2
Tommie Meijer,
'n ontgoochelde
recordbreker
3
Het verhaal achter joodse familiefilmpjes
Tfi
zz
'mU'bW
Uitgesproken
Dagpuzzel
Vlag
'Ca? Recept
Chickenpie met paddestoelen
Strips
Rotterdams Dagblad I ,s>w, I Woensdag 25 maart 1998
Voor tips en reacties: 010-4004337
Noem het maar een doffe dreun.
Een regelrechte draai om je oren.
Vele. vele uren werk: allemaal
voor niets. Duizenden guldens
onkosten: weggegooid geld.
Tommie Meijer is er, zoals hij het
zelf zegt, „goed ziek van."
Tom mie Meijer, wie tuk is op
stunfjes, herinnert hem zich on
getwijfeld nog als de Rotterdam
mer die op 4 maart 1994 het we-
reldduurrecord pianospelen op
zijn naam bracht
In zijn café 't Viltje aan de 's-Gra-
vendijkwal speelde Tommietoen
41 uur aan één ruk door, waar
mee het oude record (40 uur) van
Rotterdammer J. Blommendaal
uit de boeken kon worden ge
streept.
Tommie Meijer - overdag pianist
op de Havo voor Muziek en Dans
en de Rotterdamse Dansacade-
mie - werd prompt bijgeschreven
in het Guinness Book of Records.
Nu lezen ze dat boek in de bure
len van Joop van den Ende Pro
ducties in Aalsmeer natuurlijk
ook.
Sterker nog, daar werden on
langs de voorbereidingen getrof
fen voor de Mega record show, en
dan is zo'n boek met allerlei mal
lotige records juist een. onmis
baar standaardwerk. En al blade-
rend kwamen ze ook by Tom
mies record terecht.
„Een maand geleden weid ik be
naderd door iemand van Joop
van den Ende Producties. Ze
hadden mij uitgekozen om in de
Mega record show de provincie
Zuid-Holland te vertegenwoordi
gen. Als ik in staat was alles zelf
te organiseren kon ik meedoen."
Tommie, zoals bekend altijd in
voGr een stunt, zei ja en ging aan
de slag.
Uitdaging
De uitdaging was groot: zyn ve-
cord van 41 uur moest worden
Verbrijzeld' naar 45 uur. Al op
weg naar Aalsmeer zouden zijn
vingers - gezeten in een dubbel
deksbus - lenig over de toetsen
glijden om uiteindelijk in het ko
mende zaterdag uit te zenden
programma te worden onthaald.
Een spectaculair record, specta
culair in beeld gebracht.
Maar toen kwam de domper, de
doffe dreun. Tommie: „Het ging
allemaal ineens toch niet door. Er
moest in het programma vijftien
minuten commercial break wor
den ingebouwd. Daardoor moest
het programma met een kwartier
worden ingekort En omdat ze bij
Joop van den Ende vonden dat
een record van 45 uur niet in
twee minuten kon worden sa
mengevat, was mijn record ko
men te vervallen.
Bij Joop van den Ende zaten ze er
zelf ook wel mee, want ze hebben
inmiddels iedereen een excuus
brief gestuurd."
Maar Tommie zat, zoals hij het
zelf zegt, „in zak en as." „Ik had
de organisatie al helemaal klaar.
Ik had al heel veel geld uitgege
ven, Duizenden guldens. Het is
heel erg wat ex gebeurd is. Heel
m'n crocusvakantie is er aan op
geofferd. Minstens tien mensen
hebben er vrije dagen voor opge
nomen om me tehelpen. Voordie
mensen vind ik het verschrikke
lijk. Ik ben er goed ziek van ge
weest."
In het twee uur durende televi
siespektakel dat zaterdag wordt
uitgezonden, dus geen Tommie
Meijer. Zuid-Holland wordt nu
vertegenwoordigd door twee bil
jarters die tegen elkaar gaan
snelpoolen,
Teleurgesteld
Voor al die zwaar teleurgestelde
Rotterdammers die hem zo fana
tiek hebben geholpen, geeft
Tommie Meijer in zijn café 't Vil
tje op 18 april een 'feest'. „Noem
het maar een uithuiifuif" zegt hij
erover. „Iedereen krijgt van mij
een A4-tje en het verzoek daarop
een recent meegemaakte nare er-
varig te schrijven. Die hang ik
dan op in de zaak. Het is de be
doeling dat iedereen in het zwart
of grijs komt, want 't wordt een
heel droef feest..."
bl033lh
W3fi38lY0H<
Tommie Meljertfjdens het vestigen van zijn record in 1994. Een tweede poging in de Mega record
show gaat niet door. Zijn poging moet wijken voor reclamespots. Archieffoto
Tv-presentator Mart Smeets in VARA TV-Magazine:
„Studio sport is al sinds 1950 marktleider. In de tus
sentijd zijn er talloze pogingen gedaan om sport an
ders te brengen, maar nog altijd slaat de oude ver
trouwde formule van Studio sport het beste aan. Dat
vindt men het prettigst. Dat is een gegeven, een feit -
en nee, daar denk ik verder geen seconde over na.
