3 *a
Veel verdriet en bar weinig nieuws
Niets deugt aan prestigeproject in Schiedam
Afscheid van kijkgeld
internet. werkt@demor»
Amman heeft
alle hoop
laten varen
Jordaniërs wachten gelaten
op dood van Hussein
Rotterdams. Pagblad.Pooime^lapfe
Abonneeservice
jj7£ SjLMEfcEMQuÊIe
:X|lil •- - - J - v - 1
iipf§§§
Demon Internet
Rotterdams Dagblad
Z-^': -
Zaterdag 6 februari 1999
Door Ad Bloemendaal
Amman Het volk van Jor
danië wacht verdrietig en ge
laten op de dood van koning
Hussein. De straten waren
gisteren leger dan normaal
op vrijdagavond. De meeste
mensen zaten thuis voor de
televisie of wisselden telefo
nisch nieuws uit met vrien
den en familieleden. De offi
ciële aankondiging van Hus
seins dood werd ieder mo
ment verwacht, maar kwam
niet. Dat zorgde voor een sur
reële sfeer, alsof de tijd stil
stond.
Hoop was er niet meer. De koning
zou gisteravond al klinisch dood
zijn. Zijn hersenen zouden toen al
niet meer werken en zijn lever en
nieren functioneerden niet meer.
Beademingsapparatuur hield zijn
ademhaling nog aan de gang en
zijn hartslag werd kunstmatig ge
regeld. De familie wilde echter
niet de stekker uit het stopcontact
trekken, werd rond het zieken
huis vernomen. De toestand van
de" Honing was zo ernstig dat hij
ook-zondereen dergelijke ingreep
met een paar uren of hooguit een
paar dagen een natuurlijke dood
zou sterven.
Afgelopen donderdag schreven
de kranten nog dat de artsen in de
Afrikaanse Mayo-klmiek erin
waren geslaagd te voorkomen dat
dcl kanker waaraan de koning
leed,' opnieuw zou uitbreken. Zijn
toestand werd ais stabiel om
schreven en hij zou vol goede
moed zijn.
De meeste Jordaniërs wisten toen
al beter, want het woestijn-ko
ninkrijk is niet van de buitenwe
reld afgesloten. De daken van
Amman zijn overdekt met scho
telantennes, waarmee een groot
aantal Arabi-
sche satelliet-
zenders en
westerse sta
tions als CNN
en BBC de
huiskamers
binnen ko-
men. En
steeds meer
Jordaniërs zijn verslingerd aan
het internet, met zijn duizenden
nieuwsbronnen.
Toen zijn vliegtuig gisterochtend
in Amman landde, wist heel Jor
danië dat de koning was tenigge-
Ook in Israël werd het nieuws over de toestand van koning Hussein op de voet gevolgd. Met name door de Palestijnen, zoals hierin
oost-jeruzalem. Foto RuthFremson/AP
keerd om cp eigen bodem te ster
ven, met zijn naaste familieleden
geval werd duidelijk dat hij
kunstmatig in leven werd gehou
den.
aan zijn zijde. Het was niet duide
lijk of hij zijn terugkeer in Jorda
nië bewust heeft meegemaakt,
Volgens sommige berichten was
hij al in coma toen hij uit de Ver
enigde Staten vertrok. In ieder
De Jordaanse
televisie* zond
de hele dag be
schouwende
programma's
uit over het le-
ven van Hus-
sein, zonder
„dat de kijkers
iets gewaar werden over" zijn ge
zondheidstoestand.
Tekenend voor de vreemde sfeer
m de afstandelijkheid van de
verheid was dat de Jordaanse te
levisie gisteravond premier Faiz
Tarawneh telefonisch moest in
terviewen. De premier waar
schuwde het volk voor geruchten
en voor verhalen 'waarmee de bui
tenlandse media een primeur
trachten te scoren'. Hij zei dat de
koning 'een zeer intensieve medi
sche behandeling' ondergaat en
dat 'alle andere berichten alleen
maar speculatie' waren.
