Esma Redzepova helpt
de Kosovaren in Skopje
Qgrips
Ex-callgirl Kim mag
nu tóch bij de politie
Aubergine-chips met
Parmezaanse kaas
Het ES-virus heeft toegeslagen
tmnmm]
Oma heeft het 'm geflikt
Tara in de
ban(d) van de
vogelmelk
I
8#l «3 éfï $*i~
Ia rm
Lekker
Dagpuzzel
'De zigeuner is nog nooit een oorlog
begonnen, en heeft nog nooit een land bezet'
EUROVISIE
Agenda Malcolm X
zomaar op veiling
Vraagteken
Rotterdams Dagblad
iv?
Voor tips en reacties: 010-4004337
i m '%c ■-
Woensdag 26 mei 1999
Vogelmelk
heet het
plantje met
de opvatlen-
de blauwe
bloemen, dat
een heilza
me werking
bij sommige
soorten kan
ker zou heb
ben. Het En
gelse 'model
van het Jaar'
Tara King
hing de
blauwe guir
landes om
haar zo te zien kerngezonde lijf, om aandacht te vragen voor de
kankerbestrijding. Het biauwe bloemetje staat symbool voor
die Strijd, foto Michael Stephens/EPA
De Australische Kim Hol-
lingsworth kon weer breed
lachen nadat de politie, die
haar van de politie-opleidfng
had verwijderd, in het onge
lijk was gesteld. Kim had vol
gens de politie verzwegen
dat ze vroeger haar geld had
verdiend als callgirl en dat
ze in stripteasetenten had
gewerkt. Een speciale com
missie vond dat echter geen
reden om Kim een nieuwe
loopbaan bij de politie te
ontzeggen. Haar beige huis-
rat Casper moet nu dus vre
zen dat Kim haar aandacht
binnenkort ook op andere
ratten zal richten. Foto News u-
Het zijn niet alleen aardappelen
waarvan chips gemaakt kunnen
worden. Ook in dunne plakken
gesneden aubergines laten zich in
hete (olijOolle in slechts 2-3 minu
ten lekker krokant bakken. En
dat geldt trouwens ook voor wor
telen, meiknolletjes (navets),
knolselderij, koolraap en (rauwe)
rode bietjes.
De groentenchips, die met wat
fijngeraspte oude Goudse of Par
mezaanse kaas kunnen worden
bestrooid, lenen zich uiteraard
goed om bij een glas wijn of ande
re drank te presenteren. 2e kun
nen ook als een bijgerecht bij ge
braden of geroosterd vlees en ge
vogelte worden gegeven.
Voor ca. 2Q0 gram chïps.i grote en
vooral taiige aubergine, eu. 2,5 dl
(olijffolie; 2 eetl. fijngeraspte oude
of overjarige kaas.
Spoel de aubergine onder stro
mend koud water. Maak hem
droog met keukenpapier en snijd
de uiteinden er af. Snijd de auber
gine vervolgens in plakken die
niet veel dikker dan 2.5 millime
ter mogen zijn. Maak de plakken
stuk voor stuk droog met keuken
papier. Verhit een bakpan met ho
ge opstaande rand en voeg de olie
toe. Wacht tot een temperatuur
van ca. 175 graden is bereikt. Bak
de aubergineplakken er bij kleine
hoeveelheden in 2-3 minuten
goudbruin en lekker knapperig
in. Houd de plakken tijdens het
bakken wel van elkaar geschei
den want ze hebben de neiging
om aan elkaar vast te willen kle
ven. Laat de chips na het bakken
even op keukenpapier uitlekken.
Bestrooi ze onmiddellijk daarna
met wat fijngeraspte kaas.
Horizontaal
l.hn brengt de
Italiaanse
Amerika (13);
7, dat water is
krachtig (5); 8
stiekem jagen
op die van ap
pels of rietsui
ker (7); 9. zit de
politie in de
bak? (3); 10.
heeft men kijk
op een
meisje? (5); 1L
aan alle kan
ten vreemd (4);
luchtige
houding
Engelsen
(3); 14. bij zo'n meningsverschil loopt men averij op (9); 15. goed werk
van een fhc (3); 17. onderin het fornuis vindt men eersteklas groente (4);
18. is die boom familie van een vroegere scheidsrechter? (5); 19. wat
vindt Sien? Is 'r vriendje niet goed meer? (3); 20. nog eenWD-Rom? (7);
22. zo stel ik me een compleet insect voor (5); 24. bij dat gedoe heb je je
ogen dicht (13).