Waarom zou ik? Ik denk nooit na."
Archieffoto GPD
Oplossing vorige week
Horizontaal: 1grensincident; 7. lorre; 8. slijptol; 9. rap; 10. iduna; 1 i. rust;
13. kit; 14. hapjespan; 15. bot; 17. bleu; 18. talie; 19. uur; 20. opkamer; 22.
omega; 23. wipwatermolen.
Verticaal: 1. geldig; 2. eerzucht; 3. sterappel; 1. col; 5. depot; 6. talent; 8.
spreekuur; 12. sapstroom; 13. knalgeel; 15. berouw; 16.welaan; 17. blauw,
2J,enl.
Horizontaal:
1. zo'n leeglo
per maakt
wel 's een
schaapje lui
er (10); 7. wa
terrad (4); 8.
het muziek
instrument
begeleidt eer.
zangeres (6);
9. de eerste
kreet van een
giftige hage
dis (4); 10.
geen gedicht
uit de diep
vries (4); 11. u
hoort het: een
kleine injec
tie kost niet
veel (7); 12.
een hele stap,
maar ik den k, dat ik 't haal (4); 13. het meisje komt later (4); 14, wat gaat er
in de ziel om en om en om (7), 16. hij heerste in ongeveer de zestiende
eeuw (4); 17. door het dolle heen in de vrije natuur (4); 19. het vlooienspel,
bijvoorbeeld, is niet origineel (7); 21. zo'n beker gun 'k iedereen (4); 23.
daar past een maatschoen bij (4); 24. op de korte afstand heb ik wel 's een
beetje slaap (6); 25. men ligt er veilig om de mensen toe te spreken (4); 26.
het feest is plaatsgebonden (10)
Verticaal: 1. een machthebber op de loop (6); 2. geniet, maar doe er je
ogenbij dicht (10);3. stukgoed Dan doetze graagm.ee (7); 4. idee nummer
elfis stijfen houterig (5); 5. jongenineen Engels blad (4); 6. wie'nri beklimt
zal me dan worst wezen (8); 19. de sultan houdt van een lange file vrouwen
(10); 12. een plantje als hofvrucht (8); 15. wat hij uit de muur haalt geeftons
verlichting(7); 18,sams oud.maarvanroestvrij staai(6); 20. men komtaan
wijn, terwijl de kraan is weggehaald (5): 22. het is in dat verbond meer
koek dan ei (4)
Door Marcel de Jong
De herkomst van vier joodse fami-
liefilmpjes boeit Kees Schnater
<62) uit Noordwoldeal bijna vijftig
jaar. Hij kreeg de bandjes in 1950
bij de aankoop van een filmpro
jector. De speurtocht naar de oor
spronkelijke eigenaar liep tot zijn
grote spijt net mis.
Het joodse gezin van David de
Vries uit Amsterdam moet het
voor de oorlog erg goed hebben
gehad. Ze bewonen een villa aan
het Emmaplein en bezoeken met
de auto geregeld andere grote hui
zen. De dochters Betty en Elly
krijgen genoeg zakgeld om hun
vader een duur cadeau te geven:
een familiefilm, gemaakt door het
filmbureau Scheuermann. De
oorlog voorkomt dat David er op
zijn oude dag nog eens met genoe
gen naar kan kijken.
Kees Sch na ter, opgroeiend in
Zaandam, is op jonge leeftijd ook
gefascineerd door het filmappa
raat. Zijn vader, hoewel aanzien
lijk minder gefortuneerd dan De
Vries, heeft er voor de Tweede
Wereldoorlog al een. Op verjaar
dagen en feestdagen komt de pro
jector, bediening met handslin
ger, uit de kast.
Elk filmpje dat de Schnaters kun
nen krijgen, wordt talloze malen
bewonderd. Kees ziet als vierjari
ge het eerste rotorschip door het
Kieler kanaal varen, geniet van
een Ford A die van een berg af
stuitert en ogenschijnlijk onge
schonden op zijn wielen terecht
komt, en kijkt met grote ogen
naar paraderende dames in de
nieuwste mode: een koket hoedje
en lage taille. De opnamen zijn ge
luidloos maar kunnen op de nodi
ge oohs en aahs rekenen van Kees
en de kinderen uit de buurt. „Al
les is schitterend."
