7
Serviërs bereiden
zich voor op oorlog
Rel in Paramaribo
najustitie-'feestje'
Lords nemen 24 maart besluit over Pinochet'
Mig-straaljagers dreigend boven Pristina
Kosovo-overleg in Parijs zit muurvast
'Tudjman is stervende
of mogelijk overleden'
'Wat ik mis? Die geur van gele perziken'
Omstreden
archief Stalin
toch openbaar
'Schuldenlast
Afrika verlichten'
Ballonvaarders
naar piramides
Leger Ethiopië
teruggeslagen
Heli-ongeluk:
19 doden
Huwelijk Paula
Jones gestrand
Treindrama
bij Chicago
Rondvaartboot
ramt brugpijler
Afrika snelt eigen
regenwoud te hulp
Verjaagde
Koerden in
diepe armoe
Terreurbeweging"
provoceert CIA
Eenderde wereld 2025 zonder water
Rotterdams Dagblad
Woensdag 17 maart 1999
Washington De Amerikaanse
president Clinton pleit voor ver
dere verlichting van de schulden
last van de armste landen van
Afrika. Tijdens een ontmoeting
met Afrikaanse regeringsfunctio
narissen in Washington zei de
president gisteren dat hij op de
top van de C-8 in juni zal voorstet
ien nog eens 70 miljard dollar 140
miljard gulden) kwijt te schelden.
Om de verlichting van de schul
den te financieren stelde Clinton
voor een deel van de goudreserve
van het Internationaal Monetair
Fonds te verkopen, iets waar de
VS lot nu toe nooit veel voor voel
den.
Mexico-Stad De ballonvaarders
Bertrand Piccard en Brian Jones,
die proberen als eersten non-stop
rond de wereld te vliegen, zijn
vannacht rond één uur boven Aca-
puleo Mexico binnen gevlogen.
Het duo hoopt de ballon Breitling-
Orbiter 3 zaterdag in Noord-Afri-
ka, wellicht bij de Egyptische pi
ramides, aan de grond te zetten.
Als zij dat halen zullen zij meer
dan 42.000 kilometer hebben afge
legd. De Amerikaanse brouwer
Anheuser-Busch heeft een prijs
uitgeloofd van I miljoen dollar
voor degene die als eerste non
stop in een ballon rond de wereld
komt.
Nairobi Het Ethiopische leger
heeft zware verliezen geleden bij
een offensief tegen Eritrese troe
pen in de omgeving van Tsorona
aan de grens tussen beide landen.
Hoewel Addis Abeba de berichten
tegenspreekt, bevestigen oogge
tuigen de verliezen aan Ethiopi
sche kant. De regering in Asmara
zegt het Ethiopisch biiksemoffen-
sief te hebben teruggeslagen en
25 tanks te hebben vernietigd in
het gebied ten zuiden van de Eri
trese hoofdstad.
Moskou Een ongeluk met een
helikopter met bouwvakkers aan
boord in het Verre Oosten van
Rusland heeft aan 19 mensen het
leven gekost. De zeven andere in
zittenden raakten gewond, som
mige van hen levensgevaarlijk.
Het ongeluk met de Mi-8 helikop
ter gebeurde gisteren op 30 kilo
meter van Sobolevo op het schier
eiland Kamtsjatka. De oorzaak
wordt onderzocht.
Arlington Paula Jones en haar
echtgenoot zijn uit elkaar. Het
echtpaar zou het oneens zijn ge
worden over de besteding van de
grote'som geld die Paula Jones
opstreek door de schikking met
de Amerikaanse president Clin
ton. Van een echtscheiding is nog
geen sprake, zei het stel in een
krante-interview. Jones heeft
Clinton ervan beschuldigd haar in
1991 seksueel te hebben geïntimi
deerd op een hotelkamer in Ar
kansas.
ChicagoBij een ernstig treinon
geluk in de buurt van Chicago zijn
zeker 14 mensen om het leven ge
komen. Meer dan 200 mensen
raakten gewond. Sommigen van
hen zyn er ernstig aan toe. Het on
geluk gebeurde toen de nacht
trein van de Amerikaanse maat
schappij Amtrak op een overweg
in de buurt van de stad Kankakee
op een vrachtwagen geladen met
staal botste. Volgens Amtrak za
ten er 214 mensen in de trein.
