10
North Sea Jazz scoort hoog gemiddelde
Verregend begin Openluchttheater
NSJ overweegt andere
datum bij nieuw WK
Pien in de jaren '70
New York krijgt
studiocomplex
Nieuwe subsidie voor kunstenaars
Rotterdams Dagblad
Maandag 13 juli 1998
Dppr John Qomkes
Den Haag Ooit was Ajax
een club van de arbeider in
Betondorp en jazz een vorm
van tegen-cultuur. Totdat de
skyboxen rond het voetbal
veld zich ontwikkelden tot
het zondagse decor van het
bedrijfsleven en de Amster
dam ArenA zich gaandeweg
ontpopte als een verlengstuk
van de beurs aan het Dam
rak. Bij North Sea Jazz is een
zelfde maatschappelijke up
grading merkbaar: de laatste
achterafzaaitjes in het Neder
lands Congres Centrum zijn
omgetoverd tot tijdelijke
VIP-lounges van verzeke
ringsmaatschappijen en uit
zendorganisaties.
Is er iets tegen deze maatschap-
pu-brede omarming van 's we
relds grootste overdekte, drie
daagse. jaarlijkse jazzevenement
in Den Haag? Als we op de pro
grammering afgaan of de publie
ke belangstelling meten niet. De
editie 1S9S, de alweer 23stc afleve
ring, scoort ondanks de finale van
het WK Voetbal, slechts een slor
dige tweeduizend onder de maxi
male capaciteit van circa 70.000
bezoekers. Het pure jazz-gehalte
van het festival is dit jaar boven
dien beter gewaarborgd gebleken
dart in andere jaren. Het niveau
blijkt op een hoog gemiddelde te
liggen,, maar het is inmiddels
vooral een risicoloos hoog gemid
delde. North Sea Jazz werd vaak
Marcus Miller Band: een van de grote namen op het podium van de Statenhal.
vergeleken met een supermarkt.
Tegenwoordig is het vooral een
buitengewoon goed gesoi teerd
eonsumentenparadijs.
Treft de organisator. North Sea
Jazz BV, enige blaam? Het festi
val presenteert immers alles wat
de moeite waarde is. Zo worden
uit de oude doos belangrijke, nog
levende representanten van de
tweede generatie jazzmusici te
voorschijn getoverd: van de in
middels al zwak spelende Slide
Hampton tot en met de nog im
mers struise Betty Carter. Ander
zijds worden ook de jongste
dwarsverbanden met de wereld
van de dance bijna angstvallig ac-
Het concert van Herbie Hancocks heropgerichte Headhunters zet de Statenhal in vuur en vlam.
tief onderhouden: zo presenteert
North Sea een invloedrijke dj als
Photek die zijn samples vooral uit
de bop en de free jazz haalt. Tot
slot worden de vaste waarden uit
de rijke historie van jazz. blues en
gospel nadrukkelijk onderstreept
met odes aan Biilie Holiday, Ella
Fitzgerald (tweemaal) of in de
vorm van een all-star-jam van ve
teranen als Stanley Turrentine en
Johnny Griffin bij het Roy Har-
grove Sextet.
Monumenten
Die monumenten in coneertfor-
maat vallen hier en daar als on
dermaats te betitelen. De ode aan
Ella, zoals die zich voltrekt aan de
hand van waterige arrange-
mentjes van Frank Foster en Milt
Jackson, mist zelfs niveau en
spanning. En ais Turrentine een
enkele, langere solo speelt bij Roy
Hargrove c,s. wordt hij door het
jonge volk doodgeknuffeld alsof
hij het bergklassement in de Tour
de France op zijn naam heeft ge-
bracht. Er zijn slechts weinigen in
staat om zich met overgave te wij*
den aan een dergelijk eerbetoon.
«Dee Dee Bridgewater, al heel lang
onder de plak bij Ella, negeert de
valse bas van Ray Brown en be
wijst haar voorbeeld tijdens ai-
weer een ander tribuut wèl alle
eer. Gitarist John Scofield maakt
van zijn wereldpremière, live op
tredend met het hamnaondtrio
Medeski, Martin Wood, een
vlammend kunststukje. Het is
een eerbetoon aan de funk van
Booker T. "Die M.G's en de hit
sige soul van James Brown (voor
al Shank! is een meesterstuk).
