25
Dikke Bertha zaait
verwarring
mmsm&m
Gekooide heksen
baren pluis en plak
Golden Globe-nominatie
voor Saving Private Ryan
Van der Lubbe spreekt via paragnost
'Zijn de mensen mesjogge geworden?'
Wel voor de poes
Nu/al verkoop
tan kaarten
voor Lowlands
Rotterdams Dagblad
Vrijdag 18 december 1998
Ie Asklenion-
l Ratterda ms Dagblad
Ontwerp
Nana! Are
^Ochtendgloren',
1993 Foto Kunsthal
Door Han Geurts
RotterdamHoewei vriendelijk van
vorm is de kaars 20 dik en stomp dat
hij als alternatief voor het mannelij
ke deel wat veel zou vragen van de
rekbaarheid van de ontvangende
partij. Maar dit zijn heksen en dan
gaat het allemaal heel anders. Ze
strelen de kaars met een lapje, kie
telen hem met een kerstbal of depo
neren er een kers op. En jawel hoor,
daar komen de kindjes.
De heksen baren al wat pluist en
plakt: van haarresten uit hun hoofd
tooi tot mottenballen uit hun moe
derschoot en tussendoor een lange
opblaaswcrst. Ook zonder de kaars
kunnen de dames het trouwens, met
alleen een lapje. Of aan een koord
hangend in hun kooi heupvoetbal
spelen met een pluizenbol voor het
sadoheksenspel. Ket ziet er prachtig
uit, daar niet van, en het klinkt ook
fijn. Kleine lampjes en het geluid
van een herfstig windje, ideaal voor
poëtische gedachten en een beetje
geheimzinnigheid. f
Harriet van Reek en Geerten ten
Bosch willen Andere Erotiek brerïj
gen dan de gebruikelijke platvloer
se banale op het schoonheidsideaal
gebaseerde gewone recht voor rijn')
raap van dik hout zaagt men plan-: -
ken dikke tieten weinig kleren weHrt'
lust van jeweetwel. Misschien is dec,
kaars wel van boter of zijn de dames
zo geil dat het wel zal lukken met de'f
omvang. Hoe het ook zij. 'Dwaze wij
ven' is de ondertitel en dat moeten
we maar letterlijk opvatten. Het
kijkspel is heel plezierig maar je
moet het getut niet serieus gaan ne
men.
'Banketje' van Harriet van Reek en
Geerten ten Bosch. Gezien: gister
avond in de Rotterdamse Schouw
burg (studio). Herhalingen: t/m
zondag en 23,24 en 26 december.
De volksmond doet a! dappere pogingen om de
Supernanadie Niki de Saint Phalle ontwierp voor het
Asklepion-gebouw naar goed Rotterdams gebruik
een naam te geven. We hoorden al 'Dikke Bertha' en
'Reuzin van Rotterdam'. Of de bouw van de
voluptueuze zwangere vrouw als ingang van het
gezondheidsmuseum aan de Leuvehaven doorgaat
wordt in januari besloten. De financiering is rond,
maar de bouwvergunning moet nog worden
afgegeven, in de Kunsthal is tot en met 28 februari
een kleinetentoonsteliingingerichtmetwerkvande
Amerikaans/Franse kunstenares. De rhinoceros van
De Saint Phalie die tijdelijk voor de Kunsthal staat is
ook bedoeld om Rotterdam te laten wennen aan
haar beeldtaal. Ondertussen zet Nana de tongen in
Rotterdam al maanden in beweging. Een
bloemlezing.
Door Hans Maas en
Peter van Eijkelenburg
Robert de Haas, directeur Rotter
damse Kunststichting (RKS):
„Prachtig, meteen neerzetten. Zal
binnen de kortste keren uitgroeien
tot dé icoon van Rotterdam. De Na-
na zal de Zwaan en de Euromast ver
dringen van de ansichtkaarten. Er
wordt vreselijk moeilijk over ge
daan. Iedereen moet er weer een
zegje over doen. De een voelt zich
gepasseerd, de ander vindt het
slechte architectuur of slechte
kunst. Ik vind het gewoon schitte
rend en ook als ik het niet schitte
rend zou vinden dan nog moetje het
meteen neerzetten."