Eigen projector
In de oorlog neemt de frequentie
van de voorstellingen af. Elektri
citeit is schaars, zodat de film-
lamp niet vaak meer aan kan. Bo
vendien is het moeilijk een nieu
we lamp te vinden als er een stuk
is. Als Kees na de oorlog op vijf
tienjarige leeftijd zijn eerste
baantje krijgt, is voor hem al vrij
snel duidelijk wat hij van zijn
eerst verdiende centen wil kopen:
Kees Schnater met de fïmpjes die hem al vijftig Jaar boelen. Hij
zou niets liever willen dan datde joodse familiefilmpjes alsnogblj
de eigenaar terechtkomen. Foto Siep van ungervopo
een eigen projector met filmpjes.
Via een scharrelaar tikt hij een
tweedehands apparaat op de kop.
Hij koopt er ook de speelfilm 'De
groene boogschutter' bij. „Een
enorm lange film, wat amateuris
tisch gespeeld, op zeven grote
spoelen." Als extraatje krijgt Kees
nog meer bandjes mee. Die be
kijkt hij thuis uitvoerig. Het zijn
vredige familiefilms. Kinderen
schommelen in een parkachtige
tuin. Een vader rijdt met een auto
voor bij een villa. De tekst 'Het ca
deau voor vader van Betty en EUy'
en de firmanaam filmbureau
Scheuermann komen in beeld.
Aan de kleding te zien zijn de op
namen begin jaren dertig ge
maakt. Het moet om een welva
rende joodse familie gaan, conclu
deert Kees. Het doet hem denken
aan zijn joodse vriendje Ronnie,
waar hij in de eerste oorlogsjaren
bij in de klas zat. Die woonde ook
in een groot, statig huis. Zijn
vriendje was van de ene op de an
dere dag uit zijn leven verdwe
nen. Meegenomen door de Duit
sers en daarna nooit meer iets
over gehoord.
Hoe is de familie die op deze films
staat de oorlog doorgekomen,
vraagt Kees zich af. En als de
mensen nog leven, willen ze de
opnamen dan niet als dierbare
herinneringen terug hebben? Het
antwoord op die vragen kan Kees
alleen krijgen door ze aan de fa
milie zelf te stellen. Maar behalve
de namen Betty en Elly en wat ge
luidloze beelden heeft de vijftien
jarige Zaandammer geen enkele
informatie over dc joodse men
sen. Hij begint een ware speur
tocht als uit een jongensboek. Op
zoek naar aanknopingspunten.
Het filmbureau Scheuermann be
staat niet meer. Via het kenteken
van de auto die in de film te zien
is, komt Kees achter de identiteit
van de eigenaar van de wagen.
David de Vries van het Emma
plein in Amsterdam, handelaar in
zijden, katoenen, linnen en wol
len stoffen. Als Kees naar het
adres fietst, herkent hij de grote
villa uit het filmpje. Met bonzend
hart belt hy aan. Een man doel
open. Maar het is David de Vries
niet. Hij stelt zich voor als make
laar en zegt het huis gekocht te
hebben van iemand uit Aerden-
hoiït. Kees krijgt het adres mée.
Op de fiets vertrekt de speurder
naafjiet elitedorpje bij Haarlem,
Hij stopt voor een groot gietijze
ren hek dat aan hei begin van een
riante oprijlaan staat. Het naam
bordje laat zien'dat er een advo
caat-procureur woont. Als Kees
heeft aangebeld, is hu snel uit de
droom geholpen dat hij hier zijn
zoektocht kan beëindigen. „De
ogen van de man die opendoet,
bevriezen als hy my n vraag hoort.
Hij smijt de deur dicht. Het zal
niet zo'n keurige heer in de oorlog
geweest zijn."
Als volgende stap gaat Schnater
naar het bevolkingsregister van
Amsterdam. Daar krijgt hij te ho
ren dat Elizabeth de Vries, een
jaar of twintig, in mei 1946 naar
New York is geëmigreerd. Een
halfjaar later volgt haar vader Da
vid. Kees is opgelucht. In ieder ge
val twee leden van de familie heb
ben de oorlog overleefd. De vader
en Betty of Elly. Via de Ameri
kaanse ambassade hoopt hij het
Quo op k.c sporen.