Verticaal; 1. in de mand voor de guillotine neemt hij alles niet zo serieus
(6); 2. we kunnen naarde draaikolk lopen of in de lift op BG drukken (8);
3. men weet zijn weetje, naar men bij het tuinbed bekende (9); 4. 'n lid
woord zonder zijden (3); 5. is er dan één niet tegen het gebruik van dat
materiaal? (5); 6. het hangt van een zeeman af hoe het gordijn hangt (6);
8. er is op de weg iets aan dc hand (9); 12. voor de Belgen zijn tekenfilms
kinderspel (9); 13. op geld mag een Duits bedrijf in oprichting wel reke
nen (4); 15. op de hoogte met een computermelodietje (6); 16. u ziet wat er
in het boek staat, dat ik niet naar buiten breng (6); 17. kunnen padvin
ders met elkaar zonder 'r leiding? (5); 21. is die haver niets voor een jon
gen? (3); 23. de eerste godheid vliegt en spreekt (3).
Oplossing vorige week
Horizontaal: 2. voorganger; 7. silo; 8. dorpel; 9. stad; 10. wolk; 11. etentje;
12. clan; 13. list; 14. bagatel; 16. abba; 17. ezel; 19. adjunct; 21. maal; 23.
jonk; 24. schade; 25- snek; 26. trapstoel.
Verticaal: 1. sintel; 2. voddenbaai; 3, oorveeg; 4. geest; 5. giro; 6. rook
stel; 10. welletjes; 12. charmant; 15. tonnage; 18. einder; 20. jacht: 22. al-
va.
Door Cees van Zweeden
Het pad naar het bakstenen
huis van Esma Redzepova
wijst zich vanzelf. Links en
rechts liggen bergen lege
flessen en blikjes die doen
vermoeden dat de tuin die
nacht het toneel is geweest
van een woeste zigeunerbrui
loft. Maar om zoveel naïve
teit moet de zigeunerkonin-
gin lachen. „We hebben hier*
gisteren twintig ton voedsel
uitgedeeld aan families die
vluchtelingen uit Kosovo
herbergen," zegt ze. „Daar
om ligt hier zoveel afval,"
Niet alleen de tuin getuigt van de
oorlog, ook haar huis. Het werd
nooit afgebouwd, omdat ze niet
aan het geid op haar bankreke
ning in Belgrado kon komen. „Er
stond een miljoen (Duitse) mark
op," zegt Esma Redzepova. „Toen
er economische sancties tegen
Servië werden ingesteld, kon ik
het er niet meer afhalen. Ik neem
aan dat het geld nu verdwenen is.
De Serviërs zullen er wel wapens
van hebben gekocht."
Haar huis ligt op een kale heuvel
aan de rand van Skopje, in Mace
donië. Esma woonde jaren in Bel
grado, maar keerde terug toen
haar man ziek werd. Ze was haar
geboortewijk wel ontgroeid. Maar
als ze 's ochtends haar gordijnen
openschuift, ziet ze er niettemin
op uit. Aan de voet van de heuvel
ligt Topana, waar 40.000 zigeu
ners wonen, zingen en feesten.
In die wijk stond haar school
bank. „Een meisje wilde aanvan
kelijk niet naast me zitten, omdat
ik een zigeunerin was," herinnert
ze zich. „Maar de barrière tussen
ons was snel geslecht toen ik be
gon te zingen. Daarmee werd ik
heel populair op school,"
Zang zou Esma, die nu 55 jaar is,
wereldroem brengen. Ze werd
eerst populair op school, toen in
de stad, vervolgens in het land.
Esma zong voor Josip Broz Tito,
die vier decennia lang Joegoslavië
bijeenhield. En vanaf 1966 was ze
's lands grootste exportsucces.
Haar optreden in Parijs dat jaar
markeerde het begin van een
loopbaan die haar tot in de stoffig-
ste hoeken van de wereld bracht.
„Onlangs was ik in Nederland,"
zegt ze, „ik ga naar Tsjechië, en
naar Frankrijk."
Zeven dagen feest
Esma was een meisje van dertien-
in-een-dozijn, geboren onder een
ongunstig gesternte. Een Duitse
bom had haar vader een been af
gerukt, wat haar verplichtte hem
te helpen bij zijn werk als schoen
poetser - het was aan haar de kist
te dragen.
