9 Hoe Turkije en Israël Syrië insluiten T De varkenswet was een doodlopende weg Rotterdam heeft artistiek leiders nodig mm Private financiers A4-Noord zullen op weerstand stuiten Rechtvaardig asielbeleid Omvang van Turks- Israëlische militaire banden grotendeels onbekend Rotterdams Dagblad Donderdag 25 februari 1999 Onder eindredactie van Annemfek van Oosten, tel.: 010-4004358 Door Chris Zijdeveld De Tweede Kamer wil dat ryksgeld wordt be steed aan verbeteren van de spoorlijn Rot terdam-Den Haag, in de Dclftse binnen stad, en niet aan rijksweg A4 tussen Schiedam en Delft, Het kabinet heeft z;ch bij die uitspraak min of meer neergelegd. Als voor de A4 private finan ciers worden gevonden, kan aanleg nog worden overwogen. Laten we, ook voor die financiers, ho pen dat het niet zover komt. Het verbeteren van de spoorlijn past bij de aanleg van de metro tussen Spykenisse en station Schiedam Centrum. Schie dam kan bij openstelling van die lijn ook intercity station worden. Duizenden bewoners van de zuide lijke rivieroever krijgen dan eindelijk een volwaar dige aansluitingop het landelijk openbaar vervoer snet. Het is zeer verstandig om de laatste knelpunten op de spoorlijn weg te nemen. De grotere capacitteit.op het baanvak maakt het ook mogelijk om station Schiedam Noord aan te leggen, met een aansluiting op de tram. Alle ruimte hiervoor is al gereserveerd en vee! van de voorbereidende werkzaamheden zijn al uitgevoerd. Met het doortrekken van de tram naar Vlaardingen en naar de Rotterdamse indu striegebieden zal het openbaar vervoer voor nog weer duizenden een aantrekkelijk alternatief wor den in het woon-werkverkeer. Zo zal de bestaande wegcapaciteit zo veel minder worden belast dat een nieuwe weg overbodig wordt. Private financiers, die denken hun investeringen door tolheffing terug te verdienen, moeten nog eens goed kyken naar de Kiltunnel. Daar bleek al dat weinig automobilisten bereid zijn om tol te be talen als een alternatief bestaat. Door de verbetering van het openbaar vervoer zal de filekans op de Ai3 drastisch afkunnen nemen, waardoor een A4-Noord met tol het nog moeilijker zal krijgen dan de Kiltunnel. Een financiële strop lijkt verzekerd. Private financiers moeten verder beseffen dat de maatschappelijke weerstand tegen het betrokken weggedeelte immens was en is. Ik sluit krachtige protestacties en consumentenboy cots niet uit ais bedrijven geld steken in een project dat ook door een Kamermeerderheid meerdere ma len niet belangrijk genoeg werd geacht. Het is bo vendien de vraag of planologische procedures voor aanleg van een openbare weg wel volledige rechts kracht hebben voor het aanleggen van een private tolweg. Ik houd dus ook nog rekening met interes sante juridische procedures als financiers zo dom zouden zijn hun kop in de strop te steken. Waarom al die moeite doen? Het wegtracé biedt fantastische mogelijkheden om als groengebied met wandel- en fietsroutes te worden afgemaakt. Tienduizenden in het Rijnmondgebied kunnen zo vlak bij huis in een immens recreatiegebied ko men. Een ecologische infrastructuur naar Midden- Delfland. De meerderheid in de Tweede Kamer keek veel verder dan haar hun neus lang is. Het is te hopen dat haar besluit over de A4-Noord het laat ste woord was. Daar worden we ailen beter van. ("Chris Zijdeveld is voorzitter van Milieudefensie en vice-voorziUer van de landelijke werkgroep Milieu en Energie van de PvdA Hij was van 1974 tot 1994 wethouder te Schiedam en speelde een belangrijke rol bij het verzet tegen de A4-Noord.) Door Connie van den Broek De manier waarop achtereenvolgende staats secretarissen van Justitie hun gevoerde asielbeleid pogen te