Parijs Bij een ongeluk met een
rondvaartboot op de Seine in Pa
rijs zijn gisteren vijf passagiers,
onder wie een kind, gewond ge
raakt. De boot had rond de 100
passagiers aan boord. Hij ramde,
waarschijnlijk als gevolg van een
motorstoring, één van de pijlers
van de Pont de Sully, waardoor
het glazen dak van het vaartuig
uit elkaar spatte. De rondvaartbo
ten -bateaux mouches- varen
dag en nacht heen en weer op de
Seine en vormen een grote toeris
tische trekpleister.
Washington Het Joegoslavische leger heeft meer dan 30.000
Servische troepen in en nabij Kosovo gestationeerd en bereidt
zich voor op een oorlog met de NAVO. Die waarschuwing is af
komstig van het Amerikaanse ministerie van Defensie.
„Hoewel de Serviërs mee blijven de Albanezen hun handtekening
doen aan de vredesbesprekingen
in Frankrijk, bereiden zij zich ze
ker voor op oorlog," zei de woord
voerder van het Pentagon, Ken
Bacon.
Volgens hem zijn er momenteel
14.000 tot 18,000 Joegoslavische
eenheden in Kosovo gestatio
neerd. Nog eens 16.000 tot 21.000
troepen hebben zich aan de rand
van de opstandige Servische pro
vincie verzameld.
Uitlevering
Het Joegoslavische leger gaat
stug door met het opvoeren van
zijn militaire aanwezigheid in de
Servische provincie. Gisteren
werden per trein nieuwe soldaten
aangevoerd. Waarnemers in Kos-
ovska Mitrovica zagen een trein
met aan boord T-55 tanks, troepen
en pantservoertuigen voorbijko
men, op weg naar het zuidelijker
gelegen Vucitm.
In de Franse hoofdstad bleven de
onderhandelingen gisteren op
nieuw steken op de halsstarrige
weigering van de Serviërs een
buitenlandse vredesmacht toe te
staan. Bovendien vaardigde Bel
grado een internationaal arresta
tiebevel uit tegen Hashim Tha^i,
leider van de Albanese delegatie
in Parijs.
Joegoslavië stuurde het verzoek
tot arrestatie en uitlevering van
de U^K-leider aan Interpol in
Frankrijk. Tha?i is één van de
veertien leden van het Kosovo Be
vrijdingsleger tegen wie Joegosla
vië een opsporingsbevel uitvaar
digde. Hij zou nog een gevange
nisstraf van tien jaar moeten uit
zitten, wegens „meerdere aanval
len op de politie".
Thai;!, die de Albanese delegatie
eerst naar de vredesconferentie in
het Franse Rambouillet leidde,
liet gisteren opnieuw weten dat
Yaoundé Vijf Afrikaanse landen
hebben besloten zorgvuldiger om
te gaan met het tropisch regen
woud. Kameroen, Gabon, de Cen
traal Afrikaanse Republiek, Con
go-Brazzaville en Equatoriaal-
Guinea hebben een woud in het
groene hart van Afrika tot be
schermd gebied verklaard.
Het bos heeft een oppervlakte 20
groot als driekwart van Neder
land. Het herbergt een rijke varia
tie aan planten- en diersoorten,
waaronder de bosolifant en de
laaglandgorilla. De vijf betrokken
landen ondertekenden op de in
ternationale bossenconferentie
de verklaring van Yaounde.
Kameroen lanceert vandaag een
nieuw fonds, waaruit manage
ment en beheer van een aantal be
schermde gebieden in Kameroen
wordt betaald. Het Wereld Natuur
Fonds doet één miljoen gulden in
dat fonds. President Biya van Ka
meroen maakte duidelijk dat
twee nieuwe bosgebieden een be
schermde status krijgen.
De 3,5 miljoen hectare van het zo
geheten Congo Bekken is groten
deels nog ongerept. De regio om
vat ongeveer een kwart van het
wereldwijde regenwoud. Jaarlijks
gaat in. Afrika 4 miljoen hectare
regenwoud verloren aan ongecon
troleerde bosbrand en houtkap.
