15
'Vlaardingen moet op
de kaart als haringstad'
cv.
Kunstverzamelaar op leeftijd
vindt in Maassluis waardering
De boom en het onkruid
genda
Pleidooi: alle
musea en het
visserij
monument aan
Westhavenkade
Rotterdams Dagblad
Dinsdag 18 mei 1999
Het is volgens de Schiedamse VW-direeteur Ruud Pillard, tevens
voorzitter van de Stichting Branderfeesten, mijn gewoonte langdu
rig te kijken naar het onkruid onder een boom waardoor ik vergeet
omhoog te kijken om te zien wat voor een prachtige kruin die boom
heeft.
Het was zijn reactie na mijn bekentenis geen liefhebber te zijn van
volksfeesten, zoals die ook in Schiedam worden gehouden. De Bran
dersfeesten, om er eentje als voorbeeld uit te pikken, kunnen mij
niet meer bekoren omdat we altijd weer het zelfde voorgeschoteld
krijgen. Het is als onkruid; het komt elk jaar weer terug.
Maar dit jaar is er dan eindelijk wél een wijziging in het programma
opgenomen: het watersportweekeïnde en de gondelvaart zijn ge
schrapt. Dat komt mooi uit, want ik heb me de laatste jaren behoor
lijk geergerd aan de optocht van bootjes. Dat was overigens gedeelte
lijk ook mijn eigen schuld. Want telkens vergat ik dat gedurende die
gondelvaart de stad zo'n beetje onbegaanbaar is voor automobilisten
en ik dus moest wachten tot ik wél een brug over kon. Vandaar heb ik
een paar keer noodgedwongen de gondelvaart mogen bekijken en
echt, ik kon ec nimmer vrolijk van worden.
In mijn optiek zakte de kwaliteit van de deelnemende schuiten de
laatste jaren tot een bedenkelijk niveau. Kennelijk hebben anderen
dat ook zo ervaren. Want na dertien edities zijn er geen voldoende
vrijwilligers meer inzetbaar. Mij doen ze er geen verdriet mee dat het
evenement uit de vaart is genomen. Dat mag duidelijk zijn.
Vele anderen waarschijnlijk wel. Duizenden Schiedammers en bui
tenlui drommen samen langs de haven om de gondelvaart te aan
schouwen. Het was jarenlang voor velen hét hoogtepunt van de Bran
derfeesten. Ik vraag me af of de Stichting Brandersfeesten en de
ONS, de organisatoren van de gondelvaart, daar goed bij stil hebben
gestaan. Maar de Schiedamse watersportverenigingen kunnen het
karwei niet aan en geld om de organisatie dan maar uit te besteden, is
er ook niet.
Het spijt me zeer, maar ik heb ergens een beetje het gevoel dat niet
alles uit de kast gehaald is om de gondelvaart te redden. Heeft de ge
meente dan helemaal nergens meer een potj. met wat Sappen? Dat
maakt niemand mij wijs. Ja, of men moet er dus ook gewoon geen
geld meer voor over hebben. Dat zou me overigens niets verbazen.
Maar om even op die boom en dat onkruid terug te komen. Wil je van
de boom genieten, dan haal je juist eerst het onkruid er omheen weg
en zet je niet de schaar in de prachtige kruin van het ding. Voor wat
betreft de Brandersfeesten en de gondelvaart wordt voor de water
sportliefhebbers precies het tegenovergestelde gedaan.
SANDER SÖNNEMANS
Dinsdag 18 mei
SCHIEDAM
Wc Nieuwland, Dr. Wibautplein 165. Healingavond
by Harmoma, 20.00u. De Blauwe Brug, Bachplein
590. Themabijeenkomst Cara, 20.00u.
Woensdag 19 mei
SCHIEDAM
Patiëntenvoorlichtingseentrum Schieland Zieken
huis. Spreekuur Algemene Nederlandse Gehandi
capten Organisatie, 10.00-12.00u. en spreekuur Psori-
asisveremgmg Rotterdam, 14.00-16.00u. Dc Woud-
hoek. Nasimaaitijd, 12.00u, Blauwe Brug. Skaten
vanaf 8 jaar en spelenmiddag vanaf 4 jaar, 13.30-
16 OOu Zorgcentrum Thurlede. Kom zing met ons
mee, 14.G0u. en optreden Sursum Corda. 19.00u.