karakteriseren, blijkt net zo welluidend als misleidend te zijn. Noemde Kostozijn beleid nog 'sober doch humaan', onder Schmifcz werd het 'streng maar rechtvaardig'. Re cent kwalificeerde Cohen zijn product als 'hard maardoorzichtig'. Eervavondje Sportfondsenbadin Schiedam, waar vrijwillgers van kerken pogen een leefbaar onder komen te bieden aan de zogenaamde Dublin-clai- manten, leert welke gevolgen asielmaatregelen hebben. Dublin-claimanten worden ervan verdacht in een ander Europees land asiel te hebben aange vraagd, of tiaar te hebben geleefd. Nederland pro beert deze asielzoekers terug te sturen naar die lan den, conform het akkoord van Dublin. Tijdens het wachten op de toestemming van betrokken landen voor de terugkeer van zo'n asielzoeker, verbluft de betrokkenen weliswaar legaal in Nederland maar krijgt geen bed, bad, brood. Lula (deze naam is gekozen), een Somalische vrouw met drie kinderen, stond zo op straat toen ze de cember vorig jaar asiel vroeg in Nederland. Na veel bellen kon ze gelukkig terecht in Schiedam, waar een noodopvang was ingericht voor groepen asiel zoekers voor wie de overheid niets wilde doen. De -noodopvang was sober, maar de vrijwilligers waren hartelijk. Vorige week donderdag moest mevrouw Lula zich melden in het Aanmeldcentrum Zeve- 'naar. Hoe met drie kinderen in Zevenaar te komen, was ha5r probleem. De administratieve verwerking van 'dossier Lula' moet immers doorgaan. Je hoopt dan altijd maar dat van zo'n bureaucratische mo raal geen aanzuigende werking uitgaat. ;Joop, een van de vrijwilligers, bracht mevrouw Lula naai Zevenaar in de veronderstelling dat hij haar na de 'noodzakelijke behandeling' weer mee terug mocht nemen. Hij kreeg echter na zes uur wach ten te horen dat 2ij 'doorgestuurd' zou worden. Waar naartoe? Dat kon niemand vertellen. Nog even afscheid nemen? Ook dat kon niet. Aanmeld centrum Zevenaar is verboden gebied voor Neder landers en er wordt gemakshalve van uitgegaan dat Nederlanders geen banden hebben met asielzoe kers. Of is dat bewust beleid? In Schiedam werd diezelfde avond nog geprobeerd te achterhalen wat er met mevrouw Lula ging ge beuren. Ze bleek opgenomen in de asielprocedure en dus onderweg naar een zogenoemd 'Onder zoekscentrum1, ergens in Nederland. De claim die Nederland bij Frankrijk gelegd had om de vtouw op te nemen, was ingetrokken. Mevrouw Lula bleek rechtte hebben op het volgen van de asielprocedu re in Nederland. Een recht dat haai- eerst twee maanden was onthouden onder het motto 'hard maar doorzichtig'. Gelukkig zijn er echter in Schie dam vrijwilligers die laten zien dat alleen 'met sym pathie en gastvrijheid' een rechtvaardig asielbeleid .te maken is. Waarvoor dank! (Connie van den Broek is medewerker van het Ka tholiek Centrum Welzijnsbehartiging Rotterdam) Tekening Theo Gootjes Door Robert Fisk Maandenlang hebben Turkse en Israëlische geheime diensten ge zamenlijk de luisterposten be mand aan de Syrische, Iraakse en Iraanse grens. Ze deelden infor matie over de Koerdische PKK en Syrische en Iraakse militaire ver plaatsingen In Ankara en Jeruzalem deelden Israëli's en Turken hun ervarin gen in twee gelijksoortige bezet tingszones. De Israëli's in Zuid- Libanon en de Turken in de zoge naamde 'veiligheidszone' in Noord-Irak. Israëlische jacht vliegtuigen vliegen nu geregeld langs de Turks-Syrische grens en - volgens Syrische bronnen- ook over Noord-Irak. Het insluiten van Syrië is de basis van de nog 'groeiende' alliantie tussen Turken en Israëli's. Dat Syrië de Koerdische PKK-leider Abdullah Öcalan op een vliegtuig naar Moskou zette -het eerste deel van diens zwerftocht die nu in een Turkse gevangenis is ge ëindigd -is een teken van hoe be vreesd Damascus was geworden voor de Turkse macht en de drei ging die daar van uitging. Zeker van de toon van de waarschuwin gen van Sulieman Demirel, de Turkse president, aan het adres van Damascus om de steun aan Öcalan op te zeggen. De gekozen bewoorduigen'waren vrijwel iden tiek aan die welke de Israëlische premier Benjamin Netanyahu ge bruikte aan het adres van Sy rië over de Hezbollah-aan- valien op Israë lische troepen in Zuid-Liba- non, „V7c behouden ons het reht voor Syrië aan te vallen," zei Demirei in ok tober. „Alle noodzakelijke maatregelen tegen Syrië zullen worden geno men, als de nood aan de man komt." Maar de omvang van de Turks-Israëlische militaire sa menwerking is nog grotendeels onbekend in de Arabische wereld en ook in Israël zelf. De Turken willen nu Israels Tropine'-lucht- waarsehuwingssysteem kopen en hebben ook interesse voor het su pergeheime Wall'- antiraketsys teem, gedeeltelijk betaald door de Israël heeft altijd sympathie gehad voor Iraakse Koerden, maarnooitvoordemiljoenenKoerdendie onder Turkse onderdrukking leven. Op de foto een Koerdische vrouw tijdens een protestdemon stratie eerder deze week in Rome. Fotopaokjeoceo/Reuter* VS. De modernisering door Israël van Turkije's Phantom-jagers kost Ankara al 1,2 miljard gulden (545 "miljoen Euro). Dat lijkt veel, maar is maar een klein deel van de Turkse defen siebegroting. De komende tien jaar heb ben de militai ren 56 miljard gulden (27 mil jard Euro} te besteden aan militair mate rieel. Turkije heeft Israël toestem ming gegeven met militaire toestellen door zijn luchtruim te vliegen, mocht de joodse staat door Irak worden aangevallen, zoals in 1991 tijdens de Golfoorlog. Ware omvang Professor Efraim Inbar, directeur van het Begin-Sadat Centrum voor strategische studies aan de Bar-Dan Universiteit in Israël, was de eerste die de ware oimftng van de Turks-Israëlische samen- werking openbaar maakte in een opmerkelijke rede aan het Wood- row Wilson Centre in Washington vijf maanden geleden. Hij sprak alleen vaag over de gezaznelijke luisterposten aan de Syrische, Iraakse en Iraanse grens. Hij om- schreef het als „een belangrijk on derdeel van onze informatieverza meling". En er was, zo meldde professor Inbar, ook samenwer king bij „de bestrijding van ter reur". De alliantie was een Turks idee, op initiatief van de commandant van de Turkse luchtmacht. Hij stapte op een dag in 1997, zonder afspraak, gewoon de Israëlische ambassade in Ankara binnen en zei, aldus professor Inbar; „We no digen hierbij de chef van de Israë lische luchtmacht uit voor een be zoek aan Turkije." De vriendschap verliep niet me teen gladjes. Toen de Turken vo rig jaar voor het eerst een vlootbe- zoek aan de Israëlische haven van Haifa brachten hadden de Israe li's niet de moeite genomen een marine-officier naar de haven te sturen om ze te ontvangen. En de Turkse mariniers waren uiterma te verbaasd toen bleek dat de ha venmeester de schepen alleen de haven wilde binnenlaten na beta ling van een fors havengeld. Maar de Israëlische luchtmacht traint nu in Turkije, waarbij ze Turkse oefendoelen beschiet. En Turkse piloten vliegen laag over de Israëlische woestijn. De Amerikanen zitten geregeld een vergadering voor van Turkse en Israëlische geheim agenten in Tel Aviv. Tijdens zeker één van de vergaderingen was ook een Jor daanse officier aanwezig. Als de nieuwe Jordaanse koning Abdul lah zijn banden met Israël zou aanhalen, zou dat Syrië nog ver der isoleren. Premier Netanyahu's regering heeft lang - ten ontechte - geloofd dat president Assad om te kopen was. Dat Syrië wel vrede zou wil len sluiten zonder dat de door