9 i?5
Voorzichtig pleidooi voor
politieke hervormingen in China
Ramaker: 'Ik blijf vertrouwen in het kernstopverd i ;:.g'
Verkrachting
Verkrachting (2)
Asielzoekers
Te veel om te conserveren
Rotterdams Dagblad
Dinsdag 19 mei 1998
Onder eindredactie van Annemlek van Oosten, tel.: 010-4004358
4004358 \*_>B
Naar aanleiding van het bericht in de krant van 11 mei
over de verkrachting van een 19-jarig meisje op de
kruising Binnenwegplein, Coolsingel, ChurehiHplein
het volgende. Helaas is het een tijd dat men zich, zeker
's avonds niet,als meisje alleen op straat kan begeven.
Zelfs overdagwordt men nog beroofd van zijn geld en
sieraden. Helaas leven wy niet veilig. Zelfsindemetro
worden mensen op klaarlichte dag beschoten.
Wat betreft het in de bres springen voor iemand in
moeilijkheden; iedereen weet dat het je als helper het
leven kan kosten. Denk bijvoorbeeld maar aan wat er
in Groningen en Tilburgis gebeurd.Het is begrijpelijk
als mensen denken 'daar begin ik niet aan'. Ik ben ie
mand die anderen altijd wil helpen, maar toch vind ik
die gedachte 'ik begin er niet aan' niet vreemd.
Het spijt me voor het slachtoffer dat het zo is gegaan.
Misschien moeten mensen hier lering uittrekken. Er
lopen nou eenmaal vreemde figuren rond, die tot alles
in staat zyn. Overigens nog een geluk dal het slachtof
fer kon ontsnappen.
Wist u dat ik als 75-jarige bang ben over straat te gaan
omdat ik vrees overvallen te worden?
J. M. Krab, Rotterdam
Wie maakt zich nog druk om verkrachting?
Het vorig weekend werd in het centrum van Rotter
dam een 19-jarige vrouw verkracht, terwijl zij luid
keels om hulp riep. Niemand schoot daadwerkelijk te
hulp.
Verontwaardiging achteraf bij het lezen van het kran
tenbericht, dat wel. Geldt die verontwaardiging niet
sterker de reactie dan de verkrachting als daad op
zich?'Beide\haastenweonstezeggen.Maareigenlijk
waren we de verkrachting al bijna vergeten.
Geweld tegen vrouwen wordt al sinds eeuwen gebaga
telliseerd. Als incident op zich zou deze verkrachting
de dagbladen niet gehaald hebben. Het is de reactie
van de voorbijgangers waar de nieuwswaarde in zit Er
wordt ook gelijk gesuggereerd dat angst voorde eigen
veiligheid de onderliggende verklaring voor deze re
actie is. En veiligheid in het algemeen is een item. U
weet nog wel: 'meer blauw op straat'.
Maar hoe zat het ook alweer met de veiligheid van deze
vrouw? De machtsongelijkheid tussen man en vrouw
bepaalt de sociale normen waar vervolgens naar ge
handeld wordt. Dit leidt ook deze keer weer tot het ba
gatelliseren en negeren van signalen.
Wat dachten zeeigenlyk, die voorbijgangers?
'Daar heeft iemand het met naar haar zin...?'
'Op vrijdagavond gebeurt er nog wel eens wat...?'
'Zeker ruzie met haar vriendje?'
'Mijn vnend zou het met zijn?'
"Wat een kabaal...?'
'Die ken ik niet?'
En hepen door.
Wanneer vrouwen met geweld bedreigd worden, be
paalt de heersendeopvattmgover man-vrouwverhou
dingen dat het om een privé-aangelegenheid gaat,
waar je je niet mee bemoeit. Bovendien zal het alle
maal wel meevallen.
Zolang deze opvatting niet fundamenteel verandert,
zullen passanten altijd voorbij lopen. Tenzij eriemand
loopt die weet hoe het voelt om tevergeefs om hulp te
roepen.
Car la Dupont, woordvoerder van SARA,
Centrum voor Vrouwenhulpverlening en
VrouwengezondheidszorgRotterdam
Ik wil reageren op hetartikel in de krant van 9 mei over
de plannen voor de huisvesting van 2000 asielzoekers
in een flatgebouwin Venlo. Het feit dat de buurtbewo
ners hiertegen te hoop lopen is piijns inziens volko-
men terecht. Een dergelijke concentratie van ik weet
niet hoeveel nationaliteiten is hetzelfde als bij voor
baat vragen om moeilijkheden.