Kluphuis Oost, Boerhaavelaan 19. Themabijeen
komst Cara, 20.00u. Theater a.d. Sehie. Robert Long
met Meer dan ooit, 20.15u.
VLAARDINGEN
Dc Soenda. Binnen jeu de boules, 1G.G0-I1.30u. en
joelen, 14.0ö-16.00u. Café Vlietzicht, Vlaarding-
sekade 60. Start kanotocht, 19.Ö0u. Vrederkerk, 01-
mcndreef. Bijeenkomst 'Passage' afdeling Holy-
Noord over ontspanningstherapie, 20.00u.
MAASSLUIS
Centrum voor Natuur en Milieueducatie, Haven
straat 2d, cursus bloemschikken met wilde bloemen,
20.G0U.
ROTTERDAM
Lantaren/Venster 20.30 Hans Koolmees Festival.
21.00 FAT. Nighttown 21.00 Frank Black The Ca
tholics. Odeon 20.30 Live Jazz in Odeon. Prinses
Theater 20.15 Kantonese Opera. Rotown 22.00 Sug-
arman Three. Theater Zuidplein gr zaal 20.15 De
Tuien, van de Zwaan, kl zaal 20.30 Heeft Spangen dit
verdiend? de Unie 20.30 NCRV Volgspot-Live. het
voormalige V.O.C. gebouw 19.30 Biotex of zogezegd
en alles II. Bonheur 21.00 Desert. Schellinks 19.00
Moeders Mooiste, De Stoep 20.15 Rob Kamphues.
Luxor 20.15 Herman Finkers. O.T. Theater a/d Mul-
lerpier 20.00 De Woudduivel. Centrum voor Theater
20.30 Toneellesproductie. Rotterdamse Schouw
burg gr zaal 20.15 Tweeduister. kl zaal 20.30 Pinter-
Cafe. Bibliotheektheaf er 14.00 Het Moment. Casino
20.00-01.00 Ladies Day. American Fantasy. Donner
Boeken Ian Kershaw.
Bioscopen
t/mwo.l9mei.
Cinerama 1: 'Message in a bottle' (12) dag. 12,40-
15.30-18.20-21.20. Cin.2: 'The other sister' (al) dag.
12.20-15.15-18.10-21.10. Cin.3: 'Blast from the past'
(al) dag. 13-19-21.40, ma.di. ook 16. Cin.4; 'Asterix
Obelix tegen Caesar' (al) dag. 12.40-18.40-21.30, ma.di.
ook 15.30. Cin.5: 'La vita bella' (al) dag. 12.50-15.40-
18.30-21.20.
Venster 1: 'Deboekverfilming' (16) dag. 20. 'My name
is Joe' (16) dag. (beh.ma.) 22, vr, ook 15. Sneak pre
view (16) ma. 22. Veo.2: 'Ei viento se llevo 16 que' (16)
do.tfm.za.l9.30. 'Festen' (16) do.t/m.zo.22. Moviezone:
'L'appartement' (16) vr. 15.30. Cinema 2000: 'Ludwig'
(16)ma.di.wo. 19.30. Ven.3: 'Following'(16) dag. 19.30.
'Journey to the sun* (16) dag. 22. Ven.4: 'Het vijfde
seizoen' (16) dag. 20, 'La vie rêvée des anges' (16) dag.
22.
Lumière 1: 'I still know what you did last summer'
(16) dag. 13-15.45-18.30-21. Luin. 2: 'Bride of Chucky'
(16) dag. 13.45-16.30-19-21.30, zo. met 13.45. Lum.3:
'Babe: pig in the city' (al) dag. 16-18.30, ma.di. ook
13.30. '8 mm' (16) dag. 21. Lum. 4: 'Holy man' (al) dag.
12.45-15.45-18.45, "The faculty' (16) dag. 21.45.
Pathé 1: 'Arlington road' (16) dag. 11.55-15.10-18.15-
21. Pat.2: 'American history "S (16) dag. 11-13.30-16-
18.45-21.20. Pat.3: 'Rush hour1 (16) dag. 11.30-16.50-
19.10-21.50, di. niet om 21.50, ma.di. ook 13.50. Sneak
Preview: 'Hebben we bestaansrecht?' (16) di. 21.50.