Is raël bezette Golan Hoogvlakte te ruggeven zou hoeven worden. Als Assad maar voldoende geïntimi deerd zou worden. President Demirel probeerde de Arabische angst weg te nemen, toen hij vorig jaar een Islamiti sche top in Teheran bijwoonde, terwijl tegelijkertijd openlijk een hoge Israëlische luchtmachoffi- cier in Ankara werd ontvangen. Vreemd genoeg gaat het wantrou wen van Turkije jegens Syrië vaak nog verder dan dat van Isra el. In 1996, net na de moord op premier "Yitzhak Rabin, om schreef de Turkse onderminister van Buitenlandse Zaken Israëls houding tegenover Syrië als Vsr- -zoenend'. In 1982 al veroorldeelde Turkije Israel's invasie in Libanon ais 'agressie'. Maar die mening sloeg om toen de Israëli's de Turken ge gevens verstrekten over de Ar meense extremistische grpering AS ALA Tot genoegen van Tur kije heeft Israël het in verband met de PKK altijd over 'terroris ten'; Israël heeft altijd sympathie gehad voor Iraakse Koerdenmaar nooit voor de miljoenen Koerden die onder Turkse onderdrukking leven. Israël steunt slechts een beperkte vorm van autonomie voor de Koerden in Irak. Niet vreemd natuurlijk, omdat dat pre cies de beperkte vorm van vrij heid is die ze zelf aan de Palestij- nen wil toestaan. Waar Israël moreel wat water in de wijn moest doen om de Turkse alliantie thuis te verkopen, deed Turkije het heel wat opzichtiger. Joodse groepen in New York en Washington werden gesteund om de Amerikaanse opinie ryp te ma ken voor het idee dat Turkije een rol van betekenis moet spelen in het Midden-Oosten na de val van de Sovjetunie. Onvermijdelijk steunen Israëlische groeperingen nu de Turkse mening dat de mas samoord van 1915 op 1,5 miljoen Armenen geen genocide was en dus niet de eerste holocaust van deze eeuw, hoewel we wel beter weten. Professor Inbar ontliep helaas de ze moreel verwerpelijke ontwik keling tijdens zijn lezing in Was- hinton: „Hier kan ik echt niets op zeggen." Intussen zijn Ameri kaanse Congresleden zo ver ge gaan de massamoord van 1915 te ontkennen. Anderen zijn moedi ger. Het Israëlische Knessetlid Yosi Sarid zei dat de joden, van wie er zes miljoen werden ver- moordin de nazi-kampen, de laat- sten zouden moeten zijn die het bestaan van een andere genocide te ontkennen. Er is bijna geen gewelddaad, die de Israëlkische regering niet zou willen plegen onder de vlag van het bekrompen nationaal belang, wat gedoemd is contraproductief te zijn. (c) The Independent1 Rotterdams Dagblad Regisseren kunnen ze wel, de leiders van toneelge zelschappen in Rotterdam. Maar een vaste lijn uit zetten om publiek te binden aan hun groep? Gezel schappen produceren vaak mooie voorstellingen, maar zwabberen woest langs stukken, sty lenen smaken. Zo moet het publiek de weg wel kwijtra ken. Door Han Geurts Het toneel zit in de lift De voorstellingen worden steeds beter en het aantal missers neemt af. Niet langer is het zoeken met een lantaarntje naar kwaliteit tussen de vernieu wing. Een enkele veelkijker klaagt nog wel dat er het laatste jaar zo weinig uitschieters waren en dat het saai aan het worden is. Maar dat komt minstens voor een deel omdat het ge middelde niveau is toegenomen. Echt opwindend zijn nu eenmaal altijd maar een paar voorstellingen die afsteken tegen de rest Ook in Rotterdam is de kwaliteit toegenomen. Om maar wat te noemen: een paar jaar geleden was het RO aan het tobben en ontstegen de theaterwerk plaatsen vaak het amateumiveau niet Dat is flink verbeterd. Het is geen wonder dat het Onafhankelijk Toneel regelmatig in Amerika in de belangstelling staat en dat het RO nu naar het festival van Edin burgh mag met 'Nachtasiel'. Ook internationaal hoe ven we ons niet