Kristin Feireiss, directeur Neder
lands Architectuurinstituut (NAi):
„Het is natuurlijk fantastisch voor
Rotterdam dat er een aantrekkelijk
nieuw museum bij komt. Rotterdam
heeft grote ambities en kan dat ook
waarmaken. Daarom vind ik het zo
jammer dat het oorspronkelijke
plan van Niki de Saint Phalle is af
gezwakt tot een flauw aftreksel. Het
beeld is geïntegreerd in het gebouw
en qua vorm en kleur veel minder
expressief. Dit komt zowel de archi
tectuur van het gebouw, als de uit
straling van het kunstwerk niet ten
goede. Het is een halfhartige oplos
sing, die geen recht doet aan het
werk van de kunstenaar. Als je zo'n
grootheid vraagt om een concept te
ontwikkelen, en het is een goed ont
werp, dan moetje ook de moed heb
ben om het gewoon te bouwen."
Chris Dercon, directeur Museum
Boijmans Van Beuningen:
„Bfteling-architectuur die snel zal
gaan vervelen. Er is iets fundamen
teel mis met Nana. Het is een kunst
werk dat gaat fungeren als gebouw
en daar zijn kunstwerken niet voor.
Kijk maar naar het ontwerp, het zit
vol met overbodige uitstulpingen."
Manuel Kneepkens, dichter en
Stadspartij-aanvoerder:
,,'n Echt patjepeeërsbeeld! Hoe kun
je met zo'n vreselijk ding in het cen
trum nu Culturele Hoofdstad van
Europa zijn?"
Hans Walgenbach, dir. Centrum
Beeldende Kunst:
„Nana is architectuur en geen beel
dende kunst, hebben we met elkaar
afgesproken in deze stad. Daar ben
ik het mee eens, ik vind Nana geen
beeldende kunst. Het is een zaak
voor de welstandscommissie."
Cokkie Snoei, galeriehoudster Rot
terdam (schriftelijke reactie):
„Zelden bracht een vrouw de kunst-
Beverly Hills 'Saving Private Ryan' van Steven
Spielberg en 'The Truman Show' van Peter Weir
behoren tot de zes films die gisteren zijn genomi-
nr -rd voor de Golden Globe voor beste film. De
Golden Globes, die worden toegekenddoor de
buitenlandse pers in Hollywood, zijn na de Oscars
de beiangrgkstë filmprijzen. Wie een Globe wint,
maakt ook een goede kans bij dë toekenning van
de Oscars in de prijzen te vallen. Behalve de werk
stukken van Spielberg en Weir hebben de films
'Elizabeth','Gods and Monsters' en 'Horse Whis
perer'een nominatie gekregen.
Voor de Golden Globe voor beste actrice werden
vijf filmsterren genomineerd. Het gaat oni Cate
Blanchett ('Elizabeth'), Fernanda Montenegro
('Centrai Station'), Susan Sarandon ('Stepmom'),
Meryl Streep COne True Thing') en Emily Watson
voor haar rol in de film Hilary and Jackie'.
Voor de onderscheiding voor de 'beste mannelijke
hoofdrol komen in aanmerking Jim Carrey ('The
Truman Show"), Stephen Fry fWilde'), Tom
Hanks ('Saving Private Ryan'), Sir Ian Mckëllen
CGods and Monsters').en Nick Nolte CAffiiction').
pausen zo sterk in beroering als de
hoogzwangere Nana van Rotter
dam. Met stijgende verbazing na
men wij kennis van de dag tot dag
toenemende opgewondenheid rond
om het speeltje van Niki de Saint
Phalle, We moeten ons dan ook mis
schien een afvragen waar die vol
strekt onmannelijke, hysterische
aversie tegen de aanstaande Tiet
griet vandaan komt.
Wat prikkelt intellectueel omnivoor
Chris Dercon toch zo? Hij wil de Me-
dimama rechtstreeks naar de Efte-
ling verbannen. En dat terwijl hij
beweert dat dit vrouwenlichaam een
tempel is. Maar dit is blijkbaar te
vens haar zwakke plek. Want vol
gens hem is de Barbamama een. ge
bouw en dus geen kunst. Daarmee
maar even makkelijk heenstappend
over wereldvermaarde architectoni
sche kunstwerken als de Eifeltoren,
het Atomium en de Are de Tri-
omphe.