Schokeffect
De grote voorzichtigheid waar
mee de Jordaanse regering en de
hofhouding het nieuws over de
koning aanpakken, "heeft te ma
ken met angst voor een schokef
fect dat Husseins dood zou kun
nen hebben. Het volk, dat al 46
jaar geen andere vorst heeft ge
kend, zou de gebeurtenissen niet
meer kunnen volgen. Minder dan
drie weken"geleden keerde de ko
ning in triomf terug naar zijn va
derland. ffijylopgzelf het konink
lijke vli ettuigTen «vë rteld e aan ie
dereen dart"hij 'de Here zij dank'
vrij was van kanker
Een paar Sagen later was er in
eens een andere kroonprins en
via de buitenlandse,media Jppr?
den de Jordaniërs over ruzie en
intriges in de koninklijke familie.
Toen kwam het nieuws over de te
rugkeer van de koning naar de
Mayo-kliniek en iedereen wist
wat dat betekende. De nieuwe
beenmergtransplantatie was dui
delijk een noodgreep en iedereen
wist dat zijn tweede terugkeer in
Amman zijn laatste zou zijn.
Vader
„Het is zo snel gegaan, de laatste
weken. Het lijkt zo onwerkelijk.
Het is een nachtmerrie," zei gis
teravond een krantenverkoper in
het centrum van Amman. „De ko
ning is bijna dood. Zijn lever en
zijn nieren werken al niet meer.
We weten het, maar waarom ver
tellen ze ons niets?" De regering
onderschat wat het volk weet en
vooral wat het wil weten. Jordani
ërs vertellen graag dat ze koning
Hussein besehouwen als een va
der, als iemand met wie ze heel
vertrouwd zijn. Ze voelen zich
buitengesloten nu ze niet precies
mogen weten wat er aan de hand
is.
Achter de schermen werd giste
ren ai gewerkt aan de voorberei
dingen voor de begrafenis. In het
Midden-Oosten wordt een li
chaam zo mogelijk binnen 24 uur
ter aarde besteld, maar dat is geen
strikt islamitisch voorschrift. De
verwachting is dat Husseins be
grafenis zal worden bijgewoond
door een groot aantal buitenland
se staatshoofden en regeringslei
ders.
Clinton
Het lange wachten heeft volgens
ingewijden te maken met de tijd
die nodig is voor het voorbereiden
van een enorme veiligheidsopera
tie. De komst van de Amerikaanse
piesident Clinton met name vergt
een enorme inspanning, waarbij
ook de CIA en de veiligheids
dienst van het Witte Huis betrok
ken zijn. In Irak wonen ongeveer
400.000 Iraakse vluchtelingen en
onder hen is een flink aantal
agenten van president Saddam
Hussein.
Een andere reden is de staats
rechtelijke consequentie van de
dood van de koning. Zodra het
nieuws officieel is, wordt kroon--
prins Abdallah ingezworen als
zijn opvolger en moet de regering
worden ontbonden en vervangen.
_.(^erf.de samenstelling^ van het
nieuwe."kabinet moét ,'ABdallaI^
een besluit nemen. Hij wordt
daarbij gesteund door een forum
van zes voormalige Jordaanse
premiers.
Door John Bunte
enRemkoTanis
Schiedam Desnoods een hek er
omheen. Met een stevig slot. En
goede afspraken met de politie.
Öatzo gauw zich een bouwvakker
o'p hét terrein begeeft er meteen
wordt opgetreden. Want elke tube
lijm, die nog wordt gespendeerd
aari'ftet prestigieuze nieuwbouw
project aan de rand van de oude
Schiedamse binnenstad is er een
tje téveel. Een keihard verbod, in
gaand maandagochtend.
De, 'ook maar ingehuurde, bou
wers zijn het er helemaal mee
eens. Onderzoeken van de ge
meentelijke dienst bouw- en wo
ningtoezicht en TNO zijn ook
overduidelijk in de conclusies: af
breken en opnieuw beginnen. En
dat een jaar na de zo feestelijk in
geluide eerste paal.
De 'gemeente Schiedam hoopt
nog steeds op een minnelijke
schikking, maar speelt het nu
hard. Al enkele maanden geleden
namelijk werd het Zwijndrechtste
ontwikkelings- en bouwbedrijf
Breur min of meer gesommeerd
de-werkzaamheden bij het Spin-
hüispad te staken. Inspecties
toonden namelijk onoverkomelij
ke gebreken aan. Een greep uit de
lijst: binnenmuren steken ettelij
ke centimeters uit over de vloer-
rand, met blokjes piepschuim
worden hoogteverschillen en spe
lingen opgevangen, betonbalken
en -vloeren vertonen scheuren en
pilaren staan zo ver van de oor
spronkelijke plek dat er geen
ruimte is voor warmte-isolatie.