te schamen. Toch is een gestage stroom geslaagde voorstellingen niet genoeg om een groot publiek te bindea Dat ft) kt vreemd, maar is het niet. Iedere theaterbezoeker weet hoe lastig het is om uit het enorme aanbod stuk ken te vinden die passen by je smaak. In de schouw burg staat avond na avond iets totaal verschillends. En dan is het heel eenvoudig om toch nog af te knap pen, gewoon omdat je iets anders had verwacht, zeg maar op de verkeerde dag het theater bent binnenge stapt. Wie niet van vis houdt moet niet naar een vis restaurant, ook al is de tonijn nog zo mals. Geen houvast De meeste mensen gaan af op titels van stukken, na men van gezelschappen of bekende artiesten. Helaas bieden die maar beperkt houvast Wie bouwt er nog aan repertoire, aan grote lijnen? Bij Bonheur maken Annekee van Blokland en Trudy Maan vaak heel mooie voorstellingen. Maar de ene keer is het literair toneel met een fijn gevoel voor de taal, voor zoete, schrijnende of mooie woorden. De andere keer gaat; hetpuur om de beelden,het spel van lichten duister nis, veelzeggende vormen of figuren. Voor een heel ander publiek dus. Bij het Onafhankelijk Toneel is erverhoudingsge wijs veel eenheid van stijl. Maar hier moeten liefheb bers van opera, dans en toneel aan hun trekken ko men. Vind je een opera leuk moet je jaren wachten op de volgende. Het afgelopen seizoen bracht Mirjam Koen twee keer Ibsen, met toenemend succes. Komt er nu weer een Ibsen, of iets wat daar op lijkt? Neenee. Het nieuwe RO Theater onder leiding van Guy Cas- siers brengt eerst het fijnzinnige literaire beeldver haal 'De sleutel', twee maandenlaterrauwrealistisch repertoiretoneel in 'Nachtasiel' en nu de klassieke romance 'Anna Karenina'. Dat ziet er nog niet uit als een duidelijke keuze voor het werken aan een Rot terdamse basis en een vast, duidelijk gedefinieerd publiek. Artistiek leider Guy Cassiers moest over haast van start, dus hij is nog even verexcuseerd. Gril volgen In Nederland is het gebruikelijk dat een artiestnaar zijn innerlijke stem luistert en dan zijn hoogst-indi- viduele ei legt. Volgens mij is dat maar het halve werk. Vanzelfsprekend moeteen regisseur onder werpen op de planken zetten die hem op dat moment boeien. Anders kan hij er beter niet aan beginnen. Maar dat is iets anders dan zo maar iedere gril te vol gen, Er is ook nog een publiek. Iedere zeepverkoper weet datje de consument niet in verwarring moet brengen maar een vaste, duidelijk omschreven kwa liteit moet bieden. Bij zoiets ingewikkelds als toneel ligt dat nog veel gevoeliger. De Rotterdamse artistiek leiders moeten beter gaan nadenken over het winnen van het vertrouwen van hei publiek en het opbouwen van ccn vaste relatie. Op dit moment steken ze nog te weinig boven de rol van artiest uit. Bij de keuze voor stuk en stijl mag best meespelen of de ontwikkeling van een groep nog bij te houden is voor het publiek. Dat wil niet overgeleverd zijn aan de artistieke grillen van de Door Koos van Wees Het kabinet, het departement van Land bouw, de Tweede en Eerste Kamer zijn alle maal in hun hemd gezet door de uitspraak dat boeren voorlopig geen deel van hun var kensstapel hoeven in televeren. De president van de rechtbank in Den Haag vindt dat eerst in een bodemprocedure duidelijk moet wor den of de boeren recht hebben op een schade vergoeding. Minister Apotheker koos eieren voor zijn geld: hij gaat nu toch praten over een schadevergoeding. Kct begon steeds duidelijker te worden dat de overheid met de varkenswet een doodlo pende weg was ingeslagen. Vrijwel meteen na de presentatie van de wet lieten rechtsge leerden van diverse pluimage weten dat het zomaar ontnemen van