Maar daar komt hij al snel van een
koude kermis thuis. Het is onbe
gonnen werk, vertellen de Ameri
kanen hem. Ook al weet Schnater
dat Elizabeth naar de wijk Central
Park West in New York is vertrok
ken, er staan zoveel families De
Vries in het telefoonboek van de
stad dat het nog zoeken naar een
speld in een hooiberg blijft. „Het
lijkt mij stug dat het echt zo moei
lijk zou zijn geweest. Ik wist waar
ze ongeveer woonden maar ze wil
den me niet verder helpen." Te
leurgesteld gaat Kees naar huis.
Hij ziet het niet zitten om alle De
Vriezen in New York zelf te bel
len. Ze hebben thuis met eens te
lefoon.
Schnater wordt bij zijn speurtocht
steeds fanatieker. Hoe vaker hij
de filmpjes bekijkt, hoe meer hij
zich met het joodse gezin vereen
zelvigt, „Het werd een stuk van
mezelf. Ik had het idee dat ik ach
ter mijn eigen familie aanzat. Ie
dere keer als ik naar de filmpjes
keek dacht ik: Waar zijn jullie?
Leven jullie nog? Wat hebben jul
lie in de oorlog meegemaakt?"
Kees besluit een poging te wagen
bij de joodse gemeenschap. Zij
zien dc waarde van de opnamen
wel in, denkt Schnater. De tiener
komt bedrogen uit. Hij brengt ëen
bezoek aan opperrabbijn Jacob
Soetendorp. Een dame doet de
deur open. Kees stelt zijn vraag.
Tot zijn grote verbazing snauwt
de vrouw hem af en doet de deur
dicht. Zwaar gedesillusioneerd
druipt Kees af.
Koude douche
Zijn ouders zeggen dat de familie
de spoelen misschien zelf heeft
weggedaan toen ze in 1946 naar
Amerika vertrok. Het lijkt Kees
niet waarschijnlijk, maar toch
staakt hij zijn zoektocht. Schnater
laat de zaak verder rusten. Hij
bergt de filmpjes op en neemt ze
in 1988 mee als hij met zijn vrouw
verhuist naar Noordwoide, Pas als
door de vondst van het Liro-ar-
ehief de discussie rond de joodse
bezittingen weer oplaait, neemt
zijn interesse weer toe. De claims
van de joodse families sterken bij
Schnater de gedachte dat David
de Vries zijn filmpjes niet vrijwil
lig heeft afgestaan.
Kees zou nog altijd niets liever
willen dan dat de spoelen alsnog
bij de oorspronkelijke eigenaar
terechtkomen.
Al is de kans klein dat David zelf
nog in leven is. In dat geval moet
hij al tegen de honderd lopen. Een
brief die Schnater drie maanden
terug naar rabbijn Awraham Soe
tendorp - zoon van de Amster
damse opperrabbijn - heeft ge
stuurd, blijft echter onbeant
woord.
Ben Maandag
Met een sierlyke sprong tuimelen
twee mannen hun bestelauto uit.
boem op het gras. Ze wrijven zich
in de handen, de lente kou doet de
haartjes op de huid naar dekking
zoeken. Ze lopen het grasveld op
en monsteren, handenwrijvend,
dc plek. Dc ten haalt een schop en
begint te graven. De ander komt
met een kruiwagen zand. Tijd om
te schaften. Een kwartier later
wordt het graven hervat. Een
voorbijganger neemt een kijkje.
Verbaasd vervolgt hij zijn weg.
Luid pratend benen beide man
nen naar hun auto. Een klimt ge
routineerd op het dak. Daar glim
men zeven sneeuwwitte vlaggen
masten rillend in het koude zon
licht. De man knoopt een van de
masten los. Beiden pakken ze de
paal beet en sjouwen hem naar dc
opening in de grond. Inderdaad.
Ze zetten de mast in de kuil. Ze
vullen de put met zand uit de
kruiwagen en met weggespitte
grond. Even stampen, nog wat
frunniken aan de mast en het kar
wei zit erop.
Twee mannen kwamen uit Leeu
warden (Swedamas! Leeuwarden,
stond er op de auto) om bij ons
voor de deur een vlaggenmast te
plaatsen Zo een met een grote,
gouden knop.
Waarom?
Niemand heeft hierom een vlag
genmast gevraagd. Goed, er is een
paar maanden geleden een pracht
van een linde omgewaaid en we
zoeken naarstig een passende
vervanger. Maar een vlaggen
mast? Die geeft teleurstellend
weinig blad.
We bellen de deelgemeente. Do
deelgemeente weet van niets.
..Een vlaggenmast? Wat zou de
deelgemeente daarmee van doen
hebber?" Dat vroegen wij ons ook
af.