Ook wordt een deel van de wou
den gebruikt voor landbouw en de
winning van olie en mineralen.
willen zetten onder het akkoord
dat op tafel ligt
Van tafel
De Serviërs bleken niet eens
meer bereid het politieke deel van
het akkoord te tekenen. Zij eisten
dat het 82 pagina's tellende ak
koord op belangrijke punten
wordt aangepast. De internationa
le contactgroep veegde de Servi
sche eisen echter resoluut van ta
fel.
De Franse minister van Buiten
landse Zaken Védrine beschul
digde de Servische delegatie er
van de vredesonderhandelingen
op te houden. „Zij zijn teruggeko
men op afspraken waar ze in
Rambouillet mee zijn akkoord ge
gaan. Het uur van de waarheid
komt eraan." Zijn woordvoerder
was minder diplomatiek: „Ze
moeten opschieten. Ze moeten
absoluut opschieten. Het enige al
ternatief is oorlog."
Door Armand Snijders
Paramaribo De omstreden in
stallatie van de president van
het Hof van Justitie in Surina
me is gisteren volledig uit de
hand gelopen. Konderden de
monstranten verstoorden de
plechtigheid in Paramaribo en
werden met geweld door de mo
biele eenheid verwijderd.
De nieuwe Hofpresident, mr.
Anton Veldema, installeerde
kort daarna zichzelf maar moest
vervolgens onder zware politie
bewaking het gebouw van Justi
tie verlaten. Uit protest tegen
zijü benoeming bleven veel win
kels en scholen in Paramaribo
gesloten. De oppositie en vak
bonden hebben opgeroepen tot
burgerlijke ongehoorzaamheid.
De benoeming van Veldema en
de nieuwe procureur-generaal
Heloise Rozenblad door presi
dent Jules Wïjdenbosch is om
streden, omdat het staatshoofd
de zittende rechters en advoca
tuur niet heeft geraadpleegd.
Oppositie, vakbonden, bedrijfs
leven, kerkelijke organisaties
en tal van andere groeperingen
vinden dat Wijdenbosch hier
door de rechtsstaat in gevaar
heeft gebracht en riepen de be
volking op om de geplande in
stallatie van Veldema te versto-
Naar schatting tweeduizend
mensen, onder wié oud-presi
dent Ronald Venetiaan en enke
le oppositieleden, gaven hier
aan gehoor.
Zagreb/Sarajevo Inlichtingen
diensten van de NAVO en de orga
nisatie van Carlos Westendorp,
EU-afgezant in Sarajevo, hebben
sterke aanwijzingen dat de Kroa
tische president Franjo Tubman
op sterven ligt of inmiddels al is
overleden. Nederlandse inlichtin
genofficieren, gelegerd op de
NAVO-vliegbasis bij het Italiaan
se Amendola, zeggen over on
weerlegbare bewijzen over Tudj-
mans dood te beschikken. In hun
bezit zijn volgens hun zeggen ge
codeerde berichten van het Kroa
tische opperbevel waaruit blijkt
dat Tudjman al op 5 maart is over
leden.
Volgens waarnemers wil Zagreb
de dood van de president geheim
houden vanwege interne politie
ke verdeeldheid en de zwakke po
sitie van Tudjmans partij, de
HDZ. Tudjman groeide tijdens de
Aa nh ang^
sadesvanGTtXiï^BWtafwtè
en Spanjeïn'£arttiago, ChHl
FotoRobertoCandte/AP. f
i Het Britse hogerhuis
zal 24 maart een besluit nemen
over het lot van de gedetineerde
Chileense ex-dictator Augusto Pi
nochet, zo heeft een afgevaardig
de die de ex-generaal goed kent
gisteren gezegd.
Het hogerhuis zal oordelen of Pi
nochet naar huis mag terugkeren
of aan Spanje mag worden uitge
leverd. Een Spaanse aanklager
heeft om uitlevering verzocht om
dat hij de ex-dictator wil vervol
gen wegens misdaden tegen de
menselijkheid.
Volgens officiële Chileense cijfers
zijn 3.197 mensen -inclusief
Spanjaarden - gedood tijdens het
17-jarige bestuur van Pinochet.
De 83-jarige voormalige generaal
zegt als staatshoofd niet vervolgd
te kunnen worden. Pinochet werd
16 oktober op verzoek van Spanje
in Groot-Brittannië gearresteerd
en verblijft na een ziekenhuisop
name onder huisarrest in een
door hem gehuurd verblijf in Sur
rey.
