h°
onriuidelij
Inspelen op kuddegedrag
van onervaren beleggers
Hoekman
-imÊw
Huis huren of kopen van ouders
Kosten auto van de zaak
Overschrijving negen dagen onderweg
Hoeveel
tweeverdieners
zijn er in
2015?
Echtparen met éénverdiener
kunnen enorme bedragen
mislopen
Rotterdams Dagblad
Onder redactie van Hans Roodenburg
In de rubriek Hoekman behandelt het Rotterdams Dagblad vragen op het
gebied van sparen, beleggen en zaken over andere persoonlijke financiën.
Lezers kunnen vrcgen opsturen naar het Rotterdams Dagblad,
Rubriek Hoekman, Postbus 2999,3000 CZ Rotterdam.
Mijn gepensioneerde ouders wonen in een eigen Jmis aan de kust in Zee
land. Ze hebbenook nog een woning in eigendom in Rotterdam dieze jaren
hebbenverhuurd Deze woning komt orij. Nu willen mijn ouders dat mijn
vrouw enik indat kuis gaan wonen. Wehoevendanvnjwelnikste betalen
aan huur. Dat ts zeer aantrekkelijk want het is ook nog een mooi huis op een
mooie plaats. Zitten hieraan nog/inanctele nadelen uast'
Ja. Indien u aanzienlijk minder huur betaalt dan u
normaal gesproken zou moeten doen,dan geldt voor u
als huurder in dit geval ook het huurwaardeforfait (de
bijtelling voor de huurwaarde van een huis als de ra
gen wonmgregeling van toepassing is), U moet dan
voor uw inkomstenbelasting aangeven het percenta
ge van de huuwaarde dat overeenkomt met het ver
schil tussen de reele huurprijs en de huurprijs die u
heeft betaald. Een voorbeeld: u huurt de woning van
uw ouders voor ƒ200 per maand terwijl de reèle huur
prijs vooreen vergelijkbare woning ƒ600 is. U betaalt
op jaarbasis in feite dus 66 procent minder huur dan
anderen die de volle mep moeten betalen. U moet dan
66 procent van de huurwaarde van de woning voor de
inkomstenbelasting opgeven. Steldatuwwoningeen
WOZ-waarde heeft van ƒ300.000. Dan hoort daar een
huurwaarde bij van ƒ3750, U moet daarvan dan 66pro-
cent bij uw inkomen optellen, ofwel ƒ2475. Valt u on
der het 50 procents tarief voor de inkomstenbelasting
dan betekent het uiteindelijk dat u dankzij de goedko
pe huur ruim ƒ1200 aan belasting méér moet betalen.
We raden u dan ook aan een andere - financieel aan
trekkelijker - regeling met uw ouders te treffen. U
kunt bijvoorbeeld beterde normale huur aan uw ou
ders betalen en daarnaast gébruik maken van vrij stel
lingen in het schenkingrecht van ouders aan kinderen
(ƒ8254 per kind per schenkingsjaar). Financieel aan
trekkelijk kan ook zijn hetkopen van het huis van uw
ouders nadat u er al als huurder in hebt gewoond, ai
dan niet gecombineerd melde eenmalige vrijstelling
mhetschenkingsrechtvoor kinderen van 18tot35 jaar
van ƒ41.270.
Ik heb een auto van de zaak en ik woon verder dan 30 kilometer van mijn
werk Ik weet dat ervongjaareen procedure liep bij de Hoge Raad over de
bijtelling van 24 procent voor de inkomstenbelasting. Is er al een arrest ge
wezen in deze zaak?
Ja. U moet 24 procent van de cataloguswaarde van de
auto aangeven als u verder dan 30 kilometer van uw
werk woont en u gewoonlijk driemaal per week of va
ker met de auto naar uw
werk gaat. Van dat bedrag
mag u uiteraard de eigen
bijdrage die u aan uw werk
gever betaalt voor het ge
bruik van de auto weer af
trekken. Betaalt u daar1
naast nog brandstofkosten,
•(bijvoorbeeld bij vakantie in
het buitenland, dan mag u illustratie: on
die aftrekken in de sector
beroepskosten. Bij dit laatste is het handiger die kos
ten ook via uw werkgever te laten lopen. Overige kos
ten, zoals tol- en parkeergelden, kosten voor stalling
en reparatiekosten, zijn niet meer aftrekbaar.
