X Verliezen gaat CDA steeds makkelijker af 21tf Marijnissen blijft kritisch Nederland Mobiel hoopt op nog meer files Wé&f'* ;.XilK'i: SGP-Ieider 'bedroefd' over verlies christelijke politiek Stemadvies Wij denbosch wordt niet gehoord Opkomst historisch Kiezer rijdt Mobilion voorbij Kersverse christelijke kamerleden stelden zich entree sprankelender voor Veel kijkers lijsttrekkers Sociale partners hopen op Paars Kok bekend bij kinderen Fries dorp wil stembureau Stemmers voor gesloten lokaal Veel kijkers lijsttrekkers Sociale partners hopen op Paars Kok bekend bij kinderen Fries dorp wil stembureau laag D66-posters op SP-kantoor Wadden boven de 100 procent jC WD torenhoog favoriet bij Nederlanders in den vreemde i ts '- H t~ - u -; :l él Rotterdams Dagblad Opkomst bij Tweede-Kamerverkiqzingen in 1970 is ae opkomstpiicnf afgeschaft 1959 1963 1967 1971 1972 1977 1981 1982 1986 1989 1994 1998 anp/Rotterdama Dagblad Door Leo Roggeveen Den Haag „Ha, die Hilbert Alles goed?" De aangesproken CDA'er kijkt zijn partijgenoot even aan en zegt dan: „Oh ja, al les uitstekend. Behalve de uitslag dan hé? zegt hij er in een flits achteraan. „Ja, natuurlijk. De uitslag." De twee christen-democraten in de Haagse kunstsocieteit Pulchri zwijgen even, knikken nog maar eens bemoedigend naar elkaar en lopen dan door. Iedereen ver werkt het verlies van zijn of haar partij op geheel eigen wijze. De stemming in de bovenzalen is be drukt en het ongeloof over de 29 zetels geweldig groot. Ook Luuk van Leeuwen, CDA- fractievoorzitter in de Eerste Ka mer, maakt een aangeslagen in druk. „Ik begrijp er gewoon mets van. Wat hebben we verkeerd ge daan? We hebben een geweldig enthousiaste campagne gevoerd en de achterban reageerde fantas tisch," zegt Van Leeuwen. „Toch was het blijkbaar niet genoeg om de paarse ban te doorbreken." Jacques de Miliano en Cees van der Knaap, twee kersverse CDA- Kamerleden, hadden hun entree in de landelijke politiek heel wat sprankelender voorgesteld. De suggestie dat de positie van Jaap de Hoop Scheffer weieens ter dis cussie zou kunnen komen te staan, doet Van der Knaap bijna van kleur verschieten. „Eindelijk heeft de partij smoel en body ge kregen. Laat Jaap alsjeblieft, met rust." „Toen De Hoop Scheffer het van Heerma overnam, stonden we op 26 zetels," voegt De Miliano er spontaan aan toe. .Als we daarvan uit gaan. heeft Jaap het helemaal niet zo slecht gedaan." Voorzitter Hans Helgers is het roerend met De Miliano eens. Ook hij ziet nog voldoende perspectie ven voor het CDA. „We zijn nog steeds de derde partij van Neder land. Met De Hoop Scheffer, het nieuwe programma en de vete nieuwelingen op de Lijst hebben we een geweldige diepte-investe ring gedaan. Het kost tijd om daar weer bovenop te komen." Alsof het van tevoren geregis seerd is. begint de zaal spontaan te klappen als de geplaagde lijst trekker zich drie kwartier na de eerste onheilstijding in het strijd perk begeeft. Verliezen begint het CDA blijkbaar steeds makkelijker af te gaan. Het wordt bijna gênant als het 'Japie, Japie' wordt aange heven. Partijcoryfee en persoonlijke vriend van Jaap de Hoop Schef fer, Norbert Schmeltzer, kijkt er naar en denkt er het zyne van. „Er zal heel wat afgepuzïeld moeten worden voordat vast staat wat is gebeurd. Het kan nauwelijks de schuld van het verkiezingsdebat zijn geweest, alhoewel dat wel be ter had gekund. Wat ik wel weet, is dat Jaap een geweldige achter stand heeft op Kok en Bolkestein. Hij zit er gewoon te kort." CDA- Jaap de Hoop Scheffer, voorman van het zwaar aangeslagen CDA, In gepeins verzonken tijdens de verkiezingsavond van zijn partij In Den