Opmerkelijk is dat het artikel ook gewag maakt van
plattelandsgemeenten, onder meer Opsterland in
Friesland, die al jaren woningen huren en deze vrij
houden ten behoeve van asielzoekers. Veel asielzoe
kers zouden echter geen enkele behoefte voelen om in
deze delen van het land te gaan wonen. Deze asielzoe
kers (wordthier wel terecht gesproken van vluchtelin
gen?) zijn dus mijns inziens duidelijk niet uit lijfsbe
houd naar hetin mijn ogen tolerante en vrijgevige Ne
derland gekomen. Ik zou deze 'weigeraars' willen
rangschikken onder de categorie economische geluk
zoekers.
HetCentraalOrgaanOpvangAsielzoekersmaaktdeel
uit van een inmiddels tot een omvangrijke industrie
uitgegroeid complexdat vele, volgens mij tienduizen
den, mensen een vaak dik belegde boterham biedt.
Deze mensen hebben geen belang bij het terugdrin
gen van het aantal asielzoekers in Nederland. Het in
dammen vgn de stroom zou voor hen wel eens het ver
lies van hun baan kunnen gaan betekenen.
Ik heb voorts de indruk dat onze overheid, met name
staatssecretarisSchmitz,zolangzamerhandhaar twij
fels begint te krijgen over het beleid. Ik maak dat op
uit haar opmerking dat het weigeren van een woning
het draagvlak voor de opvang van vluchtelingen in ge
meenten schaadt.
A. W. Th. Hanselman, Rotterdam
Tekening
Theo Gootjes
Door Jan van der Made
'Op dit moment is er geen Chine
se Gorbatsjov. Nu niet en in de
toekomst niet. Economische her
vormingen alleen zorgen niet au
tomatisch voor democratisering'.
Zo waarschuwt Fang Jue (43) in
het pas verschenen document
'Verbreedt de Basis van China's
Politieke Macht' de Communisti
sche Partij (CCP), maar ook het
westen, waar in de afgelopen
maanden naar zijn zin 'veel te op
timistisch' over China wordt ge
praat.
In het negentien artikelen tellen
de pamflet roept Fang Jue op di
recte verkiezingen te houden van
provinciegouverneurs, burge
meesters en de president Hy
vraagt om rehabilitatie van allen
die in de afgelopen twintig jaar
'fout behandeld' werden vanwege
hun deelname in de democratie-
bewegingen, eist een grotere de
mocratie binnen de Communisti
sche Partij en stelt de pensione
ring voor van 'leiders van zeven
tigjaar en ouder'.
Fang Jue is een broodmagere
man met stekelhaar. Zijn huidige
functie is die van 'algemeen direc
teur Tianhui Handel NV, een be
drijfje dat huist in een kamer van
een kantoorpand in Peking-Oost.
Fang is geen onbekende onder
deelnemers aan de Muur van de
Democratie (1978 -1979), maar be
woog zich altijd meer op de ach
tergrond. Een dissident noemt hij
zich niet.
„Er zijn wel degelijk verschillen
tussen mij en de heren Wei Jings
heng en Wang Dan" (China's
meest prominente dissidenten
die in november en apnl naar de
VS werden verbannen - JvdM), al
dus Fang. „Ik acht hen hoog als
organisatoren, maar ze begrijpen
de politieke en economische situ
atie in China slecht."
Fang Jue's aanpak is veel voor
zichtiger dan die van andere poli
tiek andersdenkenden, die met
de regelmaat van de klok in de ge
vangenis of in ballingschap belar.
den. Tien jaar lang werkte hij ais
regeringsambtenaar, aanvanke
lijk bij het ministerie van Water
kracht en Elektriciteit, later als vi-
ce-chef van de Staats Plannings
commissie van Fuzhou, hoofdstad
van de kustprovincie Fujian. Drie
jaar geleden nam hij ontslag om
dat hy 'als regeringsfunctionaris
geen politieke pamfletten kan
schrijven'. „Dat is verboden, en er
is geen tijd voor."