Ik moest mijnjaarcontnbutie van ruim f800 aan een natuuwereniging
voor l februari overmaken. Ik heb de overschrijving zeven dagen voordat
de maand januari afliep bij de bank ingeleverd. De overschrijving kwam
eckter pas 2 februari op de bankrekening van de vereniging binnen. Vol
gens de statuten van de vereniging moet ik dan f35 extra administratie
kosten betalen. Kanikdaarvoordebankdieveeltelangoverdeoverschrij-
ving heeft gedaan laten opdraaien
Dat zal niet zo eenvoudig gaan. In uw geval hebben de
(verschillende?) banken er wel wat langer dan nor
maal overgedaan om uwoverschrijvingteboeken. De
doorlooptijd van een overschrijving vanaf het mo
ment dat uw betalingsopdracht bij de bank binnen is
enhet tijdstip waarop de begunstigde over het overge
maakte geld kan beschikken, is meestal toch al gauw
vier werkdagen. Immers als er verschillende banken
bij zijn betrokken dan loopt de overschrijving via In-
terpay (de verwerkingscentrale van de banken). Voor
elke fase van verwerking moet uminsiens een dagre-
kenen. Indien er nog een weekeinde tussen zit dan
kan het zelfs oplopen tot minstens zes dagen. Bij u
heeft het kennelijk zelfs negen dagen geduurd. Mis
schien dat uw bank of die van uw vereniging ook nog
zogenoemde valuteringsdata hanteert: de datum die
geldt voor het beginnen of eindigen van de rente over
uw saldo. Dat kan oc k nog een of twee dagen schelen.
Bij u heeft het wel erg lang geduurd, maar of u na een
'doorlooptijd'van acht dagen de bank aansprakelijk
kan stellen vanwege nalatigheid in het betalingsver
keer is zeer twijfelachtig. Wij vermoeden dat als het
pasweken duurt dooreen interne foutbij debankenu
ondervindt daarvan schade dat u dan een kans kan
maken by de Klachtencommissie voorhetBankenbe-
drijf. De praktijk wijst overigens uit dat als u bij uw
bank gebruik gaat maken van elektronische over
schrijvingen (per pc) de transactie een stuk sneller
wordtverwerktdan meteen 'papierenoverschrijving'
maandag 22 maart:
publicatie jaarcijfers 1998 TNT Post
vergadering aandeelhouders Buhrmann
dinsdag 23 maart:
publicatie jaarverslag AND Int. Publishers
vergadering aandeelhouders Gucci
woensdag 24 maart:
publicatie jaarverslag 1998 Randstad Holding
donderdag 25 maart:
jaarvergadering aandeelhouders Philips
publicatie jaarcijfers 1998 Fortis
publicatie jaarcijfers 1998 Petroplus International
vergadering aandeelhouders Begemann Groep
publicatie jaarcijfers 1998 Dèlft Instruments
publicatie jaarcijfers 1998 Innoconcepts
vrijdag 26 maart:
jaarvergadering aandeelhouders Getronics
jaarvergadering aandeelhouders Stork
maandag 29 maart:
publicatie jaarverslag lÖÖSWessanen
publicatie jaarverslag 1998 Wolters Kluwer
dinsdag30maart:
publicatie jaarcijfers 1998 HEM Fumess
woensdag 31 maart:
publicatie jaarcijfers 1998 ING Groep
jaarvergadering aandeelhouders DSM
publicatie jaarverslag 1998 Unilever
jaarvergadering aandeelhouders Van Metle
i5Sh'
"Vso?* i
f n
ff '.«jsas.4
Rotterdam Hoeveel mensen na het jaar 2015
worden getroffen door het AOW-gat is nog niet te
bepaien. Het hangt ervan af in hoeverre tegen
die tijd beide partners looninkomsten uit ar
beid hebben. In elk geval is het zo dat de
laatste jaren het aantal tweeverdieners
enorm is toegenomen, zo blijkt uit de
jongste cijfers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek.