Haag. Foto Koen Suyk/ANP Eurocommissaris Van den Broek beperkte 2yn commentaar tot: „Niet best." De opmerking is het eufemisme van de avond. Feit is dat het CDA sinds de gloriedagen van Ruud Lubbers in de jaren tachtig bijna is gehalveerd. Destijds piekte de partij op 54 zetels. De partij is nu terug op hetzelfde lage niveau als de toenmalige KVP in 1974. De Katholieke Volksparty haalde toen 27 zetels. De teloorgang van de katholieken, die in hun glorie jaren tussen 1956 en 1966 rond de vijftig zetels binnenhaalden, was reden om zich te bundelen met de protestants-christelijke partijen ARP en CHU. In 1994 kwam er opnieuw' flink de kla d i n. Het CDA kelderde twintig zetels. Nog erger, de partij verloor haar regeringsverantwoordelijk heid. Voor het eerst sinds meer dan zeventig jaar nam er geen christelijke partij meer deel aan een regering. De kiezer nam het geharrewar van het CDA met zijn voormannen -eerst moest Brink man het veld ruimen en daarna werd in maart vorig jaar zijn op volger Heerma te licht bevon den- niet in dank af. Het ambiti euze Kamerlid De Hoop Scheffer kreeg de taak het verder afglijden van de party te voorkomen. Met een nieuwe kandidatenlijst en een bijna links partijprogram ma kon De Hoop Scheffer aan de slag, tot dusver zonder succes. Toch voelt hy het debacle niet als een persoonlijke nederlaag. Hij wijst op de applaudiserende ach terban die in de Haagse Pulchri studio zijn teleurstelling probeert te verbloemen. „6 Mei is echt niet het einde van de christen-demo cratie," roept hij. Maar er zullen wel extra investeringen in de par tij nodig zijn en hij zal de fractie extra moeten motiveren, geeft hij toe. Door Hans Geurens Hilversum Het Nationaal Lijst trekkersdebat heeft dinsdag 2,1 miljoen tv-kijkers getrokken die de NOS-uitzending een kwartier of langer hebben bekeken. Het debat haalde een waardering van 7.4. De Herdenking op de Dam wist een dag eerder ruim 3,3 mil joen kykers aan zich te binden, terwijl een waardering van 7.7 werd behaald. De twee minuten stilte om acht uur trok 3,8 miljoen kijkers op de publieke zenders. Den Haag De vakcentrale FNV en de werkgeversorganisatie VNO-NCW hopen dat de sociale partners in een nieuw kabinet een onveranderd grote rol houden. Blankert hoopt op Paars II, maar hij voorspelt nu een moeilijke for matie, omdat de PvdA zo groot is geworden. FNV-voorzitter De Waal vindt dat 'Paars II socialer zal moeten worden.' Hilversum Van de Nederlandse kinderen kent 94 procent Wira Kok. De PvdA'er is hiermee de be kendste lysttrekker by circa drie honderd 10- tot 12-jarigen. Dat blijkt uit een verkiezingsonder- zoek van het NOS-Jeugdjournaal. De WD-er Bolkestein, die op de tweede plaats staat, is bekend bij 68 procent van de ondervraagde kinderen. Els Borst (D66) is be kend bij 48 procent, Jaap de Hoop Scheffer (CDA) by 12 procent en Rosenmölier (Groenlinks) ook bij 12 procent. Hekkensluiter is Jan Marijnissen (SP) met 4 procent. Leeuwarden In het Friese dorp Welsrijp (Wjelsryp) demonstreer den ingezetenen gisteren (op nieuw) voor een eigen stembu reau. De inwoners moesten stem men in het nabijgelegen Winsum. Donderdag 7 mei 1 V/i -- Udenhout Tientallen stemmers in Udenhout zijn gistermorgen voor niets wat eerder uit hun bed gekomen om nog voor het werk te kunnen gaan stemmen. De deur van het stemlokaal aan de Tuin straat was nog dicht. De voorzitter van het bureau had zich in de plaats vergist en was naar de Tuinstraat in Tilburg gegaan Toen hij ztjn vergissing bemerkte en alsnog naar Udenhout reed, dat sinds de gemeentelijke herin deling ook tot Tilburg behoort, om daar de deuren te openen, stond hem