4
Uitvinders moeten
commerciëler denken
1
'De vraag is of de
consument op het product
zit te wachten'
mkmm
Grafveld uit
de Ijzertijd
ontdekt in
de Betuwe
als wapen
tegen dieven
Vermoeidheid hij kanker
stuk belastender dan pijn
Politie deelt
plaatjes uit
Ir a i
Drugsfabriek
in woonhuis
Geen dialyse
voor toeristen
Koningin leent
tafelzilver uit
Vrijgesproken
van mensenroof
Keukenhof ook
in zomer open
Onderscheiding
YadVashem
mm mi
mm
Honden landmacht zwaaien af
De Bijenkorf zet de toon.
de Bi jenkorf
Rotterdams Dagblad
Dinsdag 23 maart 1999
AlkmaarDe brandweer in Zaan
dam heeft gisteren bij toeval in
een woonhuis een laboratorium
ontdekt waai verdovende midde
len worden geproduceerd. De
brandweer werd wantrouwig na
dat de eigenaar de toegang wei
gerde tot 2ijn woning ondanks de
hevige rookontwikkeling in het
pand. De man is na een hevige
worsteling aangehouden en over
gebracht naar het politiebureau.
Volgens de politie is de brand ont
staan nadat er iets misging in het
productieproces. Vijf brandweer
mannen en een agent zijn in het
ziekenhuis opgenomen na klach
ten over een branderige keel.
Emmen De afdeling hemodialy-
se van het Scheperziekenhuis in
Emmen heeft een opnamestop in-
gesteld voor toeristen. De afde-
ling heeft capaciteitsproblemen
en wil daarom alleen nog maar ei
gen patiënten behandelen. De
naar schatting tientallen nierpati-
enten die tijdens hun vakantie in
Drenthe twee tot drie keer per
week een dialyse moeten onder
gaan, kunnen daarvoor niet meer
in deze provincie terecht.
Apeldoorn Het Deense konink
lijk huis leent nationaal museum
Paleis Het Loo in Apeldoorn een
aantal ziiverschatten. Het muse
um kan daardoor onder meer la
ten zien hoe de tafel op 29 januari
1770 gedekt was ter gelegenheid
van de 21ste verjaardag van ko
ning Christiaan VU. Het Deense
hof bezit een beroemde verzame
ling historisch zilver, vooral uit de
17de en de 18de eeuw. Het tafelzil
ver werd vooral uit Parijs betrok
ken, van zilversmeden als Du-
rand, Auguste en Germain. Jacht
honden, valken, wild en kinderfi
guren sieren de soepterrines en
andere voorwerpen die de huidige
koningin Margrethe It bij officië
le diners nog steeds op tafel laat
zetten. Het hofzilver is van 27
maart tot 7 juni op Het Loo te zien.
Almelo De Almelose rechtbank
heeft gisteren de 40-jarige H. S.
uit Enschede en zijn 37-jarige
echtgenote B.D. vrijgesproken
van mensenroof. De rechtbank
veroordeelde het tweetal wel voor
valsheid in geschrifte en het ge
bruik maken van vervalste papie
ren tot drie maanden cel of 140
uur dienstverlening. Tegen het
duo was twaalf maanden cel,
waarvan de helft voorwaardelijk,
en betaling van tachtigduizend
gulden aan Foster Parents Plan
geëist. De twee werden ervan ver
dacht in 1997 het ernstig zieke
Braziliaanse meisje Lisa met val
se papieren naar Nederland te
hebben gehaald, met de bedoe
ling haar te adopteren. Lisa is bij
haar adopüe-ouders in Enschede,
■maar heeft volgens de IND geen
recht op een verblijfstitel cnmcct
terug naar Brazilië. Het Leger des
Heils, dat de voogdij heeft, heeft
daar tegen bezwaar aangetekend.
Usse De Keukenhof gaat deze
zomer voor het eerst een maand
open. Naast de vijftigste lente
show die morgen officieel door ko
ningin Beatrix wordt geopend, zal
er van 19 augustus tot 19 septem
ber een zogenoemd 'Zomerhof
worden gehouden. De nieuwe di
recteur J. R. Troelstra gaat ervan
uit dat het bloemenpark in de toe
komst nog verder de openingstij
den zal verruimen. Ook zullen er
meer interactieve evenementen
worden gehouden in het in aan-
bouwzynde complex.