Fang vertegenwoordigt een groei
end aantal jongere ambtenaren
die ontevreden zyn over de huidi
ge gang van zaken. „Het begon in
1992, toen Deng Xiaoping de eco
nomische hervormingen een
nieuwe impuls gaf. Maar nie
mand, ook Deng niet, sprak over
politieke hervormingen." Met een
aantal gelijkgestemden begon
Fang een informele discussie
groep. „Het is geen organisatie.
De CCP staat geen andere organi
saties behalve haarzelf toe... We
bellen elkaar, komen bij elkaar
thuis."
Toen na het Vijftiende Partycon
gres, dat afgelopen september
werd gebouden, nog steeds niet
over politieke hervormingen
werd gerept, schreef Fang Jue, ge
ïnspireerd door zijn vrienden, een
eerste pamflet, getiteld 'China
Heeft Een Nieuwe Transformatie
Nodig - Richtlijnen van de Demo
cratische Factie'.
Met de 'Democratische Factie'
doelt Fang Jue op 'getalenteerde
overheidsambtenaren en partijle
den van tussen de dertig en de
vyitig jaar'. 'Leden van de groep
zijn werkzaam bij de centrale
overheid, organen van de machti
ge staatsraad, op provinciaal of
districtsniveau. En hy groeit snel.
Dalai Lama
De zogenaamde 'derde generatie
leiders' (waarvan president Jiang
Zemin, premier Zhu Rongji en
voorzitter van het Nationale
Volkscongres Li Peng de belang-
rijkse exponenten vormen, redac
tie) heeft noch binnen, noch bui
ten de CCP grote politieke steun.
Ze zijn geïmpregneerd met het
Denken van Mao Zedong. De CCP
moei veranderen van een leninis
tische partij in een partij die meer
inspeelt op de situatie van van
daag. Op dit moment is, na twin
tig jaar economische hervor
mingspolitiek, volgens Fang 'de
f-■ h,?„v
tijd rijp voor politieke hervormin
gen'.
In zijn eerste pamflet besprak
Fang een scala van mogelijke her
vormingen: werkelijke autono
mie voor Tibet ('Op dat gebied zit
ten we op één lijn met de Dalai La
ma'); persvrijheid; een duidelijke
scheiding tussen de CCP en de re
gering; verbetering van de men
senrechtensituatie en beperking
van militaire uitgaven. Het eerste
pamflet, dat op 20 november ver
scheen, trok pas in januari inter
nationale attentie.
Voor andere dissidenten zou dit
het moment van arrestatie zyn.
Waarom kreeg Fang Jue nooit last
met de overheid? „Onze doelstel
lingen, de democratisering van
China's politieke systeem, ver
schilt niet veel van dat van men
sen als Wang Dan en Wei Jings
heng. Maar onze methoden zyn
anders." Fang is zich zeer bewust
van China's labyrint van wetten
en regels. Als iets niet is toege
staan, zal de 'democratische fac
tie' geen actie ondernemen.
„En het belangrijkste: onze per-
Een opname
van hettelevi-
siestation Ca
nadian Televi-
son Netwerk
(CTV) van een
man in de
handboeien,
die wordt
vastgehou
den op de
tweede ver
dieping van
een politiebu
reau In
Shanghai.
CTV, dat dez
opname 18
april maakte,
claimt ook
beelden te
hebben van
verdachten
die tijdens
verhoor in dit
Chinese bu
reau worden
geslagen. Foto
EPA/AFP
soonlijke geschiedenis is anders.
Wij zijn geen vreemden voor de
regering, wij werken er, of hebben
er langdurig gewerkt. Mensen als
Wei Jingsheng en Wang Dan wor
den vanwege hun verleden als lei
ders van de protestbeweging ge
zien als separatisten, subversie
ven, mensen die de Communisti
sche Partij omver willen werpen
en het land willen splitsen. Dat is
niet zo, maar dat begrijpt de rege
ring niet. En het resultaat is dat ze
worden gearresteerd."
Lente
Fang wil niet veel zeggen over
hoever zyn invloed gaai, wel wil
hij kwijt dat zyn groep van her
vormingsgezinde vrienden 'al
leen binnen bepaalde departe
menten invloed kan uitoefenen'.