een tweede verrassing te wachten: de stemcomputer wei gerde dienst. Rond half negen kon pas worden gestemd. De vroege vogels waren toen eehtei al gevlogen. Hilversum Het Nationaal Lijst trekkersdebat heeft dinsdag 2,1 miljoen tv-kijkers getrokken die de NOS-uitzending een kwartier of langer hebben bekeken. Het debat haalde een waardering van 7.4. De Herdenking op de Dam wist een dag eerder ruim 3,3 mil joen kykers aan zich te binden, terwijl een waardering van 7.7 werd behaald. De twee minuten stilte om acht uur trok 3,8 miljoen kijkers op de publieke zenders. Den Haag De vakcentrale FNV en de werkgeversorganisatie VNO-NCW hopen dat de sociale partners in een nieuw kabinet een onveranderd grote rol houden. Blankert hoopt op Paars II, maar hij voorspelt nu een moeilijke for matie, omdat de PvdA zo groot is geworden. FNV-voorzitter De Waal vindt dat 'Paars ÏI socialer zal moeten worden.' Hilversum Van de Nederlandse kinderen kent 94 procent Wiro Kok. De PvdA'er is hiermee de be kendste lysttrekker by circa drie honderd 10- tot 12-jarigen. Dat blijkt uit een verkiezingsonder- zoek van het NOS-Jeugdjournaal. De WD-er Bolkestein, die op de tweede plaats staat, is bekend bij 68 procent van de ondervraagde kinderen. Els Borst (D66) is be kend bij 48 procent, Jaap de Hoop Scheffer (CDA) by 12 procent en Rosenmölier (Groenlinks) ook bij 12 procent. Hekkensluiter is Jan Marijnissen (SP) met 4 procent. Leeuwarden In het Friese dorp Welsrijp (Wjelsryp) demonstreer den ingezetenen gisteren (op nieuw) voor een eigen stembu reau. De inwoners moesten stem men in het nabijgelegen Winsum. omdat hun eigen bureau is opge heven. De ongeveer 150 kiezers kwamen gezamenlijk naar het stembureau in Winsum, Door het creeren van een opstopping wil den de Weisrijpers aantonen dat het dorp weer een eigen plek moet krijgen om te stemmen. Rotterdam - De opkomst voor de Tweede-Kamerverkiezin gen was een historisch diepte punt: Na de eindtelling blijkt 73,2 procent van de kiezers de -,weg naar de stembus gevon- ■--den te hebben. Dat is nog min- .der dan bij de verkiezingen van vier jaar geleden met de toenal historisch lage 78,7 ^pi-beent. -Mot- uitzondering van 1971 (f34 procent) en 1994 lag de opkomst sinds het afschaffen "van de opkomstplicht in 1970 hij'alle parlementsverkiezin gen boven de 80 procent. In 1972 was de opkomst 83,5 pro centen 1977 88,0 procent, 1981 87 fi procent, in 1982 81,0 pro cent, in 1986 85,8 procenten in 1989 80,3 procent. Voor het af schaften van de opkomst plicht kwam altijd meer dan 90 procent van de kiezers trouw op. Door Hans-Paul Andriessen Utrecht Even voor het sluiten van de stembus snelt Amsterdam mer S. Boonstra het 'eerste stem bureau langs de snelweg1 in het Utrechtse informatiecentrum Mo bilion binnen, Teleurgesteld bergt hij even later zijn oproep kaart op. „Ik mag hier niet stem men, omdat ik van tevoren geen kiezerspas heb aangevraagd. Dat zoiets m deze digitale tijd moge lijk is." De Amsterdammer is niet de eer ste kiezer die de voorzitter B. Ronje van het stembureau by het verKeelsknooppunt Oudenrijn móet weigeren. „In totaal zijn ze- keritWintig kiezers voor niets ge- kon^, omdat ze geen kiezerspas haddén. Die pas, die men ruim vèrVlevoren moest aanvragen, yfts Viodig om fraude te voorko- memVermoedelijk is dat niet dui delijk overgekomen." Uiteinde lijk hebben in het Mobilion 51 kie zers-uit neel het land hun stem uitgebracht. Met het stemmen langs de snel weg koos de gemeente Utrecht er voor om het de kiezer zo gemak kelijk mogelijk te maken. Dat is vier jaar geleden begonnen met een stembureau op het Centraal Station voor de treinreizigers, waar