Muzikaal explosieve opwinding is
er tijdens North Sea genoeg, ont
dekkingen ook, maar ze liggen
bijna allemaal in die sectoren van
de zwarte muziek, die niet als pu
re jazz te boek staan. Zo is daar op
zaterdag ene Kofy Brown, een
sprieterige felle Amerikaanse
bitch met jongensachtige heupen
die de show steelt op een moment
dat elders in het gebouw George
Benson voor de zoveeiste keer
'On Broadway' speelt of Bootsie
Collins het verleden probeert te
omzeilen. Kofy oogt als een com
binatie van Little Richard, Sly
Stone, Angela Davis en Lenny
Kravitz, vecht volumineuze rob
bertjes uit met haar gitarist Ri
chard T. Harry en bezit ook nog
eens de macht van het gesproken
(rap-)woord, In diezelfde Rem-
brandtzaal geboekt als een mi-
nifestival in het festival door
Louis Behre van Crossing Border
zorgt levende country-soul-le-
gende Swamp Dogg puik diezelf
de zaterdag zingend voor een ge
denkwaardige uitvoering van
New York New York krijgt een
eigen studiocomplex. Aan de oe
ver van de Hudsonrivier bij de
Hollandtunnel in Manhattan ko
men boven op een bestaand ge
bouw vijf opnamestudio's, de
grootsten van de stad.
Met het plan reageren de initia
tiefnemers op de enorme vraag
naar moderne faciliteiten, meldt
de krant New York Times zater
dag. De meeste studio's in de
Amerikaanse metropool dateren
nog uit de vooroorlogse periode
waarin de radio aan zijn opmars
begon. Bij de Hudson River Stu
dios gaat het onv het eerste van
meerdere projecten dat financieel
rond is en ondersteuning kreeg
van de stad. De kosten van het
complex, dat in januari 2000 open
moet gaan, zijn geraamd op 240
miljoen gulden. In tegenstelling
tot de studioeomplexen van film
maatschappijen in Hollywood, ko
men de ruimtes in New York voor
iedereen beschikbaar. Twee van
de vijf hallen zijn al voor vijftien
jaar verhuurd aan producenten.
Door Leonie van der Meer
Rotterdam Een zonnebloem
straalt op de flyer van Openlucht
theater 1998. Gisteren waren re
gendruppels meer toepasselijk
geweest. Vanwege de grijze wol
ken en de onophoudelijke regen
kon de start van het festival niet
in het Museumpark plaatsvinden.
De Rozentuin bleef leeg. Het
Openluchttheater en de bezoe
kers verhuisden naar een klein
zaaltjein het Natuurmuseum. Im
provisatie troef op deze eerste
zondag van het muziek-, theater-
en zangfestival.
Helaas moest het optreden van de
Dance Showband 'Trafassi'
worden afgelast. „Er is simpelweg
geen ruimte voor deze grote
band," zei Erik de Jager van One
Only Productions B.V., de urga-
nisator van het festival. De orga
nisatie probeert de band, bekend
van onder meer het nummer
"Wasmasjien', nog op een van de
andere zondagen in te delen.
Toch viel het festival niet geheel
in duigen. Tientallen kinderen
nestelden zich op het lichte par
ket van het museum. Noch de re
gen noch de kleine ruimte kon het
jonge publiek ervan weerhouden
hun Sesamstraatheid Hakim in
levende lijve te zien. Een tropi
sche temperatuur zorgde binnen
voor verhitte hoofdjes, maar ook
dat kon de jonge bezoekers niet
deren. Zonder de gebruikelijke
gelui ds- cn lichteffecten boeiden
Hakim en zijn theatergroep de
luisteraars met een verhaal over
Simbad de zeevaarder. Een reus
maakte enkele kinderen aan het
huilen, draken zorgden voor
spanning en de liedjes toverden
bij vele kinderen weer een glim
lach op het gezicht.