Over het jaar 1997 kwamen fji ruim
100.000 tweeverdienende echtparen bij. Zeven op
de tien paren konden eind 1997 rekenen op een
dubbel inkomen. De toename van het aantal twee
verdieners is veel groter dan jn de periode 1992-
1995. De bloeiende economie van de afgelopen
jaren is een van de oorzaken. In de jaren 1992-
1995 nam het aantal tweeverdieners met ge
middeld 64.000 toe.
Vrouwen dragen eenderde bij aan het be
steedbare inkomen van dubbelverdieners.
Gemiddeld gaat het om een 1700 gulden per
maand. Bij jonge tweeverdieners is het inko
mensverschil tussen man en vrouw kleiner. Bij
stellen tot 35 jaar kwam 39 procent vooi rekening
van de vrouw. Bij tweeverdieners boven de 35 lag
dit op bijna 28 procent,
Het CBS constateert dat vijf van de zes stellen on
der de 35 jaar in 1997 tweeverdiener was. Bijna ie
der paar zonder kinderen was tweeverdiener. Van
de stellen onder de 35 en met kinderen had drie
kwart een dubbel inkomen. 1
Door Hans Roodenburg
Rotterdam Gehuwde en duur
zaam samenwonende mensen
van 49 jaar en jonger kunnen een
behoorlijke financiële tegenvaller
oplopen als een van hen op vijfen
zestigjarige leeftijd denkt 'lekker'
met pensioen te gaan. Deze men
sen zouden wel eens geconfron
teerd kunnen worden met een zo
genoemd AOW-gat omdat het eer
ste kabinet Kok heeft besloten dat
de AOW-toeslag per 2015 vervalt
voor mensen die op hun vijfenzes
tigste jaar een jongere, weinig- of
metverdienende partner hebben.
Hoewel het aantal tweeverdieners
in een huwelijk en samenlevings
verband enorm is toegenomen,
zullen naar verwachting na het
jaar 2015 waarschijnlijk nog tien
duizenden - misschien zelfs hon
derdduizenden - paren (uit de 'ba
byboomgeneratie' van de jaren
vijftig) worden getroffen door de
ze beperking aan de AOW-uitke-
ring. Dal'gat' kan afhankelijk van
het leeftijdsverschil in vele geval
len leiden tot het tijdelijk missen
van AOW-inkomsten van meer
dan 10.000 gulden per jaar,
George Frans van het financiële
adviesbureau Innovite in Rotter
dam heeft een computerprogram
ma ontwikkeld dat voor mensen
precies kan uitrekenen hoe groot
het AOW-gat van paren kan zijn
na 2015, Innovite heeft het pro
gramma op grote schaal gratis
verstrekt aan de branche die met
AOW-uitkeringen te maken heeft:
levens- en pensioenverzekeraars
en de instellingen op het gebied
van sociale uitkeringen.
Volgens Frans wordt het kunnen
krijgen van een AOW-gat nog
nauwelijks onderkend. „Nog wei
nig mensen, ook de kenners in de
markt, besteden er aandacht aan.
Men denkt: och het is nog meer
dan vijftien jaar weg. Maar als
men zo lang wacht, is het pro
bleem nauwelijks meer op te los
sen, Financiële 'personal plan
ning' is op het ogenblik erg in. Ie
dereen kjjkt naar zijn financiële
toekomst. Nu al zou de mogelijk
heid moeten worden geboden aan
mensen die het betreffen aanvul
lende voorzieningen te bieden die
dat AOW-gat opheffen of verkic-
nen. Een probleem is ook dat ai
overheid die voor vele pensioen-
Zaterdag 20 maart 1999
illustratie
Sandra
de Haan
De jongeren
die In de zo
mervan
1990 op het
Holland Pop
festival' uit
hun dak gin
gen, hadden
toen nog
geen flauw
benul dat zij
ooit door een
'AOW-gat
getroffen
zouden kun
nen worden.
Feit is dat uit
de 'baby-
boomgene
ratie' van de
jaren vijftig
verschillen
de paren als
eersten ge
troffen kun
nen worden
door afschaf
fing van de
AOW-toe
slag.