Bouw -en woningtoezicht legde
het allemaal schriftelijk en op fo
to's vast en confronteerde de bou
wer ermee. Die schakelde op haar
beurt eigen onderzoekers in, die
oordeelden dat het allemaal wel
mee viel. Schiedam huurde TNO
in, die de eerdere bevindingen al
leen maar aansterkte: dit was vol
strekt ondeugdelijk.
De gemeente Schiedam besloot
daarop een bouwstop op te leg
gen. Breur negeerde het en ver
wees naar de eigen onderzoeken,
die zouden aantonen dat met wat
kleine aanpassingen alles weer in
orde zou zijn. De bouwer annex
projectontwikkelaar lapte de op
gelegde stop, waaraan ook een tot
De toekomst van het nieuwbouwproject Branderspoort is uiterst onzeker, nu zoveel fouten bij de
bouw zijn ontdekt. Foto Roel Dijkstra
inmiddels ruim twee ton opgelo
pen schadeclaim was gekoppeld,
aan de laars. Tot aan gisteren is
gewoon doorgewerkt. Waarschijn
lijk zal de rechter moeten uitma
ken welke onderzoeken de mees
te waarde hebben.
Kwaadschiks
Schiedam wacht er niet op en
weet het al. Als Breur niet goed
schiks tot het stoppen van de acti
viteiten kan worden gedwongen,
dan maar kwaadschiks. En dus is
gisteren een brief van advocaat
mr. Faro namens het college van
burgemeester en wethouders
naar Breur gegaan met de mede
deling dat de al eerder afgekon
digde bouwstop nu wordt geëffec
tueerd. Met ingang van aanstaan
de maandag is het bouwtterrein
feitelijk tot verboden gebied ver
klaard.
„Dat betekent dus dat, eventueel
door de politie, kan worden opge
treden wanneer er toch wordt
doorgewerkt," aldus een woord
voerder van het Schiedamse ge
meentebestuur. „We hopen dat
het niet zo ver hoeft te komen en
er samen met Breur constructief
kan worden gewerkt aan een op
lossing van de problemen. We 2ijn
zelf al druk bezig met het opstel
len van een herstelplan en daar
zal Breur gewoon aan mee moe
ten werken."
De bouwer/projectontwikkelaar
weigert dat vooralsnog. Er wordt
aangestuurd op een confrontatie
met de rechter, die zal moeten be
palen welke onderzoeken de juis
te conclusies hebben opgeleverd:
die van Breur of die van de, door
de TNO-aanbevelingen gesterkte,
gemeente Schiedam. En dus werd
er gisteren nog steeds gewerkt.
Grote gat
Op het bouwtterein in het zoge
naamde Schienoko-gebied, tus
sen de molens, zouden 145 koop
woningen moeten komen. Het
was het allerlaatste grote gat in de
binnenstad, waar Breur twintig
jaar geleden al eens heel schuch
ter een plannetje voor indiende.
Wethouder Adri Reïjnhout be
sloot vier jaar geleden de knoop
door te hakken en een meer dan
ambitieus plan voor het gebied
door te voeren.
Schiedam was toen al op de Scan
dinavische toer - de eerste plan
nen voor het 'Zweedse' Sveapar-
ken in het uitbreidingsgebied
Spaland waren in een voorzichti
ge ontwikkeling- en de wethou
der strikte de beroemde architect
Ralph Erskine voor een ontwerp.
Branderspoort was geboren en
Breur mocht het, ondanks wat la
tent verzet, gaan uitvoeren.
Nu lijkt dat dus voor een deel van
het project, 67 woningen, een par
keergarage en winkel/kantoor
ruimte omvattend, te hoog gegre
pen. De conclusies van TNO en de
gemeente Schiedam zijn vernieti
gend. Burgemeester en wethou
ders van Schiedam verlangen nu
aan de hand daarvan van de ver
antwoordelijk makelaars dat zij
(Dop DOP en Rubensplein) in
overleg treden met de kopers. Di
recteur Van Dop heeft inmiddels
een spoedbijeenkomst met de toe
komstig bewoners toegezegd.