Pat. 4: 'True crime' (16) dag. 11.50-15.20-18.20-21.20.
Pat.5: 'Forces of nature' (al) dag. 11.30 (za. om 11,40)-
14-16.30-19-21.40. Pat6: 'Shakespeare in love' (al)
dag. 16.10-18.50-21.30, ma.di.ook 11-13.35. Pat.7;'A ci
vil action' (al) dag. 16.10-18.55-21.30, ma.di.ook 11-
13.35.
Kindermatinees: Cin,3; 'Babe in de grote stad' (al)
wo. t/m zo wo 15. Cin,4: 'Abeltje' (al) wo. t/ni zo.wo.
15.30. Imax Theater: 'Babe in de grote stad' (al) dag.
17, wo. t/m zo. ook 11. Lum.3: 'Een luizenleven' (al)
wo.t/m zo.wo. 13.30. Pat.2: 'Babe in de grote stad' (al)
wo t/m zo.wo. 11-13.30. Pat.3: 'Missing link' (al) wo. V
m zo.wo. 11-13.50. Pat.6: 'Een luizenleven' (ai) wo. t/m
zo.wo. 11-13.35. Pat.7: 'Asterix en Obelix' (al) wo. t/m
zo.wo. 11-13.40,
Redactie
Waterweg:
John
Bunte,
Edwin
Co melisse,
Ben van
Haren,
Danielle
Hermans,
Marlëtte
Olsthoom,
Eefje
Oomen,
Sander
Sonne mans
Overde
Vesten 3,
3116 AD
Schiedam
Postbus 373,
3100 AJ
Scftiedam
Telefoon
2732700
Telefax
4265227
Sportredac
tie:
Bart
Boerop
Telefoon
2732700
4004310
Door Eefje Oomen
Vlaardingen - De Vlaardingse
musea Hoogstad en Jan An
derson moeten verhuizen
naar de Westhavenkade. Dat
vindt Frits Loomeijer, de di
recteur van hetVïsserijmuse-
um dat al een onderkomen
aan de kade heeft. Loomeijer
wil ook dat de twee musea
met de zijne fuseren. In een
pamflet, dat in het kader van
het Stadsdebat wordt ver
stuurd, stelt de museumdi
recteur ook voor het visse
rijmonument naar de Oude
Haven te verplaatsen. Het
beeld van de man met visser-
snet staat nu nog in de Ko
ningin Wilhelminahaven.
Volgens Loomeijer liggen de drie
Vlaardingse musea nu te ver van
elkaar af. „Willen we de krachten
bundelen, dan moeten we de ver
schillende instellingen letterlijk
naar elkaar toe brengen.'" Hoever
de door hem voorgestelde fusie
reikt, wil hij met kwijt. „Ik wil
niet vooruitlopen op de discus
sie." Of er in dit scenario bijvoor
beeld maar één. directeur over
blijft, is niet duidelijk.
De verplaatsing van het visse
rijmonument is volgens hem lo
gisch, omdat het nu opeen te ob
scure plek staat. „Het beeld is zo'n
vijftig jaar geleden in de Nieuwe
Haven neergezet, toen die nog
voor de visserij werd gebruikt Nu
staat het er maar wat verloren bij,
tussen al die industrie. Veel Vlaar-
dingers weten niet eens dat het er
is."
De ingrijpende plannen maken
deel uit van de door Loomeijer
voorgestelde campagne om Vlaar
dïngen op de nationale en inter
nationale
kaart te zetten.
Dat kan vol
gens de muse
umdirecteur
alleen door de
gemeente in
alle promotie
campagnes
eenduidig
neer te zetten
als 'haring-
stad'. Allerlei toeristische activi
teiten, die iets met dit thema van
doen hebben, zouden samen moe
ten worden gebracht rond de Ou
de Haven, aldus Loomeijer.
In het pamflet, waarop Loomejj-
ers naam overigens ontbreekt, on
derstreept de museumdirecteur
dat alle vorige pr-campagnes" het
slechte imago van de stad nauwe
lijks hebben opgekrikt. De door
het bestuur uitgedragen leuzen
als Vlaardïngen, groene stad',
Vlaardïngen, stad om te wonen
en te werken' en Vlaardingen,
stad van contrasten' zijn zowel
binnen als buiten de gemeente
niet blijven hangen.