Zoals alle zigeunerinnen was ze
grootgebracht op de tonen van de
muziek, maar haar levensverhaal
zou nooit geschreven zijn als ze
niet op 2-jarige leeftijd Stem
Teodeosievski had ontmoet. Deze
Macedonische accordeonist had
een band waarvoor hij een bege
nadigde zangeres zocht, en Esma
was dat talent
Stevo werd eerst haar mentor,
toen haar begeleider en tenslotte
haar minnaar. Hij trouwde haar
toen ze 24 was. „Een vanzelfspre
kendheid was dat niet," herinner
Esma zich. „Ik was de eerste zi
geunerin in het land die met een
Redzepova:De Serviërs zullen wel wapens hebben gekocht van
dat miljoen op mijn bankrekening." Foto cees van zweeden/opo
niet-zigeuner trouwde." De brui
loft was er niet minder om. Stevo
bracht ruim negentig liter raki
(druiveryenever) mee, en Esma
haar broers met hun violen en
cymbalen. Het feest duurde zeven
dagen, en kostte het leven aan 22
schapen.
Esma werd in rouw gedompeld,
toen de veel oudere Stevo twee
jaar geleden na een lange stnjd
tegen kanker overleed. Ze over
woog even een klooster in te gaan,
maar besloot uiteindelijk haar
loopbaan zonder hem voort te zet
ten.
In een nis van haar huis leeft Ste
vo echter voort. Onder een oude
poster die een gezamenlijk optre
den aankondigt, staat zijn borst
beeld en de urn met zijn as. „Dit,"
zegt Esma met een werktuiglijk
gebaar naar de nis, „moet het be
gin worden van een museum over
zigeunermuziek." Gevraagd wie
haar grootste held is, hoeft Esma
niet lang na te denken. „De zigeu
ner," zegt ze. „De zigeuner is nog
nooit een oorlog begonnen, heeft
nog nooit een land bezet. Hij is
niet geïnteresseerd ïn hoe de sa
menleving eruit ziet, hij wii
slechts leven."
Medicinaal concert
Zelf heeft 2e veel gedaan om het
leven van anderen te veraangena
men. In Belgrado vond ze het me
dicinale concert uit, dat ze weke
lijks gaf in psychiatrische zieken
huizen. „Muziek is voedsel voor
de mensen, het beste voedsel dat
er is. Eerst huilden de patiënten,
daarna ontspanden ze zich. De
artsen zeiden me dat ze na de op
tredens dagenlang geen pillen
hoefden voor te schrijven."
Haar andere held hangt aan de
muur van haar keuken. „Moeder
Teresa gaf haar leven aan de ar
men in Calcutta, maar werd in
Skopje geboren," zegt ze. „Weet u
wie haar naar het station bracht
voor haar reis naar India? Mijn
moeder."
Door Tom Ruijfrok
Al op de eerste dag in Jeruzalem
werd ik direct geconfronteerd met
het ES-virus. Het eerste repetitie
uur was voor de Belgische deel
neemster Vanessa Chinitor.' Df-
rect nadat ze haar stemmige bal
lad 'Like the Wind' had gezongen,
barstte NOS-collega Tim Dekkers
los in een bijna over-enthousiast
applaus. Dekkers: „Journalisten
mogen ook klappen hoor! Wacht
maar af, over een paar dagen doe
je net zo." Niet dus; ik verwonder
me vooral.
Het is wel een knettergek circus,
daar in het laveloze International
Convention Centre. Gerend wordt
er door de verslaggevers veel. Je
pikt een paar minuten repetitie
van Slovenië mee, rent dan naar
de persconferentie van Estland en
pikt onderweg een broodje en wat
cd-singles op. En maar noteren,
hè: 'de Franse zangeres Nayah
komt uit Ferpigmn'.
Het zijn niet zelden homoseksue
le mannen die door het ES-virus
zijn besmet Wellicht heeft het
iets met de glitter, glamour en het
hoge camp-gehalte van het festi
val te maken. Britse journalisten
lijken nog de enigen die de deel
nemers met serieuze, relevante
vragen bestoken, Maar verder
gaat het vaak over de kleur van de
sokken en natuurlijk: De Jurk.
Want niets is voor een ES-geïnfec-
teerde zo belangrijk als het ant
woord op de vraag welke jurk de
zangeres zaterdag zal dragen.
Maar van Marfayne zou ik het niet
eens weten.
Paul op het dak
Eigenlijk ging er maar één ding
echt mis: de vertegenwoordiger
van de Groene Blaadjes Partij, die
zich in Israël inzet voor 1
Do Belgische deelneemster Vanessa Chinitor kreeg aan de
Klaagmuur mobiel wat klachtjes doorgebeld, fowap
advertentie geplaatst in de Jeru
salem Post, en vanaf dat moment
heeft de telefoon niet stilgestaan.