Door Harald Doornbos
Priluze Een zee van vuur. Over
al dikke grijswitte rookwolken.
En krakende explosies van tank
granaten. De tweede dag van vre
desoverleg in Parijs mag dan zijn
ingegaan zijn, in Kosovo voeren
Servische ordetroepen de hevig
ste aanvallen uit op Albanezen in
twee weken. Vier door etnische
Albanezen bewoonde dorpen vijf
tien kilometer ten noorden van de
hoofdstad Pristina werden volle
dig aan puin geschoten. „De Ser
viërs lijken vrede in Kosovo geen
kans te willen geven," aldus Jur-
gen Grunet, woordvoerder van de
in Kosovo aanwezige internatio
nale waarnemersmissie.
Tevens lijken de Serviërs zich
voor te bereiden op zwaardere ge
vechten. Internationale waarne
mers zagen hoe M-84 tanks Koso
vo werden binnengebracht. Dit
zijn de modernste tanks die de
Serviërs hebben, en ze zijn tot nu
toe nog niet ingezet tijdens de al
ruim een jaar oorlog in Kosovo.
Ook is er sprake van constante
troepenbewegingen, die volgens
de waarnemers duiden op meer
aanvallen in de toekomst.
Dreigend
Zo was de militaire basis van Pio-
kuplje, een net buiten Kosovo ge
legen Servische stad, volledig
leeg, terwijl er normaliter vele
trucks, tanks en stuks artillerie
staan. Laag boven Pristina vlogen
gisteravond constanten dreigend
Mig-straaljagers over; niemand
wist te vertellen waarom.
Ten noorden van Pristina bran
den de dorpen Glovotina, Bivol-
jak, Strovce en Mijalic. Vanuil het
naburige Priluze, een Servisch ge
hucht, is te zien hoe tank- en artil
leriegranaten ontploffen in de te
gen een heuvelrug gebouwde dor
pen. Op achthonderd meter ver
wijderd staan tientallen huizen in
brand-Andere woningen zijn aan
puin geschoten, grote rookwolken
stijgen op.
Aangezien Priluze een Servisch
dorp is, hebben de ordetroepen
hier hun artillerie en tanks tussen
de huizen neergezet. Soms vijf
keer per minuut, dan weer ieder
kwartier klinken er granaten die
even verderop in de Albanese dor
pen met luide explosies inslaan
en weer extra rookwolken toevoe
gen aan dit inferno. Servische po
litie tanks en pantserwagens ruk
ken vanuit Priluze op richting de
brandende dorpen.
Van een Albanese reactie is niets
te bespeuren. Dit is Servisch een
richtingverkeer. Geen spoor van
Door Seican Hacaoglu
Diyarbakir De koelkast is leeg
en de keuken moet het zonder
stromend water stellen. De wind
waait door het plastic dat de ga
ten in het dak zou moeten bedek
ken. Kinderen in aftandse kle
ding spetteren blootsvoets door
de plassen op de cementen vloer.
Zemzema
Elmacik,
een 38-jari-
ge Koerdi
sche moe
der van
tien kinde
ren, blijft
kalm onder ds ellende en de ver
vreemding die haar gezin moet
ondergaan. „We redden het wel,"
zegt ze.
De Elmaciks zjjn niet de enigen
die een dergelijk lot treft. Tien
duizenden Koerden moesten hun
heil zoeken in de voorstad Gurdo-
gan, onder de rook van de door
Koerden gedomineerde stad
Diyarbarkir in het zuidoosten
van Turkije, nadat gevechten
tussen de regeringstroepen en de
rebellen van de radicale Koerdi
sche Arbeiders
partij (PKK) hen
uit hun huizen
hadden gedwon
gen.
De armoede in
het door Ankara
verwaarloosde
zuidoosten he°^ rfriWow
PKK-feider Abdullah "ócaïan ex
tra gemotiveerd. Aan de andere
kant hebben de gevechten de
Koerdische streek alleen nog
maar armer gemaakt en helpt de
slechte infrastructuur ook al niet
by het aantrekken van investeer- -
ders. Het zijn de dorpelingen die
het zwaarst te lijden hebben ge
had onder de gevechten. Duizen
den gehuchten in de bergen zijn
bestookt door de Turken of door
de PKK, die de inwoners ervan
verdachten sympathieën voor de
tegenpartij te koesteren. Meer
dan 1 miljoen Koerden zijn hun
huizen ontvlucht.
