zich kunnen opwerken tot
het formaat 'grote jongens'.
De liefhebbers zijn ongetwijfeld ook
degenen die eerder wegliepen met
Nirvana en Pearl Jam. Voor de fer
vente haters, waartoe ook de vrijwel
voltallige Britse muziekpers moet
worden gerekend, geldt eigenlijk
hetzelfde: volgens hen pikt Bush
ongegeneerd en teveel uit de erfe
nissen van voornoemde grunge-pio-
niers uit Seattle. Vernieuwend is het
geluid van Bush dan ook amper ts
noemen. De kracht van de band
schuilt vooral in de directe
toegankelijkheid van haar repertoi
re, dat door de invloed van 'noise-
producer' Steve Albini (ook Nirva
na) op het tweede (succes-)album
'Razorblade Suitcase' (1996) wat
ruigere kanten heeft gekregen, Met
Gavin Rossdale beschikt Bush bo
vendien over een kopman die goed
is voor een hoog 'katzwijmgehalte'.
Zijn stem, in Ahoy' het meest in-
Zaoger-gJ-
tarist Gavin
Rossdale
van Bush In
Ahoy': pas
helemaal
In zijn ele
ment na als
jarige te
zijn toege
zongen
door de
ruim zes
duizend
fans. Foto
Rob Verborst
drukwekkend bij zijn eerste solo
'Bonedriven', is evenwel lang niet zo
hartverscheurend als die van zowel
Kurt Cobain als Eddie Vedder.
Bush in Ahoy'. Met Gavin Rossdale
(zang, gitaar), Nigel Pulsford (gi
taar), Dave Parsons (bas) en Robin
Goodridge (drums). Voorprogram
ma: 3 Colours Red. Bijgewoond:
donderdagavond.
Door Jan-Hendrik Bakker
Goteborg— „Wat wij in de wereld no
dig hebben is niet dat wij allemaal
dezelfde taal spreken, maar goede
/ertalers," riep de Nederlandse
staatssecretaris voor cultuur Aad
Nuis gisteren uit bij de opening van
de Goteborg Book Fair, de grootste
literaire manifestatie van Scandina
vië. JNuis pleitte voor een Europa
van een rijke meertaligheid en een
culturele verscheidenheid. En als
het even zou kunnen, mag wat hem
oetreft de "Nederlandse literatuur in
aat verscheiden Eiuopa goed verte-
ser-woordigctzijn.
Nederland is andermaal de markt
jp niit zijn schrijvers. Na de zeer
succesvolle verovering van Duits
land dvaar van 'De ontdekking van
de hemel van Mulïsch meer exem
plaren verkocht werden dan in Ne
derland* en de Spaanstalige wereld,
probeert de Stichting Frankfurter
3uchmf;Ji= LLJi'. :ic zL^ndinavi-
J—- „cir/3 Ce wLuie-t. Oiibfc-
langj ijk alleen om wille van de ver
koop, maar ook omdat toegang tot
de Zweedse critici de kansen op ein
delijk nu eens die Nobelprijs voor de
literatuur aanzienlijk vergroot.
Nederlandse schrijvers zijn deze
week zeer prominent aanwezig in
Goteborg. En dat mag ook wel, want
de enige goed gelezen Nederlandse
auteur was tot nu toe Maarten 't
Hart. „Van mij zijn hier acht romans
vertaald," zegt hij. Maar ook auteurs
als Hany Mulisch, van wie in Zwe
den alleen 'De aanslag7 werd ver
taald, en Cees Nooteboom zijn van
wege hun internationale status be
kend. Een van de meest geliefde au
teurs is echte: Marten Toonder. Zijn
strip Tom Poes verschijnt al vanaf
de jaren veertig. Aan zyn werk is op
de beurs een tentoonstelling gewijd.
Hij kreeg gisteren bovendien de
grote stripprijs van de Scandinavi
sche wereld. Hoewel de meester zelf
had villen komen, moest hij vanwe
ge zijn hoge en vooral broze leeftijd
in zijn Ierse woning blijven. Zijn
zoon nam de eei waar.