Het verhaal van Simbad werd op
gevolgd door een optreden van de
RoUciuaaiSc band Handsome
3Some. Normaal gesproken speelt
het drietal met elektrische gita
ren. maar om in de romantische
sfeer van de Rozentuin te blijven
speelde de band zondag met
akoestische gitaren. Onder een
kroonluchter en tussen twee
palmbomen speelden ze een uur
lang eigen nummers en enkele
covers. Het publiek dat uit niet
meer dan een handjevol mensen
bestond, zat in kleermakerszit op
de grond en deinsde mee met de
melodieën en de harde, heldere
stem van zangeres Arjo. De mini
male opkomst wees ze resoluut
van de hand. „Vorige keer speel
den we in een container, waar
maximaal tien mensen in konden,
dus dit is zeker een verbetering,"
riep ze lachend
Het was dus geen zonnig en
groots begin van het Openlucht
theater, maar eerder een kleine
en knusse start. Het Openlucht
theater vindt tot en met 30 augus
tus elke zondagmiddag plaats.
Met droog weer te zien in de Ro
zentuin in het Museumpark. Voor
volgende week vermeldt het pro
gramma optredens van De Bert
Brutus Band met'Onze helden ra
ken nooit vermoeid', N'Mbusi met
'Kijken of de vloer het houdt' en
J.W. Roy The One Night Band.
Hartverscheurende zang van de nieuwe souldiva Ca rleen Anderson. Foio's Cees Kuiper/Rotterdams Dagblad
'The Story of Sam Stone', de Viet-
nam-deserteur die Amerika de
ogen opende.
Eigen label
De lijst met zeer goede optredens
is ook dit jaar te lang om North
Sea Jazz in de hoek te zetten van
uitsluitend door consumptieve
overwegingen voortgedreven cul
turele instellingen. Neem bijvoor
beeld het concert dat Herbie Han
cocks heropgerichte Headhunters
op zaterdagavond geven: veel be
ter, geagiteerder en meer geladen
dan de voortkabelende cross-
overklanken op hun recente reü-
nie-cd. Een duivelse mix van
akoestische, ritmische precisie,
mooi geprogrammeerde compu-
tersounds en een reeks van lange,
geïnspireerde soli van de maestro
zelf, zetten de Statenhal in vuur
en vlam, Hancock neemt het festi
val te baat om de oprichting van
zyn eigen platenlabel, Hancock
Records, èn de komst van een
Gershwin-album wereldkundig te
maken.
Zondagmiddag voelt Herbie zich
zo uitgevloerd dat hij zijn akoesti
sche kwartet voortdurend gemoe
delijk lachend introduceert en
geen gelijke tred weet te houden
met de fors doortimmerende slag
werker Gene Jackson. David Mur
ray, de voormalige voorhoedefi
guur en saxkoning uit de jaren
tachtig, neemt ook genoegen met
een plaatsje in de luwte. Samen
met het verbluffend goed zingen
de Gospel Choir of the Washing
ton Imani Temple zet hij een ere
dienst aan de Blijde Boodschap
neer, waarvoor zelfs de grootste
atheist opzij gaat.
Zo zouden we nog wel even door
kunnen gaan: het evenwichtige,
buitengewoon romig musiceren
de pianotrio van Brad Mehldau,
het scherp spelende kwintet van
James Carter, het enthousiasme
van trombonist Ku-umba Frank
Laey (die zondag een mooi kwin
tet presenteert), de hartverscheu
rende zang van de nieuwe souldi
va Carleen Anderson (die haar
topprestaties van het Drum
Rhythm Festival moeiteloos eve
naart). de alomtegenwoordigheid
van Nederlands talent (Saskia La-
roo, SFeQ. Boi Akih. Yuri Honing.