Het Visserijmuseum aan de Westhaven kade. Daar rondom zouden ook de andere Vlaardingse musea zich moeten vestigen. Archieffoto RoeiDpstra
Geuzennaam
Loomeyer is ervan overtuigd dat
het haringthema wel een langer
leven beschoren is. Net als buur
gemeente Schiedam het predi
kaat 'jenever' ten volle uitbuit,
moet Vlaardingen dan wel op alle
fronten met haar 'geuzennaam'
schermen. Vlaardingen.Haring-
stad' moet een
motto worden
dat niet alleen
door de ge
meente wordt
uitgedragen,
maar ook door
de WV en alle
andere promo
tieorganisaties.
Een billboard
met deze leus zou een plaats moe
ten krijgen langs de A20. Vlaar
dingse bedrijven en instellingen
dienen de Hollandse Nieuwe op te
nemen in hun logo's. In Loomeij-
ers toekomstvisioen bieden hore
cagelegenheden rond de Oude
Haven binnen-en buitenlandse
toeristen ook een speciaal menu-
tje aan. In het paviljoen 'De Joon',
dat op dit moment nog door het
museum zelf wordt geexploiteerd,
komt een professioneel restau
rant. De ha-
ringverwer-
kende indu
strie organi
seert excur
sies met proe-
verijtjes.
Zijn museum
dicht Loo
meijer een
grote rol toe
bjj de nieuwe promotiecampagne.
„Als meest beeldbepalende mo
nument aan de haven is het muse
um het logische vertrekpunt voor
een verdere uitbouw van het ma
ritieme en visserybeeld in de Ou
de Haven", zo staat in het pam
flet.
Niet alleen zou er een groot schip
voor dit 'beeldbepalende' gebouw
moeten komen, ook zou er bin
nenin meer aandacht moeten zijn
voor voorlichting en scholing.
Daar hoort dan ook een presenta
tie op internet bij en een eigen
website, vmdt de directeur. De
permanente visserij-expositie
kan zo gewenst geheel worden
toegesneden op de haringvisserij.
Zouden ai deze veranderingen
doorgaan, is het niet ondenkbaar
dat Loomeijer de naam van zijn
instelling in 'Haringmuseum'ver
andert.
Voelt de gemeente iets voor zijn
plannen, dan moet het college van
de museumdirecteur wel met
meer geld over de brug komen
dan de huidige jaarlijkse subsidie
van een kleine zes ton. Slechts
met een ruimer budget kan het
museum de gedroomde 'vlieg-
wielfunetie' in de pr-campagne op
zich nemen, benadrukt hij.
Is de nieuwe campagne slechts
een middel om extra geld in het
laatje van het Visserijmuseum te
brengen? De directeur ontkent
het niet. ,^Maar de argumenten
om dit museum een grote rol te la
ten spelen in zo'n pr-campagne
zijn er niet met de haren bijge
sleept. Dit i s immers hèt instituut,
dat het visserijverleden van
Vlaardingen bewaakt."
Seizoenarbeiders
In het pamflet benadrukt hij dat
het eigenlijk curieus is dat Vlaar
dingen het imago van haringstad
nooit ten volle heeft geëxploi
teerd. Van circa 1700 tot in de
twintigste eeuw was de stad im
mers het wereldhandelscentrum
van de zoute haring. Het stond be
kend als Neerlands, maar ook Eu
ropa's haringstad nummer één.
Omdat in Vlaardingen de meeste
haring werd verwerkt, werd in de
ze stad zelfs de prijs van 'het
maatje' vastgesteld. Jaarlijks
trokken er honderden seizoenar
beiders uit binnen- en buitenland
naar toe om mee te profiteren van
de bloeiende haringeconomie.
Het exploiteren van dit roemruch
te verleden zou volgens de muse
umdirecteur Vlaardingen net zo
beroemd maken als Enkhuizen
en Hoorn, Nog armoedig en ver
waarloosd in de jaren zestig, wis
ten deze steden de afgelopen de
cennia hun Zuiderzeeverleden
om te zetten in klinkklare munt.