productiemiddelen, zonder dat daar een vergoeding tegenover staat, op tal van wettelijke bezwaren zou stui ten. De uitspraak van de rechter in eerdere instantie dat er inderdaad zo'n vergoeding moet komen verbaasde niet. De overheid, bang voor miljaidenschade, hield echter voet bij stuk. De uitspraak van de rechtbank is een tussen vonnis, afgedwongen door de woedende vak bond van varkenshouders (NW), die vond dat de wet geschorst moest worden zolang er geen definitieve uitspraak ligt. Dat de NW ook in die eis gelijk heeft gekregen was voor Apotheker een teken aan de wand. Toen de wet indertijd werd behandeld in het parlement zorgde dat voor hoogoplopende emoties. Niet alleen by de boeren die de pu blieke tribunes bevolkten, maar ook onder de parlementariërs die de wet behandelden. De PvdA toonde in de wandelgangen grote pro blemen met de als onrechtvaardig ervaren 'onteigening', maar steunde in de Tweede Kamer zelf de wet. Een halfjaar later werd dat nog eens herhaald in de Eerste Kamer, toen net niet genoeg PvdA'ers tegenstemden om de wet van tafel te halen. Die houding zorgde met name bij D66 voor grote woede. De kleinste coalitiepartner leek als enige vol mondig de door de WD'er Van Aartsen be dachte wet te steunen. Zelfs diens eigen WD-fractie bedacht nog wijzigingen om de pijn te verzachten. Sinds dat moment is de wet een steeds terug kerend onderwerp van discussie geweest. Niet alleen in de rechtszaal, maar ook in de politiek. Minister Apotheker, inmiddels de meest geplaagde bewindsman van dit kabi net, kwam ïn september met een speciale re geling voor de 'knelgevallen', boeren die door de wet in grote problemen zouden komen. Gevoegd bij alle eerdere aanpassingen die al of niet onder druk van het parlement zijn in gevoerd bracht dat de topambtenaar van Landbouw Kalden tot de verzuchting dat het doel van de wet, een inrkimping van de var kensstapel met twintig procent, zo nooit ge haald wordt. De vraag werpt zich nu op wat belangrijker is: de inkrimping van de varkensstapel, of het geld dat de staat daar tegenover wil stellen. De PvdA deed maandag het voorstel met te rugwerkende kracht de tien procent die alle boeren via de generieke korting van hun var kensstapel hebben moeten inleveren, te ver goeden, Dat zou voorkomen dat alle partijen elkaar in de rechtszaal in de houdgreep hou den, zonder dat het aantal varkens afneemt Het voorstel van PvdA-woordvoerder Feen- stra kreeg dinsdag een onverwacht vreugde vol onthaal door Apotheker. Niet alleen om dat de juridische loopgravenoorlog waarin varkenshouders en overheid verwikkeld zijn geraakt dan ophoudt, maar ook omdat het ge rechtvaardigde verlangen van boeren wordt vervuld om betaald te krijgen voor iets wat hen wordt afgenomen. De kans dat de over heid hier later alsnog toe moet overgaan wordt met elke rechterlijke uitspraak tenslot te ook steeds groter. Apotheker staat nu voor de niet geringe op dracht het kabinet te overtuigen van de juist heid van zijn opvatting. Dat zal hem niet makkelijk vallen: al eerder verweet schat kistbewaarder Zalm de landbouw-minister te makkelijk de pecunia in het rond te strooien. Maar ook Zalm heeft weinig keus. Zoals het er nu naar uitziet moet de overheid hoe dan ook betalen voor de varkenswet. Dan is het beter zelf het initiatief te nemen en in ondei handelingen met ue NW en de land bouworganisatie LTO-Nederland een schade loosstelling vast te stellen. Lijkt dat nu nog een dure grap, op de lange duur zou het wel eens veel voordeliger kunnen zijn dan als an deren, zoals de rechter, de hoogte van die schadevergoeding moet vaststellen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1999 | | pagina 1