Breda Zes Nederlanders zijn
gisteren tijdens een Yad Vashem-
ceremonie in Breda postuum on
derscheiden voor hun moedig ge
drag tijdens de Tweede Wereld
oorlog. Johannes en Anna van
den Berg-Kamphorst uit Velp, Jan
en Hendrica Christiaens-Evers
uit Horst en Gerardus en Christi
na Maters-Kerkman uit Venlo
kregen de onderscheiding. Yad
Vashem, het instituut ter nage
dachtenis van de holocaust, eert
namens het joodse volk mensen
die in de Tweede Wereldoorlog
joodse medeburgers hebben ge
red of hebben getracht te redden.
Zij ontvangen de eretitel Recht
vaardige onder de Volkeren.
De Nederlandse Orde van Uitvinders bestaat tien jaar. Om dit te vie
ren, organiseert ze donderdag het congres 'Marktgericht uitvinden',
waar uitvinders worden aangespoord rekening te houden met de con
sument. Volgens voorzitter Wouter Pijzei is dat hard nodig
Door Anouk Middelkamp
Loeoen Een apparaatje dat au
tomatisch je vingernagels knipt of
een speciale paperclip waarop be
drijven reclame kunnen drukken.
Als directeur van de Nederlandse
Orde Van Uitvinders (NOVU)
heeft Wouter Pijzei al van alles
voorbij zien komen. Lang niet alle
ideeën zijn
goed uitvoer
baar. ,Het
wordt tijd dat
uitvinders
marktgericht
gaan denken,"
zegtPijzel. „Nu
zijn er nog te
veel Willie Wor
tels die de werkelijkheid uit het
oog verliezen."
„Uitvinders zyn mensen met hart
voor hun vak. Als ze eenmaal een
idee hebben, stoppen ze al hun
(vrije> tijd en geld in hun uitvin
ding," zegt de directeur. Niet zel
den leidt dit enthousiasme tot het
'gehaktballenscenario': iemand
steekt zoveel geld in zijn vinding,
dat hy niets meer overhoudt en el
ke dag noodgedwongen gehakt
ballen eet. Pijzei: „Uitvinders ko
men vaak dolenthousiast op ons
kantoor met een volledig uitge
werkt concept. De teleurstelling i j
groot als blijkt dat iemand anders
hun idee al een halfjaar daarvoor
heeft gepatenteerd." Om dergelij
ke scenario's te voorkomen wijst
de directeur zijn leden op de drie
o's die staan voor octrooi, onder
zoek (naar zowel de technische
mogelijkheden als de markt) en
het ondernemingsplan. „Als deze
fasen zijn doorlopen, is de kans op
succes groter," zegt Pyzel. „Een
goede voorbereiding is het halve
werk."
Succes
Een succesvolle uitvinding bin
nen de inmiddels 10-jarige NOVU
is de Cable Roller, een rond appa
raatje dat elektririteitssnoeren zo
oprolt dat ze niet meer door de
huiskamer slingeren. Toen uit on
derzoek bleek dat er nog niet zo
iets op de markt was, verkocht de
uitvinder zijn idee aan een fabri
kant, die er nu miljoenen van pro
duceert. De
uitvinding
gaat zelfs in
Amerika en
Japan veelvul
dig over de
toonbank.
„Dit soort suc
cessen is he
laas nog een
uitzondering," zegt Pijzel. „In de
toekomst streven we naar meer
van dergelijke uitvindingen,"
Hoewel marktonderzoek het een
en ander kan voorspellen, blijft
het vaak gissen of een uitvinding
een succes wordt. Pijzel heeft wel
eens bedenkingen gehad bij be-
si
Pijzel: 'Het product verkoopt een aantal jaren goed en verdwijnt daarna in het magazijn. Dat is de
harde werkelijkheid van het romantische uitvindersbestaan.' Foto RaianddeBruirvciPD
paalde plannen, die het later toch
goed deden op de markt. Maar
ook het tegenovergestelde komt
voor; lumineuze uitvindingen die
niet aanslaan by de consument.
Als voorbeeld noemt de directeur
de elektronisch bestuurde auto.
„Het is een pracht idee dat veel
problemen op 20u lossen," zegt
Pijzel. „Maar de gebruikers zijn er
nog niet klaar voor. Die vinden
het veel te eng dat een auto zich
zelf bestuurt," Een belangrijke
factor in het uiteindelijke succes
van het product is de promotie,
zegt Pyzel, „Zelfs het meest zinlo
ze product is door goede reclame
aan de man te brengen."