En wat stimuleert onze dramatische
romanticus Hans Walgenbach zo? Is
hij nu echt zo bang dat de slechts
acht jaar geden aangelegde, rustie
ke museumhaven door een Ha
vensnol wordt overgenomen?
Waardoor Iaat onze dorpsdichter
Manuel Kneepkens zich nu weer zo
opnaaien? Onze grote kunstkenner
windt zich wel meer dan dertig cen
timeter hoog op en wil zelfs boven
de Maasmuts en zichzelf uitstijgen.
Als een echte Don Quichotte wil hij
haar vanuit zijn zeppelin op poëti
sche wijze bezweren.
Toppunt van opwinding is natuur
lijk weer gepersonifieerd in een
Fransman; Sylvain Ephimenco. De
ze wanhoopsridder waant zich nog
in 1968. En wil via Malcolm-X-taal
ons tegen Bessie Turf beschermen
en haar te vuur en te zwaard bestrij
den en zelfs en masse stenigen.
Nog nooit zagen we mannen zó op
gewonden over zó'n Kutbeeld. Als
ze zich dan echt zo bedreigd voelen,
kan de Asklepitrat misschien beter
een plaatsje krijgen op de Keileweg.
Kunnen de heren één voor één voor
een meier naar deze kleurige Te-
meier."
Els Helhvig-Kuipers, gemeente
raad CDA, lid van zowel de raads
commissie Kunstzaken en de be
zwaarschriftencommissie:
„Ik vind het wel een mooi beeld,
maar de plek is niet goed."
Maarten Struijs, architect Ge
meentewerken:
„We moeten niet moeilijk doen over
de plek. Het is als met buren. De
stad wordt alleen maar interessan
ter door heel verschillende dingen
bij elkaar te zetten."
Wim Pijbes, adjunct-directeur
Kunsthal:
„Een waar landmark, het Groninger
Museum-effect, zo moetje het zien.
Een enorme en goede aandachttrek
ker voor dat gezondheidscentrum
Asklepion. Die fontein van Niki de
Saint Phalle bij het Centre Pompi
dou is ook veel te groot, maar ver
veelt na zoveel jaren toch nog steeds
niet. Dat zal met deze Nana ook niet
gebeuren. Het is geen hoge kunst,
het is tamelijk decoratief, het zal
een gewild foto-object worden. Dat
de Nana het zicht op de Erasmus-
brug wegneemt vind ik een onzin
argument. Elke lantaarnpaal doet
dat. Ik vind het wel jammer dat Niki
concessies heeft gedaan na protes
ten van omwonenden. Het eerste
ontwerp was een nóg radicaler ge
baar en dus beter"
Marijke van der Lingen, directeur
a r t I s t
Nashville Pussy
album
'Let Them Eat
Pussy'
label
The Enclave/
Mercury
dut
27.12 min
Zandzakken voorde deur morgenavond bij Nighttown's The Basement? Eèi^
grondige controle van de fundamenten en het plafond zou in eik geval ver-)
standig zijn, want Nashville Pussy trekt dan van leer en dat betekent een ste
vige pot knalharde gitaarrock doorspekt met tekstwerk dat er niet om liegt'.
Het vanuit Atlanta, Georgia opererende kwartet trapt dan ook af onder het
motto 'Welcome to rock 'n roll hell' en zal, zoals op dit debuutalbum, onge
twijfeld in de hoogste versnelling alle hartenkreten er doorheen jagen. Pus
sy. intussen twee jaar actief, beweert haar inspiratie te hebben geput uit het
oeuvre van AC/DC ,Ted Nugent en Iggy Pop, maar gaat in het 'scheuren op
de korte baan' (telkens nog geen drie minuten) vaak wel wat ongenuanceer
der te werk. Vooral drummer Jeremy Thompson hakt er nogal eens op los;
alsof z'n leven ervan hangt en zorgt er zodoende voor dat het groepsgeluid
veel te hoekig wordt. In levende lijve echter legt hij het als aandachtstrekker
ruimschoots af tegen de provocerende capriolen, waarmee leadgitariste Ruy-
ter Suys en hassiste Corey Parks hun frontman Blaine Cartwright plegen tè
assisteren. Over extra pikant gesproken: als 'voorportaal van de hei' fungeert
in The Basement Kamasutra Overdrive, het '0 zo gewaagde' samenwerkings
verband van Mark Rïtsema (gitaar). Margriet Meichers (gitaar)* Sammy R.