Michie! Borstlap). En toch ont
breekt er iets op North Sea. Een
opmerkelijk rebels geluid bijvoor
beeld, maar misschien komt dat
wel omdat de jazz zelf - hoe goed
ook eerder types als Nicholas Pa-
yton en Badi Assad produceert
dan werkelijke muzikale vernieu
wers van het niveau zoals zulke
verschillende geesten als Cecil
Taylor. Rahsaar. Roland Khan of
Bill Evans dat ooit bezaten.
De jazz zelf is op reproduceren in
gesteld geraakt, of nog erger, op
het aanbieden van een muzikaal
product waar de markt om vraagt.
Zelfs bij een zo voortreffelijk
groot orkest als de superieur spe
lende Mingus Band (de uitvoering
van 'Fables of Fathers' is om door
een ringetje te halen) merkje het
langzaam voortschrijdende stol
lingsproces op, dat in genres als
rock of blues al zo vaak de teneur
bepaalt. Het grote impresariaat
van George Wem, dat een belang
rijk deel van het Amerikaanse
aanbod op de grote Europese fes
tivals bepaalt, durft amper risico's
aan. Leon Ramakers, directeur
van Mojo Concerts en indirect als
overkoepelend topman op afstand
verantwoordelijk voor North Sea
Jazz, merkt op dat de internatio
nale markt harder wordt. Hij
merkt vaak dat North Sea in Euro
pa er alleen voor staat als meer ge
waagde programma's worden
voorgesteld.
Cuba
Of een festivalorganisatie die ijze
ren trends kan doorbreken? Eer
der dit jaar werkte NSJ-directeur
Theo van den Hoek aan de tot
standkoming van een apart, volle
dig door Cubaanse muziek be
paald podium. Het had een van de
klapstukken van de 23ste editie
moeten worden, temeer omdat de
son, de dnason, de trova en de
rumba weer volop in de belang
stelling staan na het wereldwijde
succes van Ry Cooder's Buena
Vista Social Club. Gebrek aan me
dewerking van officiële Cubaanse
zijde gooide roet in het eten. Wie
nu gaat kijken bij grote Cubaanse
bands als The Afro-Cuban All
Stars (zaterdag) of Cubanismo!
(vrijdag) ziet uitsluitend spette
rende vertolkingen van stan
dards, opzwepend en al. Maar de
aandacht voor de unieke intimi
teit van de Cubaanse muziek, ver
waait als een tres-gitaar heel
zwaar moet worden versterkt.
Maar dit zyn de enige grote verte
genwoordigers van Cuba die in
ternationaal worden aangeboden.
Het is 'take it or leave it', ook voor
North Sea.
Zo bezien wordt het jaarlijks
moeilijker om een dergelijk eve
nement te organiseren, ook al zor
gen platenlabels als Verve en
Blue Note voor een goede in
breng, VPRO-tv voor een verbre
ding en BUMA-STEMRA voor
diepgang in de vorm van een
waardevol workshop-programma.
Des te groter is het respect dat dit
monster-festival verdient.
North Sea Jazz Festival, 23ste
editie, 10 t/m 12 juli 1998, op veer
tien podia in het Nederlands
Congres Centrum, Den Haag.
North Sea Jazz zal by het vol
gende WK Voetbal in 2002 moge
lijk niet in het tweede weekend
van juli plaatshebben. Het suc
ces dat Oranje dit jaar boekte tij
dens de wereldkampioenschap
pen had namelijk zijn weerslag
op de publieke belangstelling
voor het driedaagse jazzevene
ment, Voor het eerst in jaren
verkocht North Sea niet ruim
van tevoren in de voorverkoop
uit Uiteindelijk bleef het festi
val met ruim tweeduizend kaar
ten zitten.
North Sea Jazz-directeur Theo
van den Hoek wil een dergelijk
risico niet nogmaals lopen. „In
dien "noodzakelijk wijken we
van het vaste weekeinde af,"
zegt de impresario. „Toen ik in
november op kantoor mijn vrees
uitsprak dat het WK Voetbal een
nadelige invloed op North Sea
Jazz kon hebben, werd er harte
lijk om mü gelachen." Van den
Hoek heeft al vastgesteld dat
zyn festival een week naar ach
teren kan worden geschoven.