„Nog niet op fundamentele be
leidslijnen, daarvoor is nog een
lang proces nodig," aldus Fang.
Ondertussen wordt er stug door
gewerkt.
Na het Nationaal Volkscongres
(eind februari) schreef Fang zijn
tweede pamflet, gedateerd 10
april. Het spitst zich toe op politie
ke hervormingen en waarschuwt
buitenlanders tegen teveel opti
misme. „Ik heb de indruk dat de
westerse media en ook veel wes
terse leiders denken dat China op
dit moment een 'Pekingse Lente'
doormaakt, (artikelen met kop
pen van deze strekking versche
nen recentelijk in gezaghebbende
weekbladen als Newsweek en de
Far Eastern Economie Review -
redactie). Het is waar dat er op dit
moment sprake is van een relatie
ve versoepeling van de censuur.
Er is meer discussie mogelijk; er
verschijnen boeken die kritischer
zyn."
Maar het doel voor deze tolerantie
is volgens Fang om 'uitwisseling
met het westen (dat immers grote
nadruk op mensenrechten legt) te
intensiveren', waarbij uiteraard
gedacht moet worden aan het ko
mende bezoek van de Amerikaan
se president Clinton, eind juni.
Fang: „Ais je het over lente hebt,
krijgen alle bomen nieuwe blade
ren. Wat we vandaag in Peking
zien, is een potplant die in bloei
staat. Hy groeit, maar wordt
streng gecontroleerd."
Door Henc van Maarseveen
Musea kunnen de huidige
kunstproductie niet
goed meer aan. Het is te
veel, te veelsoortig vooral en nau
welijks representatief te selecte
ren. Een belangrijke museale taak
is weliswaar het conserveren van
kunst en niet voor niets worden de
topmensen in een museum conservator genoemd.
Maar het verwerven en bewaren voor het nageslacht
wordt steeds moeilijker. Dat werd, althans wat pren
ten betreft, eerlijk toegegeven op een symposium in
februari in museum Boijmans van Beuningen. De bij
eenkomst ging over het museale verzamel- en presen-
tatiebeleid inzake grafische kunst.
Grafiek is een afzonderlijke kunstvorm die een nieu
we bloei beleeft. Er bestond bij meerdere sprekers
echter een soort onmachtige wanhoop tegenover de
prentenberg van vandaag. Er kwamen navrante za
ken aan deorde, Eenconservatorvan de Kunsthal ver
telde over de desastreuze staat waarin hij de nalaten
schap van de niet onbelangrijke Indische kunstenaar
Wijnand O. J. Nieuwenkamp (1874-1950) had aange
troffen toen hij een expositie over hem voorbereidde.
Opgestapeld in een oude vochtige schuur, rijp voor de
vuilafvoer,
In de zaal heerste toch wel wat ongeloof over de be
weerde moeilijkheden. Prenten 2ijn relatief gemak
kelijk te bewaren, veel simpeler dan schilderijen en
beelden, om van installaties maar niet te spreken. Een
particuliere verzamelaar van wie bekend is dat hij op
zijn eentje een collectie van zo'n 20.000 duizendbla
den beheert, en dat is veel meerdan de meeste musea
in bezit hebben, uitte zijn twijfel over de museale pro-"
blemen.
Hem werd tegengeworpen dat een museale collectie
andere beheerseisen stelt dan een privéverzameling
thuis. Dat is niet onjuist Maar als de bestaande be
heerseisen decollectievorming in de wegslaan, zou je
er over kunnen denken om die eisen te veranderen.
Althans voorh ed en daagse grafiek zou men een nieuw
beheerssysteem kunnen ontwerpen dat minder geld,
ruimte en personeel vergt
Men zou ook in overweging kunnen nemen om het
vernam elen van heden daagse grafiek bij één museum
te concentreren of er desnoods een gespecialiseerd
museum voor op te richten dat de taak van de andere
in dit opzicht overneemt.
De oplossing werdechter in tegengestelde richting ge
zocht. Vanuit het Amsterdams Stedelijk en het
Utrechts Centraal Museum werd ervoor gepleit om
grafiek niet langer als specialekunstvorm tebehande-
len. Natuurlijk wordter met grafische middelenkunst
gemaakt, alleen vormt dat voor musea nog geen reden
om die kunst binnen hun bezit af te zonderen en apart
te behandelen. Kunst is kunst, met welke middelen
ook gemaakt. Men zou daarom totontzamelen kun
nen overgaanende aparteprentenafdelingenkunnen
opheffen.