Daar zou ook Breur bij aanwezig
zijn. Een van de kopers heeft van
de makelaar gehoord dat die ver
gadering al aanstaande maandag
zou moeten plaatsvinden en de
uitnodigingen vandaag in de bus
sen vallen.
Onder ogen
Onder de kopers is de afgelopen
dagen grote paniek ontstaan. Ze
bellen voortdurend met deze
krant, de makelaar en de gemeen
te Schiedam. Op die laatste plek,
bij bouw- en woningtoezicht, krij
gen zij ook de rapportages en de
foto's van de onderzoekers onder
ogen.Als je dat ziet dan schrik je
je echt wezenloos. Het zit gewoon
helemaal fout," zegt een koper.
Hij heeft gepoogd lotgenoten te
mobiliseren, maar krijgt van Dop
Dop geen enkele medewerking.
Er wordt geweigerd namen van
andere kopers te geven. Hij zegt
te weten waarom: een zoon van
Breur werkt bij het Schiedamse
makelaarskantoor.
Een andere koper komt met een
vergelijkbaar verhaal. „Ik heb gis
teren iemand onder valse voor
wendsels laten bellen. Hij zei dat
hij interesse in een huis in Bran
derspoort had, maar een beetje
was geschrokken van de berich
ten de laatste dagen in de krant.
'Dat was allemaal gelogen', werd
gezegd. De bouw zou perfect op
schema liggen en er was helemaal
niets aan de hand. Terwijl er ge
woon minimaal een half jaar ver
traging is wanneer de gemaakte
fouten moeten worden hersteld."
Metselaars
De bouwvakkers ter plekke geven
de gemeente Schiedam en de nu
actievoerende kopers groot gelijk.
Ze werken stuk voor stuk voor on
deraannemers en zijn de afgelo
pen maanden van de ene in de an
dere verbazing gerold". Timmer
lieden en metselaars waren gis
termiddag nog druk in de weer.
Op diverse plekken van het Bran
derspoort-complex, en dus ook op
het 'verboden' gedeelte. Zij voe
ren echter slechts uit wat de op
drachtgever, in easu de sinds en
kele dagen voor commentaar on
bereikbare Breur, hen opdraagt.
Maar alles wat doorsijpelt over
Branderspoort klopt, zeggen ze.
Een timmerman met een kwart
eeuw aan dienstjaren: „In al die
25 jaar heb ik nog nooit zo'n kole-
rezooi meegemaakt als hier. Ik
wou dat ik hier nooit terecht was
gekomen." Volgens hem zijn er
van het bouwbedrijf van Breur
nog maar heel weinig mensen
present. Deze week zouden er
acht zijn weggestuurd en zijn er
vier uit zichzelf vertrokken. „Dat
laatste kan ik me voorstellen. Ik
zou me ook de tering schamen als
ik voor Breur werkte."
In de schaftkeet wordt op dat mo
ment duidelijk dat de ingehuurde
loodgieters gezamenlijk de hand
doek willen gooien. Ze zien het
niet meer zitten om werk te doen,
dat straks wellicht voor niks blijkt
te zijn geweest. Een enkeling twij
felt nog. „Want je zit hier toch om
je brood te verdienen."
Maar dan is de hele groep het
weer snel eens: er deugt gewoon
helemaal niets van. Een timmer
man krijgt massale ondersteu
ning wanneer hjj een mogelijke
verklaring voor alle ellende geeft.
Al bij het storten van het beton is
het helemaal mis gegaan, wordt
geoncludeerd.
Breur is volgens hem de schuldi
ge en alleen slopen en herstellen
kan de toekomstig bewoners een
goed onderkomen bieden. Een
collega: „Wij doen ons werk ge
woon goed, maar het dreigt alle
maal vrij zinloos te zijn. Het ligt
aan de ruwe betonbouw, die deugt
niet. Laat het maandag maar plat
gaan. Iets anders zit er niet op."