Voor het EK Voetbal van 2000 in
Nederland en Belgïe is een der
gelijke operatie niet nodig, want
dat duurt maximaal drie weken.
Voor het WK Voetbal van 2002 in
Japan en Korea heeft Van den
Hoek zijn hoop gevestigd op re
cente uitlatingen van de kers
verse FIFA- president Sepp
Blatter, die het WK te lang vindt
duren. North Sea Jazz wijkt na
melijk liever niet af van de eigen
positie op de Europese concert
agenda. Van den Hoek: „We
staan jaren van tevoren in agen
da's van internationale reisbu
reaus. Hotels in Den Haag en
omgeving reserveren de data
voor, op en tijdens het tweede
weekend van juli (in 1999; 09/07
t/m 11/07) op voorhand. Ver
schuiven is geen gemakkelijke
oplossing, maar als het moet,
doen we het."
AmsterdamKunstenaars, vorm
gevers en architecten kunnen
vanaf volgend jaar subsidie aan
vragen voor hun materiaalkosten.
Geert Dales, directeur van het
Fonds voor Beeldende Kunsten,
Vormgeving en Bouwkunst,
hoopt dat de nieuwe regeling op 1
januari 13S9 ingaat. Nu verstrekt
het fonds alleen subsidies waarbij
de kosten van levensonderhoud
zijn inbegrepen.
Met de nieuwe steunmaatregel
zijn enige miljoenen guldens ge
moeid. De kunstenaar, vormgever
of architect kan naar verwachting
eens in de vier jaar 20.000 gulden
aanvragen. Dat geld komt op een
rekening-courant te staan, waar
na de aanvrager in een jaar maxi
maal de helft mag opnemen. Hij
kan de subsidie ook over meerde
re jaren uitsmeren.
De subsidie is bedoeld ter dek
king van de beroepskosten. De
bijdrage is ook incidenteel te ge
bruiken ter ondersteuning van
grotere investeringen.
Jasperina
b
'De show uit
de jaren
zeventig'
EMI Music
Holland
d u u
145.47 mm,
Bij het verschijnen van haar eerste single, 35 jaar geleden reeds, schreef
Wim Sonneveld dat voor het bewerkstelligen van succes twee soorten
talent zijn vereist: n;et alleen aanleg, maar ook nog eens het vermogen
om daar goed gebruik van te maken. Van Jasperina de Jong wist hij toen
al dat ze zowel de aanleg als het karakter had om veel te bereiken. En
daarbij had ze volgens hem ook nog eens iets extra's in de vorm van een
aandoenlijke expressie. De tijd heeft Sonneveld natuurlijk alleen maar
gelijk gegeven, want met Pien is het meer dan goed gekomen. Recent
schitterde ze nog in een Brecht-programma, waar ze komend seizoen
mee doortoert ter afwisseling van haar met Jenny Arean gedeelde
hoofdrol in de musical 'Heerlijk duurt het langst'. Dat terugvallen op het
veilige (want bestaande) repertoire staat eigenlijk in schril contrast met
de vertrouwde Jasperina de Jong, die altijd zoveel moois voor haar liet
schrijven. Daarvan zijnde krenten uit de oogst van de jaren zeventig nu
gebundeld op deze dubbelaar: geen top 40-hits ('De Wandelclub' uit 1967
is haar enige!), maar wel een verzameling bij een groot publiek bekende
origineeltjes. Zoals 'Roll another one (De Non)', 'Geld stinkt niet', 'De
geest van Woodstock', 'Abah abortus', 'Dobbe dobbe dobbe', 'Mn tante
Deentje', 'Dementia Praecox' cn 'Je laat ze echt niet in de steek' Door
een ander vertolkt zouden sommige composities van vaste leveranciers
(Joop Stokkermans muziek: teksten van Guus Vleugel dan wel Ivo de
Wijs) wellicht intussen niet meer zo jolig glimmen. Dankzij Jasperma's
aandoenlijke expressie blijven ze een genot om naar te luisteren.
Louis Du Moulin