Mulisch mocht gisteren xomeu uit
leggen hoe Nederland in elkaar
steekt. De belangstelling was groot
„Geloof mij, Nederland is de beste
plaats om te leven!" zei de schrijver.
Maar wil zo'n groot Europees auteur
als u niet liever in een ander land
werken, suggereerde zijn inter
viewster. „Nee hoor," zei Mulisch
onverstoorbaar vriendelijk. „Juist
omdat ik in Holland woon, kan ik
met mijn gedachten overal heen."
Tevoren had Mulisch een lezing ge
geven, 'Holland voor beginners',
waarin hij zijn Zweedse gehoor
veertien lessen aanbood. Zij kwa
men er alle op neer dat Neder
landers zichzelf niet erg hoog heb
ben, in het algemeen van hoogvlie
gers houden noch van artistieke
poespas of idealistische helden. Hol
landers kiezen voor het gezonde
verstand van Sanzo Pancha in
plaats van voor de bevlogenheid van
Don Quichote. „In Holland zijn een
Shakespeare en een Mozart ondenk
baar. Een plein met in het midden
een groot standbeeld is een zeld
zaamheid. Goethe zou nooit uit Hol
land gekomen zijn, maar ook Hitier
niet."
De manifestatie Nederlandse en
Vlaamse literatuur met als motto
'Een taal, vele stemmen' is breed op
gezet. Ook elders in de Scandinavi
sche wereld, waaronder Stockholm,
Oslo en Kopenhagen, zijn Neder
landse schrijvers op tournee ge
weest of gaan nog. Onder hen Anna
Enquist, Lulu Wang, Marcel Möring,
Hugo Claus, Connie Palmen en Tom
Lanoye.
De laatste hield gisteren een hilari
sche pleitrede tegen Vlaanderen.
Voor een talrijk gehoor ging hij fron
taal in de aanval en hekelde hij,
geheel in de geest van zijn oude
leermeester Hugo Claus, de
Vlaamse gezapigheid, corruptie en
isolationisme. „Seriemoordenaars,
het liefst op kinderen, doen het als
exportproduct net zo goed als de
aloude chocola," gierde hjj.„De Vla
ming leeft in een zee van corruptie,
en bovendien in een land waar meer
varkens leven dan mensen. Het is
een feit!" De Vlaming is niet geïnte
resseerd in de werkelijkheid, zoals
Louis Paul Boon die geprobeerd
heeft te beschrijven, maar alleen in
zijn gezapige versie daarvan.
Over promotie gesproken. De rebel
se Lanoye stak wel heel duidelijk af
tegen de bespiegelende woorden
van Cees Nooteboom. Die zullen het
imago van zijn land meer goed heb
ben gedaan. Zojuist terug van een
diner met de koningin beklom Noo
teboom het podium voor een toe
spraak, die een verdediging zou
worden van de veelkleurigheid van
Europa. V/el schokte hij zijn publiek
nog met de mededeling, dat het het
Duitse leger was, dat in 1940 hem
voor het eerst had doen beseften dat
er zoiets als Europa bestond. Maar
met geweld zal die eenheid nooit af
te dwingen, evenmin door een Euro
pa van het geld te creëren. Noote
boom pleitte voor een Europa van de
geest. Te horen aan het applaus dat
hij kreeg, heeft de schrijver in Zwe
den in elk geval voldoende mede
standers
DordrechtUit Museum mr. Simon
van Gijn in Dordrecht is een kost
baar schilderij van de Italiaanse
schilder Mariotto di Nardo (1394-
1424) gestolen. De diefstal werd
woensdag ontdekt. Het doek 'De
aanbidding der koningen' heeft vol
gens de directie een aanzienlijke
waarde,
Het olieverfschilderij (een paneel
van 40 bij 16,5 cm) was niet bevei
ligd.