ook nu weer kon worden ge stemd. Amsterdammer Boonstra zegt in het Mobihon nog nooit van een kiezerspas gehoord te hebben, „Ik kom uit Nijmegen en was op weg naar huis. Maar ik zou het niet meer redden om voor acht uur in Amsterdam te zijn. Op de radio hoorde ik datje hierlangs de snel weg zou kunnen stemmen, maar helaas, Els Borst moet nu mijn stem missen." Hoewel het aantal kiezers ook voorzitter Rorije van het stembu reau tegenvalt, vindt hij niet dat het experiment mislukt is. „De kracht van dit stembureau is dat je zo uit de file even kunt stem men. Het moet gemakkelijk zijn. Maar het aanvragen yan de kie zerspas is een te hoge drempel, dat hebben we vandaag geleerd." Hij verwacht dat over vier jaar het probleem is opgelost. „Het moet technisch mogelijk zijn hierop iets te vinden. Ik denk dan aan een magnetische code op de op roepkaart. Ik weet zeker dat je over vier jaar weer in het Mobilion kan stemmen." Ook staatssecretaris Kohnstamm, die zelf zyn stem in het Mobilion uitbracht, vindt dat het de kiezer gemakkelijk moet worden ge maakt zijn stem uit te brengen. Hij verwacht dat over tien jaar stemmen per telefoon of per In ternet mogelijk is. Rotterdam Voorzitter Hans GrashofT van Nederland Mobiel ziet er nog wel gat in, halverwege de verkiezingsavond in het Rot terdam Airport Hotel. Maar lijst trekker Ton Linssen heeft de moed al behoorlyk laten zakken. „Kennelijk staan er nog niet ge noeg files en is het nog niet tot de mensen doorgedrongen dat we straks rekeningrijden krijgen," zegt hy cynisch. Het zal hem en zijn 'autopartij' met gaan lukken om een zetel in de Tweede Kamer te bemachti gen, zo vreest linssen nadat de laatste prognoses in het NOS- joumaal te zien zyn geweest. „We moeten realistisch blijven," vindt hij, „die prognoses zijn meestal erg nauwkeurig." Uitslag Bedrukte gezichten dus in het Rotterdam Airport Hotel, waar een flink gezelschap mobielen zich verzameld heeft om de uit slag te vernemen. Het parkeerter rein voor het hotel staat vol. Uit al le delen van het land zijn ze naar Zestienhoven gekomen. Autorij den doen ze immers graag. Zo om en nabij de 55.000 stem men had Mobiel Nederland, de vorig jaar opgerichte partij voor minder files en meer asfalt, nodig gehad om de komende vier jaar zo'n mooie blauwe Kamerstoel te mogen bezetten. Het werden er niet genoeg. Tot de grootsten van de kleintjes mag Nederland Mo biel zich rekenen. Zelfs groter dan Senioren 2UÜÜ. Een schrale troost. „Natuurlijk ben ik erg teleurge steld," zegt Linssen.JÖ die moei te en energie die je erin gestopt hebt. We hadden in de Kamer graag die luis in de pels willen zyn," Het had tijdens de campagne al Door Judtth Flier Amsterdam Luid, maar kort ge juich by de Socialistische Party m poptempel De Melkweg m Am sterdam Van twee naar vijf zetels in de Tweede Kamer. Partijleider Jan Mary nissen is zichtbaar bly met de uitslag. Hoewel het met de zeven zetels zyn waar de party van de tomaat op gehoopt had noemt Marijnissen het 'een pres tatie van formaat'. De euforie over de winst by de ge meenteraadsverkiezingen begm maart, zette zich gisteravond voort. Manjnissen betreurt echter alle media-aandacht die de afgelo- niet meegezeten. Alles wat mis kon gaan ging mis, Linssen zelf werd in februari ziek en kon pas weer in april gaan campagnevoe ren. Een cd met een protestlied die de partij had willen uitbren gen, ging de mist in, omdat de producent van de platenmaat schappij in coma raakte. Tot over maat van ramp hep Mobiel Neder land ook nog eens de zendtijd voor politieke partijen mis, omdat een kieslijst negentien minuten te laat werd ingeleverd. De oor