Foto Collectie Ge-
meentelijK Arcfiief
Rotterdam
AOW-gat van echtpaar,
thans respectievelijk 47 en 42 jaar
Datum Ingang AOW oudste partner:
Jongste partner heeft dan géén looninkomsten
AOW had per jaar bij ongewijzigd beleid bedragen;
AOW-urtkering wordt door wetswijziging per jaar:
AOW-gat wordt voor dit echtpaar op basis van huidige AOW
1 januari 2017
ƒ29.486
ƒ14.743
ƒ14.743
Totaal gat over de vijf jaar dat de jongste partner nog geen 65 is: ƒ73.715
Uitgaande dat de AOW met 1,5 procent per jaar wordt
verhoogd loopt dit echtpaar uiteindelijk mis:
voorzieningen fiscale voorzienin
gen heeft getroffen, dit voor dek
king van het AOW-gat nog niet
heeft aangeboden."
Aan de hand van voorbeelden
maakt George Frans zichtbaar
wat het AOW-gat nu precies in
houdt. Op het ogenblik is het zo
dat iedereen die op zijn vijfenzes
tigste jaar met pensioen gaat een
AOW-uitkering krijgt van mini-
maai 1228 bruto per maand (in
clusief vakantiegeld). Gehuwden
en mensen in samenlevingsver
band krijgen daarnaast nog voor
hun jongere partner, afhankelijk
van zijn of haar verdiensten, een
toeslag die kan oplopen tot even
eens 1228. Die toeslag wordt ge
geven totdat de partner zelf 65
jaar is geworden en zelfstandig
AOW krijgt.
Deze eventuele part
nertoeslag wordt per 1
januari 2015 afge
schaft. Dat betekent
dus dat gehuwden en
partners van wie de
oudste is geboren na 1
januari 1951) de kans lopen te wor
den geconfronteerd op hun vijfen
zestigste jaar met het AOW-gat.
Een voorbeeld. Er is een echtpaar
van wie de man is geboren in ja
nuari 1952 (thans dus 47 iaar). Zijn
vrouw is vijf jaar jonger, heeft he
lemaal geen inkomen en is ook
niet van plan nog een baan te zoe
ken. Als die man in het jaar 2017
met pensioen gaat, zal dit echt-
paar per jaar met ruim 14.740
minder moeten doen dan een ver
gelijkbaar echtpaar dat nog wel
vóór 2015 met AOW gaat. Boven
dien is dit nog berekend op basis
van de huidige AOW-uitkering.
Uitgaande van minimaal ander
half procent indexering gaat het
in die tijd om een 'gat van ruim
22.500 per jaar. Voorts loopt dit
echtpaar dit bedrag gedurende
vyf jaar mis. Deze partners krij
gen door deze AOW-aanpassing
aan onze 'verzorgingsstaat' in to
taal meer dan een ton minder dan
een vergelijkbaar echtpaar in de
situatie van vóór 2015.
Eveneens moet er nog van wor
den uitgegaan dat ook het be-
drijfspensioen van die man hoog
uit 70 procent zal zyn van zijn
laatste salaris. Dat betekent dat
dit 'gepensioneerde millennium-
paar' in zijn inkomsten nog grote
re klappen oploopt (waarschijn
lijk valt het bruto-inkomen terug
tot onder de 50 procent van vóór
de pensionering van de man).
Tenslotte is er nog kans op een
versterkend effect doordat in het
bedrijfspensioen
van de man waar
schijnlijk ook
geen rekening is
gehouden met dit
AOW-gat bij de
berekening van
de hoogte van zijn pensioen.
Er jii natuurlijk ook vele geval
len waarin het niets uitmaakt. In
het voorbeeld zijn we uitgegaan
van een echtpaar van wie de
vrouw geen of nauwelijks inko-
-„men heeft als haar man met pen-
ƒ99.739
Rotterdams dagblad
sioen gaat (de klassieke situatie).