Platbranden
Turkije geeft toe gedurende het
nu 15 jaar durende conflict meer
dan 3000 dorpen te hebben ge
ëvacueerd, maar ontkent dat zijn
troepen betrokken zijn geweest
bij het platbranden van dorpjes.
Tot zes jaar geleden woonde het
gezin Elmacik in het dorpje Mut-
luca -'gelukkig' betekent dat
„Op een nacht hoorden we dat er
heel dicht bij werd geschoten,"
herinnert Elmacik zich. „De vol
gende ochtend kwamen de
dorpswachten, die ons uit ons
huis dwongen, het overgoten met
benzine en in brand staken."'
Het gezin vond onderdak bij een
familielid in Diyarbakir, maar
dat huis was veel te klein, „We
moesten snel weer verhuizen,
snap je, met al die kinderen,"
zegt Elmacik terwijl ze met de
was bezig is. Het huishoudelijk
werk komt allemaal op haar neer.
Haar man en baar oudste zoon
werken als sinaasappelplukkers
in de zuidelijke stad Mersin. Elke
maand sturen ze 300 gulden,
waarvan honderd nodig is voor
huur, water, gas en licht. De rest
gaat op aan schooibenodigdhe-
den en eten.
De pot schaft elke dag weer soep
of gebroken tarwe. Een enkele
keer, als man en zoon een paar
dagen terug zyn, komt er kip of
vlees op tafel Brood maakt Elma
cik zelf, in een van modder ge
bakken over. Volgens dochter
Katice leggen de twee kippen in
de zomer eieren, maar daar is het
nu te koud voor.
Televisie
Geld om de muren te bepleiste
ren of de gaten in het dak te dich
ten is er niet. De enige voorwer
pen die nog herinneren aan de
gelukkiger tijden in Mutluca zijn
de televisie en een cassetterecor-
„Wezijn aiieskwijt. Ons huis, ons
korenveld, de perzikenboompjes,
koeien, geiten," huilt Elmacik.
„Vooral de geur van die prachti
ge, gele perziken mis ik heel
erg."
terugschietende rebellen, zij ren
nen slechts voor hun leven. Het
doel van de Serviërs is om de top
te bereiken van een strategisch
gelegen heuvel die Cicavica wordt
genoemd. Tot voor kort was dit
een bastion van Albanese rebellen
van het Kosovo Bevrijdingsleger
UQK. De Servische opmars loopt
echter zo voorspoedig dat de
slecht uitgeruste guerrilla's en de
Albanese bewoners volledig on
der de voet worden gelopen. Als
de Serviërs de top van Cicavica in
handen krijgen, hebben ze uit
zicht overgrote gedeelten van het
Dreniea-gebied, het noorden van
Kosovo en de regio rondom Pristi
na. De Servische bewoners van
Priluze lijken weinig treurig dat
hun voormalige buren worden
platgebombardeerd. „Het zijn ter
roristen," aldus een jongeman die
drie vingers toont, het Servische
teken. Albanezen, NAVO, jour
nalisten, allemaal tuig," meent
een oude man, die schreeuwt dat
iedereen moet vertrekken. Met
Kalasjnikovs en jachtgeweren uit
geruste Servische burgers tonen
zich agressief en nemen alle ban
den in beslag van camerateams
die beelden maken van de bran
dende dorpen.
afscheidingsooriog met Joegosla- '.'j
vië uit tot een Vader des Vader-
lands voor de Kroaten. Zijn over
lijden kan grote gevolgen hebben
voor de stabiliteit in het land. Met
name de machtsstrijd over zijn
opvolging is nog niet beslist.
In kringen van de internationale
vredesmacht SFOR en de Organï-
zation for Human Rights van EU-
afgezant Westendorp wordt seri:
eus rekening met Tudjmans
dood. Medewerkers van Westen
dorp die bij de Kroatische autori- «x ft
teiten vroegen om een bevesti--'^
ging van Tudjmans overlijden^ jf'Y
kregen niet meer te horen dan datinCi
het met de gezondheid van TucU-x^
man bergafwaarts gaat A
Tudjman verscheen vorige week<-«*''
nog op de nationale televisie......
maar inlichtingendiensten be-.
twijfelen of het om actuele beel- -
den ging. De 76-jarige Tudjman is*
al lange tijd ernstig ziek. Hij heeft
maagkanker en is afwisselend
verpleegd in zijn residentie in het
centrum van Zagreb en in een zie-
kenhuis in Dubrava, een voorstad
van de Kroatische hoofdstad.