zaak: een file. Ook de media besteedden weinig aandacht aan de mobielen. En toen de partij dan eind april ein delijk in NOVA mocht opdraven, stak de Belgische kindermoorde naar Mare Dutroux daar een stok- pen weken naar de grote partijen is gegaan. ..Dat we niet bij het lijsttrekkersdebat mochten zyn, heeft onze party parten ge speeld." Met de aanwas van vier Kamerleden wil de SP doorgaan op de ingeslagen weg: oppositie voeren. Als belangrijkste aan dachtspunten noemt Marijnissen extra geld voor de zorg en de vol gens de party groeiende kloof tus sen arm en njk. Vier jaar geleden kwam de SP bij de verkiezingen met twee zetels voor het eerst in haar bestaan m de Tweede Kamer. Sindsdien is de populariteit en bekendheid van vooral lijsttrekker Manjnis- je voor door te entsnappen. Weg media-aandacht. Toch hadden de heren van Neder land Mobiel, veel hadden gister avond hun echtgenote meegeno men, nog een sprankje hoop dat d° kiezers hen gunstig gezind zouden zyn. De realiteit bleek echter hard. „We hadden gewoon niet voldoende platform. Het is vooral de show van Kok en Bolke stein geworden," zegt Linssen. ..Er waren ook zo veel kleine par tijen." Ook de proteststemmers hebben het lelijk laten afweten, klinkt het verwijtend uit de mond van de lijsttrekker. „Ik erger me aan mensen die aan de bar of op ver jaardagen over van alles en nog wat mopperen. Waarom gaan die sen fors gestegen. Zyn aversie te gen Haags taalgebruik en kampi oenschap m het stellen van Ka mervragen maakte de fractievoor zitter tot een belangrijke oppo sant van het Paarse kabinet. Een links kabinet bestaande uit PvdA. D66, GroenLinks en de SP is volgens Marijnissen ideolo gisch onmogelijk. „Ik denk dat de VVD en PvdA een solide basis hebben om moeiteloos een Paars- 2 te vormen. Ik verwacht m elk ge val geen uitnodiging van Kok." Het is duidelijk dat de partijleider liever vanuit de oppositie een nieuw kabinet het vuur aan de schenen blijft leggen. niet stemmen? Ik had juist ge hoopt op die grote groep." Korte tyd later begint het ook langzaam tot voorzitter Grashoff door te dringen dat de droom van Nederland Mobiel met zal uitko men. „Ik wacht de einduitslag af," zegt hij, „maar als de mensen niet voor hebben gekozen, dan is dat helder. We hebben ons best ge daan." Beide voortrekkers van Mobiel Nederland piekeren er overigens niet over het bijltje erbij neer te gooien. Linssen: „We zitten in di verse gemeenteraden en moeten biijven voortbestaan. In 2002 zijn we nog harder nodig dan nu." Grashoff: „Dan zal ons issue het afschaffen van het rekeningrij den zijn." Amsterdam De meeste Sunna- mers in Nederland hebben het stemadvies van de Surinaamse president Wydenbosch om niet op de paarse partijen te stemmen ge negeerd. Dat zegt directeur G. Bakboord van het Afro-Sun- naams Cultureel Centrum in de Bijlmermeer. Zelf had Bakboord nog niet gehoord dat Wydenbosch had opgeroepen niet op paars te stemmen. De president deed dat, omdat hij PvdA, WD en D66 ver antwoordelijk houdt voor de slechte betrekkingen tussen Ne derland en Suriname. „We wonen hier in Nederland. Ik weet met Den Haag SGP-lysttrekker Van der Vlies is 'bedroefd over de ach teruitgang van de christelijke po litiek in het algemeen'. Daarmee doelde hij op het forse verlies van het CDA, Van der Vlies zei 'dank baar' te zyn voor de groei van twee naar drie zetels in de Tweede Kamer. Hij wees erop dat hij nooit heeft gezegd dat het er meer zou den worden. Van der Vlies zei met verbaasd te zijn dat de winst van de PvdA gro ter is uitgevallen dan die van de WD. Volgens hem staat PvdA-lei- der Kok 'dichter bij de gewone man' dan Bolkestein, die