Pijzel heeft het idee dat uitvin
ders steeds serieuzer worden ge
nomen. „Vroeger keek iemand
raar op als je vertelde dat je uit
vinder was, tegenwoordig is het
meer ingeburgerd." Een grote rol
in de acceptatie speelde het rap
port van het ministerie van Eco
nomische Zaken dat twee jaar ge
leden uitkwam. Daaruit blijkt dat
uitvinders jaarlijks honderden
miljoenen guldens omzetten en
dus van groot belang zijn voorde
economie. „Op basis van die con
statering krijgen we nu subsidie
om de organisatie te professiona
liseren," zegt Pyzel. „En dat is
hard nodig."
Haalbaar
Naast de sterkere oriëntatie op de
markt, is de uitbreiding van het
aantal leden een van de speerpun
ten van het vernieuwde NOVU-
beleid. Het huidige aantal van
vijfhonderd leden moet binnen
vijf jaar verdrievoudigen. Volgens
de directeur is dit haalbaar, omdat
er in Nederland ruim 2500 uitvin
ders zijn. „Daar zijn mensen bij
<aie in hun eigen bedrijf dagelijks
producten ontwerpen, maar ook
uitvinders die 's avonds op hun
zolderkamertje een idee uitwer
ken," zegt Pijzel. Ook de leeftijd
en het opleidingsniveau van de le
den lopen sterk uiteen. „We heb
ben 20-jarige timmerlieden, maar
ook professoren van 70," zegt de
voorzitter.
Echt rijk worden de uitvinders he
laas niet van hun ideeën. Omdat
de meeste bollebozen hun uitvin
ding uit handen geven aan een fa
brikant, strijken ze maar een
klein deel van de uiteindelijke
winst op. „Als ze hun vinding in
eigen beheer produceren, zijn de
winsten enorm," zegt de direc
teur. „Helaas is dat voor bijna nie
mand weggelegd." Pyzel voegt er
aan toe dat hel succes van een uit
vinding vaak maar van korte duur
is. „Het product verkoopteen aan
taljaren goed en verdwy nt daarna
in het magazijn. Dat is de harde
werkelijkheid van het romanti
sche uitvindersbestaan."
Nijmegen In het Betuwse dorp
Lent (gemeente Nijmegen) is een
grafveld uit de Uzertijd ontdekt.
Het veld uit de vijfde eeuw voor
Christus bestaat uit vijf grafkui
len met crematieresten en vier ge
wone graven. Het grafveld kwam
bloot te liggen bij graafwerkzaam
heden voor de noordelijke stads
uitbreiding van Nijmegen.
Het veld is ai in de zomer van 1998
ontdekt. Gisteren werd de uitslag
van het onderzoek naar de oude
dom van de graven bekend. Vo
gens de stadsarcheologen is voo
al de vondst van de gewone gr
ven bijzonder. Uit het eerste mi
lennium voor Christus zijn vrijwe
geen begravingen bekend. Het
was destijds de gewoonte om
overledenen te cremeren.
Geweld
In een extra diep graf blijken de
resten van twee personen te lig
gen. De eerste is een man tussen
de 40 en 60 jaar oud. Kruiselings
daarbovenop ligt een volwassen
persoon, die waarschijnlijk door
geweld om het leven is gekomen.
De archeologen leiden dat af uit
de manier waarop de persoon in
het graf ligt: op de buik, met een
hand in zijn nek en zijn arm voor
zijn gezicht.
Bij het skelet van de onderste
man rijn ook drie bronzen siera
den gevonden. Hij droeg een oor-
ringelje. Omdat aan weerszijden
van zijn kaken nog twee ringen la
gen, is het waarschijnlijk dat
mannen in die tyd vlechten droe
gen, aldus de stadsarcheologen.
De man had overigens ook een
erg slecht gebit met grote gaten in
zijn kiezen.
Het grafveld is ondertussen weer
dichtgegooid om de woningbouw
niet te vertragen. De vondsten
zijn ondergebracht in het ge
meentelijk archeologisch depot.
EtgenaarKfelfi van Klein Motorsop hot industrieterrein De Meerite bij OJstzf et hoezgn nieuwe inbrsakpreventtosysteem de show
room bfruien zes seconden vutt met ondoordringbare roofc. Foto Rod NagttMnVÖPD J
OlstiDeveottt Een luid gesis
klinkt Een apparaat ter grootte
van een flinke speaker braakt
binnen een halve minuut een
enorme hoeveelheid witte rook
uit Binnen de kortste keren
staat de showroom van het be
drijf Klem Motoren in Olst vol
met laaghangende bewolking.