Er zijn zo'n duizend telefoontjes
geweest!"
De voorbereiding voor de Jeruza-
lem-week van Paul de Leeuw wa
ren al een half jaar geleden begon
nen. Nova-correspondente Ankie
Rechess ritselde ter plekke veel.
Voor de uitzendingen zelf werden
veertig medewerkers naar Israël
gevlogen. En natuurlijk ook de
steeds beroemder wordende
bank. Willemijn: „Het enige ver
schil zijn eigenlijk de veiligheids
mensen die constant om ons heen
lopen, maar dat geeft wel weer
een veilig gevoel."
Morgen volgt een tweede 's mid
dags opgenomen uitzending. Veel
onderwerpen zullen te maken
hebben met de duopresentator,
EO-coryfee Henk Binnendijk. En
zaterdag tenslotte komt Laat de
Leeuw direct na het Songfestival
live in de huiskamers. Vanaf het
dak zullen kenners commentaar
geven op de uitslag. En tsja, als
Marlaynewint...
ring van softdrugs, kwam te laat
en haalde de uitzending niet.
Daarom moest Paul de Leeuw in
Jeruzalem de gesprekken met an
dere gasten wat rekken. Verder
was het gisteren een Laat de
Leeuw zoals bedoeld.
De aflevering was 's middags op
genomen op het dak van het sjie-
ke Dan Pearl HoteL Op dat dak zat
ook een publiek van zo'n honderd
mensen, voor het grootste deel in
Israël rentenierende Nederlan
ders. Wtliemijn Francissen van
hetLaat-productieteam: „We heb
ben om aan publiek te komen een
Apetrots
toont Marga-
reta McMa-
hon uit
Nieuw Zee
land de be
wijsstukken
dat ze met
haar 93 jaar
nog een vrije
val van drie
kilometer
heeft ge
maakt Ze
had in Taupo
gezien hoe haar kleindochter
een parachutesprong maakte
en had gedacht: 'nou, maar
dat ga ik ook doen'. En dus
had ze op Tweede Pinkster
dag met een instructeur de
sprong gewaagd, terwijl dit
maal haar kleindochter ver
bluft toekeek. Oma heeft nu
alweer nieue plannen: ze wil
gaan deltavliegen. Foto oavs
Hansfort/Reutwj
De familie van de zwarte strijder voor
burgerrechten Malcolm X «ril weten hoe
de agenda van Malcolm in handen van
een prlvé-verzamelaar is terechtgeko
men. Het boekje zat In Malcolms jaszak
op de avond in 1965 dat hij werd dood
geschoten, in een danszaal in Harlem.
De anonieme 'eigenaar' van het boekje
wil het morgenop een veiling In San Francisco verkopen.
Het boekje, gebonden in rood nepleer, zit vol kogelgaten en
bloedvlekken van de moslimleider. Het was een belangrijk be
wijsstuk tijdens de rechtszitting, waarbij drie mannen werden
veroordeeld voor de moord. In het boekje staan namen en tele
foonnummers van connecties van Malcolm X en afspraken die
hij niet meer na heeft kunnen komen. Gezien de grote histori
sche waarde zal de agenda mogelijk zo'n 165.000 opbren
gen. De politie zoekt nog uit hoe het mogelijk is dat het dag
boek In privéhanden kwam. De huidige verkoper kocht het van
een tussenpersoon. Normaal gesproken worden de privébezit-
tfngen van een slachtoffer van moord na het onderzoek aan de
familie teruggegeven. Een woordvoerder zegt dat de familie,
inclusief dochter Myasah Shabazz, 'geschokt' is dat zoiets in
tiems zomaar geveild wordt. Archieffoto Rotterdams Dagblad
Sommige mensen krijgen het
voor elkaar van al hun creaties er
een zo befaamd te laten worden,
dat hun eigen roem daarbij in het
niet valt Terwijl hun briljante
vinding met alle eer aan de haal
gaal, verkiezen zij zelf een verblijf
in de luwte. Misschien zoeken zij
die bescheiden positie zelf wel.
Glimlachend zien zij toe hoe an
deren zich vergapen aan wat voor
henzelf vanzelfsprekend is. Mon
kelend stellen ze vast hoe de bui
tenwereld zich laat verbazen en
verbazen, generatie op generatie.
Maar ter zake.