De Dienst Omroepbijdragen lijkt zijn langste tijd te heb-,
ben gehad. Het kabinet-Kok is serieus van plan het kijk
en luistergeld op een andere manier te innen of helemaal
af te schaffen. Die laatste optie lijkt goed nieuws voor de tv-kijkers
die jaarlijks zo'n 200 gulden moeten betalen. Voor vreugde is echter
geen enkele reden, want betaald moet er hoe dan ook worden. Is het
niet via de Dienst Omroepbijdragen, dan is het via het inkomen. Als
het kijkgeld wordt afgeschaft gaat immers de belasting omhoog en
houdt iedereen netto wat minder van zijn salaris of uitkering over.
De publieke omroepen hebben verontwaardigd gereageerd op het
nieuws dat staatssecretaris Van der Ploeg de huidige manier van in
ning van het omroepgeld wil afschaffen. Zo verrassend is dat
nieuws overigens niet. Het kabinet heeft vorig jaar zomer in het re
geerakkoord al aangekondigd 'de mogelijkheid van fiscalisering
van de omroepbijdragen te onderzoeken'. Maar dat gebeurde in een
voetnootje dat kennelijk niet iedereen onmiddellijk is opgevallen.
'Fiscalisering van de omroepbijdragen' betekent dat de loon- en in
komstenbelasting een stukje omhoog gaat. De publieke omroepen
worden dan voortaan betaald uit de jaarlijkse belastingopbreng
sten. Deze omroepen, die de programma's op Nederland 1,2 en 3
maken, zijn daar helemaal niet voor en dat is goed te begrijpen. Po
litiek gesteggel over de besteding van die vele belastingmiljarden is,
een jaarlijks ritueel. De omroepen vrezen dat ze op een kwaad mo
ment minder geld uit de ruif krijgen, bijvoorbeeld als zich allerlei
economische tegenvallers voordoen of kis een politieke meerder
heid opeens veel nuttiger bestemmingen meent te weten voor de -
ruim 1,2 miljard gulden die de publieke omroep nu jaarlijks krygt."
Van der Ploeg kan nu wel bezweren dat dit heus niet zal gebeuren;
maar deze PvdA-bewindsman en dit kabinet hebben natuurlijk niet
het eeuwige politieke leven. Nieuwe coalities zouden straks best
eens kunnen besluiten dat die publieke omroep het wel met wat
minder dan die 1,2 miljard kan doen. Van die ongewisheid hebben
de omroepen nu geen last want hun inkomsten zijn jaarlijks via het
onafhankelijke, apolitieke 'inningskantoor' gegarandeerd.
Er zitten meer haken en ogen aan het verplaatsen van het omroep
geld naar het belastingkanaal. Zonder nadere maatregelen zouden
de hogere inkomens opeens meer gaan betalen voor hun 'kijkgenot'
dan mensen met een lager inkomen. Dat is uiteraard moeilijk te
verdedigen, maar dat hoeft ook niet als alleen de allereerste belas
tingschijf wat wordt verhoogd. Dan betaalt iedere belastingbetaler
nog steeds evenveel. Verder moet vanzelfsprekend worden voorko
men dat men per gezin, dat vaak uit meerdere belastingplichtigen
bestaat, straks meer gaat betalen dan nu. Daarnaast zou een specia
le regeling moeten worden getroffen voor degenen die om bijvoor
beeld principiële redenen geen tv-kijken. Die mensen moet men via
een achterdeurtje natuurlijk niet mee laten betalen voor iets dat
men niet gebruikt en ook nu niet betaalt.
Hetkabinetsplan zal dus moeten voldoen aan tal van randvoorwaar
den, wil het acceptabel zijn voor én het publiek én de omroepen. Als
Van der Ploeg c.s. daarin slagen, is 'fiscalisering' van de omroepbij
dragen zo'n slecht idee nog niet en zullen alleen de zwartkijkers
nog-treiiren. Afschaffing van de huidige manier,yah inning leyeft
een besparing op van jaarlijks 60 miljoen gulden. Daan kan een aan
tal nuttige, andere zaken van worden bekostigd. -
Informatie
over bezorging van de krant-
maandag t/m vrijdag van
18.00 tot 19.00 uur
zaterdag van
15.00 tot 16.30 uur
Telefoon: 010-4004444
ook 91 LAVinU
v4m pe wooRK*
Pi£ (SESPRokEM Zj 1
ZAL PA5 LATER
- - i -
pterriet iinrgens zo eenvbudfg^A.;;-^.'.-'^