„Het is maar goed dat ik hier de
weg weet," grapt eigenaar Hans
Klein voordat hij in de mist ver
dwijnt om te constateren dat je
echt geen hand voor ogen kunt
zien Ais later de deuren tegen el
kaar worden opengezet, belt een
nabijgelegen bedrijf op, gealar
meerd door de hoeveelheid rook
die naar buiten komt Er is toch
geen brand?
Mist als wapen tegen grijpgrage
gauwdieven. Sinds een paar jaar
zijn er apparaten op de markt
die, aangesloten op het alarmsys
teem, in 'no time' een rookgor
dijn kunnen vormen bij onraad
in winkel of bedrijf Ze worden
echter nog sporadisch gebruikt
Uitkomst
Voor Hans Klein is het in elk ge
val wel een uitkomst Dat rijn be
drijf -motoren, motorkleding
en andere accessoires - een flin
ke aantrekkingskracht op inbre
kers heeft, mocht hij in de afgelo
pen jaren al een paar keer onder
vinden. Na de jongste inbraak by
zijn bedrijf deed zijn verzekeraar
hem de mogelijkheid van een
rookapparaat aan de hand, .Het
was de keuze: of dit ding of een
hekwerk," zegt Klein. „Een paar
jaar geleden is er ook al eens over
gesproken, maar toen stond de
techniek echt nog in de kinder
schoenen en waren die appara
ten nog vreselijk duur. Nu zag ik
er wel wat in."
Volgens het Deventer bedrijf
TBMdat de apparatuur heeft ge
leverd, blijkt uit TNO-onderzoek
dat de mist - op basis van de stof
glycol die ook in antivries zit-,
ongevaarlijk is voor mensen en
apparaten. „En als je de deuren
openzet, is de rook binnen een
half uur verdwenen," zegt
woordvoerder Hens MaalstL Vd-
gens hem is het systeem vooral
zelf maken datje wegkomt, ais je
de uitgang tenminste nog kunt
vinden. Inbraken voorkomen
kan dit apparaat niet, maar bet
kan wel zorgen dat de inbrekers
zonder buit vertrekken."
Verzekeraars denken verschil
lend over de mistgeneratara die
door meerdere bedrijven op de
markt worden gebracht Sommi
gen accepteren bet in plaats van
dijncn en traflcwwkéh, aaoere
verzekeraars zien het alleen als
geschikt voor bedrijven met een p aanvullende inbraakwering,Ook
groot risico op sneötraken zoals J is er geen duidelykhdd over de
juweliers, computerbedrijven en
dergelijke. „Het even snel naar
buiten brengen van een flinke
hoeveelheid spullen laat je wel
uit je hoofd als je ineens in een
ondoordringbaar mistgordijn te
recht komt Je kunt dan beter
aansprakelijkheid van een be
drijf als een inbreker in de dichte
mist bijvoorbeeld van de trap
valt Maalsté vindt dat echter on
zin. „Als je gaat inbreken neem
je een risico. Wat er dan binnen
gebeurt is je eigen schuld."
Den Haag De honden van de
landmacht zwaaien af. Na jaren
van trouwe dienst verdwijnen zy
de komende jaren als bewakers.
De landmacht bekijkt nog, in
overleg met hun baasjes, wat er
met de dieren gaat gebeuren. In
totaal werken binnen de land
macht 140 mensen met honden.
Het gaat daarbij om bewakers,
hondengeleiders en instructeurs.
De bewakers bij de landmacht
krijgen in de toekomst in het ka
der van de bezuinigingen meer ta
ken. Zij moeten bijvoorbeeld m
de gaten houden of de regels op
het gebied van milieu en de ar
beidsomstandigheden niet wor
den overtreden. Daarbij heeft een
hond weinig toegevoegde waarde.
Het duurt nog even voor de hon
den daadwerkelijk van de kazer
neterreinen verdwijnen. Het
nieuwe bewakingssysteem gaat
in 2001 van start. Voor de baasjes
wordt binnen de landmacht een
andere baan gezocht Voor de
honden ligt dat moeilijker.
Den Haag Vermoeidheid speelt
een grote rol in het leven van kan
kerpatiënten. Bijna één op de zes
van hen die last van vermoeid
heid hebben, zegt zelfs te weinig
energie te hebben om doorle kun
nen of te willen leven. De ver
moeidheid, een onderbelicht ne
venverschijnsel van kanker,
wordt als belastender ervaren dan
pijn. Behandelend artsen menen
daarentegen dat pijn een belang
rijker factor in het leven van kan
kerpatiënten is.