Eind vorige maand zouden de art- j
sen hem hebben opgegeven, toen
bleek dat chemotherapie was mis-f j
lukt en uitzaaiingen in de herse-
nen werden geconstateerd. Tucfó-
man zou kort daarop zijn ing£.
stort.
Moskou Het omstreden archief- J
fonds van Josef Stalin met meer
dan 1700 persoonlijke archief-
stukken wordt in zij n geheel over- j
gebracht naar het voor onderzoek
toegankelijke Russische archief.
Ditzal volgens kenners vrijwel ze
ker leiden tot sensationele ont-
hullingen over het leven van de
voormaligeSovjet-dictator.
Na het uiteenvallen van de Sov-
jetunie kwam het Stalinarchief,
met veel brieven van de Sovjetleï-
der, in het archief-vamde -Russi-
sche president'Jeltsin." -Hoewel'
wetenschappers veelbelangstel^urt
ling hadden, bleef het archief gity
tendeels gesloten/ Alleen leden"
van dé presidentiële rehabilitatie^
commissie kregen beperkt toé-
gang.
Hoewel de interessantste stukken
voorlopig geheim blijven, zal de
inhoud toch zijn weg naar de
openbaarheid vinden. De erva-
ri ng leert dat de medewerkers van
het archief vry eenvoudig toe*
stemming krijgen om kopieën te
maken van belangwekkende
stukken. Die verkopen ze vervol- .\K.
gens tegen grof geld aan (vaak
westerse) onderzoekers. Dit geld
is onontbeerlijk om het noodlij-
dende documentatiecentrum op
de been te houden.
°fia'
li
AtheneDe tot dusver ongrijpba-;
re Griekse terroristische organi;',.
satie T7 November' heeft de Ame
rikaanse inlichtingendienst CIA
uitgedaagd haar op te sporen en
aan te pakken. De beweging
stuurde een verklaring van acht
kantjes naar een Griekse krant
nadat de Amerikanen de Griekse
autoriteiten deze week een lijst .J
met vermoedelijke leden ter hand 'r
stelden. „Wij hebben maar één
antwoord: pak ons dan, als je -_'j(
kan," schreef de groep in het pa%>; n.
flet. ",i r.^
'17 November' heeft de verante,M
woordelijkheid opgeëist voor
moorden. De groep ontleent haar:H-'
naam aan de dag in 1973 dat het^T
toenmalige Griekse kolonelsbe* S.
wind een studentenopstand neer- s(;t
sloeg. Onder de slachtoffers van,',,,
de terreurbeweging zijn vier -
Amerikanen en een personeelslid.
van de Amerikaanse ambassade
in Athene. De meest recente aan
slag dateert van april 1998, toen.
bommen ontploften bij vestigin
gen van Amerikaanse bedrijven
in de Griekse hoofdstad.
WashingtonEen derde deel van
de wereldbevolking, zon 1,8 mil
jard mensen, kampt over 25 jaar
met een ernstig gebrek aan water.
De vermindering van de waterre
serves vormt een grote bedreiging
voor de gezondheid van mens en
milieu cn voor de vrede, schrijft
een internationaal instituut voor
waterbeheer in een rapport.
Het gaat niet alleen om de drink
watervoorziening, maar ook om
water voor landbouwirrigatie en
water voor industriële doelein
den.
Van nu tot 2D25 zouden ongeveer
zeventien landen het slachtoffer
worden van grote waterschaarste,
waaronder Libië, Tunesië, Egyp
te, Israël, Jordanië, Iran, Irak,
Saudi-Arabiê, Zuid-Afrika, het
zuiden van India en het noorden
van China.
Een groep van 24 andere landen
in Afrika ten zuiden van de Saha
ra moet zich volgens het waterin
stituut extra inspannen om de wa
tervoorziening enigszins op peil
te houden omdat de bevolking
daar de komende 25 jaar meer dan
verdubbelt.