Toen het kabinet Kok I het besluit
nam om die AOW-toeslag per 2015
af te schaffen, ging men ervan uit
dat tegen die tijd bij het overgrote
deel van de (echt)paren beide
partners een baan zouden heb
ben, waardoor het 'gat' maar een
gering aantal mensen hoeft te
treffen. Bovendien wordt erop ge
speculeerd dat, nu de mensen
ruim van tevoren van deze maat
regel op de hoogte zijn gesteld, zij
op die nieuwe - minder sociale- si
tuatie kunnen anticiperen. Hetzij
door het zoeken van een baan
door de nietverdienende partner,
hetzij door aanvullende verzeke
ringen te treffen. Voor dat laatste
zijn er inderdaad fiscaal aantrek
kelijke mogelijkheden, zoals
koopsompolissen of spaarkaspro
ducten. Echter een extra fiscaal
voordelig arrangement om speci
fiek het AOW-gat te dichten heeft
het kabinet nog niet geboden,
Mensen die overeen personal com
puter beschikken en zelf willen
uitrekenen hoe groot hun eventue
le AOW-gat in de volgende eeuw
gaat bedragen, kunnen de AOW-
disk bestellen voor 14,95
(uitsluitend productie- en ver
zendkosten) by Innovite in Rotter
dam 010 241 73 35).
Amsterdam Aandelenkoersen
zijn in toenemende mate de speel
bal van emoties. Te trage of te
snelle Teacties op winstcijfers, een
overdosis aandacht voor het ima
go van een bedrijf én kuddege
drag onder beleggers doen de
koersen vaak overdreven dalen.
Wie dit op tyd signaleert, loopt
binnen. Maar hoe bepaal je wan
neer een aandeel door emoties is
ondergewaardeerd? Beleggings-
experts van ABN Arnro peinsden
zich daarover de afgelopen maan
den suf. Met succes. De whizzkids
ontwikkelden de ratio investor,
waarmee kan worden bepaald of
een aandeel door sentimenten te
hoog, te laag of juist is geprijsd.
De bank houdt het model niet
voor zichzelf. De ratio investor
vormt de spil van een nieuw be
leggingsfonds, waarop sinds deze
week kan worden ingeschreven.
Dit Ratio Invest Fund, volgens de
bank uniek in Europa, richt zich
op ruim 300 Europese onderne
mingen, waaruit maandelijks de
zeventig meest ondergewaardeer
de worden geselecteerd.
Het nieuwe fonds werkt me' een
ingewikkeld eeonomert mo
del. Dat meet maanc- ivs de
waardering van de 300 indelen
aan de hand van gedragskenmer-
ken, zoals kuddegedrag, en objec
tieve maatstaven, zoals de kas
stroom (winst plus afschrijving)
die voor een fonds moet worden
betaald. Aandelen die volgens de
ze methode het meest zyn onder
gewaardeerd, komen voor aan
koop door het Ration Invest Fund
in aanmerking.
„Het is een gecompliceerd model,
maar het werkt wel; dat is inmid
dels wetenschappelijk bewezen,"
stelt portfoliomanager C. Ducker.
Als voorbeeld noemt hij de onder
waardering van het aande-el KLM
eind november vorig jaar. „Door
de negatieve beeldvorming daal
de de koers/kasstroomverhou
ding naar 0,8, terwijl het marktge-
middelde prijkte op 5,6. Met ande-
Te woorden: KLM was spotgoed
koop. Dat bleek al snel. In decem
ber herstelde KLM zich sterk."
Exemplarisch is dit voorbeeld vol
gens Ducker geenszins. Gemeten
over de afgelopen vier jaar over
trof het fictieve jaarlijks rende
ment van het nieuwe fonds het
gemiddelde van de ruim 300 an
dere aandelen met 5,4 procent. De
portfoliomanager is-er dan ook
heilig van overtuigd dat de novi
teit aanslaat. „Wij verwachten er
een hoop van," zegt hij vol ver
trouwen.
Door Raymond Peil
Den HaagVerzekeraars en banken zyn in
hun informatie aan de consument onvol
doende duidelijk. Vooral bij de combinatie
van verzekering en beleggen gaat het nogal J
mis, terwijl de meeste van deze 'financiële''
producten' in grote lijnen sprekend op el£
kaar tijken. Voor veizekerde beleggingen'
hebben de meeste aanbieders bovendien,
onvoldoende reserves aangelegd.