We bellen het bedrijf Swedamast
dat zich in Leeuwarden speciali
seert in het vervaardigen van
vlaggenmasten in alle soorten en
maten. Ja. in Rotterdam zijn wat
vlaggenmasten geplaatst. Maar m
opdracht van een ander bedrijf.
Even zoeken, ja. dat was Hendrik
Veder in Rotterdam. We bellen.
Hier ruikt men onraad. „Waarom
wilt u dat weten? Ik moet eerst
met mijn klant overleggen of hij
dat wel goed vindt, wanneer ik het
u vertel."
De geheimzinnigheid groeit.
Wordt Rotterdam stiekem volge-
plant met witte masten? Zijn we
een vaag vlaggenmastencomplot
op het spoor? Een voorbode van
revolutie, die begint met het
plaatsen van vlaggenmasten, zo
dat het vaandel der opstand
straks overal pront in de wind
wappert?
Hendrik Veder belt terug en geeft
een telefoonnummer waar ze
meer weten. We bellen meteen en
krijgen iemand van een speel
tuinvereniging aan de lijn. „teak
toch, zo'n vlaggenmast?" Maar
waarom? „Voor koninginnedag."
luidt het antwoord. Er was nog
wat geld over. Met het opzoomer-
zegel was een vlaggenmast aange
schaft. Teron!euk!n* van
buurt. Iedereen vond 't goed.
Daar zitten we nu, met een vlag
genmast voor de deur. Schrijver
Hubert Lampo beschreef ooit hoe
in Antwerpen de straat werd op
gebroken, zonder dat iemand wist
waarom. Achteraf bleek niemand
het zelfs te hebben gezien. Ma
gisch realisme, heette dat. In Rot
terdam bestaat het magisch rea
lisme ook, maar we noemen het
opzoomeren.
WAT
DACHT JE
'van regen
wolken?
IK WOEfEEN Y WAT
OPSTEL MAKEN VOOR
OVER WOLKEN..! WOLKEN?
GEEN IDEE-
ZEG JIJ T
MAAR-
IK LEEG WIEK PATEEN &UURT-
e>EWONEK PE WOCEPPR i J5 U££FT,
Buuftr-
SBWONep.
WINT
NOOfP-
PI?}jS!
IK HOOP DAT
JE DRIJFNAT
WORPT!
7 IK KAN
JOUW
HUISWERK
NIET GAAN
DOEN..
Toc«- Mofcote VAM JAM PROMK.
KIWK!
Bereiding: Oven voorverwarmen Ingrediënten (4
op 175 C. Bladerdeeg laten ont- personen): 5
dooien. Spekreepjes in boter in plakjes diep-
koekenpan zachtjes uithakken, vries blader-
Intussenchampignonsschoonma- deeg; 100 gram
ken en in vieren snijden. Kipfilets spekreepjes; 1
in stukken snijden, kruiden met eetlepel boter;
peper en zout en bestuiven met 250 g (kastanje)
bloem. Ovenschaal invetten en champignons;
hierin stukken kip leggen. Stukjes 4 kipfilets; pe-
spek uit pan scheppen en over kip per, zout;
verdelen. Stukjes champignon in bloem; 2 eetle-
zelfde koekenpan 2 minuten al pels gehakte
omscheppend bakken. Bestrooien peterselie (vers
met peper, zout en peterselie en of diepvries); 3
over kip verdelen, Madeiraoverin- eetlepels ma-
houd schaal sprenkelen. Deeg deira;leier
plakjes op eikaar leggen en uitrol- dooier,
ien tot een deeglap die groot ge- U kunt de pie in
noeg is om vorm mee te bedekken, een ronde oven-
Randen goed aandrukken enkele schaal maken
gaatjes in het oppervlak prikken of in een klas-
en uit restjes deeg eventueel ver- sieke piescho-
sieringen steken en vastplakken teldieeenplat-
met water. Eidooier losroeren met te rand van on-
water en hiermee bovenkant van geveer 1 UZ cm
de pie bestrijken. Pie in de oven heeftwaar het
schuiven en in ongeveer4045 mi- deeg mooi op
nuten goudbruin en gaar bakken, blijft 'plakken'.
Derechter
PRIMA-
SCHRIJF
MAAR OP-
mr. Jesse van Muytwijck
Peanuts
Rene Windig en Eddiedejong
Charles M.SchuIz
Fred Basset
FRED BASSET
br C*aHAM
Hy ReiST VOOKTPURBTMO
OOOR. WHMPEM O ie pMSJEiUG
WOFCOeM SEMAAKr PoOR
JA Hi) is OOK AJieT AJlETS
/vn/JiSTe-K ZOMP BR. L-LE