Ik vondheteen geniaievondst. De groteverdwijntrue.
Je ontkent de bestaanswaarde van een bepaalde
kunstvorm en je bent je er als museum meteen vanaf.
Wegalleproblemen.Hetdeedmedenkenaanhetdes-
tydse gegoochel met de werkloosheidscijfers. Op een
gegeven moment werden mensen in de WAO aange
merkt als niet beschikbaar voor de arbeidsmarkt Dus
kon hun aantal geschrapt worden uit de cijfers en
bleek de werkloosheid in ons land erg mee te vallen.
Briljante bureaucratie, dat is het zeker. Maar musea
worden daarmede een beetje grabbeltonnen waarin
de eenduidige ordening volgens vaste categorieën
gaat ontbreken. Dat moet misschien in overeenstem
ming worden geacht met beweerde ontwikkelingen
binnen de beeldende kunst. Maar ik geloof er niets
van.
Anders dan in de jaren tachtig toen een soort univer
seel kunstbegrip ook aan academies de boventoon
voerde, lij kter nujuist meerbelang te worden gehecht
aan specialisatie en in het bijzonder aan gespeciak,lc<H
seerde deskundigheden binnen de kunstbeoefening^
Als dit laatste inderdaad het geval is, gaan musea mer
een verouderd denkmodel de boot tijdelijk missen.
Dat hoeft geen onherstelbare ramp tie zijn want over1
enkele decennia kunnen ze hun lacunes wel weer op
vullen uit de verzamelingen van particulieren die te
gendraads zijn blijven geloven in afzonderlijkekunst-
vormen op het gebied van glas, keramiek of grafiek.
Grafische kunstenaars die hun prentkunst opvatten
als een autonome specialisatie, hebben bij die musea
voorlopig echter niets meer te zoeken.
(Henc uan Maarseveen was hoogleraar staatsrecht
aan de Erasmus universiteit Rotterdam er* is thans
graficus)
De politieke schokgolf van India's recente
kernproeven Verenigde Naties in New York.
Jaap Ramaker, de Nederlandse ambassadeur
bij de VN, ervoer India's opmerkelijke daad
van afgelopen week als een persoonlijke te-
Ieurstelling.Twee jaar geleden leidde hy in
Genève de internationale onderhandelingen
die resulteerden in het Kernstopverdrag, het
baanbrekende akkoord gericht tegen het tes
ten van atoomwapens.
Door John Wanders
„Ja, ik werd erdoor verrast," zegt Jaap Rama
ker, Nederlands ambassadeur bij de VN in
New York. „Zoals velen met my hier in de Ver
enigde Staten," voegt hy er met lichte ironie
aan toe. Want ook de Amerikaanse inlichtin
gendienst CIA werd vorige week met het
schaamrood op de kaken overvallen door het
bericht dat India kemproeven had uitge
voerd."
„De partij die nu het voornaamste bestanddeel
is van de Indiase regering, de BJP, wierp in de
tijd van de onderhandelingen over het
Kernstopverdrag al haar schaduw vooruit,"
herinnert Ramaker zich. „In de eerste helft
van 1996 -toen de onderhandelingen onder
mijn voorzitterschap werden afgerond-
kwam de Indiase regering, onder leiding van
de Congresparty, met voorstellen die niet uit
voerbaar waren en die ook niet onderhandel
baar waren. Dat gebeurde onder druk van de
Indiase oppositie die werd aangevoerd door de
BJP."
Het lijdt geen twijfel, stelt Ramaker, dat In-
dia's atoomproeven voor een belangrijk deel
zijn ingegeven door binnenlands politieke mo
tieven. „Dat India openlijk heeft aangetoond
dat ze technisch in staat is dit soort proeven uit
te voeren, heeft bij de Indiase bevolking een
geweldige weerklank gevonden."