Ook in het buitenland zijn er vol
gens hem talrijke voorbeelden te
vinden van steden, die met hun
visserijverleden busladingen toe
risten hebben getrokken. Nova
Scotia in Canada bijvoorbeeld, en
Grimsby in Engeland.
Oudere burgers
Een verklaring voor het verwaar
lozen van het imago, dat eigenlijk
zeer voor de hand ligt, vindt de di
recteur ondermeer in de ambiva
lente houding van de oudere bur
gers. Aan de ene kant kijken
Vlaardingers op leeftijd met nos
talgie terug naar het verleden,
schrijft Loomeijer, Anderzijds
willen ze liever niet herinnerd
worden aan een periode, waarin
ook veel armoede werd geleden.
Van jongeren en nieuwkomers
kan je ook niet veel affiniteit met
het thema verwachten, stelt hjj.
Die hebben het verleden immers
niet aan den lijve meegemaakt.
Door Erick Kila
Maassluis In zijn woonplaats
Delft was er geen museum, dat in
teresse had in de kunstcollectie
die de inmiddels 90-jarige Jac. (Ja
cobus) de Vries had aangelegd. In
Maassluis daarentegen wisten ze
er wel raad mee. Het Gemeente
museum in de Eerste Stad aan de
Waterweg wijdt er momenteel
zelfs een speciale expositie aan.
'De Collectie De Vries', zoals de
tentoonstelling is genoemd, is
nog tot eind juni aan de Zuiddijk
te bewonderen.
Aan het eenkamerappartementje
in het Delftse bejaardencentrum
'Mareushof zie je het niet af dat er
een bevlogen kunstcoüectioneur
woont. Er staan veel meubelstuk
ken, overal zwerven paperassen,
en welgeteld één kunstwerk
springt in het oog: een blad gra
fiek, achter glas. Jac. de Vries
loopt bedrijvig heen en weer.
Hij slaat knipselmappen open en
zoekt naar boeken en catalogi. Uit
zijn woonkamer blijkt net een
groot olieverfschilderij van Ma-
non Lith te zijn verdwenen. Het
betreft een portret van de verza
melaar, dat tijdelijk in beslag is
genomen in verband met de
Maassluis-tentoonstelling.
Praten met De Vries is te vergelij
ken met de manier waarop hjj
door het kamerve drentelt Van
map naar boek, van anekdote
naar verhaal. De verzamelaar put
dan ook uit een uitzonderlijk
groot reservoir van artistieke her
inneringen.
De kamer zonder opsmuk en de
afwezigheid van dure kunstwer
ken wijzen er eigenlijk al op: voor
De Vries is het bezig zijn met
kunst geen zaak van objecten te
gelde maken of een soort pnvé-
museum in stand houden. Het
gaat om de geestelijke rijkdom
die kunst en kunstcontaeten ver-
Jac de Vries: 'In Maassluis hebben ze gelukkig wel gevoel voor kunst.' FatofredNijs
tegenwoordigen en om het delen
van die rijkdom.
Dat laatste bracht de collectio
neur ertoe veel werken weg te ge
ven aan instellingen en familiele
den. Het werkt bij De Vries heel
anders dan bij de doorsnee 'bezit
terige' verzamelaar: „Kunste
naars zijn voor mij de vaandeldra
gers van je land. Ik wilde mijn
aankopen niet opslaan, want daar
worden ze niet voor gemaakt. De
schoonheid behoort het Neder
landsevolk toe."