wat 'eli tair' is. Het GPV verloor stemmen in het zuiden van Nederland. Vol gens lijsttrekker Schutte zijn die Den Haag De WD is bij Ne derlanders in den vreemde met 6194 stemmen veruit favoriet. Rond half 12 waren op vier na de uitslagen van alle stembureaus over de landsgrenzen binnen. De opkomst bedroeg 70procent. De PvdA is bij de landgenoten in het buitenland aanzienlijk minder populair: 2927 stem men. Het CDA en D66 houden elkaar met respectievelijk 1588 en 1522 stemmen redelijk in evenwicht. De lobby van Senioren2000 lijst trekker Jet Nijpels in Spanje heeft misschien toch iets uitge haald. Haar partij kreeg 96 stemmen, tegenover slechts 22 voor de andere ouderenpartij, het AOV. GroenLinks kreeg de wat we aanmoeten met dit soort adviezen. Ze komen van heel ver weg. Ze staan daar wat ons betreft buiten de werkelijkheid," aldus Bakboord Een voorzitter van een stembureau in het stadsdeelkan toor merkte ook weinig van het stemadvies. „De mensen praten er niet over," Hij herkent dezelfde mensen die hy ook bij vorige ver kiezingen zag, Een medewerkster van het Surinaams Inspraak Or gaan (SIO) in Utrecht verwachtte ook niet dat Wydenbosch veel ge hoor kry gt met zijn oproep. „Hij is daartoe helemaal niet gerech tigd." stemmen verloren aan de nieuwe katholieke party, de Katholieke Politieke Partij (KPP), zo zei hij tijdens de uitslagenavond van zyn partij in een restaurant in Den Haag, „Bij voorgaande verkiezingen hebben wij van het CDA stemmen gewonnen van katholieken die verontrust waren over de CDA- standpunten over abortus en eu thanasie. Maar die mensen stem men nu, zoals we verwacht had den, voor de nieuwe katholieke partij. Hoewel dat een christelijke partij is, is dat toch jammer omdat zy geen zetel krijgen en de chris telijke politiek dus terrein ver liest," analyseert Schutte de uit slagen. stem van 1119 kiezers. Opmer kelijk genoeg stemden 41 "bui tenlandse' Nederlanders op de Centrumdemocraten, De stembureaus bevonden zich onder meer in Rome, Pretoria en Canberra, terwijl ook stem men per post arriveerden. Ook bij jongeren is de WD het populairst. In de leeftijdscate gorie 13-24 jaar stemde 26 pro cent op de partij van Bolkestein, De PvdA kwam uit op 23 pro cent, gevolgd door het CDA met 16 en GroenLinks met 15 pro cent. D66 was goed voor 11 pro cent. De SP van Marijnissen kwam uit op 3 procent, de CD van Janmaat en de RPF op 2 procent. Het GPV kreeg 1 pro centvan de stemmen. Groningen Medewerkers van de Socialistische Partij in Groningen troffen hun kantoor gisteroch tend dichtgeplakt met verkie zingsposters van D66 aan. De ge vel en ramen van het pand aan de Nieuwe Boteringestraat waren behangen met plakkaten met daarop Els Borst. Onbekenden hebben de SP kennelijk met gelij ke munt willen terugbetalen. De partij kreeg in de campagne het verwijt dat ze haar rode tomaten over alles en iedereen heen plak te. Dit leidde vorige week tot een handgemeen, waarbij een Groen- Links-plakker een SP'er met een emmer stijfsel overgoot. Schiermonnikoog Vakantiegan gers brengen het opkomstpercen tage op Schiermonnikoog, Vlie land en Ameland boven de 100 procent Op deze drie Waddenei landen haalde de opkomst giste ren percentages van respectieve lijk 114,9 procent, 111,3 en 106,6 procent. Dat was wel iets lager dan in 1994. Het opkomstpercen tage kan boven het aantal inwo ners uitkomen als mensen van buiten de gemeente met een kie zerspas elders stemmen. ■BHBIf" x "T De harde realiteit voor Mobiel Nederland: 'We hadden gewoon niet genoeg platform'. Foto Jaap Rozema/Rotterdams Dagblad

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1998 | | pagina 9