India behoort niet tot de 149 staten die het
Kernstopverdrag (CTBT - Comprehensive
Test Ban Treaty) hebben getekend. De vijf er
kende atoommachten Amerika, Rusland, Chi
na, Groot-Brittannié en Frankrijk behoren
daar wel toe. Het verdrag is zodanig opgezet
dat het pas in werking kan treden als alle 44
landen waarvan bekend is dat ze nucleaire ac
tiviteiten uitvoeren het verdrag hebben gete
kend en geratificeerd.
„Het Kernstopverdrag is er vooral op gericht
landen te ontmaskeren die stiekem kernproe
ven uitvoeren," zegt Ramaker. „Het verdrag
slaat dus niet zo op de actuele situatie rond In
dia. Want het is duidelijk dat India zijn kem
proeven van vorige week helemaal niet verbor
gen wilde houden."
De honderden seismologische stations die
over de hele wereld de bewegingen van de
aardkorst in de gaten houden, hebben van de
rijf Indiase kemproeven van afgelopen week
slechts één kunnen registreren. „Ten aanzien
van die andere vier moeten we de Indiase rege
ring op haar woord geloven," zegt Ramaker.
„Dit roept ernstige vragen op over de betrouw
baarheid van de verificatie van het Kernstop
verdrag," verklaarde in The New York Times
directeur Frank Gaffney vanhet Centrum voor
Veiligheidspolitiek in Washington. Want hoe
kan de internationale gemeenschap controle
ren of landen zich daadwerkelijk aan het
Kernstopverdrag houden als vier van de vijf
proeven niet worden opgemerkt?
Vier technieken
Ramaker legt de kritiek op 'zijn' verdrag naast
zich neer. „Het International Monitoring Sys
tem dat voorbereid wordt in Wenen en gereed
zal moeten zijn als het Kernstopverdrag in
werking treedt, gaat uit van meer dan één veri
ficatiemethode," zegt hij. Naast seismische
waarneming worden er in het verdrag nog drie
andere technieken genoemd: hydro-akoes-
tisch (daarmee worden de oceanen afgedekt),
infrasound (technieken die drukgolven me
ten) en radio-nuclide (technieken die lucht
monsters meten). De vier technieken verster
ken elkaar. Om het systeem niet al te duur te
maken, is een ondergrens afgesproken.
Ramaker: „Dit houdt in dat hele kleine ont
ploffingen niet altijd zullen worden waargeno
men. Maar er is ook nog een niet-teehnische
verificatiemethode. Als er twijfel bestaat over
de vraag of een land een nucleaire test heeft
uitgevoerd, komt er een procedure op gang die
inspecties ter plaatse mogelijk maakt."
„Ik heb nog steeds veel vertrouwen in het
Kernstopverdrag," zegt Ramaker op een mo
ment waarop de wereld met ingehouden adem
kijkt naar India's buurland en aartsrivaal Pa
kistan, dat het verdrag evenmin heeft gete
kend. Zondag gaf Islamabad aan dat de eerste
Pakistaanse kernproef slechts nog een kwestie
van tijd is.
Verwacht Ramaker dat Pakistan nu ook een ei
gen atoomwapen zal willen testen?
„Een constante tijdens de onderhandelingen
over het Kernstopverdrag was dat Pakistan
nooit harder of zachter wilde lopen dan India
Dat klinkt nu natuurlijk een beetje onheilspel
lend. Als India in 1996 het verdrag had onder
tekend, had Pakistan een halve seconde later
hetzelfde gedaan. Zo moetje, denk ik, de hui
dige situatie ook zien. De Pakistaanse regering
staat onder grote druk van de publieke opinie
in Pakistan om hetzelfde te doen als India."
Het is nog steeds zo datje een kernwapen pas
operationeel kunt maken, als je het wapen een
keer echt hebt uitgeprobeerd, zegt Ramaker,
terugkerend naar het Kernstopverdrag. „Dus
als je niet meer kunt testen, kun je ook geen
nieuwe systemen meer ontwikkelen. Dit geldt
ook voor de rijf erkende atoommachten. En
dat is de waarde van het Kernstopverdrag. Met
computersimulaties kun je bekijken of je be
staande voorraden nog veilig zyn, of ze niet in
eens afgaan. Je kunt ook kijken of de wapens
nog de uitwerking hebben die je eivan ver
wacht. Maar volgens de kenners is het onmo
gelijk om louter met computersimulaties nieu
we typen te ontwikkelen."