(bas), Bram K. (zang) en Ronald R. (drums), dat intussen het stadium van
kortstondige grap ver is ontstegen.
Louis Du Moulin
VW:
„Laat ik eerst zeggen dat ik het
werk van Niki de Saint Phalle altijd
al heel leuk heb gevonden. Ik zag
een paar weken terug een soort si
mulatiefilmpje dat laat zien hoe
haar Nana-beeld straks in het straat
beeld past. Dat zag er enig uit, ont
zettend leuk. Maar ik dacht ook: is
het niet een te groot contrast met de
schepen en kranen in de directe na
bijheid? Is dit dus eigenlijk wel de
goede plek? Maar ik blijf het een
heel vrolijk, opvallend en bijzonder
beeld vinden. Het nieuwe ontwerp
vind ik ook beter dan het eerste, het
is minder star en het is nu aisof de
Nana zo'n beetje waakt over de
Sehiedamsedijk. Maar misschien
zeggen we na vijf jaar wel: we heb
ben het gehad, we zijn er op uitgeke
ken, weg ermee. Maar daar kan ik
nu niet over oordelen."
Franz Jozef van der Heijden, ge
meenteraadslid CDA:
„Als raadslid spreek ik me niet uit
over kunst of architecteuur. Dat oor
deel heeft de politiek nu eenmaal
uitbesteed aan adviesorganen. Ik
vind het heel verkeerd zoals sommi
ge collega's wel een mening ventile
ren over deze Nana. Het beeld kan
me eerlijk gezegd geen donder sche
len. Ik vind het beeld niet mooi,
maar dat geeft mij nog r iet het recht
om te zeggen dat dit beeld niet in de
stad mag verschijnen."
Dolf Welling, criticus beeldende
Nana uit
kunst Rotterdams Dagblad:
„Nikki de Saint Phalle verdient ze
ker een plaats in de kunstgeschied-
nis. Ze heeft vroeger boeiende din
gen gedaan. Ze is begonnen met het
ontwikkelen van een erg interesan
te psychische theorie. In Bonn zag
ik lang geleden een overzichtsten
toonstelling. Op een heel persoonlij
ke manier gaf ze een visie op de
man-vrouwverhouding, heel femi
nistisch.
De pui]wijfjes hebben een stam
boom die teruggaat tot ver in de pre
historie. Nana's bekendste voorou
der is de Venus van Willendorf. Aan
genomen wordt dat de oeroude dik
ke, zwangere beeldjes voortkwamen
uit de cultus van de Oermoeder. La
ter veranderde de levensbron van
geslacht en werd de vrouw miskend.
De Nana's van Niki werden in ons
land dadelijk herkend als 'Dolle Mi-
na's'.
In het begin drong Niki met haar
werk ons een binnenboel op waar al
leen chirurgen misschien met wel
gevallen naar kunnen kijken. Dat
had iets aggressiefs, zoals het ook
spreekt uit de bebloede en ge
scheurde panties of vaginale close
ups die sommige hedendaagse kun-
stenaress en ons laten zien. Alsof het
maandelijkse ongerief aan de man
te wijten is.
De bonte Nana's vormen een opge
wektere fase in haar oeuvre. De
bloembejurkte dames vieren dan
send de bevrijding van de vrouw.
Maar er er waren toch ook bebloem
de gruwelen. In Boijmans waren in
1976 twee bejaarde Nana's te zien
die zich een aangesneden man goed
lieten smaken.. De kunstenares is
bij de nonnen op school geweest en
heeft daarom ook geweld gepleegd
op roomse symbolen. In het Stede
lijk in Arasterdam konden bezoe
kers haar werk voltooien door met
een buks zakjes verf stuk te schie
ten.
Ik heb de indruk dat..-s wat met
de Nana's te zegge:: was, al is ge
zegd, is verbruikt. De notie is ach
terhaald. De Bijenkorf verkoopt al
lang geen opblaasbare Nana's meer.
Handgrote zusjes van Nana die als
Klara in serieproductie zijn geko
men zijn nog wel te koop in muse
umwinkels.
De Rotterdamse versie heeft een
voorgangster in een kolossaal beeld
dat in het moderne museum van
Stockholm heeft gestaan. Daar kon
je door de vagina naar binnen lopen.