In vrijwel elk toeristenwinkeltje
in New York hangt die ene, ultie
me afbeelding, die het wezen van
deze wereldstad uitdrukt. Hij is te
verkrijgen als poster, als ansicht
kaart, als sticker, als place-mat of
als T-shirt. Iedereen kent die af
beelding. Het is een tekening. De
lijnvoering oogt primitief. Een
kinderlijk perspectief. We zien
een wat grove weergave van de
sky-line van New York en herken
nen, hoe eenvoudig ook ge
schetst, de belangrijkste gebou
wen, Empire State, Chrysler,
RCA. Daarachter strekt zich een
smal strookje land uit. Vervolgens
kyken we uit over de zee, de At
lantische Oceaan, zoals er, ter ver
duidelijking in een hanepoterig
lettertype is ingeschreven. En
vervolgens komt daar de lege, ka
le vlakte van een ander continent,
waarin wij allen, die New York
een warm hart toedragen, onmid
dellijk Europa herkennen. Ook
dat is er in wat harkerige letters
opgeschreven. De tekenaar wil
maar zeggen: New York is het
middelpunt van de wereld, tegen
de voorgrond van deze reuzen-
stad valt alles in het niet Althans,
zo zouden de New Yorkers zelf
graag willen dat het is. In feite
gaat het hier natuurlijk om een
scherpe karikatuur Om diezelfde
New Yorkers fijntjes te.,wijzen op
de bekrompenheid, waarmee zij
hun stad tot middelpunt van het
universum hebben verklaard en
nauwelijks oog hebben voor de
rest van de wereld. De tekening
werd wereldberoemd. De ironie
raakte in dat proces misschien
wat verloren, waardoor de afbeel
ding uitgroeide tot het symbool
van de vierentwintig uur per dag
gonzende, kloppende en bruisen
de mierenhoop die New York
heet
De tekenaar heette Saul Stem
berg. Zoals hij tekende, keek hij
naar de wereld. Roemeen, van
joodse afkomst, architect en uit
geweken naar Amerika. De wer
kelijkheid was voor hem een me
tafoor. Een spel van onalledaagse
observaties, toevallig door hem
betrapt en toevertrouwd aan het
papier. In zijn wereld reden haas
tige letters razendsnel door het
beeld. Alles had een leven en
kreeg een ziel. Het vraagteken
had een weifelmoedig karakter,
stelde hij ooit vast. „Je vraagt je af
waarom het bovenste deel altijd
passief de punt volgt, terwijl de
bovenste helft van het uitroepte
ken zo streng, zo arrogant, zo zelf
zuchtig is." In zijn wereld regen
gebouwen zich moeiteloos aaneen
tot letters en woorden. Vijftig jaar
lang deelde Saul Steinberg de
wonderbaarlijke wereld die hij
met zijn wat aarzelende pen zag
met de lezers van het tijdschrift
The New Yorker. Hij was meer
verwant met het vraagteken dan
met diens brutale tegenvoeter.
Zo'n dag of tien geleden ging hij
stilletjes dood, 84 jaar oud.
De rechter
mr, Jesse van Muylwijck Heinz
5T*rt(CS KKiltffM WE uCRVKCC&oe
VBPOoG-Zt/vGE/J s 9ATWOO WEt.
Suivi
't KOfJ nier AWreRS oes
VvJi<.C>B WAARS UK
ÖCEKI Pie
neie/A/Viueee/'j
MEHf*. ftEEFr.
JA. a/A pe
vcRKiexiAKSCivi ziW aJos
WCU PJCWeU'MSS» Al AAR is eft
WAARSCHÜA WZJK HEtS/AAAV
POKTE*,
ACOW
ReneWindigenEddiedeJong
fi H£UO JOSEPHH
howdoyxiao? J"3
Charles M. Schulz
WEET JE, CHARLIE BROWN,
BIJ HONKBAL MOET JE
GOEP NADENKEN.
PAAI? KOMT MEVRW1LLÊMS04
MÊT UAAK &ULOO&
VLUG, ZETFKEp
IN PE KEUKEN-
/kbcnera/f
Hoeft met*
Pie buldoq...
IK DACHT NET WAT ER
GEBEURD ZOU ZIJN
AL5 BEETHOVEN MET
ANTONIE 6RENTANO
GETROUWD WAS..
MAAR WAT AL6
HIJ MET GIUÜETTA
GUKXIARD1 GETROUWD
WAS? IK WEET HET
GEWOON NIET
CATCHERS HEBBEN
TEVEEL TIJD OM
NA TE DENKEN..