Jaren achtereen werkte De Vries
honderd uur per week om zyn col
lectie te vormen (onder meer met
werken van Jaap Nannmga, Piet
Ouborg, Charles Eyck, Sierk
Schroder en Jan van Heel) en zijn
grote gezin met tekort te doen. Hij
heeft 25 verschillende beroepen
in zijn leven gehad. Zo was hij
sjouwer bij de veevoerafdeling
van Calvé en bracht hij de Deut
sche Courant rond
Ondertussen groeide de kunstcol
lectie als kool. Het hep zelfs der
mate uit de hand dat het uiteinde
lijk allemaal met meer te bergen
was. De verzamelaar schetst een
beeld van zijn overvloed. „Dc heb
op de Burgwal in Delft gewoond,
recht tegenover de katholieke
kerk. Ik had acht kinderen en het
huis had acht kamers. Op een ge
geven moment was het helemaal
vol. Er lagen zelfs stapels kunst
werken onder de bedden. Nu han
gen er honderddertig werken uit
mijn verzameling in musea, de
rest is bij myn kinderen. Die heb
ben bij elkaar vijftig schilderijen
Vóór hij de kem van zyn collectie
onderbracht in het Gemeentemu
seum van Maassluis, had De Vries
eind jaren zestig in zijn eigen
woonplaats nog een onthutsende
ervaring. „Ik benaderde eerst het
Prinsenhof toen ik lets met de
verzameling wilde doen. Direc
teur Baars reageerde met de
woorden "Hoe kan een kranten
bezorger nu verstand van kunst
hebben'?"
Van de keuze voor Maassluis
heeft de vrijgevige collectioneur
nooit spijt gekregen. „In veel ste
den is het, zoals bekend, altijd
hommeles met museumdirecteu
ren. Bij het museum van Maas
sluis had je gelukkig altijd direc
teuren met gevoel voor kunst.
Heeft u ooit wel eens in Delft zo
iemand gezien die verstand van
kunst heeft?"
Nee, veel liefde mocht de noest
werkende kunstminnaar van de
Delftse kunstpausen niet entvan-
gen. De Vries: Aityd ben ik te
gengewerkt door het Prinsenhof.
Ik heb er zelfs gesolliciteerd als
portier. Nooit kwam er een reac
tie. Ze waren gewoon bang voor
me, vonden me te kritisch. Bang
voor hun eigen hachje, kinderach
tig hoor."
Opgefleurd
Toch heeft kunst de 'simpele ar
beider die onder de balen van
honderd kilo liep' ook veel moois
gebracht. Erkenning van galene
en en musea, vriendschappen
met kunstenaars. En dat allemaal
omdat de 14-jarige Jacobus op
weg naar zijn werk m de bhkfa-
briek steeds voorbij de etalage
van een pianohandei kwam. De
uitstalling werd opgefleurd door
een bloemenstilleven van de
schilderes Jeanne de Blanke, en
Jacobus dacht bij zichzelf: dat wil
ik kopen.
De Vries: „Na vijfjaar sparen kon
ik het betalen. En daarna ga je
eens kijken wat er verder te koop
is. Ik las over tentoonstellingen in
Den Haag en ging er regelmatig
naartoe. Toen Van Bokhoven aan
de "Wijnhaven in Delft net z'n eer
ste kunsthandel had geopend,
kocht ik daar een schilderij met
twee clowns van Jan van Heel. Hij
was de schilder van de mensen
die aan de buitenkant van het le
ven staan. Zo voelde ik mezelf
ook. Net of ik niet aan het leven
deelnam"
De Vries, die met zijn zware baan
tjes en grote gezin in feite volop
aan het leven deelnam, licht die,
laatste opmerking toe: „Je kon
met niemand over kunst praten.
Ek was volkomen geïsoleerd op
dat terrein. Ik heb mijn eigen filo
sofie moeten ontwikkelen".
Aandacht en respect voor kunste
naars had De Vries al vanaf de la
gere sehooL Zyn onderwijzer zei
ooit iets dat diepe indruk maakte.
Hij noemde kunstenaars de men
sen die de nieuwe gedachte uit
dragen. In tegenstelling tot de ge
neraals, die alleen maar vernieti
gen. Vanuit zyn spontane bewon
dering ontwikkelde autodidact
De Vries een eigen kijk en smaak
op het gebied van de beeldende
kunst. Hjj wilde naar eigen zeg
gen de waarheid van de schoon
heid leren kennen, en die waar
heid vooral ook met anderen de
len.
De collectie is De Vries' reactie op
onbegrip dat hem ten deel viel (hij
was immers 'maari een onge
schoolde arbeider). Zij geeft ook
vorm aan zijn wens om zyn aan
wezigheid op de wereld op een of
andere manier te markeren. De
90-jarige verwoordt het indrin
gend sober: „Ik Iaat een spoor
achter, een spoor van kunst Dan
weten ze dat ik er geweest ben,
dat ik deel genomen heb aan het
leven."