Deift— CkmtertorganiSatorMejo'
haait alles uit de tost om de acti
viteiten van zwarthandelaren*
aan te pakten, NietaHèea is er
extra controle bij 'de concerten,
raaarookimddelsalierieigereeb-
telijke procedures probeert -Mojo
deiBe^éhaodèHesibpjs®1-'J
een aantal jdemebareauijeÉ z
actief in de -zwarte handelr.De;
eoncerikaarijes (die' z# leverep
z|j,n drie :.W,vier.Jcéerjiushderj
- dan de, normale toegangsbevsdj-j
'zen Ze iaten 'mensen,'vaakstu-r
kopen, houderl, diesel
hand en adverteren vms.
concert nadert.' tK/-
Rond het conasrt vandCBritsel
groep Oasis" op 2T; november,"!
hanteren zij een nieinse
'de. In advertentiesTin ffivïrïft;
■jes aan'voor-bet'HdtseikpÉhtrj
céncerfi Het concert js echter
,'rnet uitverkocht,-erfenègitalbév'
perkt aantelItiartMi-CbeèfSksf
baar, MsjSaScSi^^»»
Cupido,f&ÊflfSaP
tlfojóaiênkclepmcts
der? roniv
Girls en Ba
i jorSbgéffiwB&^f;!
saiziaFkaariejf per p
te brengerivanjtwm
1 en later liftiiiMm
Adverteren In deze rubriek,
bel Edith van Kekem
010-4004403
INTERNATIONALE
POPPEN- EN
.ÊERENBEURS
f in Ali«y''Kiiiicn!iiiii
op-vrijdag 7, zaïcrtlag 8
cn /.ondii'g 9 novcmher
'Openingsunion va» 1.0.00 tot 17 OQiiiif
- I'rij*:
l-rdltUMiWli/l. Hf.
Mijl. 7.W
i f/iri IJjiiiirjl. 2,-'
artiest
10
Rotterdamse
bands
Vers Uit De
Maas 97'
b
Via Ritmo
d u u
64.24 mm.
Met het festival Vers Uit De Maas biedt Muzikantencentrum Via Ritmo
nieuw regionaal poptalent jaarlijks de gelegenheid tot een perspectiefvolle
presentatie. In totaal laten dertig bands uit de meest uiteenlopende stromin
gen een deskundige jury horen waarmee ze bezig zijn, in de hoop te worden
geselecteerd voor plaatopnamen in de Via Ritmo Recording Studio.
De 'vangst' van dit jaar is inmiddels gebundeld op een cd, die gisteravond in
De Vlerk feestelijk ten doop werd gehouden en vooral is bedoeld als visite
kaartje voor platenmaatschappijen en podia. Voor de nieuwsgierige muziek
liefhebber betekent deze superlaaggeprijsde verzamelaar (winkelprijs
slechts een tientje!) sowieso een handzame 'inhaalmanoeuvre'; binnen een
ruim uur ben je op de hoogte van wat er (nog) ondei de oppeivlakte leeft in de
popvijver van Rotterdam en omstreken. Als festivalwinnaar heeft in dit ver
band TDLC. dat dance^lectronics mengt met conventionele rock maar
liefst vier nummers lang speelruimte gekregen. Nummêrtwèë Cheech Wi
zard en nummer drie Agony Of The First Child zijn met respectievelijk drie
en twee songs vertegenwoordigd, de andere zeven bands (Ace Of Panic
Swan Vesta, Headlines, Momingstar. Deuce, Spacebrain en Grass) elk met
een kenmerkende boodschap. Vanzelfsprekend is de (opnamekwaliteit wis
selend, maar als actuele staalkaart is Vers Uit De Maas 1997' zonder meer
een ear-opener. Om toch enkele uitspringers te noemen: Morning Star (tus
sen triphop en techno), Agony Of The First Child (van funk tot drum 'n bass)
en Grass (grunge nieuwe stijl).
Louis Du Moulin