In een van de borsten was een melk
bar.
Het naar Rotterdam halen van de
Nana heeft iets te maken met de
nouveau riehe hier. Ze hebben geen
benul van cultuur en zijn daarom uit
op dikke namen. Zie de lelijke Pi
casso bij het Stationsplein. Dat krijg
je als culturele proleten dik willen
doen."
Niki de Saint Phalle. Kunsthal t/m
28 febr.
veel heibel gemaakt worden? IK7
vind het jammer wat er gebeurt'-:
Hebben de mensen dan nog niets^ï
geleerd'?"
„En dan volgen een aantal medede- -
lingen die echt raadselachtig rijm;- -'
'De troost die het werk mij gaf, beru£
ik kwijt. De kleuren, de regen, het-L
licht, niets blijft er over dan dé-.';
storm. Een nietsontziende storm die'
woedt en woedt en woedt, vernieti-
gend en catastrofaal'."
Hester Keijser en Norman Beierle
willen nog twee paragnosten raad-
Tegen over Van der Lubbe. Dat zijn
Ja van der Heide, een Oegstgeest-
se paragnost, en Gerard Huitink uit
Den Haag, die paragnost van het
jaar is geworden. De séances zullen
worden geregistreerdTV-West
Keijser: „Norman en ik worden on
der hypnose gebracht door de para
gnosten en dan moet in die sfeer het
contact met Van der Lubbe ónt- r 1
staan. Het begint in Oégstge&tTeii
dan gaan.we', later.) welficht.-hpgf
steeds onder hypnose, naar. Den:.
Haag, Ik ben; echt) heel erg;:'be-f
nieuwd. Dit is te gek'voor woorden."
Door Cees van Hoore
Leiden Marinus van der Lubbe, de
Leidse mets elaar die in de jaren der
tig stierf onder de valbijl in Leipzig
voor zijn aandeel in de brandstich
ting in de Duitse Rijksdag, heeft ge
sproken. Aan paragnost Marianne
Visser heeft hij toevertrouwd hoe
het hem aan gene zijde te moede is.
Marianne heeft deze boodschap op
haar beurt weer doorgegeven aan
het Leidse kunstenaarsduo Hester
Keijser en Norman Beierle, die on
langs te kennen gaven met de over
leden Van der Lubbe in contact te
willen komen via paragnosten. Van
der Lubbe's 'stem uit het duister' zal
deel uitmaken van de aan hem ge
wijde expositie in het Leidse Cen
trum Beeldende Kunst, die op 10 ja
nuari 1999 wordt geopend.
„Marianne Visser woont in Lely
stad,"'zegtI: Hestêr Keijser. „Zij bel
de ons oi) ep vertrouwde ons toe dat
ze eigenlijk niks afwist van Van der
Lubbe en zijn zaak. Maar toch had
ze contact met hem gekregen en ze
wist ons ook een persoonsbeschrij
ving te gevenVan der Lubbe was, in
de woorden van-Visser,een niet al te
grote man meteen ovaal gezicht. Hij
had diepliggende ogen. Hij maakte
op haar de indruk van een man die
veel gezien had. Hij zag er noncha
lant uit, maar was het niet. Voorai
die mededeling over dat vele zien,
klopt wel. Van der Lubbe heeft im
mers te voet de halve wereld afge
reisd."
„Maar Visser wist ons ook nog te
vertellen wat Van der Lubbe tegen
haar had gezegd. Van der Lubbe zei,
en ik citeer Mariannne Visser nu:
'Zijn de mensen nu helemaal me
sjogge geworden, want wat heb ik
nu helemaal gedaan? Want ik heb
de Rijksdag wel in brand gestoken,
maar ik was lang niet de enige. Dat
ik gepakt werd, komt doordat ze
dachten dat ik joden hielp. Laat die
flauwekul toch. Waarom moet er zo-
DsSft— Liefhebbers moeten nog
een half jaarfjewachten, 'maaf.de
kaarten voor het jaarlijkseJpop-
festival
Lowlands Paradise' gaan volgens;;
concertorganisator MÖjo morgen^'. j
;al in de verkoop. Dit jaar bezoch- 7
ten zo'n .45.00D:3Eenseii'het.uit.?
verkochte, driedaagse' festtvat^Xn
het Walibi Flevo-terreia^:BiÖ^
fdinghuizën.