Dat blijkt uit een NlPO-onder-
zoek naar de behandeling van
vermoeidheid bij kanker en de in
vloed van deze vermoeidheid op
het dagelijks leven van de patiënt.
Voor dit onderzoek zijn 257 kan
kerpatiënten ondervraagd (van
wie tweederde onder de 60 jaar),
123 'verzorgers' en 205 specialis
ten die veel kankerpatiënten be
handelen.
Vermoeidheid blijkt met 49 pro
cent de meest gevreesde bijwer
king van kanker te zyn en scoort
daarmee hoger dan pijn (12 pro
cent), misselijkheid (18 procent)
en haarverlies (8 procent). Een
ruime meerderheid van de patiën
ten (69 procent) geeft aan last te
hebben van vermoeidheid. Drie
kwart van deze patiënten heeft
hiervan bijna dagelijks last.
Behalve over de behandelmoge-
MODEVOORDEEL
BIJENKORF
bijenkorf
BIJENKORF
Blousejasje, met capuchon, iinnenlook,
ramie/katoenmenging, 6 kleuren. 30 t/m 4$.
Van 109,95 voor 79,-
pi p*--zET»
Blouse, zijde/katoenmenging,
changeant effect, 4 kleuren. 38 t/m 46.
Van 59,95 voor 39,-
B UENKOR <F J:
Blouse,
crêpe de chine, 5 kleuren. 38 t/m 46.
Van 79,95 voor 59,-
BlOUSe, 100% gewassan zijde, 9 Meuren.
38 t/m 46. Van 59,95 voor 39,-
AMSTERDAM. EN ROTTERDAM ELKE ZONDAG GEOPEND VAN 12.03-18.00 UUR, DEN HAAG. AMSTELVEEN-EN UTRECHT ZONDAG 28 MAART GEOPEND VANAF 12.0QUUR
üjkheden en de kans op genezing
wordt bijna altijd al in het eerste
gesprek van arts en patiënt ge
sproken over vermoeidheid. Voor
zowel artsen als patiënten is ver
moeidheid bij de keuze voor een
bepaalde therapie weliswaar min
der doorslaggevend dan mogelij
ke genezing, maar patiënten
hechten tegelijkertijd veel waar
de aan het normaal kunnen blij
ven functioneren. Volgens 61 pro
cent van de patiënten speelt ver
moeidheid hierbij een grotere rol
dan pijn (8 procent). Het meren
deel van de artsen (75 procent)
meent dat pijn en vermoeidheid
ongeveer evenveel invloed heb
ben op het dagelijks leven.
Vermoeidheidsklachten hebben
voor de patiënt grote gevolgen.
Bijna iedere patiënt is gedwongen
het rustiger aan te gaan doen. Dat
betekent voor 84 procent van hen
dat ze regelmatig moeten gaan
rusten en voor 71 omrent zelfs dat
ze hun dagelijkse werkzaamhe
den niet meer kunnen uitvoeren.
Meer nog dan de gevoelens over
het lichamelijk welzijn of de emo
tionele toestand vindt 75 procent
van de patiënten dit het ergste.
Minder dan 40 procent van de.
kankerpatiënten ondergaat een
behandeling tegen vermoeidheid
(meestal met medicijnen) en
krijgt het advies rust te nemen.
De onderzoekers zeggen aanwij
zingen te hebben dat dit laatste
advies veel vaker voorkomt dan
patiënten in het onderzoek heb
ben aangegeven, omdat dit advies
waarschijnlijk niet wordt opgevat
als een echte behandeling.
Nijmegen De regiopolitie Gel
derland-Zuid deelt de komende
maanden in totaal 1,6 miljoen
plaatjes van politievoertuigen uit
dertig landen aan de schoolgaan
de jongeren uit. Doel van het pro
ject 'Een Plaatje met een Praatje'
is het contact tussen de politie en
jonge kinderen te verbeteren.
Vanaf volgende week maandag
dragen alle agenten plaatjes op
zak. Kinderen mogen de politie
mensen aanspreken om plaatjes
te verzamelen. Elke we^k zijn «r
twee of drie nieuw afbeeldingen,
Op de politiebureaus kunnen kin
deren een verzamelboek gaan op
halen.
Volgens de politie blijkt uit onder
zoek dat crimineel gedrag vaak in
de jonge jeugdjaren ontstaat Een
goed contact tussen politie en kin
deren kan veel problemen in de
toekomst voorkomen, aldus een
zegsman van de politie.