De snelle opkomst van gegarandeerde be
leggingen was voor de Nederlandse afdeling
van de vereniging van verzekeringswiskun
digen (actuarissen) aanleiding ze grondig
door te rekenen. Inmiddels bevat meer dan
70 procent van de financiële producten met
een maand of kwartaalpremie beleggingen.
Bij verzekerd sparen is dat zelfs 85 procent,
oplopend tot vrijwel alles (98 procent) van de
spaarverzekermgen waarvoor eenmalig een
bedrag wordt gestort. Sinds De Waerdije in
1956 de eerste beleggingsverzekering lan
ceerde heeft het fenomeen een grote vlucht
genomen.
Meer dan veertig procent van de Nederland
se banken en verzekeraars heeft tegenwoor
dig belegde verzekeringen in pakket die
zijn gekoppeld aan een garantiefonds. De
meeste aanbieders garanderen een rende
ment van 4 procent. Bij de meeste is dit ech
ter een brutorendement, waar dus nog kos
ten en dergelyke van afgaan. Slechts drie
garanderen vier procent netto, terwijl zes
aanbieders 'onduidelijk zijn' over de garan
tie, zo ondervond Actuarial approach for Fi
nancial Risks (AFIR) Nederland. Vyf aan-
bieders zitten helemaal op de bodem met
een rendementsgarantie van. nul procent,
verder komen er percentages van 4,25 tot 5
voor.
Driekwart van de aanbieders geeft, geen in
formatie over wat de koersgarantie de con
sument werkelijk kost. Bij hen gaat dat geld
dus af van het rendement dat de klant uit
eindelijk krijgt uitgekeerd. Vyf andere fi
nanciële instellingen erkennen dat overi
gens, maar zeggen niet hoeveel dat de bur
ger kost. Zeven partyen melden dat de ga
rantie van de inleg afgaat* dat varieert tus
sen de 0,1 en 0,25. de duurste twee houden
1,5 procent zelf.
Een garantie kan door afwijkende bepalin
gen in de kleine lettertjes weinig voorstel
len: de meest aanbieders eisen dat de klant
de afgesproken looptijd volledig uitzit. Een
paar stellen een minimumteimijn van tien
jaar als voorwaarde. De kleine lettertjes bij
bijna dertig banken en verzekeraars ver
zwijgen dit trouwens en bieden hoofdzake
lijk onduidelijkheid over hoe het met de ga
rantie zit by voortijdige beëindiging van het
contract.
De actuarissen gingen ook na welke risico's
i-Tde belegde verzekeringen met zich mee-
r -- ^J^^fbrengen gelet op het rendement dat zij ga-
f^^^^randeren. Zelfs bij een voorzichtige inschat-
wv^g^ïting van de verwachte beleggingsopbreng-
Wjf procent op veilig geachte obliga-
ties) bestaat een risico van twintig procent,
ofwel één op de vijf. Dat betreft een verlies
van tien tot vijftienprocent over een periode
van tien jaar.
Deze risico's verklaren deels waarom de
aanbieders de klant lang willen vasthouden.
Beleggen op de langere termij n biedt immer
een beter vooruitzicht op het halen van het
gegarandeerde rendement. Daar komt by
dat tussentijd extra geld bijstorten of een
verhoging van de inleg niet onder de garan
tie vallen. „Begrijpelijk, maar niet altijd
even consumentvriendelijk," is dan ook de
slotsom.
De actuarissen concluderen verder dat de
verzekeraars en banken eigenlijk extra geld
nodig hebben om het risico te dekken. Dat
zal een hogere premie of een lagere uitke
ring moeten betekenen. Verder vinden zij
dat de aanbieders van de pclissen-met-be-
leggingen gewoon zonneklaar moeten aan
geven wat voor kosten de consument be
taalt, hoeveel van de inleg er werkelijk
wordt belegd en in hoeverre het gegaran
deerde rendement werkelijk gegarandeerd
is.
